శతాబ్ది ఎక్స్‌ప్రెస్

చెన్నై సెంట్రల్‌లో చెన్నై-బెంగుళూరు శతాబ్ది ఎక్స్‌ప్రెస్ రైలులోకి ఎక్కుతున్న ప్రయాణీకులు

ఒక శతాబ్ది ఎక్స్‌ప్రెస్ AV ఛైర్ కార్ యొక్క అంతర్గత వీక్షణ

శతాబ్ది ఎక్స్‌ప్రెస్ రైళ్లు (హిందీ: शताब्दी एक्सप्रेस) విహారయాత్ర, తీర్థయాత్రలు లేదా వ్యాపార యాత్ర కోసం ముఖ్యమైన ఇతర నగరాలతో మెట్రో నగరాలను అనుసంధానించడానికి భారతీయ రైల్వేస్‌చే నిర్వహించబడుతున్న కొన్ని వేగంగా ప్రయాణించే ప్రయాణీకుల రైళ్లు. శతాబ్ది ఎక్స్‌ప్రెస్ రైళ్లు ఉదయంపూట ప్రయాణించే రైళ్లు మరియు అవి బయలుదేరిన స్టేషను, అదే రోజు తిరిగి చేరుకుంటాయి.

శతాబ్ది రైళ్లు భారతదేశంలోని వేగంగా ప్రయాణించే రైళ్ల జాబితాలో ఉన్నాయి మరియు వాటిని భారతీయ రైల్వే గర్వంగా భావిస్తుంది. శతాబ్ది ఎక్స్‌ప్రెస్ రైళ్లు స్వల్ప నుండి మధ్యస్థ దూరాల వరకు ప్రయాణిస్తాయి, అయితే రాజధాని ఎక్స్‌ప్రెస్‌లు ఎక్కువ దూరం ప్రయాణించే రైళ్లు, ఇవి దేశం యొక్క రాజధాని న్యూఢిల్లీని రాష్ట్ర రాజధానులతో అనుసంధానిస్తున్నాయి. రెండు రైళ్లు సిరీస్ ఒక సాధారణ వేగం 100–130 కి.మీ./గంట తో ప్రయాణిస్తాయి. అయితే 2001 భోపాల్ శతాబ్ది ఎక్స్‌ప్రెస్ గరిష్ట వేగం 150 కి.మీ./గంట తో ప్రయాణిస్తుంది, ఈ కారణంగా ఇది భారతదేశంలో అత్యంత వేగంగా ప్రయాణించే రైలుగా పేరు గాంచింది.

చరిత్ర

"శతాబ్ది" పదానికి అర్థం సంస్కృతం, హిందీ మరియు పలు భారతీయ భాషల్లో శతవార్షికం. మొట్టమొదటి శతాబ్ది రైలును 1988లో పండిట్ జవహర్ లాల్ నెహ్రూ (మొట్టమొదటి భారతదేశపు ప్రధాన మంత్రి) యొక్క శతవార్షిక జయంతి జ్ఞాపకార్థంగా రైల్వే మంత్రి మాధవ్ రావ్ సింధియా ప్రారంభించారు. ఇది న్యూ ఢిల్లీ నుండి గ్వాలియర్‌కు ప్రయాణం చేసింది, తర్వాత ఝాన్సీ జంక్షన్ రైల్వే స్టేషను వరకు, తర్వాత చివరిగా భోఫాల్ జంక్షన్‌కు పొడగించబడింది. దీనిని భోపాల్ శతాబ్ది ఎక్స్‌ప్రెస్ అని పిలుస్తారు.

రైలు

భోపాల్ శతాబ్ది భారతదేశంలోని అత్యంత వేగంగా ప్రయాణించే రైలు మరియు ఇది ప్రారంభ స్థానం నుండి గమ్య స్థానానికి మధ్య సగటున సుమారు 110 కి.మీ./గంట (దయచేసి దీనిని చూడండి : భారతదేశంలో వేగంగా ప్రయాణించే రైళ్లు ) వేగంతో ప్రయాణం చేస్తుంది, అయితే ఆగ్రా మరియు న్యూ ఢిల్లీ స్టేషను‌ల మధ్య కొన్ని అధిక దూరాల్లో 150 కి.మీ./గంట వేగంతో ప్రయాణం చేస్తుంది. ఈ రైళ్లు ప్రస్తుతం వీటిలో ప్రయాణం మరింత సౌకర్యవంతంగా ఉండేలా చేయటానికి ఆధునిక ఎల్.హెచ్.బి. అరలను ఉపయోగిస్తుంది.

