చిలగడదుంప: కూర్పుల మధ్య తేడాలు

వికీపీడియా నుండి
Jump to navigation Jump to search
చిదిద్దుబాటు సారాంశం లేదు
పంక్తి 17: పంక్తి 17:
'''చిలగడదుంప''' (Sweet Potato) ఒక విధమైన [[దుంప]]. దీని శాస్త్రీయ నామము ఐపోమియా బటాటాస్ (Ipomea batatas). దీనినే కొన్ని ప్రదేశములలో గెనసుగడ్డలు, మొహర్రంగడ్డ, ఆయిగడ్డ, రత్నపురిగడ్డ, కంద గడ్డ అని కూడా అంటారు.
'''చిలగడదుంప''' (Sweet Potato) ఒక విధమైన [[దుంప]]. దీని శాస్త్రీయ నామము ఐపోమియా బటాటాస్ (Ipomea batatas). దీనినే కొన్ని ప్రదేశములలో గెనసుగడ్డలు, మొహర్రంగడ్డ, ఆయిగడ్డ, రత్నపురిగడ్డ, కంద గడ్డ అని కూడా అంటారు.
ఇవి రకరకాల రంగులలో లభిస్తున్నాయి
ఇవి రకరకాల రంగులలో లభిస్తున్నాయి
# లేత పసుపు
# లేత [[పసుపు]]
# నారింజ
# [[నారింజ]]
# గులాబి రంగు
# గులాబి రంగు
==ఉపయోగాలు==
==ఉపయోగాలు==
చిలగడ దుంపలను చాలామంది పెద్దగా పట్టించుకోరు గానీ వీటిల్లో పోషకాలు దండిగా ఉంటాయి. ఉడికించుకునో, ఆవిరిపై ఉడికించో, కాల్చుకునో, కూరగా వండుకునో.. రకరకాలుగా వీటిని తినొచ్చు. సలాడ్లకూ ఇవి మరింత రుచిని తెచ్చిపెడతాయి. కాబట్టి వీటిని వారానికి కనీసం రెండు సార్లయినా తినటం మేలని నిపుణులు సూచిస్తున్నారు. ---
చిలగడ దుంపలను చాలామంది పెద్దగా పట్టించుకోరు గానీ వీటిల్లో పోషకాలు దండిగా ఉంటాయి. ఉడికించుకునో, ఆవిరిపై ఉడికించో, కాల్చుకునో, [[కూర]]<nowiki/>గా వండుకునో.. రకరకాలుగా వీటిని తినొచ్చు. సలాడ్లకూ ఇవి మరింత రుచిని తెచ్చిపెడతాయి. కాబట్టి వీటిని వారానికి కనీసం రెండు సార్లయినా తినటం మేలని నిపుణులు సూచిస్తున్నారు. ---
===[[పీచు]]===
===[[పీచు]]===
బంగాళాదుంప, కందగడ్డల్లో కన్నా చిలగడదుంపల్లో పీచు మోతాదు చాలా ఎక్కువ. దీంతో నెమ్మదిగా జీర్ణమవుతూ ఎక్కువసేపు కేలరీలు విడులయ్యేలా చేస్తాయి.
బంగాళాదుంప, కందగడ్డల్లో కన్నా చిలగడదుంపల్లో [[పీచు]] మోతాదు చాలా ఎక్కువ. దీంతో నెమ్మదిగా జీర్ణమవుతూ ఎక్కువసేపు కేలరీలు విడులయ్యేలా చేస్తాయి.
===[[విటమిన్‌ బీ6]]===
===[[విటమిన్‌ బీ6]]===
చిలగడదుంపల్లో విటమిన్‌ బీ6 దండిగా ఉంటుంది. రక్తనాళాలు బలంగా ఉండేందుకు తోడ్పడే హోమోసిస్టీన్‌ను విటమిన్‌ బీ6 విడగొడుతుంది. అందువల్ల వీటితో గుండె, రక్తనాళాల సమస్యలు దూరంగా ఉంటాయి.
చిలగడదుంపల్లో విటమిన్‌ బీ6 దండిగా ఉంటుంది. [[రక్తనాళాలు]] బలంగా ఉండేందుకు తోడ్పడే హోమోసిస్టీన్‌ను విటమిన్‌ బీ6 విడగొడుతుంది. అందువల్ల వీటితో గుండె, రక్తనాళాల సమస్యలు దూరంగా ఉంటాయి.
===[[పొటాషియం]]===
===[[పొటాషియం]]===
ఒంట్లో ఎక్కువగా ఉన్న ఉప్పును తొలగించి, నీటి మోతాదును నియంత్రిస్తూ అధిక రక్తపోటును తగ్గించటంలో పొటాషియం కీలకపాత్ర పోషిస్తుంది. చిలగడదుంపల్లో పొటాషియం మోతాదూ అధికంగానే ఉంటుంది.
