భారత ప్రణాళికా సంఘం: కూర్పుల మధ్య తేడాలు
మొలక మూస మార్పు ట్యాగు: 2017 source edit |
యర్రా రామారావు (చర్చ | రచనలు) చి మొలక వ్యాసం విస్తరణ |
||
| పంక్తి 22: | పంక్తి 22: | ||
}} |
}} |
||
'''భారత ప్రణాళికా సంఘం''' కేంద్ర మంత్రిమండలి తీర్మానం ద్వారా మార్చి 15 1950 న ఏర్పడిన కేంద్ర ప్రభుత్వ సలహా సంస్థ. ఇది రాజ్యాంగేతర, శాసనేతర సంస్థ. దీనికి ఛైర్మన్ గా [[ప్రధాన మంత్రి]], క్రియాశీలకంగా పనిచేసే వాస్తవ కార్యనిర్వాహకుడిగా ఉపాధ్యక్షుడు వ్యవహరిస్తారు. |
'''భారత ప్రణాళికా సంఘం''' కేంద్ర మంత్రిమండలి తీర్మానం ద్వారా మార్చి 15 1950 న ఏర్పడిన కేంద్ర ప్రభుత్వ సలహా సంస్థ. ఇది రాజ్యాంగేతర, శాసనేతర సంస్థ. దీనికి ఛైర్మన్ గా [[ప్రధాన మంత్రి]], క్రియాశీలకంగా పనిచేసే వాస్తవ కార్యనిర్వాహకుడిగా ఉపాధ్యక్షుడు వ్యవహరిస్తారు. |
||
'''ప్రణాళికా సంఘం''' ( [[హిందీ]] : योजना योजना, ''యోజన అయోగ్'' [[భారత ప్రభుత్వం|) భారత ప్రభుత్వంలోని]] ఒక సంస్థ.ఇది [[పంచవర్ష ప్రణాళికలు|భారతదేశ పంచవర్ష ప్రణాళికలను]] ఇతర విధులతో రూపొందించింది. |
|||
2014 లో ప్రధానమంత్రి [[నరేంద్ర మోదీ|నరేంద్ర మోడీ]] తన మొదటి [[భారత స్వాతంత్ర్య దినోత్సవం|స్వాతంత్ర్య దినోత్సవ]] ప్రసంగంలో, ప్రణాళికా సంఘాన్ని రద్దు చేయాలనే ఉద్దేశ్యాన్ని ప్రకటించారు.[[నీతి ఆయోగ్|అప్పటి నుండి దీనిని ఎన్‌ఐటిఐ ఆయోగ్]] అనే కొత్త సంస్థ భర్తీ చేసింది. |
|||
చరిత్ర |
|||
[[సార్వభౌమత్వాన్ని|రాష్ట్ర సార్వభౌమ అధికారం]] నుండి ఉద్భవించిన మూలాధార ఆర్థిక ప్రణాళిక 1938 లో కాంగ్రెస్ అధ్యక్షుడు, [[భారత జాతీయ సైన్యం]] సుప్రీం నాయకుడు [[సుభాష్ చంద్రబోస్|నేతాజీ సుభాష్ చంద్రబోస్]] చేత ప్రారంభించబడింది. అతను జాతీయ ప్రణాళిక కమిటీని ఏర్పాటు చేయడానికి [[మేఘనాధ్ సాహా|మేఘనాడ్ సాహా చేత ఒప్పించబడ్డాడు.]] <ref name="Saha">{{Cite web|url=http://www.vigyanprasar.gov.in/scientists/saha/sahanew.htm|title=Meghnad Saha: A Pioneer in Astrophysics|website=Vigyan Prasar Science Portal|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20150223073932/http://www.vigyanprasar.gov.in/scientists/saha/sahanew.htm|archive-date=23 February 2015|access-date=27 December 2014}}</ref> ప్రణాళికా కమిటీ అధిపతిగా [[మోక్షగుండం విశ్వేశ్వరయ్య|ఎం.విశ్వేశ్వరయ్య ఎన్నికయ్యాడు.]] [[మేఘనాధ్ సాహా|మేఘ్నాడ్ సాహా]] అతనిని సంప్రదించి, పదవి నుంచి వైదొలగాలని అభ్యర్థించారు.ప్రణాళికకు విజ్ఞాన శాస్త్రం, రాజకీయాల మధ్య పరస్పర అవసరముందని వాదించాడు. [[మోక్షగుండం విశ్వేశ్వరయ్య|ఎం. విశ్వేశ్వరయ్య]] ఉదారంగా అంగీకరింంచారు.[[జవాహర్ లాల్ నెహ్రూ|జవహర్‌లాల్ నెహ్రూను]] జాతీయ ప్రణాళిక కమిటీకి అధిపతిగా చేశారు.1944 నుండి 1946 వరకు [[భారతదేశంలో బ్రిటిషు పాలన|"బ్రిటిష్ రాజ్]] " అని పిలవబడే హోదాలో పనిచేసిన [[కెసి నియోగి]] ఆధ్వర్యంలో ప్రణాళిక సలహాబోర్డును అధికారికంగా స్థాపించబడ్డది. |