నిర్దిష్ట సందర్భాల్లో శతాబ్ది ప్రాధాన్యత విషయంలో ఇతర రైళ్లు కంటే మరింత సౌకర్యవంతంగా ఉంటుంది మరియు ఇది ఆగే స్టేషను‌ల్లో ఉత్తమ ప్లాట్‌ఫారమ్‌ల్లో (సాధారణంగా అధిక స్టేషను‌ల్లో ప్లాట్‌ఫారమ్ సంఖ్య 1) ఒక దానిలో ఉంచబడుతుంది.

లక్నో - ఢిల్లీ శతాబ్ది 144 కి.మీ./గంట వేగంతో ప్రయాణం చేసిన రికార్డ్‌ను కలిగి ఉంది. అయితే ఇది అధిక దూరం సుమారు 130 కి.మీ./గంట వేగంతో ప్రయాణిస్తుంది.

సంబంధిత రైళ్లు

శతాబ్ది ఎక్స్‌ప్రెస్ యొక్క ఒక వైవిధ్యం స్వర్ణ శతాబ్ది ఎక్స్‌ప్రెస్, దీనిని భారతీయ రైల్వే మరింత భోగ్యమైన రైలుగా భావిస్తుంది. తర్వాత భారతీయ రైల్వేస్ ఒక స్వల్ప-ధర రైళ్లు జన శతాబ్ది ఎక్స్‌ప్రెస్‌లను ప్రారంభించింది, వీటిలో దాదాపు అన్ని బోగీల్లో శీతోష్ణనియంత్రణ మరియు ఎక్కువ సౌకర్యాలు ఉండవు. రైల్వే మంత్రి లాలూ ప్రసాద్ యాదవ్ గరీభ్ రథ్ (పేదలకు రథం) కూడా ప్రారంభించారు. ఇవి వేగంగా ప్రయాణించే రైళ్లు (రాజధాని మరియు శతాబ్ది వలె), ఇవి పూర్తిగా శీతోష్ణనియంత్రణ కలిగినవి మరియు తక్కువ ధరను కలిగి ఉన్నాయి. ఈ రైళ్లు బాగా ప్రజాదరణ పొందాయి మరియు కొంచెం దూరం గల మార్గాల్లో తక్కువ ధర విమానాలకు పోటీగా నిలిచాయి.

సేవ

శతాబ్ది ఎక్స్‌ప్రెస్ రైళ్లు తక్కువ స్టాప్‌లతో మాత్రమే వేగవంతమైన ప్రయాణాన్ని అందిస్తాయి. ఇవి పూర్తిగా శీతోష్ణనియంత్రణ కలిగినవి మరియు అధిక భారతీయ రైళ్లు కంటే ఉన్నత ప్రమాణాలను కలిగి ఉన్నాయి. శతాబ్ది ఎక్స్‌ప్రెస్ ప్రయాణీకులకు ఉపాహారం, ఉదయకాల ఉపాహారం, భోజనాలు, కాఫీ లేదా టీ, ఒక లీటరు నీరు సీసా, క్యాన్‌లో ఉండే జ్యూస్ ఒక గ్లాసు అందిస్తారు.

శతాబ్ది ఎక్స్‌ప్రెస్ మరియు రాజధాని ఎక్స్‌ప్రెస్‌ల్లో బెర్తులు మరియు సీట్లను ఎక్కడానికి ముందే రిజర్వ్ చేసుకోవాలి. వీటిలో భారతదేశంలోని ఇతర రైళ్లల్లో ఉన్నట్లు, రిజర్వ్ చేయనివారికి వసతి లేదు. కొన్ని శతాబ్ది రైళ్లకు కరెంట్ బుకింగ్ సిస్టమ్ అందుబాటులో ఉంది, అంటే ఈ రైళ్లు బయలుదేరడానికి కొన్ని గంటల ముందు బుక్ చేసుకోవచ్చు. అయితే భారతదేశంలోని ఇతర రైళ్లలకు సాధారణ కరెంట్ బుకింగ్ సిస్టమ్‌లో సీట్/కోచ్ నంబర్‌ను సూచించరు, కాని వీటిలో సీట్ నంబర్లను కూడా అందిస్తారు.

