మౌఖిక కథనం
_-_TIMEA.jpg)
మౌఖిక కథ చెప్పడం అనేది కథకుడు, వారి శ్రోతల మధ్య ఒక పురాతన, సన్నిహిత సంప్రదాయం. కథకుడు, శ్రోతలు శారీరకంగా దగ్గరగా ఉంటారు, తరచుగా వృత్తాకార పద్ధతిలో కలిసి కూర్చుంటారు. మౌఖిక కథన సౌలభ్యం ద్వారా సాన్నిహిత్యం, సంబంధం లోతుగా ఉంటుంది, ఇది ప్రేక్షకుడి అవసరాలకు, కథ స్థానం లేదా వాతావరణానికి అనుగుణంగా కథను రూపొందించడానికి అనుమతిస్తుంది. శ్రోతలు వారి సమక్షంలో ఒక సృజనాత్మక ప్రక్రియ అత్యవసరతను కూడా అనుభవిస్తారు, ఆ సృజనాత్మక ప్రక్రియలో భాగం అయ్యే సాధికారతను వారు అనుభవిస్తారు. కథారచయిత కథకుడితో, ప్రేక్షకుడితో వ్యక్తిగత బంధాన్ని ఏర్పరుస్తుంది.[1]
మౌఖిక కథన సౌలభ్యం కథకుడికి కూడా విస్తరిస్తుంది. ప్రతి కథకుడు వారి స్వంత వ్యక్తిత్వాన్ని పొందుపరుస్తాడు, కథలో పాత్రలను జోడించడానికి ఎంచుకోవచ్చు. ఫలితంగా ఒకే కథలో అనేక వేరియేషన్స్ ఉంటాయి. కొంతమంది కథకులు కథనానికి వెలుపల ఉన్న దేనినైనా బాహ్యంగా భావిస్తారు, మరికొందరు కథకులు దృశ్య, ఆడియో సాధనాలు, నిర్దిష్ట చర్యలు, సృజనాత్మక వ్యూహాలు, పరికరాలను జోడించడం ద్వారా కథ తమ కథనాన్ని మెరుగుపరచడానికి ఎంచుకుంటారు.[2]
కథాకథనాలను అనేక రూపాల్లో ప్రదర్శించవచ్చు: గద్యరూపంలో, కవితారూపంలో, పాటగా, నృత్యంతో పాటు లేదా ఒక రకమైన నాటక ప్రదర్శన మొదలైనవి.
మానవ అవసరం[మార్చు]
మౌఖిక కథ మానవ భాష ఉన్నంత కాలం ఉండి ఉండవచ్చు. మానవులు తమ అనుభవాలను కథారూపంలో చూపించాల్సిన అవసరాన్ని కథారచన తీరుస్తుంది. ఆస్ట్రేలియన్ ఆదిమవాసులు వంటి పురాతన సంస్కృతులలో ఈ సుదీర్ఘ కథన సంప్రదాయం స్పష్టంగా కనిపిస్తుంది. సమాజ కథాకథనం వివరణ భద్రతను అందించింది-జీవితం, దాని అనేక రూపాలు ఎలా ప్రారంభమయ్యాయి, విషయాలు ఎందుకు జరుగుతాయి-అలాగే వినోదం, మంత్రముగ్ధులను అందించింది. వర్తమానాన్ని, గతాన్ని, భవిష్యత్తును కలిపే కథల ద్వారా కమ్యూనిటీలు బలపడ్డాయి, నిర్వహించబడ్డాయి.
కథ ద్వారా కథకుడితో కనెక్ట్ అయ్యే శ్రోతకు, అలాగే కథ ద్వారా శ్రోతలకు కనెక్ట్ అయ్యే కథకుడికి కథలు చెప్పడం ఒక పోషణ చర్య.
చరిత్ర[మార్చు]
ప్రారంభ కథానిక బహుశా సాధారణ కీర్తనలలో ఉద్భవించింది. మొక్కజొన్నను గ్రైండ్ చేసేటపుడు లేదా పనిముట్లకు పదును పెట్టడంలో పని చేస్తున్నప్పుడు ప్రజలు కీర్తనలు పాడారు. మన పూర్వీకులు సహజ సంఘటనలను వివరించడానికి పురాణాలను సృష్టించారు. వారు సాధారణ వ్యక్తులకు మానవాతీత లక్షణాలను కేటాయించారు, తద్వారా కథా కథకు మూలం ఇచ్చారు.
