ఉమాజీ నాయక్
ఉమాజీ నాయక్ | |
|---|---|
.jpg) | |
| జననం | 7 సెప్టెంబర్ 1791 భివాడి, పురందార్ తాలూకా, పూణే జిల్లా, మహారాష్ట్ర, భారతదేశం |
| మరణం | 1832 ఫిబ్రవరి 3 (వయసు 40) పూణే జిల్లా, మహారాష్ట్ర, భారతదేశం |
| మరణ కారణం | ఉరి |
| జాతీయత | భారతీయుడు |
| సుపరిచితుడు/ సుపరిచితురాలు | భారత స్వాతంత్ర్యోద్యమం |
ఉమాజీ నాయక్ ( 1791 సెప్టెంబరు 7 – 1832 ఫిబ్రవరి 3) 1826 నుండి 1832 వరకు భారతదేశంలో బ్రిటిష్ పాలనను సవాలు చేసిన భారతీయ విప్లవకారుడు. అతను ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీ, కంపెనీ పాలనకు వ్యతిరేకంగా పోరాడాడు.[1]
మరాఠా సామ్రాజ్యం పతనం అయిన వెంటనే నాయక్ బ్రిటిష్ వారికి వ్యతిరేకంగా ఒక చిన్న సైన్యాన్ని పెంచాడు. అతని బ్రిటిష్ వ్యతిరేక మేనిఫెస్టో విదేశీ పాలకులకు వ్యతిరేకంగా పోరాడాలని దేశ ప్రజలను కోరింది. ఆయనను పట్టుకోవటానికి బ్రిటిష్ ప్రభుత్వం 10,000 రూపాయల ఔదార్యాన్ని ప్రకటించింది. నానా రఘు చవాన్ అనే మరో రామోషి చేత ద్రోహం చేయబడిన బ్రిటిష్ అతన్ని అరెస్టు చేసింది, తరువాత అతన్ని దోషిగా నిర్ధారించి, పూణేలో 1834 ఫిబ్రవరి 3 న పూణేలో ఉరితీశారు.[2]
ప్రారంభ జీవితం
[మార్చు]నాయక్ 1791 సెప్టెంబరు 7న రామోషి తెగలో జన్మించాడు.[3] ఉమాజీ సోదరుడి పేరు కృష్ణజీ నాయక్.[4]
అతను మరాఠా కాలంలో తెలంగాణ నుండి వలస వచ్చి మహారాష్ట్రలో స్థిరపడిన రామోషి వర్గానికి చెందినవాడు, కాని తరువాత పాలనలో దొంగల తెగగా ముద్ర వేయబడ్డాడు.[1]
బ్రిటిష్ పాలనకు వ్యతిరేకంగా పోరాటం
[మార్చు]ఈస్టిండియా కంపెనీ పాలనకు ముందు, రామోషీలు మరాఠా పాలనలో పనిచేసేవారు. ఈ రామోషీయులు మరాఠా ప్రాంతంలో నిఘా కోసం, మరాఠా కాలంలో మహారాష్ట్రలోని మరాఠా కోటల భద్రత కోసం పని చేసేవారు. రామోషి (లు) కి మరాఠాలు రాత్రి పెట్రోలింగ్, పోలీసులను అప్పగించారు. ఈ పని కారణంగా కొన్ని నిర్దిష్ట గ్రామాల నుండి పన్నులు తీసుకునే హక్కు వారికి ఉంది. కానీ మరాఠా రాజ్యాన్ని బ్రిటిష్ వారు ఓడించిన తర్వాత, ఈ హక్కు ఉల్లంఘించబడింది, దీని కారణంగా రామోషిలు బ్రిటిషర్‌లకు వ్యతిరేకంగా పోరాటం ప్రారంభించారు.[1]
1826లో నాయక్ తనను తాను రాజుగా ప్రకటించుకున్నాడు. 1831లో బ్రిటిష్ పదాతిదళాన్ని, అశ్వికదళాన్ని చంపి, వారి ఆస్తిని దోచుకోవాలని ప్రకటనతో తన ఆదేశాన్ని విస్తరించాడు. నాయక్ బ్రిటిష్ రాజ్ కు వ్యతిరేకంగా పోరాడిన సమయంలో సతారా, కురుద్, మాండ్ దేవి కల్బాయి పర్వతం, ఖోపోలి ఖండాలా, బోర్ఘాట్ పర్వతాలలో నివసించాడు.
నాయక్ జెజూరి పోలీసు ప్రధాన కార్యాలయంపై దాడి చేసి అక్కడ పోలీసులను చంపాడు. రామోషి ప్రజలు బ్రిటిషర్లు, బ్రిటిష్ రాజ్ కు విధేయులైన వారిని శిక్షించేవారు. నాయక్ బ్రిటిష్ ప్రభుత్వం, సాహుకర్ల డబ్బును దోచుకునేవాడు.
1828లో బ్రిటిష్ వారు ఒక ఒప్పందాన్ని కుదుర్చుకున్నారు, దీనిలో నాయక్ కు 120 బిఘా భూమి ఇవ్వబడింది, రామోషి ప్రజలకు ప్రభుత్వ ఉద్యోగాలు ఇస్తానని వాగ్దానం చేశారు. ఈ ఒప్పందం తరువాత, రామోషి కొంతకాలం బ్రిటిష్ పై యుద్ధాన్ని నిలిపివేశాడు. కానీ శాంతి ఎక్కువ కాలం కొనసాగలేదు, నాయక్ మళ్ళీ తిరుగుబాటులో లేచాడు.
అరెస్ట్
[మార్చు]నాయక్ ను పట్టుకోవటానికి బ్రిటిష్ ఈస్టిండియా కంపెనీ ఆఫీసర్ మక్కింటోష్ ను నియమించింది. కెప్టెన్ వైడ్, లివింగ్ స్టన్, లుకాన్ వంటి పెద్ద బ్రిటిష్ పోలీసు అధికారుల ఆధీనంలో నాయక్ ను అరెస్టు చేయడానికి ప్రణాళిక వేసి ఆపరేషన్ ప్రారంభించాడు. అయినప్పటికీ అతను పట్టుబడలేదు "మక్కింటోష్ నాయక్ సోదరి జిజైకి నాలుగు గ్రామాల యాజమాన్యాన్ని ఇవ్వడం ద్వారా లంచం ఇచ్చి నాయక్ ను అరెస్టు చేశాడు. "గెజిటర్ ఆఫ్ బాంబే ప్రెసిడెన్సీ: సతారా" ప్రకారం, 1831లో నానా రఘు చవాన్ అనే రామోషి నాయక్ ను అరెస్టు చేసినందుకు ప్రభుత్వం నుండి £1000 (ఇండియా రూపాయి 10,000) ఔదార్య బహుమతిని అందుకున్నాడు.అతన్ని అరెస్టు చేసి పూణేలోని జైలులో ఉంచారు.
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ 1.0 1.1 1.2 "The Forgotten Freedom Fighter - Indian Express". archive.indianexpress.com. Retrieved 2021-10-16.
- ↑ "Download Limit Exceeded". citeseerx.ist.psu.edu. Retrieved 2021-10-16.
- ↑ Yershov, Danila (2017-08-09). "Ramoshi stir ends in success, with govt. assurance". The Hindu (in Indian English). ISSN 0971-751X. Retrieved 2021-10-16.
- ↑ Guha, Sumit (2019-11-01). History and Collective Memory in South Asia, 1200–2000 (in ఇంగ్లీష్). University of Washington Press. ISBN 978-0-295-74623-4.