శతాబ్ది ఎక్స్‌ప్రెస్‌లు పగలు మాత్రమే ప్రయాణించే రైళ్లు మరియు అదే రోజు ప్రారంభ స్టేషను‌కు తిరిగి చేరుకుంటాయి కనుక, రైళ్లల్లో ఎక్కువ బోగీలు శీతోష్ణనియంత్రణ సీట్లను (ఎసి చైర్ కార్ లేదా సిసి అని పిలుస్తారు) మాత్రమే కలిగి ఉంటాయి మరియు బెర్తులు ఉండవు. అయితే అన్ని శతాబ్ది ఎక్స్‌ప్రెస్ రైళ్లల్లో మొదటి తరగతి శీతోష్ణనియంత్రణ సీట్లు ఉండే ఒక బోగీ ఉంటుంది. ఈ బోగీల్లో కాళ్లు పెట్టుకోవడానికి ఎక్కువ స్థలం ఉంటుంది మరియు సాధారణ శీతోష్ణనియంత్రణ సీట్లు గల బోగీ (సిసి) కంటే మంచి ఆహారం లభిస్తుంది.

ఈ రైళ్లల్లో కొన్నింటిలో బోగీల్లో నూతన వినోదకార్యక్రమ వ్యవస్థలను కూడా ఏర్పాటు చేశారు, వీటి ద్వారా ప్రయాణీకులు నేరుగా ఉపగ్రహం ద్వారా చలన చిత్రాలు మరియు ధారావాహికాలను వీక్షించవచ్చు. ఈ వ్యవస్థలను మొట్టమొదటిగా ఏర్పాటు చేసిన వాటిలో అహ్మాదాబాద్-ముంబై శతాబ్ది ఎక్స్‌ప్రెస్ ఒకటి.

శతాబ్ది రైళ్ల జాబితా

భారతీయ రైల్వేస్ 1 జూలై 2010నాటికి 13 జంట శతాబ్ది ఎక్స్‌ప్రెస్‌లను నిర్వహిస్తుంది. ఈ రైళ్లు క్రింద జాబితా చేయబడ్డాయి.

