ఎస్.ఎ. డాంగే
Shripad Amrit Dange | |
|---|---|
 | |
| Chairman of the Communist Party of India | |
| In office 25 February 1962 – 28 November 1981 | |
| అంతకు ముందు వారు | Position established |
| తరువాత వారు | Position abolished |
| Member of Parliament, Lok Sabha | |
| In office 5 Apr 1967 – 5 April 1977 | |
| అంతకు ముందు వారు | Vithal Balkrishna Gandhi |
| తరువాత వారు | Abdul Kader Salebhoy |
| నియోజకవర్గం | Mumbai Central South |
| In office 5 Apr 1957 – 31 March 1962 | |
| అంతకు ముందు వారు | Jayashri Naishadh Raiji |
| తరువాత వారు | Vithal Balkrishna Gandhi |
| నియోజకవర్గం | Mumbai City Central |
| President, Samyukta Maharashtra Samiti | |
| In office 1959–1960 | |
| అంతకు ముందు వారు | Position established |
| తరువాత వారు | Position abolished |
| వ్యక్తిగత వివరాలు | |
| జననం | 10 October 1899 Karanjgaon, Nashik, Maharashtra, India |
| మరణం | 22 May 1991 (aged 91) Mumbai, Maharashtra, India |
| జాతీయత | British Indian (1899–1947) Indian (1947–1991) |
| రాజకీయ పార్టీ | Communist Party of India |
| జీవిత భాగస్వామి | Ushatai Dange |
| సంతానం | Roza Vidyadhar Deshpande |
| పురస్కారాలు |  Order of Lenin |
శ్రీపాద్ అమృత్ డాంగే (1899 అక్టోబరు 10 -1991 మే 22) కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (సిపిఐ) వ్యవస్థాపక సభ్యుడు, భారత ట్రేడ్ యూనియన్ ఉద్యమంలో బలమైన నాయకుడు.
చరిత్ర[మార్చు]
మహారాష్ట్రలోని నాసిక్ జిల్లాలో మరాఠీ బ్రాహ్మణ కుటుంబంలో జన్మించిన డాంగే 19 సంవత్సరాల వయస్సులోనే బాంబే స్టాక్ ఎక్స్ఛేంజ్లో తన తండ్రి వాణిజ్య వాటాలకు సహాయం చేసేవాడు. తన తండ్రి మరణం తరువాత, డాంగే తన చదువును వదిలి మహాత్మా గాంధీ సహకారేతర ఉద్యమంలో చేరాడు. అయినప్పటికీ, అతను గాంధీవాదంపై సందేహాన్ని పెంచుకున్నాడు, మార్క్సిజం ప్రభావంతో ,1921 లో గాంధీ వర్సెస్ లెనిన్ అనే వ్యాసం రాశారు. బొంబాయి లోని ఒక పిండి మిల్లు యజమాని, ఆర్.బి. లోట్వాలా, దీనిని చదివి, మార్క్సిజంపై డాంగే అధ్యయనానికి సహాయం చేసారు. డాంగే రచయిత, భారతదేశంలో మొదటి సోషలిస్ట్ వారపత్రిక సోషలిస్ట్ స్థాపకుడు. బ్రిటీష్ పరిపాలన సమయంలో, డాంగేను కమ్యూనిస్ట్, కార్మిక (ట్రేడ్) యూనియన్ కార్యక్రమాలఫై అధికారులు అరెస్టు చేశారు . డాంగే మొత్తం 13 సంవత్సరాల జైలు శిక్ష అనుభవించారు. మహారాష్ట్ర రాష్ట్ర ఏర్పాటులో డాంగే ముఖ్యమైన పాత్ర పోషించారు. 1927లో డాంగే బొంబాయిలో క్రియాశీల కార్మిక సంఘం నాయకుడు అయ్యారు. కార్మిక సంస్థ (యూనియన్ ) సభ్యుల సభ్యత్వాన్ని 324 నుండి 54,000 కు పెంచడంలో డాంగే ప్రధాన పాత్ర పోషించారు. డాంగే క్రాంతి అనే మరాఠీ వారపత్రికను కూడా ప్రారంభించాడు, ఇది కార్మిక ఉద్యమానికి ప్రతిబింబముగా పనిచేసింది. డాంగే అఖిల భారత ట్రేడ్ యూనియన్ కాంగ్రెస్ సంయుక్త కార్యదర్శిగా, తరువాత అధ్యక్షుడిగా పనిచేశారు, 1945 లో వరల్డ్ ఫెడరేషన్ ఆఫ్ ట్రేడ్ యూనియన్స్ వర్కింగ్ కమిటీలో భాగంగా ఉన్నారు. ఆరు దశాబ్దాలకు పైగా కార్మిక (ట్రేడ్ యూనియన్) ఉద్యమంలో అతను ప్రధాన పాత్ర పోషించారు [1]
రాజకీయ జీవితం[మార్చు]
