కుజుల కడఫిసేలు

కుజుల కడఫిసేలు
కుజుల కడఫిసేలు
Kushan emperor
	Tetradrachm of Kujula Kadphises (30-80 CE) in the style of Hermaeus.; Obv: Hermaios-style diademed bust. Corrupted Greek legend: ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΣΤΗΡΟΣΣΥ ΕΡΜΑΙΟΥ ("Basileos Sterossy Hermaiou"): "King Hermaeus, the Saviour".; Rev: Herakles standing with club and lion skin. Kharoṣṭhī legend: KUJULA KASASA KUSHANA YAVUGASA DHARMATHIDASA "Kujula Kadphises ruler of the Kushans, steadfast in the Law ("Dharma"). British Museum.
పరిపాలన	30 CE – 80 CE
పూర్వాధికారి	Heraios
ఉత్తరాధికారి	Vima Takto
జననం	c. 4 or 3 BCE; Bactria

కుజుల కడ్ఫిసెసు (ఖరోహు: కుజుల కససా; ప్రాచీన చైనీస్: 丘就卻, క్విజియుక్; సా.శ. 30-80, లేదా 40-90 లో బోపెరాచీ అభిప్రాయం ఆధారంగా ^[1]) కామను ఎరా 1 వ శతాబ్దంలో యుయెజి సమాఖ్యగా ఏకం చేసి మొదటి కుషాను చక్రవర్తి అయ్యాడు. రబాటకు శాసనం ఆధారంగా ఆయన గొప్ప కుషాను రాజు మొదటి కనిష్కుడి ముత్తాత. ఆయనను కుషాను సామ్రాజ్యం స్థాపకుడిగా భావిస్తారు.^[1]

చరిత్ర

కుజులా కాడ్ఫిసెసు మూలాలు చాలా అస్పష్టంగా ఉన్నాయి. ఆయన సాధారణంగా కుషాను పాలకుడు హెరాయోసు వంశస్థుడు లేదా ఆయనతో సమానంగా ఉంటాడని నమ్ముతారు.^[2] అయినప్పటికీ కుజులా తన పేరును (కుషాను: తన "హెర్మేయసు" నాణేల మీద, లేదా "ఆయన" అగస్టసు "నాణేల మీద) లియాకా కుసులకా చివరి ఇండో-సిథియను పాలకులతో పంచుకున్నాడు ఆయన కుమారుడు పాటికా కుసులకా, ఇది కొంత కుటుంబ సంబంధాన్ని సూచిస్తుంది.^[3]

చైనా మూలాలు

కుజులా కడ్ఫిసెసు సమకాలీన వివరణలు కొన్ని ఉన్నాయి; ఈ గ్రంథాలు ఏవీ కుషాను రచయితలవి కావు కాబట్టి వాటి కచ్చితత్వం, రచయితల ఉద్దేశాలు ప్రశ్నార్థకం కావచ్చు. ఉదాహరణకు కుజులా కడ్ఫిసెసు పెరుగుదల, తరువాత చైనీసు చారిత్రక కథనం, హౌ హన్షులో, రక్తసిక్తమైన అంతర్యుద్ధం ఫలితంగా సంభవించినట్లు చిత్రీకరించబడింది.

[టి]రాకుమారుడు [" క్సిహౌ" ] ఆయన గుయిజువాంగు యువరాజు [జిహౌ], క్యుజియుకు [కుజులా కడ్ఫిసెసు] అని పేరు పెట్టారు. యువరాజు [యుయెజి] మరో నలుగురు యువరాజుల మీద దాడి చేసి వారిని నిర్మూలించాడు. ఆయన తనను తాను రాజుగా స్థిరపరచుకున్నాడు. ఆయన రాజవంశాన్ని గుయిషువాంగు [కుషాను] రాజు అని పిలుస్తారు. అతను అంక్సీ [ఇండో-పార్థియా] పై దాడి చేసి, గౌఫు [కాబూలు] ప్రాంతాన్ని స్వాధీనం చేసుకున్నాడు. ఆయన పుడా [పక్టియా], జిబిను [కపిషా, గాంధార] రాజ్యాలను కూడా ఓడించాడు. క్యుజియుకు మరణించినప్పుడు 80 సంవత్సరాల కంటే ఎక్కువ వయస్సు కలిగి ఉన్నాడు.^[4]