|||
పారిశ్రామికవేత్తలు, ఆర్థికవేత్తలు స్వతంత్రంగా కనీసం మూడు అభివృద్ధి ప్రణాళికలను రూపొందించారు.కొంతమంది పండితులు [[మహాత్మా గాంధీ]], [[జవాహర్ లాల్ నెహ్రూ|నెహ్రూ]] మధ్య సైద్ధాంతిక విభజనలను అధిగమించడానికి ప్రణాళికను ఒక సాధనంగా ప్రవేశపెట్టడం ఉద్దేశించిందని వాదించారు. <ref>Partha Chatterjee, 2001 "Development planning and the Indian state" in State and Politics in India (ed. Partha Chatterjee) New Delhi: Oxford University Press</ref> [[భారతదేశపు రాజకీయాలు|భారతదేశంలో]] బహువచన ప్రజాస్వామ్యం నేపథ్యంలో కేంద్ర ఏజెన్సీగా ప్రణాళికా సంఘం మూలాధార ఆర్థిక ప్రణాళిక కంటే ఎక్కువ విధులు కేేేేటాయింపుల అవసరం ఉందని ఇతర పండితులు వాదించారు. <ref>Sony Pellissery, 2010 Central agency in plural democracy. The India Economy Review, 7 (3), 12–16</ref> |
|||
భారతదేశం [[భారత విభజన|స్వాతంత్ర్యం పొందిన]] తరువాత, ఒక అధికారిక ప్రణాళికను అవలంబించారు.1950 మార్చి 15 న అప్ప అనుగుణంగా ప్రణాళికా సంఘం నేరుగా [[భారతదేశ ప్రధానమంత్రి|భారత ప్రధానమంత్రికి]] నివేదించడం, 1950 మార్చి 15 న స్థాపించబడింది, ప్రధాన మంత్రి [[జవాహర్ లాల్ నెహ్రూ|జవహర్‌లాల్ నెహ్రూ]] చైర్మన్‌గా ఉన్నారు. ప్రణాళికా సంఘం ఏర్పాటుకు అధికారం [[భారత రాజ్యాంగం]] లేదా శాసనం నుండి తీసుకోబడలేదు; ఇది [[భారత ప్రభుత్వం|భారత ప్రభుత్వ]] కేంద్రం. |
|||
==ఇవీ చూడండి== |
==ఇవీ చూడండి== |
||
*[[పంచవర్ష ప్రణాళికలు]] |
*[[పంచవర్ష ప్రణాళికలు]] |
||
08:03, 7 ఏప్రిల్ 2021 నాటి కూర్పు
 | ఈ వ్యాసం లేదా వ్యాసభాగాన్ని విస్తరించవలసి ఉంది. సముచితమైన సమాచారంతో వ్యాసాన్ని విస్తరించండి. విస్తరణ పూర్తయిన తర్వాత, ఈ నోటీసును తీసివేయండి. |
| భారత ప్రణాళికా సంఘం | |
|---|---|
| దస్త్రం:PlanningCommissionIndia.jpg | |
| సంస్థ వివరాలు | |
| కార్యనిర్వాహకులు | డా. మన్మోహన్ సింగ్, అధ్యక్షుడు మాంటేక్ సింగ్ అహ్లూవాలియా, ఉపాధ్యక్షుడు |
| Parent agency | భారత ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖ |
| వెబ్‌సైటు | |
| www.planningcommission.nic.in | |
భారత ప్రణాళికా సంఘం కేంద్ర మంత్రిమండలి తీర్మానం ద్వారా మార్చి 15 1950 న ఏర్పడిన కేంద్ర ప్రభుత్వ సలహా సంస్థ. ఇది రాజ్యాంగేతర, శాసనేతర సంస్థ. దీనికి ఛైర్మన్ గా ప్రధాన మంత్రి, క్రియాశీలకంగా పనిచేసే వాస్తవ కార్యనిర్వాహకుడిగా ఉపాధ్యక్షుడు వ్యవహరిస్తారు.
ప్రణాళికా సంఘం ( హిందీ : योजना योजना, యోజన అయోగ్ ) భారత ప్రభుత్వంలోని ఒక సంస్థ.ఇది భారతదేశ పంచవర్ష ప్రణాళికలను ఇతర విధులతో రూపొందించింది.
