చేతి, పాదం, నోటి వ్యాధి

వికీపీడియా నుండి
Jump to navigation Jump to search
చేతి, పాదం, నోటి వ్యాధి
పర్యాయపదాలుఎక్సాంథెమ్‌తో ఎంట్రోవైరల్ వెసిక్యులర్ స్టోమాటిటిస్
ప్రత్యేకతఇన్‌ఫెక్షన్ వ్యాధి
లక్షణాలుజ్వరం, దద్దుర్లు, మచ్చలు లేదా గడ్డలు, పొక్కులు[1]
ఉపద్రవాలుతాత్కాలికంగా గోర్లు కోల్పోవడం, వైరల్ మెనింజైటిస్[2]
సాధారణ ఆరంభంఎక్స్పోజర్ తర్వాత 3-6 రోజులు[3]
వ్యవధి1 వారం
కారణాలుకాక్స్సాకీ వైరస్ ఎ16, ఎంట్రోవైరస్ 71[4]
రోగనిర్ధారణ పద్ధతిలక్షణాల ఆధారంగా[5]
నివారణచేతులు కడుక్కోవడం[6]
చికిత్ససహాయక సంరక్షణ
ఔషధ ప్రయోగంఇబుప్రోఫెన్ వంటి నొప్పి మందులు[7]
తరచుదనంవ్యాప్తి వంటి[1]

చేతి, పాదం, నోటి వ్యాధి అనేది ఎంటర్‌వైరస్ల సమూహం వల్ల కలిగే సాధారణ ఇన్‌ఫెక్షన్.[8] ఇది సాధారణంగా జ్వరం వల్లగానీ, అనారోగ్యం వల్లగానీ వస్తుంది.[8] దీని తర్వాత ఒకటి లేదా రెండు రోజుల తర్వాత చేతులు, పాదాలు, నోరు (అప్పుడప్పుడు పిరుదులు, గజ్జలు)లపై పొక్కులు వచ్చి ఫ్లాట్ రంగు మారిన మచ్చలు లేదా గడ్డలు ఏర్పడతాయి. సాధారణంగా వైరస్‌కు గురైన 3-6 రోజుల తర్వాత సంకేతాలు, లక్షణాలు కనిపిస్తాయి. దద్దుర్లు సాధారణంగా ఒక వారంలో స్వయంగా నయమవుతాయి. కొన్ని వారాల తర్వాత వేలిగోళ్ళకు నష్టం సంభవించవచ్చు, కాలక్రమేణా తిరిగి పెరుగుతాయి.[2]

ఈ వ్యాధికి కారణమయ్యే వైరస్‌లు దగ్గు సోకిన వ్యక్తి మలం నుండి వచ్చే గాలి ద్వారా సన్నిహిత వ్యక్తిగత పరిచయం ద్వారా వ్యాపిస్తాయి.[6] కలుషిత వస్తువులు కూడా వ్యాధి వ్యాప్తి చెందుతాయి.[6] కాక్స్సాకీ వైరస్ ఎ16 అత్యంత సాధారణ కారణంగా, ఎంటర్‌వైరస్ 71 రెండవ అత్యంత సాధారణ కారణంగా ఉంటుంది.[4] కాక్స్సాకీ వైరస్, ఎంట్రోవైరస్ ఇతర జాతులు కూడా కారణమవుతాయి. కొంతమందికి వ్యాధి లక్షణాలు లేనప్పటికీ కూడా వైరస్‌ను వాహకంగా మారవచ్చు, వ్యాప్తి చేయవచ్చు.[8] ఈ వ్యాధి వ్యాప్తిలో ఇతర జంతువుల ప్రమేయం లేదు.[6] తరచుగా లక్షణాల ఆధారంగా రోగ నిర్ధారణ చేయవచ్చు.[5] అప్పుడప్పుడు గొంతు లేదా మలం నమూనా వైరస్ కోసం పరీక్షించబడవచ్చు.[5]