తూర్పు వైపు వారి విస్తరణ ప్రక్రియలో, కుజులా కడ్ఫిసెసు, ఆయన కుమారుడు విమా తక్తో (లేదా వేమా తఖ్తు) ఇది క్రీస్తుశకం 20 నుండి పార్థియను గొండోఫారెసు చేత వాయవ్య భారతదేశంలో స్థాపించబడిన ఇండో-పార్థియను రాజ్యాన్ని స్థానభ్రంశం చేసినట్లు తెలుస్తోంది:

ఆయన కుమారుడు యాంగోజెను [బహుశా వేమా తఖ్తు లేదా బహుశా ఆయన సోదరుడు సదాస్కానా], ఆయన స్థానంలో రాజు అయ్యాడు. ఆయన టియాంజు [వాయవ్య భారతదేశం)ను ఓడించాడు. దానిని పర్యవేక్షించడానికి నాయకత్వం వహించడానికి సైనికాధికారులను స్థాపించాడు. అప్పుడు యుయెజి చాలా ధనవంతుడయ్యాడు. అన్ని రాజ్యాలు [వారి రాజు] గుయిషువాంగు [కుషాను] రాజు అని పిలుస్తారు. కాని హాను వారి అసలు పేరు డా యుయెజి [గ్రేట్ యుయెజి] అని పేర్కొంటారు.^[4]

కుజులా కాడ్ఫిసెసు నేతృత్వంలోని ఇండో-పార్థియను రాజ్యం మీద దాడి క్రీస్తుశకం 45 తరువాత కొంతకాలం జరిగిందని భావిస్తున్నారు, గోండోఫారెసు వారసుల పాలనలో: అబ్డాగేసు, సాసేసు.

రబాతకు శిశాసనం ఆధారంగా జన్యుపరంపర

ఇతర కుషను పాలకులతో కొన్ని సంవత్సరాల క్రితం ఆఫ్ఘనిస్తాన్లోని రాబాటకులో కనుగొనబడిన రబాటకు శాసనంలో వర్ణించబడింది. దీనిలో కనిష్క తన కాలం వరకు పరిపాలించిన రాజుల జాబితాను తయారుచేసాడు: కుజుల కాడ్ఫిసెసు తన ముత్తాతగా, విమ తక్తు తన తాతగా, విమా కడ్ఫిసెసు తన తండ్రిగా, తనను తాను కనిష్క:

ఆయన [కనిష్క] ఇక్కడ వ్రాయబడిన ఈ దేవతల (అంటే) చిత్రాలను రూపొందించమని ఆదేశాలు ఇచ్చాడు. వాటిని ఈ రాజుల కోసం (వాటిని) తయారు చేయమని అతను ఆదేశాలు ఇచ్చాడు: రాజు కుజుల కాడ్ఫిసెసు (ఆయన) ముత్తాత, రాజు విమా తక్తు (ఆయన) తాత, రాజా విమా కడ్ఫిసెసు (ఆయన) తండ్రి, తనకు తాను, కింగు కనిష్క.^[5]

నాణాలు

కుజుల నాణేలు చాలావరకు హెలెనికు (రోమను) ప్రేరణతో ఉన్నాయి. కొన్ని నాణేలు ఇండో-గ్రీకు రాజు హెర్మేయసు ముఖచిత్రం, పేరు, శీర్షికతో ముద్రించబడ్డాయి. ఇది ఇండో-గ్రీకు రాజుతో సంబంధం కలిగి ఉండాలని కుజుల అభిప్రాయాన్ని సూచిస్తున్నాయి. ^{[ఆధారం చూపాలి]} కుషన్లు వారి పూర్వీకులు యూజీ గ్రీకులతో సంభాషించేవారు కాబట్టి భాష, గ్రీకు నాణేలు, హెర్మేయసును దత్తతగా స్వీకరించడం ప్రమాదవశాత్తు జరిగి ఉండకపోవచ్చు: ఇది కూజులా కాడ్ఫిసెసును హెర్మేయసుల కూటమిగా (బహుశా సపదబైజెసు లేదా హెరాయోసు ద్వారా) ఏర్పాటు చేయడం లేదా ఇండో-గ్రీకు సంప్రదాయానికి వారసుడిగా తనను తాను చూపించాలనే కోరికను వ్యక్తం చేసింది. బహుశా గ్రీకు జనాభాకు వసతి కల్పించవచ్చు.^{[ఆధారం చూపాలి]} "పాలకుడు" (అసలు రాజు కాదు), బౌద్ధమతం ("ధర్మతీదాస", ధర్మ అనుచరుడు).^{[ఆధారం చూపాలి]} తరువాత ముద్రించబడిన నాణేలు, కుజులాను "మహారాజాసా" లేదా "గ్రేటు కింగు"గా అభివర్ణించారు.