ప్రారంభ కథాకథనాలు కథలు, కవిత్వం, సంగీతం, నృత్యాన్ని మిళితం చేశాయి. కథా రచనలో రాణించిన వారు సమాజానికి వినోదకారులుగా, విద్యావేత్తలుగా, సాంస్కృతిక సలహాదారులుగా, చరిత్రకారులుగా మారారు. కథకుల ద్వారా ఒక సంస్కృతి చరిత్రను తరతరాలుగా అందిస్తున్నారు.
మానవ చరిత్ర అంతటా కథలు, కథకుల ప్రాముఖ్యతను వృత్తిపరమైన కథకులకు ఇచ్చే గౌరవంలో చూడవచ్చు.
9వ శతాబ్దానికి చెందిన కాల్పనిక కథకుడు షెహెరాజాడే ఆఫ్ వన్ థౌజండ్ అండ్ వన్ నైట్స్ కథలు చెప్పడం ద్వారా ఉరిశిక్ష నుండి తనను తాను రక్షించుకుంటుంది, ఇది పాత రోజుల్లో కథకు ఇచ్చిన విలువను వివరించడానికి ఒక ఉదాహరణ. షెహెరాజాదేకు శతాబ్దాల ముందు, కథ చెప్పే శక్తిని వ్యాసుడు భారతీయ ఇతిహాసం మహాభారతం ప్రారంభంలో ప్రతిబింబించాడు. వ్యాసుడు "శ్రద్ధగా వింటే, చివరికి నువ్వు వేరొకరివి అవుతావు" అన్నాడు.
మధ్య యుగాలలో, కథకులను ట్రూబాడోర్స్ లేదా మిన్స్ట్రెల్స్ అని కూడా పిలుస్తారు, మార్కెట్లలో చూడవచ్చు, రాయల్ ఆస్థానాలలో సభ్యులుగా గౌరవించబడేవారు. మధ్యయుగ కథకులు ప్రస్తుత కథలన్నిటినీ తెలుసుకోవాలని, అమెరికన్ కథకురాలు రూత్ సాయర్ మాటల్లో చెప్పాలంటే, "విశ్వవిద్యాలయాల నుండి గుర్తించదగిన అన్ని సిద్ధాంతాలను పునరావృతం చేయడం, కోర్టు కుంభకోణాల గురించి బాగా తెలుసుకోవడం, మూలికలు, సాధారణ వస్తువుల (మందులు) నయం చేసే శక్తిని తెలుసుకోవడం, ఒక క్షణంలో ఒక ప్రభువు లేదా మహిళ కోసం పద్యాలు రాయగలగడం, అప్పుడు కోర్టులో అనుకూలంగా కనీసం రెండు వాయిద్యాలను వాయించాలి." కొంతమంది రచయితల అభిప్రాయం ప్రకారం, 1290 లో ఇంగ్లాండ్ యువరాణి మార్గరెట్ వివాహంలో 426 మంది మినిస్ట్రీలు పనిచేశారు. మొదటి ఎడ్వర్డ్ రాజు ఆస్థానంలో కథకుల్లో ఇద్దరు మాటిల్ మాకెజోయ్, పెర్ల్ ఇన్ ది ఎగ్ అనే పేర్లతో ప్రదర్శనలు ఇచ్చారు.
భూమి నుండి భూమికి ప్రయాణిస్తూ, కథకులు వివిధ ప్రాంతాల కథలను నేర్చుకుంటూ, వార్తలను సేకరించి వారితో తిరిగి తీసుకువచ్చేవారు. ఇతర కథకులతో కథలను మార్పిడి చేసుకోవడం ద్వారా, కథలు మారాయి, అనేక కథల మూలాలను కనుగొనడం కష్టతరం చేసింది.