చేతి, పాదం, నోటి వ్యాధి ఉన్న చాలామంది వ్యక్తులు 7 నుండి 10 రోజులలో వారి నయమవుతాయి.[6] చాలా సందర్భాలలో నిర్దిష్ట చికిత్స అవసరం లేదు. యాంటీవైరల్ మందులు లేదా వ్యాక్సిన్ అందుబాటులో లేదు, కానీ అభివృద్ధి ప్రయత్నాలు జరుగుతున్నాయి. జ్వరం, బాధాకరమైన నోటి పుండ్లకు, ఐబుప్రోఫెన్ వంటి ఓవర్-ది-కౌంటర్ నొప్పి మందులను ఉపయోగించవచ్చు, అయినప్పటికీ పిల్లలలో ఆస్పిరిన్ వాడకూడదు.[7] ఈ వ్యాధి సాధారణంగా తీవ్రమైనది కాదు. అప్పుడప్పుడు, డీహైడ్రేట్ అయిన పిల్లలకు ఇంట్రావీనస్ ఫ్లూయిడ్స్ ఇస్తారు.[9] చాలా అరుదుగా, వైరల్ మెనింజైటిస్ లేదా ఎన్సెఫాలిటిస్ వ్యాధిని క్లిష్టతరం చేస్తుంది.[2] ఈ వ్యాధి సాధారణంగా స్వల్పంగా ఉన్నందున, పిల్లలకు జ్వరం లేనంతవరకు, నోటిపుండ్లు రానంతవరకు పిల్లలను సంరక్షణతో పాఠశాలలకు పంపించవచ్చు.[6]

ఈ వ్యాధి ప్రపంచంలోని అన్ని ప్రాంతాలలో సంభవిస్తుంది.[10] ఇది తరచుగా నర్సరీ పాఠశాలలు లేదా కిండర్ గార్టెన్లలో ఒకరినుండి మరొకరికి వ్యాపిస్తుంది.[1] 1997 నుండి ఆసియాలో వ్యాప్తించింది.[10] సాధారణంగా వసంత, వేసవి, శరదృతువు నెలలలో సంభవిస్తుంది.[10] ఇది ఐదు సంవత్సరాలకంటే తక్కువ వయస్సు ఉన్న పిల్లలలో సంభవిస్తుంది కానీ అప్పుడప్పుడు పెద్దలలో సంభవించవచ్చు.[1][11]

సంకేతాలు, లక్షణాలు[మార్చు]

జ్వరం, వికారం, వాంతులు, అలసట, ఆకలి లేకపోవడం, శిశువులు పసిబిడ్డలలో చిరాకు ఉండడం వంటివి వ్యాధి సాధారణ లక్షణాలు. చర్మపు గాయాలు తరచుగా రంగు మారిన మచ్చలు, గడ్డల రూపంలో అభివృద్ధి చెందుతాయి. దీని తర్వాత వెసిక్యులర్ పుండ్లు అరచేతులు, అరికాళ్ళు, పిరుదులు, కొన్నిసార్లు పెదవులపై బొబ్బలు ఏర్పడతాయి.[12] దద్దుర్లు పిల్లలకు తక్కువ దురదగా,[3] పెద్దలకు చాలా దురదగా ఉంటుంది. బాధాకరమైన పుండ్లు, బొబ్బలు లేదా గాయాలు కూడా ముక్కు లేదా నోటిలో లేదా నోటి చుట్టూ అభివృద్ధి చెందుతాయి.[13][14][15] ఈ వ్యాధి సాధారణంగా 7-10 రోజుల తర్వాత స్వయంగా పరిష్కరించబడుతుంది.[14] వ్యాధి చాలా సందర్భాలు ప్రమాదకరం కాదు, అయితే ఎన్సెఫాలిటిస్, మెనింజైటిస్, పోలియో నాడీ సంబంధిత లక్షణాలను అనుకరించే పక్షవాతం వంటి సమస్యలు సంభవించవచ్చు.[16]

  • అరచేతులపై దద్దుర్లు.
    అరచేతులపై దద్దుర్లు.
  • 36 ఏళ్ల వ్యక్తి చేతి, కాళ్లపై దద్దుర్లు
    36 ఏళ్ల వ్యక్తి చేతి, కాళ్లపై దద్దుర్లు
  • పిల్లల అరికాళ్ళపై దద్దుర్లు
    పిల్లల అరికాళ్ళపై దద్దుర్లు

కారణం[మార్చు]

ఈ వ్యాధికి కారణమయ్యే వైరస్‌లు పికోర్నావిరిడే కుటుంబానికి చెందినవి. కాక్స్సాకీ వైరస్ ఎ16 అనేది ఈ వ్యాధికి అత్యంత సాధారణ కారణం.[17] ఎంట్రోవైరస్ 71 (ఈవి-71) రెండవ అత్యంత సాధారణ కారణం.[17] కాక్స్సాకీ వైరస్, ఎంట్రోవైరస్ అనేక ఇతర జాతులు కూడా కారణం కావచ్చు.[17][18]

