ఎన్. ఎస్. హార్దికర్
నారాయణ్ సుబ్బారావు హార్దికర్ (మే 7, 1889 - ఆగష్టు 26, 1975) స్వాతంత్ర్య సమరయోధుడు, కాంగ్రెస్ సేవాదళ్ ను స్థాపించాడు.
జీవితచరిత్ర
[మార్చు]ప్రారంభ జీవితం
[మార్చు]1889లో ధార్వార్ లో సుబ్బారావు, యమునాబాయి దంపతులకు హార్దికర్ జన్మించారు. కలకత్తాలోని కాలేజ్ ఆఫ్ ఫిజీషియన్స్ అండ్ సర్జన్స్ లో మెడిసిన్ చదివిన ఆయన ఉన్నత విద్య కోసం అమెరికా వెళ్లారు.[1][2][3]
అమెరికాలో సంవత్సరాలు
[మార్చు]1916లో మిచిగాన్ విశ్వవిద్యాలయం నుంచి ప్రజారోగ్యంలో M.Sc పూర్తి చేశారు. అమెరికాలో ఉన్న కాలంలో హర్దికర్ లాలా లజపతిరాయ్ ను కలుసుకుని సన్నిహితుడయ్యాడు. రాయ్ సహోద్యోగిగా, హార్దికర్ అమెరికాలో అనేక రాజకీయ కార్యకలాపాలలో చురుకుగా పాల్గొన్నాడు. అతను హోమ్ రూల్ లీగ్ కార్యదర్శిగా ఉన్నాడు, ఇండియన్ వర్కర్స్ యూనియన్ ఆఫ్ అమెరికాను నిర్వహించడానికి సహాయపడ్డాడు. హోమ్ రూల్ లీగ్ ఆఫీస్ బేరర్లుగా రాయ్, హర్దికర్ యూఎస్ సెనేట్ ఫారిన్ రిలేషన్స్ కమిటీని ఉద్దేశించి ప్రసంగించారు. అతను హిందుస్తాన్ అసోసియేషన్ ఆఫ్ అమెరికాకు అధ్యక్షుడిగా కూడా ఉన్నాడు. హార్దికర్ కరపత్రం ఇండియా - ఎ స్మశానం అనేక వార్తాపత్రికలు, జర్నల్స్లో విస్తృతంగా చర్చించబడింది. ఫారిన్ రిలేషన్స్ కమిటీలో మేరీల్యాండ్ సెనేటర్ ఫ్రాన్స్ కు చెందిన 'యంగ్ ఇండియా' జర్నల్ కు మేనేజింగ్ ఎడిటర్ గా వ్యవహరించిన ఆయన భారత ప్రజలు ఎదుర్కొంటున్న తీవ్రమైన సమస్యలను అమెరికా ప్రజలకు తెలియజేయడంలో విలువైన సేవలందించారని కొనియాడారు. [4]
ఇండియాకి తిరిగి రావడం
[మార్చు]హార్దికర్ 1921లో భారతదేశానికి తిరిగి వచ్చాడు. 1923 నాటి జెండా సత్యాగ్రహం సమయంలో, హార్దికర్, అతని హుబ్లీ సేవా మండలి వారి జైలు శిక్షలను తగ్గించడానికి బ్రిటిష్ అధికారులకు క్షమాపణ చెప్పడానికి నిరాకరించిన తరువాత జాతీయ ప్రాముఖ్యతను పొందారు. ఈ ప్రతిఘటన బ్రిటిష్ రాజ్ ను ఎదుర్కోవటానికి వాలంటీర్ల బృందాన్ని తయారు చేయడానికి మండల్ తరహాలో ఒక సంస్థను ఏర్పాటు చేయడానికి కాంగ్రెస్ ను ప్రేరేపించింది. 1923 కాకినాడ కాంగ్రెస్ సమావేశంలో హార్దికర్ నేతృత్వంలో 13 మంది సభ్యులతో కమిటీని ఏర్పాటు చేశారు. ఆ విధంగా 1923లో హిందుస్తానీ సేవా మండలి ఏర్పడి ఆ తర్వాత సేవాదళ్ గా పేరు మార్చారు. డాక్టర్ హార్దికర్ కర్ణాటక ప్రదేశ్ కాంగ్రెస్ కమిటీ ప్రధాన కార్యదర్శిగా ఎన్నికై వాలంటీర్ అనే మాసపత్రికను ప్రచురించారు.[5]