2014 లో ప్రధానమంత్రి నరేంద్ర మోడీ తన మొదటి స్వాతంత్ర్య దినోత్సవ ప్రసంగంలో, ప్రణాళికా సంఘాన్ని రద్దు చేయాలనే ఉద్దేశ్యాన్ని ప్రకటించారు.అప్పటి నుండి దీనిని ఎన్‌ఐటిఐ ఆయోగ్ అనే కొత్త సంస్థ భర్తీ చేసింది.
చరిత్ర
రాష్ట్ర సార్వభౌమ అధికారం నుండి ఉద్భవించిన మూలాధార ఆర్థిక ప్రణాళిక 1938 లో కాంగ్రెస్ అధ్యక్షుడు, భారత జాతీయ సైన్యం సుప్రీం నాయకుడు నేతాజీ సుభాష్ చంద్రబోస్ చేత ప్రారంభించబడింది. అతను జాతీయ ప్రణాళిక కమిటీని ఏర్పాటు చేయడానికి మేఘనాడ్ సాహా చేత ఒప్పించబడ్డాడు. [1] ప్రణాళికా కమిటీ అధిపతిగా ఎం.విశ్వేశ్వరయ్య ఎన్నికయ్యాడు. మేఘ్నాడ్ సాహా అతనిని సంప్రదించి, పదవి నుంచి వైదొలగాలని అభ్యర్థించారు.ప్రణాళికకు విజ్ఞాన శాస్త్రం, రాజకీయాల మధ్య పరస్పర అవసరముందని వాదించాడు. ఎం. విశ్వేశ్వరయ్య ఉదారంగా అంగీకరింంచారు.జవహర్‌లాల్ నెహ్రూను జాతీయ ప్రణాళిక కమిటీకి అధిపతిగా చేశారు.1944 నుండి 1946 వరకు "బ్రిటిష్ రాజ్ " అని పిలవబడే హోదాలో పనిచేసిన కెసి నియోగి ఆధ్వర్యంలో ప్రణాళిక సలహాబోర్డును అధికారికంగా స్థాపించబడ్డది.
పారిశ్రామికవేత్తలు, ఆర్థికవేత్తలు స్వతంత్రంగా కనీసం మూడు అభివృద్ధి ప్రణాళికలను రూపొందించారు.కొంతమంది పండితులు మహాత్మా గాంధీ, నెహ్రూ మధ్య సైద్ధాంతిక విభజనలను అధిగమించడానికి ప్రణాళికను ఒక సాధనంగా ప్రవేశపెట్టడం ఉద్దేశించిందని వాదించారు. [2] భారతదేశంలో బహువచన ప్రజాస్వామ్యం నేపథ్యంలో కేంద్ర ఏజెన్సీగా ప్రణాళికా సంఘం మూలాధార ఆర్థిక ప్రణాళిక కంటే ఎక్కువ విధులు కేేేేటాయింపుల అవసరం ఉందని ఇతర పండితులు వాదించారు. [3]
భారతదేశం స్వాతంత్ర్యం పొందిన తరువాత, ఒక అధికారిక ప్రణాళికను అవలంబించారు.1950 మార్చి 15 న అప్ప అనుగుణంగా ప్రణాళికా సంఘం నేరుగా భారత ప్రధానమంత్రికి నివేదించడం, 1950 మార్చి 15 న స్థాపించబడింది, ప్రధాన మంత్రి జవహర్‌లాల్ నెహ్రూ చైర్మన్‌గా ఉన్నారు. ప్రణాళికా సంఘం ఏర్పాటుకు అధికారం భారత రాజ్యాంగం లేదా శాసనం నుండి తీసుకోబడలేదు; ఇది భారత ప్రభుత్వ కేంద్రం.
ఇవీ చూడండి
- పంచవర్ష ప్రణాళికలు
- నీతి ఆయోగ్ - ప్రణాళికా సంఘం స్థానంలో ఏర్పడిన కొత్త సంస్థ
బయటి లింకులు
 | ఈ వ్యాసం సంస్థకు సంబంధించిన మొలక. దీన్ని విస్తరించి, తెలుగు వికీపీడియా అభివృద్ధికి తోడ్పడండి.. |
- ↑ "Meghnad Saha: A Pioneer in Astrophysics". Vigyan Prasar Science Portal. Archived from the original on 23 February 2015. Retrieved 27 December 2014.
- ↑ Partha Chatterjee, 2001 "Development planning and the Indian state" in State and Politics in India (ed. Partha Chatterjee) New Delhi: Oxford University Press
- ↑ Sony Pellissery, 2010 Central agency in plural democracy. The India Economy Review, 7 (3), 12–16