1800 లలో, జాకోబ్, విల్హెల్మ్ గ్రిమ్ జర్మనీలో మౌఖికంగా చెప్పబడిన కథలను సేకరించి ప్రచురించారు. అయితే వారు కనుగొన్న విధంగా వాటిని ప్రచురించలేదు, కానీ వాటిని వారి స్వంత విలువల ప్రకారం సవరించారు. జర్మనీలోని గ్రిమ్ సోదరుల మాదిరిగానే, పీటర్ క్రిస్టెన్ అస్బ్జెర్న్సెన్, జార్జెన్ మో నార్వేజియన్ జానపద కథలను సేకరించారు. డెన్మార్క్ లో, హాన్స్ క్రిస్టియన్ ఆండర్సన్ మౌఖిక కథకుల నుండి విన్న జానపద కథలను స్వీకరించాడు. ఇంగ్లాండులో, జోసెఫ్ జాకబ్స్ ఇంగ్లాండ్, స్కాట్లాండ్, వేల్స్ నుండి జానపద కథల సేకరణలను నమోదు చేశాడు.
1900 లలో, మౌఖిక కథ ప్రాముఖ్యతను మేరీ షెడ్లాక్, రిటైర్డ్ ఆంగ్ల పాఠశాల ఉపాధ్యాయురాలు వంటి కథకులు గుర్తించారు. పిల్లలకు సాహిత్యాన్ని పరిచయం చేయడానికి సహజమైన మార్గంగా కథ చెప్పడం ప్రాముఖ్యతను నొక్కిచెప్పి, కథా కళపై ఉపన్యాసం ఇవ్వడానికి ఆమె అనేకసార్లు యునైటెడ్ స్టేట్స్ కు వెళ్ళింది.
వివిధ సంస్కృతులలో వృత్తిపరమైన కథకులు[మార్చు]
- ఆషిక్ /అషౌ, టర్కిక్ సంస్కృతులలో
- బార్డ్
- పింగ్షు, చైనీస్ సంస్కృతి
- దస్తాంగోయ్, భారతదేశం
- కిస్సాగోయ్, పాకిస్తాన్, భారతదేశం
- ఫిలి & సీంచై, ఐర్లాండ్
- గోలియార్డ్
- గ్రియోట్, పశ్చిమ ఆఫ్రికా
- గుసాన్స్, పాత కాలపు పార్థియా, అర్మేనియా
- కోబ్జార్, ఉక్రెయిన్
- మాగిడ్ (హీబ్రూ) యూదు
- మినిస్ట్రెల్
- డెంగ్‌బేజ్, కుర్దిష్ పురాణ గాయకుడు
- Ozan [ ru ], టర్కిక్ సంస్కృతులలో âşık ("ashik") కంటే ముందు ఉన్న పదం
- ఒలిగేర్షిన్, మంగోలు, బురియాట్స్
- హకావతి, అరబ్ సంస్కృతి
మౌఖిక కథల పండుగలు[మార్చు]
20 వ శతాబ్దంలో, మౌఖిక కథానిక ఆసక్తి, దృష్టి పునరుద్ధరణకు గురైంది. తమిళనాడులోని జోన్స్ బరోలో నేషనల్ స్టోరీ టెల్లింగ్ ఫెస్టివల్ (యుఎస్ఎ) తో ప్రారంభమయ్యే అనేక కథా ఉత్సవాల స్థాపనతో సహా.[3]
ప్రాంతీయ కథా ఉత్సవాలు ఒక నిర్దిష్ట రాష్ట్రం లేదా ప్రాంతానికి చెందిన కథకులను వినోదం, చెప్పడం, కళలో విద్య కోసం ఏకతాటిపైకి తెస్తాయి.
సినిమాలు[మార్చు]
- హౌ పీపుల్ గాట్ ఫైర్ - స్థానిక సంస్కృతిలో మౌఖిక కథనానికి సంబంధించిన యానిమేటెడ్ చిత్రం
మూలాలు[మార్చు]
- ↑ Hodge, F.S., Pasqua, A., Marquez, C.A., & Geishirt-Cantrell, B. (2002). Utilizing traditional storytelling to promote wellness in American Indian communities.
- ↑ Silko, L. Storyteller. New York, New York: Seaver Books Pub., 1981
- ↑ Wolf, Eric Interview with Connie Regan-Blake on the Art of Storytelling with Brother Wolf Show A history of the National Storytelling Festival. 2008