తుంటి ఎముక
తుంటి ఎముక లేదా తొడ ఎముక (Femur) చతుష్పాద జీవులలో చరమాంగపు తొడ భాగంలోని బలమైన ఎముక. దీని పైభాగంలోని శిరోభాగం శ్రోణివలయంలోని ఉదూఖలంలోనికి చేరి బంతిగిన్నె కీలు ఏర్పరుస్తుంది. క్రిందిభాగం గిలక మాదిరిగా ఉండి, అంతర్జంఘిక, బహిర్జంఘికలతో సంధానం చెందుతుంది. శిరోభాగం కిందనున్న ట్రొకాంటర్లు కండరాలు అతకడానికి ఉపయోగపడతాయి.
చరిత్ర
[మార్చు]తుంటి ఎముక ( తొడ ఎముక ) శరీరములోని అన్ని ఎముకల కంటె పెద్దది . ఇది 18 అంగుళముల పొడవుతో ఉంటుంది . దీనిలో ఒక కాండము , రేడు కొనాలు ఉంటాయి. పై కొనలో గుండ్రని తల కురచని మెడ , మెడ నుండి 125 కోణములో ఉండి ఉంటాయి. తల భాగము తుంటి ఎముకలోని గిన్నె వంటి భాగము ( సాకెట్ ) లో ని ఉంటుంది . క్రింది కొన వెడల్పుగా ఉంటుంది, మధ్య ఉబ్బెత్తుగా వున్న రెండు నిర్మాణాలు ఉంటాయి. ఒకటి మీడియల్ , రెండవది లేటరల్ కాండిల్ . ఈ రెండు టిబియాకు , పెణిల్లాకు అతుక్కోని ఉంటాయి . అంతర్గతంగా, ఎముక యొక్క నిర్మాణము యొక్క అభివృద్ధిని ట్రాబెక్యులే అని చూపిస్తుంది, ఇవి ఒత్తిడిని ప్రసారం చేయడానికి, ఒత్తిడిని నిరోధించడానికి సమర్థవంతంగా అమర్చబడి ఉంటాయి. మానవ తొడలు 800–1,100 కిలోల (1,800–2,500 పౌండ్లు) కుదింపు శక్తులను నిరోధించగల సామర్థ్యాన్ని కలిగి ఉన్నాయని చెప్పబడింది[1]
బోలు ఎముక పగుళ్లు (NOF లు) ఎక్కువగా కనిపిస్తాయి, మహిళల్లో ఇవి ఎక్కువగా కనిపిస్తాయి, వృద్ధులలొ శక్తి సన్నగిల్లడం వలన ఈ పగుళ్లు నిలకడ లో ఉంటాయి, యువకులలో ప్రమాదాల వలన ఈ పగుళ్లు సంభవిస్తాయి. ఈ పగుళ్లను రెండు ప్రధాన సమూహాలుగా వర్గీకరించవచ్చు అవి ఇంట్రాకాప్సులర్ - హిప్ జాయింట్ లోపల సంభవిస్తుంది. ఇది మధ్యస్థ తొడ సర్క్ఫ్లెక్స్ ధమనిని దెబ్బతీస్తుంది, తొడ పైన అవాస్కులర్ నెక్రోసిస్కు కారణమవుతుంది. రెండవది ఎక్స్‌ట్రాక్యాప్సులర్ - ఎముక యొక్క తలకు రక్తం సరఫరా చెక్కుచెదరకుండా ఉంటుంది, కాబట్టి అవాస్కులర్ నెక్రోసిస్ అరుదైన సమస్య. తొడ యొక్క పగుళ్లు సాధారణంగా ఎక్కువగా గాయం కావడం , వృద్ధులలో రావడం జరుగ వచ్చును . ఇది కాలు పొడవు కోల్పోవడం అస్థి శకలాలు వ్యాప్తి చెందడం, అవి జతచేసిన కండరాల ద్వారా లాగడం ,గాయం ఎక్కువగా ఉండటం చేత మృదు కణజాలాలు కూడా నష్ట పోవడం జరుగ వచ్చును[2]
తుంటి ఎముక ( తొడ ఎముక ) చికిత్స : ఎముక విచ్ఛిన్నం ( ఫ్రాక్చర్ ) అయిన వెంటనే చికిత్స అవసరం . పగులు తర్వాత ఎముకలు చాలా త్వరగా నయం కావడం ప్రారంభిస్తాయి, ఎముక కణజాలం సమీపంలోని ఎముక శకలాలు కలిసి అల్లిక మృదులాస్థి, చివరికి కొత్త ఎముక కణజాలం ఏర్పడుతుంది. ఎముకకు సరైన చికిత్స చేయడం సకాలములో , తిరిగి వాటిని పునర్ ఉద్ధరించడం తో మనిషి లో ఎముకను కదిలించే కండరాలు, కీళ్ళకు బలము చేకూర్చడం జరుగుతుంది .ఎముక విరిగినప్పుడు, నిర్ధారించడానికి ఎక్స్-రే తీసుకోవడం, ఎంత పగులు అయినది తెలుసుకోవడం , ఒకదానికొకటి ఎముక చివరలను అమరికలో ఉంచడం, తద్వారా పగులు నయం అయినప్పుడు, ఎముక దాని మునుపటి ఆకారాన్ని నిలుపుకుంటుంది. స్థానభ్రంశం చెందిన ఎముక చివరలను ఆపరేషన్ ద్వారా తిరిగి పగిలిన ( ఫ్రాక్చర్ )ఎముకకు కలపడం వంటివి చేయవచ్చును [3] .
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ "femur | Definition, Function, Diagram, & Facts". Encyclopedia Britannica (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2020-12-02.
- ↑ "The Femur - Proximal - Distal - Shaft - TeachMeAnatomy". Retrieved 2020-12-02.
- ↑ "Types of Bone Fractures | Interactive Anatomy Guide". Innerbody (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). Retrieved 2020-12-02.
- జంతుశాస్త్ర నిఘంటువు, తెలుగు అకాడమి, హైదరాబాదు.