1925 కాన్పూర్‌లో జరిగిన సమావేశంలో కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా స్థాపనలో డాంగే హాజరయ్యారు. 1950 లో అతను సిపిఐ పొలిట్‌బ్యూరోలో భాగమయ్యారు, 1962లో పార్టీ అధ్యక్షునిగా ((చైర్మన్‌) ఎంపికయ్యారు. డాంగే రాజకీయ విజయాలలో 1946-51 వరకు బొంబాయి శాసనసభ సభ్యుడిగా, ముంబై సౌత్ సెంట్రల్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గం నుండి రెండవ, నాల్గవ లోక్‌సభ సభ్యుడిగా ఎన్నికయ్యారు. 1960 లో మహారాష్ట్ర రాష్ట్ర ఏర్పాటుకు నాయకత్వం వహించిన ఘనత అతనికి దక్కింది. భారతదేశం స్వాతంత్ర్యం తరువాత, చైనా-సోవియట్ విభజన, చైనా-భారతీయ యుద్ధం, వంటి సంఘటనలు, వివాదాల పరంపరను డాంగే ఖండించారు. 1963లో ఏర్పడిన ఫ్రెంటే పాపులర్ (గోవా) పార్టీలో కీలకంగా పనిచేశాడు. 1964 లో, కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియాలో చీలికకు దారితీసింది. విడిపోయిన కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్క్సిస్ట్) (సిపిఐ (ఎం) గా చీలిపోయినవి . డాంగే రష్యా (సోవియట్ అనుకూల) సిపిఐకి ఛైర్మన్‌గా కొనసాగారు. 1970 ల చివరినాటికి, భారత జాతీయ కాంగ్రెస్, అప్పటి కాంగ్రెస్ ప్రధాని ఇందిరా గాంధీకి మద్దతు ఇచ్చే డాంగే రాజకీయ శైలిని పార్టీలో కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ అఫ్ ఇండియా ఎక్కువ మంది వ్యతిరేకించారు. 1980 లో పార్టీ నాయకత్వం నుండి డెంగే వైదొలిగాడు, తరువాత 1981 లో సిపిఐ నుండి బహిష్కరించబడ్డాడు. ఆ తర్వాత అతని కుమార్తె రోజా దేశ్‌పాండే 1980 లో స్థాపించిన అఖిల భారత కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ (ఎఐసిపి) లో చేరారు. కాంగ్రెస్‌తో నిరంతర సహకారాన్ని ఆదరించిన సిపిఐ ఉగ్రవాదుల బృందం. 1987 లో ఇండియన్ కమ్యూనిస్ట్ పార్టీలో విలీనం కావడంలో ఎఐసిపిను అనుసరించి యునైటెడ్ కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా ఏర్పాటు చేశారు. విలీనం ఉన్నప్పటికీ, యుసిపిఐ,, డెంగే స్వయంగా భారత కమ్యూనిస్ట్ ఉద్యమంలో అట్టడుగున పెరిగారు [2] ఇందిరగాంధీ 1975 (జూన్) సంవత్సరంలో విధించిన అత్యవసర పరిస్థితిని (ఎమర్జెన్సీ) కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా సమర్థించి పొరపాటు చేసింది అని ఇండియా టుడే ఇంటర్వ్యూ లో పేర్కొన్నారు. దీనికి తగిన మూల్యం పార్టీకి లభించిందని చెప్పారు. డాంగే కులరహిత సమాజమునకు , నక్సలిజం కు వ్యతిరేకిని అనేవారు [3] [4]
శ్రీపాద్ అమృత్ డాంగే ( ఎస్.ఏ.డాంగే ) 1991 మే 22న తన 92 సంవత్సరాల వయసులో ముంబై లో మరణించారు.
మూలాలు[మార్చు]
- ↑ Choudhary, Ratnadeep (2018-10-10). "Shripad Amrit Dange, the overshadowed beacon of Indian Communism". ThePrint. Retrieved 2020-10-20.
- ↑ "Comrede Shripad Amruth Dange - book published by Loksabha Secretariat" (PDF). marxists.org/. 2020-10-20. Retrieved 2020-10-20.
{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link) - ↑ March 15, Minhaz Merchant; October 15, 2014 ISSUE DATE:; March 5, 1978UPDATED:; Ist, 2015 13:00. "I don't believe in religion: S.A. Dange". India Today. Retrieved 2020-10-20.
{{cite web}}:|first4=has numeric name (help)CS1 maint: extra punctuation (link) CS1 maint: numeric names: authors list (link) - ↑ "Members Bioprofile". loksabhaph.nic.in. Retrieved 2020-10-20.