ఒంట్లో ఎక్కువగా ఉన్న ఉప్పును తొలగించి, నీటి మోతాదును నియంత్రిస్తూ అధిక [[రక్తపు పోటు|రక్తపోటు]]<nowiki/>ను తగ్గించటంలో [[పొటాషియం]] కీలకపాత్ర పోషిస్తుంది. చిలగడదుంపల్లో పొటాషియం మోతాదూ అధికంగానే ఉంటుంది.
===[[విటమిన్‌ ఏ]]===
===[[విటమిన్‌ ఏ]]===
చిలగడదుంపల్లో విటమిన్‌ ఏ లేదా బీటా కెరటిన్‌ ఎక్కువ. ఇది ఎండకు చర్మం దెబ్బతినకుండా కాపాడుతుంది. చూపు తగ్గిపోకుండా చూస్తుంది.
చిలగడదుంపల్లో విటమిన్‌ ఏ లేదా బీటా కెరటిన్‌ ఎక్కువ. ఇది ఎండకు [[చర్మము|చర్మం]] దెబ్బతినకుండా కాపాడుతుంది. చూపు తగ్గిపోకుండా చూస్తుంది.
===[[మాంగనీసు]]===
===[[మాంగనీసు]]===
పిండి పదార్థాల జీవక్రియల్లో చాలా కీలమైన మాంగనీసు కూడా వీటిల్లో అధికం. అందువల్ల ఇవి రక్తంలో గ్లూకోజు మోతాదులు సాధారణ స్థాయిలో ఉండేలా తోడ్పడతాయి.
పిండి పదార్థాల జీవక్రియల్లో చాలా కీలమైన [[మాంగనీసు]] కూడా వీటిల్లో అధికం. అందువల్ల ఇవి రక్తంలో [[గ్లూకోజు]] మోతాదులు సాధారణ స్థాయిలో ఉండేలా తోడ్పడతాయి.
===విటమిన్‌ సి, ఈ===
===విటమిన్‌ సి, ఈ===
వీటిల్లోని విటమిన్‌ సి రోగనిరోధకశక్తిని పెంచితే.. విటమిన్‌ ఈ మన చర్మం ఆరోగ్యంగా, నిగనిగలాడేందుకు తోడ్పడుతుంది.
వీటిల్లోని విటమిన్‌ సి రోగనిరోధకశక్తిని పెంచితే.. విటమిన్‌ ఈ మన చర్మం ఆరోగ్యంగా, నిగనిగలాడేందుకు తోడ్పడుతుంది.
===సహజ చక్కెరలు===
===సహజ చక్కెరలు===
లగడదుంపల్లో దండిగా ఉండే సహజ చక్కెరలు రక్తంలో నెమ్మదిగా కలుస్తాయి. అందువల్ల రక్తంలో ఒకేసారి చక్కెర మోతాదు పెరగకుండా చూస్తాయి. ఇలా బరువు పెరగకుండా, నిస్సత్తువ రాకుండా కాపాడతాయి.
లగడదుంపల్లో దండిగా ఉండే సహజ చక్కెరలు రక్తంలో నెమ్మదిగా కలుస్తాయి. అందువల్ల రక్తంలో ఒకేసారి చక్కెర మోతాదు పెరగకుండా చూస్తాయి. ఇలా [[బరువు]] పెరగకుండా, నిస్సత్తువ రాకుండా కాపాడతాయి.
నలుపు మరకలు లేని, గట్టి దుంపలు మంచి రుచిగా ఉంటాయి
నలుపు మరకలు లేని, గట్టి దుంపలు మంచి రుచిగా ఉంటాయి
{{nutritionalvalue | name=Raw Sweet Potato | kJ=360| protein=1.6 g | fat=0.1 g | carbs=20.1 g | fiber=3.0 g | | sugars=4.2 g | iron_mg=0.6 | calcium_mg=30.0 | magnesium_mg=25.0 | phosphorus_mg=47.0 | potassium_mg=337| zinc_mg=0.3 | vitA_ug = 709 | betacarotene_ug=8509 | vitC_mg=2.4 | pantothenic_mg=0.8 | vitB6_mg=0.2 | folate_ug=11| thiamin_mg=0.1 | riboflavin_mg=0.1 | niacin_mg=0.61 | right=1 | source_usda=1 }}
{{nutritionalvalue | name=Raw Sweet Potato | kJ=360| protein=1.6 g | fat=0.1 g | carbs=20.1 g | fiber=3.0 g | | sugars=4.2 g | iron_mg=0.6 | calcium_mg=30.0 | magnesium_mg=25.0 | phosphorus_mg=47.0 | potassium_mg=337| zinc_mg=0.3 | vitA_ug = 709 | betacarotene_ug=8509 | vitC_mg=2.4 | pantothenic_mg=0.8 | vitB6_mg=0.2 | folate_ug=11| thiamin_mg=0.1 | riboflavin_mg=0.1 | niacin_mg=0.61 | right=1 | source_usda=1 }}

