జంభిక
| Bone: Maxilla | |
|---|---|
 | |
| Side view. Maxilla visible at bottom left, in green. | |
 | |
| Front view. Maxilla visible at center, in yellow. | |
| Gray's | subject #38 157 |
| Precursor | 1st branchial arch[1] |
| MeSH | Maxilla |
| Dorlands / Elsevier |
Maxilla |
జంభిక' (maxilla) సకశేరుకాల పై దవడలో ఉండే ఎముకలలో ఒకటి. తాళాస్థికి, జంభికా పూర్వానికి మధ్య ఉంటుంది. జంభికకు సంబంధించి పై వరుస దంతాలుంటాయి. కొన్ని సందర్భాలలో పై దవడ అంతటికి ఈ పదాన్ని యధాలాపంగా ఉపయోగిస్తారు. క్రస్టేషియా, మిరియపడ, కీటకాల నోటిభాగాలలో ఒకటి లేదా రెండు జతల నిర్మాణాలు.
చరిత్ర
[మార్చు]ఎగువ దవడ అని కూడా పిలువబడే జంభిక ( మాక్సిల్లా) పుర్రె యొక్క ముఖ్యమైన విస్సెరోక్రానియం నిర్మాణం. ఇది కక్ష్య, ముక్కు, అంగిలి ఏర్పడటంలో పాల్గొంటుంది, పై దంతాలను కలిగి ఉంటుంది .ఈ ఎముక ఐదు ప్రధాన భాగాలను కలిగి ఉంటుంది, ఒకటి శరీరం, నాలుగు ప్రక్రియలు (ఫ్రంటల్, జైగోమాటిక్, పాలటిన్, అల్వియోలార్) అనే అంచనాలు. విస్సెరోక్రానియం యొక్క అనేక ఇతర ఎముకలతో సరిహద్దులుగా, ఒక వైపు జతలలో ఉన్న జంభిక (మాక్సిల్లా) ఇంటర్‌మాక్సిలరీ కుట్టు ద్వారా ఎదురుగా సంబంధిత ఎముకతో ఉంటుంది. జంభిక (మాక్సిల్లా) నాలుగు ప్రక్రియలను కలిగి ఉంటుంది అవి జైగోమాటిక్ ప్రక్రియ,పాలటిన్ ప్రక్రియ,అల్వియోలార్ ప్రక్రియ,జంభిక (మాక్సిల్లా) శరీరం ఎముక యొక్క అతిపెద్ద భాగం, పిరమిడ్ ఆకారంలో ఉంటుంది. ఇది అస్థి కక్ష్య యొక్క పూర్వ మార్జిన్, అంతస్తు, ముక్కు దగ్గర ఇన్ఫ్రాటెంపోరల్ ఫోసా యొక్క నాసిరకం భాగానికి దోహదం చేస్తుంది. ఇది కక్ష్య శిఖరం నుండి అల్వియోలార్ ప్రక్రియ వరకు విస్తరించి, ముక్కు యొక్క మధ్య మాంసం వరకు ప్రవహించే మాక్సిలరీ సైనస్‌లను కలిగి ఉంటుంది. ఇన్ఫ్రార్బిటల్ ఫోరమెన్ కక్ష్య శిఖరం క్రింద ఉంది, ఇన్ఫ్రాఆర్బిటల్ నాడి, నాళాలకు ఒక మార్గంగా పనిచేస్తుంది[2]
జంభిక (మాక్సిల్లా) పుర్రె యొక్క భాగంలో విస్సెరోక్రానియం అని పిలుస్తారు. ఇది పుర్రె యొక్క ముఖభాగం అంటారు. విస్సెరోక్రానియంలో ఎముకలు, కండరాలు ఉన్నాయి, ఇవి నమలడం, మాట్లాడటం, శ్వాసించడం వంటి అనేక ముఖ్యమైన శారీరక విధుల్లో పాల్గొంటాయి. ఈ ప్రాంతంలో చాలా ముఖ్యమైన నరాలు ఉన్నాయి, ముఖ గాయాల సమయంలో కళ్ళు, మెదడు, ఇతర అవయవాలను ఇవి కాపాడతాయి. ముఖ కండరాలు జంభిక ( మాక్సిల్లా) తో దాని లోపలి, బయటి ఉపరితలాలపై అనుసంధానించబడి ఉంటాయి. ఈ కండరాలు నమలడానికి, చిరునవ్వుతో, కోపంగా, ఉండడానికి తోడ్పడతాయి . జంభిక (మాక్సిల్లా) పగుళ్లు విరిగిపోయినప్పుడు ఫ్రాక్చర్ జరుగుతుంది. ముఖం మీద పడటం, కారు ప్రమాదం, గుద్దడం లేదా వస్తువులోకి పరిగెత్తడం వంటి కారణాల వల్ల ఇది తరచుగా జరుగుతుంది. ఇవి ఎక్కువగా మనకు కనిపిస్తాయి. ఈ పగుళ్లను లే ఫోర్ట్ వర్గీకరణ ట్రస్టెడ్ సోర్స్ అనే వ్యవస్థను ఉపయోగించి వీటిని వర్గీక వర్గీకరిస్తారు. జంభిక (మాక్సిల్లా) చుట్టుపక్కల ఎముకలు విరిగిపోయి, విరిగిపోయినా, ఏదో ఒక విధంగా గాయపడినా శస్త్రచికిత్స చేయవచ్చు. అవసరమైన పరిక్షలతో వైద్యులు చికిత్సను అందిస్తారు [3]
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ మూస:EmbryologyUNC
- ↑ "Maxilla". Kenhub (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2020-12-01.
- ↑ "Maxilla: Bone Anatomy, Function, and Surgery Procedures". Healthline (in ఇంగ్లీష్). 2018-02-21. Retrieved 2020-12-01.
- జంతుశాస్త్ర నిఘంటువు, తెలుగు అకాడమి, హైదరాబాదు.