పేరు	ప్రారంభ స్థానం	బయలుదేరు సమయం	గమ్య స్థానం	చేరుకునే సమయం	వీటి ద్వారా	దూరం (కిమీ)	నడిచే రోజులు
1	2001/2001A 2002/2002A	భోఫాల్-న్యూ ఢిల్లీ శతాబ్ది ఎక్స్‌ప్రెస్ న్యూ ఢిల్లీ-భోపాల్ శతాబ్ది ఎక్స్‌ప్రెస్	భోపాల్ న్యూఢిల్లీ	14:40 06:15	న్యూ ఢిల్లీ భోపాల్	22:30 14:05	ఝాన్సీ, ఆగ్రా, గ్వాలియర్	701	శుక్రవారం మినహా/శుక్రవారం శుక్రవారం మినహా/శుక్రవారం
2	2003 2004	లక్నో-న్యూ ఢిల్లీ శతాబ్ది ఎక్స్‌ప్రెస్ న్యూ ఢిల్లీ-లక్నో శతాబ్ది ఎక్స్‌ప్రెస్	లక్నో న్యూఢిల్లీ	15:35 06:15	న్యూ ఢిల్లీ లక్నో	22:05 12:30	కాన్పూర్	511	ప్రతిరోజు
3	2005 2006	న్యూ ఢిల్లీ-కాల్కా శతాబ్ది ఎక్స్‌ప్రెస్ కాల్కా-న్యూ ఢిల్లీ శతాబ్ది ఎక్స్‌ప్రెస్	న్యూ ఢిల్లీ కాల్కా	17:25 06:15	కాల్కా న్యూఢిల్లీ	21:20 10:15	అంబాలా, చండీఘర్	303	ప్రతిరోజు
4	2007 2008	చెన్నై-మైసూర్ శతాబ్ది ఎక్స్‌ప్రెస్ మైసూర్-చెన్నై శతాబ్ది ఎక్స్‌ప్రెస్	చెన్నై మైసూర్	06:00 14:15	మైసూర్ చెన్నై	13:00 21:25	బెంగుళూర్	500	బుధవారం మినహా
5	2009 2010	ముంబాయి-అహ్మదాబాద్ శతాబ్ది ఎక్స్‌ప్రెస్ అహ్మదాబాద్-ముంబై శతాబ్ది ఎక్స్‌ప్రెస్	ముంబై అహ్మదాబాద్	06:25 14:30	అహ్మదాబాద్ ముంబై	13:10 21:35	సూరత్, వడోదరా	491	ఆదివారం మినహా
6	2011 2012	న్యూ ఢిల్లీ-కాల్కా శతాబ్ది ఎక్స్‌ప్రెస్ కాల్కా-న్యూ ఢిల్లీ శతాబ్ది ఎక్స్‌ప్రెస్	న్యూ ఢిల్లీ కాల్కా	07:40 17:45	కాల్కా న్యూఢిల్లీ	11:45 21:50	అంబాలా, చండీఘర్	303	ప్రతిరోజు
7	2013 2014	న్యూ ఢిల్లీ-అమృత్‌సర్ శతాబ్ది ఎక్స్‌ప్రెస్ అమృత్‌సర్-న్యూ ఢిల్లీ శతాబ్ది ఎక్స్‌ప్రెస్	న్యూ ఢిల్లీ అమృత్‌సర్	16:30 05:10	అమృత్‌సర్ న్యూఢిల్లీ	22:35 11:15	లుథియానా, జలంధర్	448	ప్రతిరోజు
8	2015 2016	న్యూ ఢిల్లీ-అజ్మీర్ శతాబ్ది ఎక్స్‌ప్రెస్ అజ్మీర్-న్యూ ఢిల్లీ శతాబ్ది ఎక్స్‌ప్రెస్	న్యూ ఢిల్లీ అజ్మెర్	06:05 15:50	అజ్మెర్ న్యూ ఢిల్లీ	13:00 22:40	జైపూర్	443	బుధవారం మినహా
9	2017 2018	న్యూ ఢిల్లీ-డెహ్రాడూన్ శతాబ్ది ఎక్స్‌ప్రెస్ డెహ్రాడూన్-న్యూ ఢిల్లీ శతాబ్ది ఎక్స్‌ప్రెస్	న్యూ ఢిల్లీ డెహ్రాడూన్	06:50 17:00	డెహ్రాడూన్ న్యూఢిల్లీ	12:40 22:45	హరిద్వార్	315	ప్రతిరోజు
10	2019 2020	హౌరా-రాంచీ శతాబ్ది ఎక్స్‌ప్రెస్ రాంచీ-హౌరా శతాబ్ది ఎక్స్‌ప్రెస్	హౌరా రాంచీ	06:05 13:45	రాంచీ హౌరా	13:10 21:10	ధన్‌బాద్	423	ఆదివారం మినహా
11	2027 2028	చెన్నై-బెంగుళూరు శతాబ్ది ఎక్స్‌ప్రెస్ బెంగుళూరు-చెన్నై శతాబ్ది ఎక్స్‌ప్రెస్	చెన్నై బెంగుళూరు	17:30 06:00	బెంగుళూరు చెన్నై	22:30 11:00	కాట్‌పాడి	362	మంగళవారం మినహా
12	2029/2031 2030/2032	న్యూ ఢిల్లీ-అమృత్‌సర్ శతాబ్ది ఎక్స్‌ప్రెస్ అమృత్‌సర్-న్యూ ఢిల్లీ శతాబ్ది ఎక్స్‌ప్రెస్	న్యూ ఢిల్లీ అమృత్‌సర్	07:20 17:00	అమృత్‌సర్ న్యూ ఢిల్లీ	13:25 23:05	లూధియానా, జలంధర్	448	మంగళవారం మినహా/మంగళవారం మంగళవారం మినహా/మంగళవారం
13	2033 2034	కాన్పూర్-న్యూ ఢిల్లీ శతాబ్ది ఎక్స్‌ప్రెస్ న్యూ ఢిల్లీ-కాన్పూర్ శతాబ్ది ఎక్స్‌ప్రెస్	కాన్పూర్ న్యూ ఢిల్లీ	06:00 16:00	న్యూ ఢిల్లీ కాన్పూర్	11:05 20:50	నాన్ స్టాప్ వయా ఆలీఘర్	437	ఆదివారం మినహా