వ్యాప్తి[మార్చు]

ఇది అత్యంత అంటువ్యాధి. లాలాజలం లేదా నాసికా శ్లేష్మం వంటి నాసోఫారింజియల్ స్రావాల ద్వారా, ప్రత్యక్ష పరిచయం ద్వారా లేదా మల-నోటి ప్రసారం ద్వారా వ్యాపిస్తుంది. లక్షణాలు పరిష్కరించబడిన తర్వాత రోజుల నుండి వారాల వరకు అంటువ్యాధి అయ్యే అవకాశం ఉంది.[19]

మరుగుదొడ్లు, డైపర్ మార్పులు, పిల్లలు తరచుగా తమ చేతులను నోటిలో పెట్టుకోవడం వంటి కారణాల వల్ల ఈ వ్యాధి వచ్చే అవకాశం ఉంది.[20] లాలాజలం, కఫం, నాసికా శ్లేష్మం, బొబ్బలు, మలంలో ద్రవం వంటి ముక్కు, గొంతు స్రావాల ద్వారా ఈ వ్యాధి సంకోచించబడుతుంది.[21]

వ్యాధి నిర్ధారణ[మార్చు]

సాధారణంగా కనిపించే లక్షణాల ద్వారా మాత్రమే రోగ నిర్ధారణ చేయవచ్చు.[22] రోగ నిర్ధారణ అస్పష్టంగా ఉంటే వైరస్‌ను గుర్తించడానికి గొంతు కఫం లేదా మలం నమూనా తీసుకోవచ్చు.[22] సంక్రమణ, లక్షణాలు మూడు నుండి ఆరు రోజుల వరకు ఉంటుంది.[23] పిల్లలలో వ్యాప్తిని నివారించడానికి ఈ వ్యాధిని ముందస్తుగా గుర్తించడం చాలా ముఖ్యం.[24]

నివారణ[మార్చు]

వ్యాధి సోకిన వ్యక్తులతో ప్రత్యక్ష సంబంధాన్ని నివారించడం (సోకిన పిల్లలను పాఠశాల నుండి ఇంట్లో ఉంచడం సహా), వాడిన పాత్రలను సరిగ్గా శుభ్రపరచడం, సరైన చేతి పరిశుభ్రత వంటివి నివారణ చర్యలు. ఈ వ్యాధికి కారణమయ్యే వైరస్‌ల ప్రసారాన్ని తగ్గించడంలో ఈ చర్యలు ప్రభావవంతంగా ఉన్నాయని నిర్ధారణ అయింది.[25][26]

చేతులు కడుక్కోవడం, ఆట ప్రదేశాలలో ఉపరితలాలను శుభ్రపరచడం వంటివి చేయాలి. [27] తల్లిపాలు కూడా తీవ్రమైన హెచ్‌ఎఫ్‌ఎమ్‌డి రేటును తగ్గిస్తాయి, అయినప్పటికీ వ్యాధి సంక్రమణ ప్రమాదాన్ని తగ్గించదు.[27]

టీకా[మార్చు]

2015 డిసెంబరు నాటికి చైనాలో ఈ వ్యాధిని నివారించడానికి ఎంట్రో వైరస్ 71 వ్యాక్సిన్ అని పిలువబడే టీకా అందుబాటులో ఉంది.[28] ప్రస్తుతం యునైటెడ్ స్టేట్స్‌లో వ్యాక్సిన్ అందుబాటులో లేదు.[29]

చికిత్స[మార్చు]

ఈ వ్యాధి అనేది ఒక వైరల్ వ్యాధి కాబట్టి సాధారణంగా మందులు అవసరం లేదు. ఇది సాధారణంగా దానంతటదే పరిష్కరించబడుతుంది. ప్రస్తుతం దీనికి నిర్దిష్ట నివారణ చికిత్స లేదు.[30] అనాల్జేసిక్ మందుల వాడకంతో పుండ్లు నుండి నొప్పిని తగ్గించవచ్చు. పెద్ద పిల్లలు, యుక్తవయస్కులు, పెద్దలలో సాధారణంగా సుమారు 1 వారం వరకు ఉంటుంది.