సేవా దళ్
[మార్చు]1923లో కాకినాడలో జరిగిన కాంగ్రెస్ మహాసభల అనంతరం 1923లో సేవాదళ్ ఆవిర్భవించింది. జవహర్ లాల్ నెహ్రూ హార్దికర్ కు మద్దతు ఇచ్చినప్పటికీ, మిలీషియా వంటి సంస్థను ఏర్పాటు చేయాలనే ఆలోచనకు కాంగ్రెస్ వాదుల నుండి చాలా ప్రతిఘటన ఎదురైంది, ఇది పార్టీలో పౌర అధికారం క్షీణించడానికి దారితీస్తుందని భయపడి, ఇది అహింసా సూత్రాన్ని ఉల్లంఘిస్తుందని వాదించారు. శాసనోల్లంఘన ఉద్యమంలో దళ్ ప్రముఖ పాత్ర పోషించింది, సామూహిక పికెటింగ్ నిర్వహించి, కొత్త సభ్యులను కాంగ్రెస్ పార్టీలో చేర్చుకుంది. శాసనోల్లంఘన ఉద్యమంలో దళ్ ప్రాముఖ్యతను 1934 లో ఉద్యమం ముగిసి, వలస పాలకులు కాంగ్రెస్, దాని సంస్థలపై నిషేధాన్ని ఎత్తివేసినప్పుడు, వారు దళ్ ను నిషేధించడం కొనసాగించారు. సేవాదళ్ కాంగ్రెస్ కేంద్ర వాలంటీర్ సంస్థగా మారింది, దాని వాలంటీర్లకు శారీరక శిక్షణ ఇవ్వడంపై దృష్టి సారించింది, మత సామరస్యాన్ని పెంపొందించడానికి పనిచేసింది. [6]
స్వాతంత్య్రానంతరం
[మార్చు]డాక్టర్ హార్దికర్ ఘటప్రభ వద్ద కర్ణాటక హెల్త్ ఇన్స్టిట్యూట్ ను స్థాపించడానికి సహాయపడ్డారు. 1952 నుంచి 1962 వరకు రెండుసార్లు రాజ్యసభ ఎంపీగా పనిచేసిన ఆయనకు 1958లో పద్మభూషణ్ పురస్కారం లభించింది. డాక్టర్ హార్దికర్ 1975 ఆగస్టు 26 న మరణించాడు. ఆయన శతజయంతిని పురస్కరించుకుని తపాలా శాఖ 1989లో ఆయన గౌరవార్థం స్మారక స్టాంపును విడుదల చేసింది.
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ "Biography: N.S. Hardikar". Kamat Research Database. Retrieved 31 October 2012.
- ↑ "An ideologue at the Congress's service". The Indian Express. 15 May 2000. Retrieved 31 October 2012.
- ↑ "Dr. N. S. Hardikar". Indian Post. Retrieved 31 October 2012.
- ↑ Puri, Harish K. "Lajpat Rai in USA 1914 -1919: Life and Work of a Political Exile" (PDF). Retrieved 31 October 2012.
- ↑ "Birth Anniversary of Dr Narayan Subbu Rao Hardikar Celebrated with Fervour". Daijiworld Media Network-Mangalore. 8 May 2012.
- ↑ Pandey, Gyanendra (2002). The Ascendancy of the Congress in Uttar Pradesh: Class, Community and Nation in Northern India, 1920–1940. London: Anthem Press. p. 36.