06:33, 17 జూలై 2017 నాటి కూర్పు

చిలగడదుంప
చిలగడ దుంప
శాస్త్రీయ వర్గీకరణ
Kingdom:
Division:
Class:
Order:
Family:
Genus:
Species:
ఐ. బటాటాస్
Binomial name
ఐపోమియా బటాటాస్

చిలగడదుంప (Sweet Potato) ఒక విధమైన దుంప. దీని శాస్త్రీయ నామము ఐపోమియా బటాటాస్ (Ipomea batatas). దీనినే కొన్ని ప్రదేశములలో గెనసుగడ్డలు, మొహర్రంగడ్డ, ఆయిగడ్డ, రత్నపురిగడ్డ, కంద గడ్డ అని కూడా అంటారు. ఇవి రకరకాల రంగులలో లభిస్తున్నాయి

  1. లేత పసుపు
  2. నారింజ
  3. గులాబి రంగు

ఉపయోగాలు

చిలగడ దుంపలను చాలామంది పెద్దగా పట్టించుకోరు గానీ వీటిల్లో పోషకాలు దండిగా ఉంటాయి. ఉడికించుకునో, ఆవిరిపై ఉడికించో, కాల్చుకునో, కూరగా వండుకునో.. రకరకాలుగా వీటిని తినొచ్చు. సలాడ్లకూ ఇవి మరింత రుచిని తెచ్చిపెడతాయి. కాబట్టి వీటిని వారానికి కనీసం రెండు సార్లయినా తినటం మేలని నిపుణులు సూచిస్తున్నారు. ---

పీచు

బంగాళాదుంప, కందగడ్డల్లో కన్నా చిలగడదుంపల్లో పీచు మోతాదు చాలా ఎక్కువ. దీంతో నెమ్మదిగా జీర్ణమవుతూ ఎక్కువసేపు కేలరీలు విడులయ్యేలా చేస్తాయి.

విటమిన్‌ బీ6

చిలగడదుంపల్లో విటమిన్‌ బీ6 దండిగా ఉంటుంది. రక్తనాళాలు బలంగా ఉండేందుకు తోడ్పడే హోమోసిస్టీన్‌ను విటమిన్‌ బీ6 విడగొడుతుంది. అందువల్ల వీటితో గుండె, రక్తనాళాల సమస్యలు దూరంగా ఉంటాయి.

పొటాషియం

ఒంట్లో ఎక్కువగా ఉన్న ఉప్పును తొలగించి, నీటి మోతాదును నియంత్రిస్తూ అధిక రక్తపోటును తగ్గించటంలో పొటాషియం కీలకపాత్ర పోషిస్తుంది. చిలగడదుంపల్లో పొటాషియం మోతాదూ అధికంగానే ఉంటుంది.

విటమిన్‌ ఏ

చిలగడదుంపల్లో విటమిన్‌ ఏ లేదా బీటా కెరటిన్‌ ఎక్కువ. ఇది ఎండకు చర్మం దెబ్బతినకుండా కాపాడుతుంది. చూపు తగ్గిపోకుండా చూస్తుంది.

మాంగనీసు

పిండి పదార్థాల జీవక్రియల్లో చాలా కీలమైన మాంగనీసు కూడా వీటిల్లో అధికం. అందువల్ల ఇవి రక్తంలో గ్లూకోజు మోతాదులు సాధారణ స్థాయిలో ఉండేలా తోడ్పడతాయి.

విటమిన్‌ సి, ఈ

వీటిల్లోని విటమిన్‌ సి రోగనిరోధకశక్తిని పెంచితే.. విటమిన్‌ ఈ మన చర్మం ఆరోగ్యంగా, నిగనిగలాడేందుకు తోడ్పడుతుంది.

సహజ చక్కెరలు

లగడదుంపల్లో దండిగా ఉండే సహజ చక్కెరలు రక్తంలో నెమ్మదిగా కలుస్తాయి. అందువల్ల రక్తంలో ఒకేసారి చక్కెర మోతాదు పెరగకుండా చూస్తాయి. ఇలా బరువు పెరగకుండా, నిస్సత్తువ రాకుండా కాపాడతాయి. నలుపు మరకలు లేని, గట్టి దుంపలు మంచి రుచిగా ఉంటాయి

Raw Sweet Potato
Nutritional value per 100 g (3.5 oz)
శక్తి360 kJ (86 kcal)
20.1 g
చక్కెరలు4.2 g
పీచు పదార్థం3.0 g
0.1 g
1.6 g
విటమిన్లు Quantity
%DV
విటమిన్ - ఎ
89%
709 μg
79%
8509 μg
థయామిన్ (B1)
9%
0.1 mg
రైబోఫ్లావిన్ (B2)
8%
0.1 mg
నియాసిన్ (B3)
4%
0.61 mg
పాంటోథెనిక్ ఆమ్లం (B5)
16%
0.8 mg
విటమిన్ బి6
15%
0.2 mg
ఫోలేట్ (B9)
3%
11 μg
విటమిన్ సి
3%
2.4 mg
ఖనిజములు Quantity
%DV
కాల్షియం
3%
30.0 mg
ఇనుము
5%
0.6 mg
మెగ్నీషియం
7%
25.0 mg
ఫాస్ఫరస్
7%
47.0 mg
పొటాషియం
7%
337 mg
జింక్
3%
0.3 mg
Percentages are roughly approximated using US recommendations for adults.
Source: USDA Nutrient Database

మూలాలు