2018లో, నేషనల్ హెల్త్ కమీషన్ ఆఫ్ చైనా ఈ వ్యాధి నిర్ధారణ, చికిత్స కోసం వారి మార్గదర్శకాలను రూపొందించడానికి ఇక నిపుణుల బృందాన్ని ఏర్పాటు చేసింది. సాంప్రదాయ చైనీస్ ఔషధం వినియోగం, ధృవీకరించబడిన వైద్యులు సూచించిన, లక్షణాలను క్లియర్ చేయడానికి సిఫార్సు చేయబడింది.[31]

భారతదేశం 2022[మార్చు]

2022 మే 6న కేరళకు చెందిన కొల్లం జిల్లాలో టొమాటో జ్వరం లేదా టొమాటో ఫ్లూ అని పిలవబడే వ్యాధి వ్యాప్తిని గుర్తించారు.[32] టమోటాలు లాగా కనిపించే ఎరుపు, గుండ్రని బొబ్బల కారణంగా దానికి ఈ పేరు వచ్చింది.[32] ఇది ఈ వ్యాధికి కొత్త రూపాంతరం కావచ్చు (చికున్‌గున్యా లేదా డెంగ్యూ జ్వరం ప్రభావం కావచ్చు).[32][33][34] ఫ్లూ అనేది తప్పు పేరు కావచ్చు.[35]

ఈ పరిస్థితి ప్రధానంగా ఐదు సంవత్సరాల కంటే తక్కువ వయస్సు ఉన్న పిల్లలను ప్రభావితం చేస్తుంది.[36][37] ది లాన్సెట్‌లోని ఒక కథనం మంకీ పాక్స్‌లో కనిపించే బొబ్బల రూపాన్ని పోలి ఉంటుందని, అనారోగ్యం కరోనా వైరస్ 2019కి సంబంధించినదని భావించడం లేదని పేర్కొంది.[36] లక్షణాలు, చికిత్స, నివారణ చేతి, పాదం, నోటి వ్యాధి మాదిరిగానే ఉంటాయి.[36]

చరిత్ర[మార్చు]

ఈ వ్యాధి కేసులు మొదట 1957లో కెనడా, న్యూజిలాండ్‌లో వైద్యపరంగా వివరించబడ్డాయి.[38] 1960లో ఇదే విధమైన వ్యాప్తి తర్వాత థామస్ హెన్రీ ఫ్లెవెట్చే ఈ వ్యాధిని "చేతి, పాదం, నోటి వ్యాధి" అని పిలిచారు.[39][40]

పరిశోధన[మార్చు]

ఈ వ్యాధికి కారణమైన వైరస్‌లతో సంక్రమణను నివారించడానికి, చికిత్స చేయడానికి యాంటీవైరల్ మందులు ప్రస్తుతం అభివృద్ధి దశలో ఉన్నాయి. ప్రాథమిక అధ్యయనాలు ఈవి-71 వైరల్ క్యాప్సిడ్ నిరోధకాలు శక్తివంతమైన యాంటీవైరల్ చర్యను కలిగి ఉన్నాయని చూపించాయి.[41]

మూలాలు[మార్చు]

