Jump to content

ఖాట్మండు

వికీపీడియా నుండి
(ఖాట్మాండు నుండి దారిమార్పు చెందింది)
ఖాట్మండు మెట్రోపాలిటన్ నగరం
काठमाण्डू महानगर, यें देय्
పైనుండి సవ్య దిశలో: కాఠ్మండు చుట్టుపక్కల కనిపించే తోరణాలు, దెగుతలేజు నేపధ్యంలో కాఠ్మండు దర్బార్ స్క్వేర్, బుద్దనాధ స్థూపం, బాగ్‌మతి నది, బుద్దనీల్‌కంఠ, సింఘ దర్బార్, స్వయంభూనాధ్ ఆలయం రాత్రి వేళ, పశుపతినాథ్ దేవాలయం
పైనుండి సవ్య దిశలో: కాఠ్మండు చుట్టుపక్కల కనిపించే తోరణాలు, దెగుతలేజు నేపధ్యంలో కాఠ్మండు దర్బార్ స్క్వేర్, బుద్దనాధ స్థూపం, బాగ్‌మతి నది, బుద్దనీల్‌కంఠ, సింఘ దర్బార్, స్వయంభూనాధ్ ఆలయం రాత్రి వేళ, పశుపతినాథ్ దేవాలయం
Motto(s): 
My legacy, my pride, my Kathmandu
దేశంనేపాల్
Development RegionCentral
జోన్బాగ్‌మతి జోన్
జిల్లాఖాట్మండు జిల్లా
పేదరిక సూచీIncrease 0.710 High [1]
పేదరిక సూచీDecrease 25.8 Low
అక్షరాస్యత శాతంIncrease 98% High
Established900s BC[2]
Government
 • ముఖ్య కార్యనిర్వహణ అధికారిపూర్ణ భక్త తందుకర్
విస్తీర్ణం
 • Total49.45 కి.మీ2 (19.09 చ. మై)
Elevation
1,400 మీ (4,600 అ.)
జనాభా
 (2011)
 • Total10,03,285[3]
 • జనసాంద్రత20,288.8/కి.మీ2 (52,548/చ. మై.)
భాషలు
 • Localనేపాలీ భాష (లేదా నెవర్ భాష), నేపాలీ భాష, షెర్పా భాష, తమంగ్ భాష, గురుంగ్ భాష, మంగర్ భాష, సునువర్ భాష/కిరాంతీ భాష, టిబెటన్ భాష
 • అధికారిక భాషనేపాలీ భాష (లేదా నెవర్ భాష), నేపాలీ భాష, ఆంగ్లం
Time zoneUTC+5:45 (నేపాల్ ప్రామాణిక కాలం)
పిన్‌కోడ్
44600 (GPO), 44601, 44602, 44604, 44605, 44606, 44608, 44609, 44610, 44611, 44613, 44614, 44615, 44616, 44617, 44618, 44619, 44620, 44621
ప్రాంతపు కోడ్01

ఖాట్మండు లేదా కాఠ్మండు, నేపాల్ దేశ రాజధాని. 2015లో సంభవించిన భూకంపం లో ఈ నగరం సర్వనాశనమైంది.

పేరు వెనుక చరిత్ర

[మార్చు]
కాష్ఠమండపం

ఖాట్మండు నగరానికి ఆ పేరు కాష్ఠమండపం ఆలయం ద్వారా వచ్చింది. సంస్కృతంలో కాష్ఠ (काष्ठ) అనగా కొయ్య , మండప్ (/मण्डप) అనగా కప్పబడిన ప్రదేశం అని అర్థం. స్థానిక భాషలో దీనిని మారు సతాల్ అని కూడా పిలుస్తారు. దీనిని 1596వ సంవత్సరంలో రాజు లక్ష్మీ నరసింగ మల్ల నిర్మించాడు. రెండు అంతస్తులుగా నిర్మింపబడిన ఈ ఆలయంలో పూర్తిగా కొయ్య సామాగ్రినే వాడారు. ఇనుప మేకులు గానీ లేదా ఇతర సామాగ్రి కానీ వాడనేలేదు. విశ్వసనీయ సమాచారం ప్రకారం ఈ దేవాలయానికి కావలసిన చెక్క సామాగ్రి అంతా ఒకే చెట్టు నుండి సేకరించడం జరిగింది[4].

