తాకిడి
భౌతిక శాస్త్రంలో, తాకిడి అనేది రెండు లేదా అంతకంటే ఎక్కువ వస్తువులు సాపేక్షంగా తక్కువ సమయంలో ఒకదానిపై ఒకటి శక్తులను ప్రయోగించే ఏదైనా సంఘటన. తాకిడి అనే పదం యొక్క అత్యంత సాధారణ వాడుక రెండు లేదా అంతకంటే ఎక్కువ వస్తువులు గొప్ప శక్తితో ఢీకొనే సంఘటనలను సూచిస్తున్నప్పటికీ, ఈ పదం యొక్క శాస్త్రీయ వాడుక శక్తి యొక్క పరిమాణం గురించి ఏమీ సూచించదు.[1]
తాకిడి అనేది రెండు లేదా అంతకంటే ఎక్కువ వస్తువులు ఒకదానితో ఒకటి గుద్దుకొనే సంఘటనను సూచిస్తుంది, ఫలితంగా వాటి చలనం లేదా లక్షణాలలో మార్పు వస్తుంది. కారు గోడను ఢీకొట్టడం వంటి వివిధ పరిమాణాల వస్తువుల మధ్య లేదా పార్టికల్ యాక్సిలరేటర్లోని ప్రోటాన్ల తాకిడి వంటి సబ్టామిక్ కణాల మధ్య ఘర్షణలు సంభవించవచ్చు.
రెండు ప్రధాన రకాల తాకిడిలు ఉన్నాయి: సాగే, సాగని తాకిడిలు.
సాగే తాకిడి: మొమెంటం, గతి శక్తి రెండూ సంరక్షించబడే ఘర్షణను సాగే తాకిడి అంటారు. సాగే తాకిడిలో, ఢీకొనడానికి ముందు వ్యవస్థ యొక్క మొత్తం మొమెంటం ఢీకొన్న తర్వాత మొత్తం మొమెంటానికి సమానంగా ఉంటుంది, సిస్టమ్ యొక్క మొత్తం గతి శక్తి కూడా సంరక్షించబడుతుంది. మరో మాటలో చెప్పాలంటే, వస్తువులు శక్తిని కోల్పోకుండా ఒకదానికొకటి బౌన్స్ అవుతాయి. ఉదాహరణకు, రెండు బిలియర్డ్ బంతులు ఢీకొన్నప్పుడు, తాకిడి లేదని ఊహిస్తే, తాకిడి సుమారుగా సాగేదిగా ఉంటుంది.
సాగని తాకిడి: గతి శక్తి సంరక్షించబడని ఘర్షణను సాగని తాకిడి అంటారు. ఈ రకమైన తాకిడిలో, వస్తువులు ఒకదానితో ఒకటి అతుక్కోవచ్చు లేదా ఢీకొన్నప్పుడు వైకల్యం చెందుతాయి, ఫలితంగా గతిశక్తిని కోల్పోతాయి. సాగని తాకిడిలో, సిస్టమ్ యొక్క మొత్తం మొమెంటం ఇప్పటికీ సంరక్షించబడుతుంది, అయితే మొత్తం గతి శక్తి అలా ఉండదు. ఉదాహరణకు, కదులుతున్న కారు నిశ్చల కారుతో ఢీకొన్నప్పుడు, అవి ఒకదానికొకటి అతుక్కుపోయి, ఢీకొన్న తర్వాత ఒకే యూనిట్గా కదలవచ్చు.
తాకిడిల సమయంలో, ద్రవ్యరాశి, వేగం, చేరి ఉన్న వస్తువుల విధాన కోణం వంటి వివిధ అంశాలు అమలులోకి వస్తాయి. ఈ కారకాలు తాకిడిల ఫలితాలను నిర్ణయిస్తాయి, భౌతికశాస్త్రంలో మొమెంటం, శక్తి, పరిరక్షణ నియమాల సూత్రాలను ఉపయోగించి విశ్లేషించవచ్చు.
ఖచ్చితమైన సాగని తాకిడి
[మార్చు]కచ్చితమైన సాగని తాకిడిలో, ఢీకొనే కణాలు కలిసిపోతాయి. పరిపూర్ణ సాగని తాకిడి అనేది పునరుద్ధరణ యొక్క సున్నా గుణకంతో ఢీకొనడాన్ని సూచిస్తుంది. రిస్టిట్యూషన్ యొక్క జీరో కోఎఫీషియంట్ అంటే ఢీకొనే కణాలు ఘర్షణ తర్వాత కలిసి ఉంటాయి. కణాలు కలిసిపోయినప్పుడు, అవి ఒకే ద్రవ్యరాశి లేదా వస్తువుగా మిళితం అవుతాయి:
ఇక్కడ v అనేది అంతిమ వేగం, అందుచేత ఇవ్వబడింది
ఇవి కూడా చూడండి
[మార్చు]మూలాలు
[మార్చు]- ↑ Collision (physics), McGraw-Hill Professional, doi:10.1036/1097-8542.149000