  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 Error on call to Template:cite paper: Parameter title must be specified
  2. ↑ 2.0 2.1 2.2 "Hand, Foot, and Mouth Disease (HFMD) Complications". CDC. August 18, 2015. Archived from the original on May 11, 2016. Retrieved 2022-11-06.
  3. ↑ 3.0 3.1 Error on call to Template:cite paper: Parameter title must be specified
  4. ↑ 4.0 4.1 Error on call to Template:cite paper: Parameter title must be specified
  5. ↑ 5.0 5.1 5.2 "Diagnosis". CDC. August 18, 2015. Archived from the original on May 14, 2016. Retrieved 2022-11-06.
  6. ↑ 6.0 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 "Causes & Transmission". CDC. August 18, 2015. Archived from the original on May 14, 2016. Retrieved 2022-11-06.
  7. ↑ 7.0 7.1 "Treat Hand, Foot, and Mouth Disease". CDC. February 2, 2021. Retrieved 2022-11-06.
  8. ↑ 8.0 8.1 8.2 "Hand Foot and Mouth Disease". CDC. August 18, 2015. Archived from the original on May 16, 2016. Retrieved 2022-11-06.
  9. ↑ "Hand-foot-and-mouth disease – Symptoms and causes". Mayo Clinic (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2022-11-06.
  10. ↑ 10.0 10.1 10.2 "Outbreaks". CDC. August 18, 2015. Archived from the original on May 17, 2016. Retrieved 2022-11-06.
  11. ↑ "Hand Foot and Mouth Disease". CDC. August 18, 2015. Archived from the original on May 16, 2016. Retrieved 2022-11-06.
  12. ↑ Error on call to Template:cite paper: Parameter title must be specified
  13. ↑ Error on call to Template:cite paper: Parameter title must be specified
  14. ↑ 14.0 14.1 Error on call to Template:cite paper: Parameter title must be specified
  15. ↑ "Hand, Foot and Mouth Disease: Signs & Symptoms". mayoclinic.com. The Mayo Clinic. Archived from the original on May 1, 2008. Retrieved 2022-11-06.
  16. ↑ "Hand, Foot and Mouth Disease (HFMD)". WHO Western Pacific Region. Archived from the original on April 23, 2012. Retrieved 2022-11-06.
  17. ↑ 17.0 17.1 17.2 Error on call to Template:cite paper: Parameter title must be specified
  18. ↑ Error on call to Template:cite paper: Parameter title must be specified
  19. ↑ "Causes & Transmission". CDC. August 18, 2015. Archived from the original on May 14, 2016. Retrieved 2022-11-06.
  20. ↑ "Hand, Foot and Mouth Disease: Signs & Symptoms". mayoclinic.com. The Mayo Clinic. Archived from the original on May 1, 2008. Retrieved 2022-11-06.
  21. ↑ Error on call to Template:cite paper: Parameter title must be specified
  22. ↑ 22.0 22.1 Error on call to Template:cite paper: Parameter title must be specified
  23. ↑ Error on call to Template:cite paper: Parameter title must be specified
  24. ↑ (March 15, 2016). "A literature review and case report of hand, foot and mouth disease in an immunocompetent adult".
  25. ↑ Error on call to Template:cite paper: Parameter title must be specified
  26. ↑ "Hand, Foot and Mouth Disease". Prevention and Treatment. Centers for Disease Control and Prevention. 2013. Archived from the original on October 17, 2013. Retrieved 2022-11-06.
  27. ↑ 27.0 27.1 Error on call to Template:cite paper: Parameter title must be specified
  28. ↑ Error on call to Template:cite paper: Parameter title must be specified
  29. ↑ "Hand, Foot and Mouth Disease". Prevention and Treatment. Centers for Disease Control and Prevention. 2013. Archived from the original on October 17, 2013. Retrieved 2022-11-06.
  30. ↑ Error on call to Template:cite paper: Parameter title must be specified
  31. ↑ (October 1, 2018). "Chinese guidelines for the diagnosis and treatment of hand, foot and mouth disease (2018 edition)".
  32. ↑ 32.0 32.1 32.2 Error on call to Template:cite paper: Parameter title must be specified
  33. ↑ "It's not tomato flu, fever caused by HFMD virus variant: Health Secy Radhakrishnan". The New Indian Express. May 14, 2022. Archived from the original on 2022-06-16. Retrieved 2022-11-06.
  34. ↑ "Tomato flu in Kerala: No need to panic, authorities instructed to be vigilant". livemint.com. May 11, 2022. Retrieved 2022-11-06.
  35. ↑ "Tomato fever or HFMD virus in Kerala? Know causes, and symptoms of HFMD". Zee News. May 15, 2022. Retrieved 2022-11-06.
  36. ↑ 36.0 36.1 36.2 Error on call to Template:cite paper: Parameter title must be specified
  37. ↑ (August 2022). "Reports of "tomato flu" outbreak in India are not due to new virus, say doctors".
  38. ↑ Error on call to Template:cite paper: Parameter title must be specified
  39. ↑ (December 1960). ""Hand-foot-and-mouth disease" in Birmingham in 1959".
  40. ↑ (January 1963). "'Hand, foot, and mouth disease' associated with Coxsackie A5 virus".
  41. ↑ Error on call to Template:cite paper: Parameter title must be specified

బయటి లింకులు[మార్చు]

  • Media related to Hand, foot and mouth disease at Wikimedia Commons
  • Highly contagious Hand, foot and mouth disease killing China's children at Wikinews
"https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=చేతి,_పాదం,_నోటి_వ్యాధి&oldid=3912470" నుండి వెలికితీశారు