ఉత్పరివర్తనము
జన్యువులలో అకస్మాత్తుగా సంభవించే, అనువంశికంగా తరువాత తరాలకు సంభవించే మార్పులు ఉత్పరివర్తనాలు (Mutations).
అనువంశకం కాగల హటాత్తుగా సంభవించు వైవిధ్యాలను ఉత్పరివర్తనలు అంటారు.1900 సంవత్సరంలో హ్యుగ్రో డెవ్రోస్, ఈనోధిరా లామార్కియానా అను మొక్కలో వీటిని గమనించారు. ఉత్పరివర్తనలు జన్యు లేక క్రోమోజోము సంబంధమైనవి కావచ్చును.జీవశాస్త్రంలో, ఉత్పరివర్తనం అనేది జన్యు పదార్థంలో మార్పు. అంటే డిఎన్ఎకు లేదా డిఎన్ఎను తీసుకెళ్లే క్రోమోజోమ్ లకు మార్పులు.ప్రాణాంతకప్రభావాలు కలిగి ఉంటే తప్ప ఈ మార్పులు వారసత్వమైనవి.ఉత్పరివర్తనలు అనేక కారణాల వల్ల జరగవచ్చు. మియోసిస్ గామేట్స్ (గుడ్లు & స్పెర్మ్) ను ఉత్పత్తి చేసేటప్పుడు లోపాల వల్ల ఇది జరుగుతుంది. రేడియేషన్ ద్వారా లేదా కొన్ని రసాయనాల ద్వారా నష్టం ఉత్పరివర్తనాలకు కారణం కావచ్చు. ఉత్పరివర్తనలు యాదృచ్ఛికంగా జరుగుతాయి.
జన్యు ఉత్పరివర్తనలు
[మార్చు]ఉత్పరివర్తనలు దృశ్యరూపకంగా పెద్దమార్వును, అనగా జనక జీవుల నుండి సంతానాన్ని వేరుచేయ గలిగినంత మార్వును, కలిగించవచ్చు. ఉదాహరణకు చుంచుల్లో చర్మపు రంగు. వీటిలో నలుపు, ఆల్బినో రంగు చుంచులు పూర్వ ఉత్పరివర్తన వలన ఆదిమ ఎగౌటి చుంచులుగా మారతాయి.
క్రోమోజోముల ఉత్పరివర్తనలు
[మార్చు]క్రోమోజోముల సంఖ్యలో గానీ, నిర్మాణంలోగానీ వచ్చే మార్పులను క్రోమోజోముల ఉత్పరివర్తనలు అంటారు .[1]
తొలగింపు: క్రోమోజోమ్ యొక్క భాగాన్ని కోల్పోతారు, దానిపై ఉన్న ఏదైనా జన్యువులతో పాటు.
నకిలీ: క్రోమోజోమ్ యొక్క భాగం పునరావృతమవుతుంది
విలోమం: క్రోమోజోమ్ యొక్క భాగం ముగింపు నుండి చివరి వరకు తిరగబడుతుంది
చొప్పించడం: పొడవైన క్రోమోజోమ్‌లో చిన్న క్రోమోజోమ్ జోడించబడుతుంది
ట్రాన్స్‌లోకేషన్: క్రోమోజోమ్ యొక్క భాగం మరొక క్రోమోజోమ్‌లోకి మారుతుంది
బిందు (DNA) ఉత్పరివర్తనలు
[మార్చు]DNA కాపీ చేసినప్పుడు పొరపాట్లు కొన్నిసార్లు జరుగుతాయి - వీటిని DNA ఉత్పరివర్తనలు అంటారు. ఉత్పరివర్తనాలలో నాలుగు ప్రధాన రకాలు ఉన్నాయి:
తొలగింపు, ఇక్కడ ఒకటి లేదా అంతకంటే ఎక్కువ DNA స్థావరాలు వదిలివేయబడతాయి.
చొప్పించడం, ఇక్కడ ఒకటి లేదా అంతకంటే ఎక్కువ అదనపు స్థావరం ఉంచబడుతుంది.
ప్రత్యామ్నాయం, ఇక్కడ ఒకటి లేదా అంతకంటే ఎక్కువ స్థావరాలు మరొక స్థావరంకోసం మార్చబడతాయి.
నకిలీ, ఇక్కడ మొత్తం జన్యువులు కాపీ చేయబడతాయి.
ఉత్పరివర్తనలు రేటు
[మార్చు]ఉత్పరివర్తన రేట్లు జాతుల మధ్య గణనీయంగా మారవచ్చు,, సాధారణంగా ఉత్పరివర్తనాన్ని నిర్ణయించే పరిణామాత్మక శక్తులు ప్రస్తుతం జరుగుతున్న పరిశోధనకు ప్రధాన అంశంగా ఉంటాయి.RNA వైరస్ల యొక్క జన్యువు DNA కంటే RNA పై ఆధారపడి ఉంటుంది. RNA వైరల్ జన్యువు డబుల్ స్ట్రాండెడ్ (DNA లో ఉన్నట్లు) లేదా సింగిల్-స్ట్రాండ్డ్ కావచ్చు
హానికరమైన ఉత్పరివర్తనలు
[మార్చు]ఉత్పరివర్తనాలు జీవికి చెడ్డవి కావచ్చు, లేదా తటస్థంగా ఉండవచ్చు లేదా జీవికి ప్రయోజనం కలిగించవచ్చు.[2] కొన్నిసార్లు ఉత్పరివర్తనాలు జీవులకు ప్రాణాంతకంగా ఉంటాయి - 'కొత్త' DNA ద్వారా తయారు చేయబడ్డ ప్రోటీన్ ఏమాత్రం పనిచేయదు,, పిండం చనిపోవడానికి కారణం అవుతుంది.
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ Books, Vikram (2014-11-17). INTERMEDIATE II YEAR BOTANY(Telugu Medium) TEST PAPERS: May2014,March2014,Model Papers,Practice Papers,Guess papers. Vikram Publishers Pvt Ltd.
- ↑ "కరోనా నుంచి భారతీయుల్ని కాపాడుతున్నది అదే." www.msn.com. Retrieved 2020-08-10.