చరిత్ర

[మార్చు]

ఇక్కడ జరిగిన తవ్వకాల ప్రకారం గతంలో ఇక్కడ నాగరికత వెలిసినట్లు ఆధారాలు లభించాయి. ఈ త్రవ్వకాలలో భాగంగా మలిగావ్లో సా.శ. 185వ సంవత్సరానికి చెందిన ప్రతిమ లభించింది[5]. దండోచైత్య సొరంగంలో బ్రహ్మి లిపిలో లిఖింపబడిన వాక్యాలున్న ఒక ఇటుక లభ్యమైంది. పురాతత్వ శాస్త్రవేత్తలు దీనిని 2000 సంవత్సరం నాటికి సమూరు 2000 సంవత్సరాలక్రిందటినాటిదిగా అంచనా వేసారు[5].

భౌగోళిక ప్రాంతం

[మార్చు]

ఖాట్మండు నగర పరిధి

[మార్చు]

అధికారికంగా కాఠ్మండు నగర పరిధి నిర్థారించనప్పటికీ, ఈ నగర పరిధి మూడు జిల్లాలలో విస్తరించి ఉంది . ఈ మూడు జిల్లాలలోనే దేశ జనాభాలో అత్యధిక జనాభా కేంద్రీకృతమై ఉంది. ఆ వివరాలు ఈ క్రింది పట్టికలో ఇవ్వబడ్డాయి.

పరిపాలనా జిల్లా విస్తీర్ణం (km²) జనాభా (2001 జనాభా లెక్కలు) జనాభా (2011 జనాభా లెక్కలు) జన సాంద్రత (km²)
ఖాట్మండు 395 1,081,845 1,740,977 4408
లలిత్‌పూర్ 385 337,785 466,784 1212
భక్తపూర్ 119 225,461 303,027 2546
ఖాట్మండు నగర పరిధి 899 1,645,091 2,510,788 2793

వాతావరణం

[మార్చు]

నేపాల్ లో ముఖ్యంగా ఐదు రకాలైన వాతావరణ ప్రదేశాలు చూడవచ్చు. ఈ కేంద్రాలలో భాగంగా కాఠ్మాండు ఉష్ణ ప్రాంతంలో ( సముద్ర మట్టానికి 1,200–2,300 మీటర్లు (3,900–7,500ft)) విస్తరించి ఉంది. ఈ నగరంలో ఉష్ణోగ్రత సాధారణంగా ఉంటుంది.

దర్శనీయ ప్రదేశాలు

[మార్చు]

ప్రముఖులు

[మార్చు]

చిత్రమాలిక

[మార్చు]

మూలాలు

[మార్చు]
  1. "An Overview of the Central Development Region (CR)" (PDF). Internal-displacement.org. Archived from the original (PDF) on 2012-02-02. Retrieved November 25, 2013.
  2. "History". Kathmandu.gov.np. Retrieved 16 May 2010.
  3. "National Population and Housing Census 2011" (PDF). National Planning Commission Secretariat, Central Bureau of Statistics (CBS), Government of Nepal. November 2012. Archived from the original (PDF) on 2019-01-07. Retrieved 2015-04-29.
  4. "Introduction". Kathmandu Metropolitan City, Government of Nepal. Retrieved 2009-12-12.
  5. 5.0 5.1 "सुस्त उत्खनन » पुरातत्व » सम्पदा :: नेपाल ::". Ekantipur.com. 2010-06-09. Archived from the original on 2010-09-11. Retrieved 2012-01-15.

బయటి లంకెలు

[మార్చు]
"https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=ఖాట్మండు&oldid=4184309" నుండి వెలికితీశారు