శతాబ్ది ఎక్స్‌ప్రెస్ యొక్క కొన్ని ప్రత్యేక సౌలభ్యాలు

• అన్ని శతాబ్ది రైళ్లు మొత్తం ప్రయాణాన్ని ఒకే రోజులో పూర్తి చేస్తాయి.
• సగటు ప్రయాణ దూరం 300 నుండి 700 కిమీ మధ్య ఉంటుంది.
• సగటు ప్రయాణ సమయం 4 నుండి 8 గంటల మధ్య ఉంటుంది.
• భోపాల్ శతాబ్ది అనేది మొట్టమొదటి శతాబ్ది రైలు.
• భోఫాల్ శతాబ్ది అనేది ఎక్కువ దూరం ప్రయాణించే శతాబ్ది రైలు
• కల్కా శతాబ్ది ది తక్కువ దూరం ప్రయాణించే శతాబ్ది రైలు.
• కాన్పూర్ శతాబ్ది అనేది ఒకే ఒక్క నాన్-స్టాప్ శతాబ్ది రైలు.
• అంబాలా, అమృత్‌సర్, బెంగుళూరు, చండీఘర్, చెన్నై, కల్కా మరియు కాన్పూర్‌లకు ఒకటి కంటే ఎక్కువ శతాబ్ది ఎక్స్‌ప్రెస్‌లు ఉన్నాయి
• నం.2034 కాన్పూర్ శతాబ్ది అనేది నిమిషానికి సగటు వేగం 1510 మీటర్ల ప్రకారం ఉత్తమ శతాబ్ది కాగా, దాని తర్వాత నిమిషానికి 1490 మీటర్లతో నం.2001 భోపాల్ శతాబ్ది నిలిచింది.

గమనిక  : పైన పేర్కొన్న సౌలభ్యాలు పైన పేర్కొన్న శతాబ్ది రైళ్ల పట్టిక ఆధారంగా ఇవ్వబడింది.

భవిష్యత్తు

కొందరు భారతీయ రైల్వేస్‌లో పోటీ లేని కారణంగా, సేవలు అభివృద్ధికి కొద్దిస్థాయిలో మాత్రమే ఉద్ఘాటన సూచించబడిందని పేర్కొన్నారు.

ఇంకా, భారతీయ విమానయాన విభాగం గట్టి పోటీని ఎదుర్కొంటున్నట్లు తెలుస్తుంది మరియు పలు విమానాలు దేశీయ మార్గాల కోసం స్వల్ప ధర విఫణిలోకి ప్రవేశిస్తున్నాయి, దీనితో ఎగువ స్థాయి రైలు ప్రయాణీకులు విమానంలో ప్రయాణించడానికి ఆసక్తి కనబరుస్తున్నారు. దీనితోపాటు ఉత్తమ సేవను నిర్వహించడంలో అసమర్థత కారణంగా శతాబ్ది మరియు రాజధాని ఎక్స్‌ప్రెస్‌లు వాటి వినియోగదారులను ఆకర్షించడం క్లిష్టంగా మారింది.

వీటిని కూడా చూడండి

• భోఫాల్ శతాబ్ది
• భారతీయ రైల్వేలు
• భారతదేశంలో అత్యంత వేగంగా ప్రయాణించే రైళ్లు
• రాజధాని ఎక్స్‌ప్రెస్
• భారతీయ రైల్వేలు నడుపు రైళ్లు జాబితా
• భారతదేశ రైల్వే స్టేషన్ల జాబితా
• భారతదేశ ప్రయాణీకుల రైళ్లు జాబితా

బాహ్య లింకులు

• కంప్లీట్ లిస్ట్ ఆఫ్ శతాబ్ది ఎక్స్‌ప్రెస్ ట్రైన్స్
• కంప్లీట్ లిస్ట్ ఆఫ్ జాన్ శతాబ్ది ఎక్స్‌ప్రెస్ టైన్స్
• కంప్లీట్ లిస్ట్ ఆఫ్ రాజధాని ఎక్స్‌ప్రెస్ ట్రైన్స్
• వీడియోస్ ఆఫ్ భోపాల్ శతాబ్ది ఎక్స్‌ప్రెస్