గ్రీకు లిపి

కుజుల నాణేల మీద గ్రీకు లిపి (అతనితో ఉన్న కుషాన్లందరూ) అనాగరికంగా ఉంది. ఉదాహరణకు ఆయన హెర్మేయసు నాణేల మీద ΣΩΤΗΡΟΣ (సోటిరోసు) వైకల్యం, ఆయన నాణేల మీద హెర్మేయసు సాంప్రదాయ శీర్షిక. "రాజు" అనే గ్రీకు పదం లూనేటు సిగ్మా (Ϲ) ΒΑϹΙΛΕΩΣ, సాధారణ సిగ్మా (Σ) రెండూ ఉన్నాయి.

కుషాన్లు గ్రీకు లిపికి ఒక అక్షరాన్ని కూడా చేర్చారు: ఇది Ϸ, అక్షరం, ఇది "కుషన్"లో ఉన్నట్లు "ష" అనే శబ్దానికి అనుగుణంగా ఉంటుంది.

బుద్ధ నాణాలు

కుజుల కొన్ని నాణేలు పద్మాసనంలో కూర్చొని ఉన్న వ్యక్తిని కూడా సూచిస్తాయి. ఇది బుద్ధుని మొట్టమొదటి ప్రాతినిధ్యాలలో ముద్రించబడిన నాణెంలో ఒకటిగా చెప్పబడింది. దురదృష్టవశాత్తు ఈ నాణెం కుజులాకు వైట్‌హెడ్ ఆపాదించడం, ఎదురుగా కూర్చున్న వ్యక్తి బుద్ధుడిని సూచిస్తుందనే వాదన ఇప్పుడు పొరపాటు అని తెలిసింది. ఈ నాణెం సరైన లక్షణం కుజుల ముని-మనవడు అయిన కుషాను రాజు హువిష్కా ఒక ఆసనం మీద కూర్చుని ఉన్నది.^{[ఆధారం చూపాలి]} బుద్ధుని ప్రాతినిధ్యం వహిస్తున్న మొట్టమొదటి నాణేలను కుజుల మనవడు (హువిష్కా తండ్రి) మొదటి కనిష్క జారీ చేశారు.

రోమను శైలి నాణాలు

Coin of Kujula Kadphises, in the style of the Roman emperor Augustus. Legend in Kushan language, corrupted Greek script: ΚΟΖΟΛΑ ΚΑΔΑΦΕΣ ΧΟϷΑΝΟΥ ΖΑΟΟΥ ("Kozola Kadaphes Koshanou Zaoou") : "Kudjula Kadphises, ruler of the Kushans". British Museum.

కుజులా కాడ్ఫిసెసు కొన్ని తక్కువ విలువైన నాణేలు కూడా రోమను శైలిని అవలంబించాయి. వీటిలో దిష్టిబొమ్మలు సీజరు అగస్టసును పోలి ఉంటాయి. అయినప్పటికీ అన్ని ఇతిహాసాలు కుజులాతో సంబంధం కలిగి ఉన్నాయి. ఇటువంటి ప్రభావాలు ఆ తేదీన రోమను సామ్రాజ్యంలో మార్పిడితో ముడిపడి ఉన్నాయి.

మూలాలు

↑ ^1.0 ^1.1 Osmund Bopearachchi, 2007, Some observations on the chronology of the early Kushans
↑ Cribb, J. (1993), The Heraus coins: their attribution to the Kushan king Kujula Kadphises, c. AD 30-80. Essays in Honour of Robert Carson and Kenneth Jenkins, (edited by M. Price, A. Burnett, and R. Bland), London, 107-134.
↑ Rapson, "Indian coins of the British Museum", p.cvi
↑ ^4.0 ^4.1 Hill (2009), p. 29.
↑ Sims-Williams' "provisional translation" quoted in Hill (2009), p. 592.

గ్రంధసూచిక

"Catalogue of coins in the Panjab Museum, Lahore. Vol. I Indo-Greek coins", Whitehead, Argonaut Inc. Publishers, Chicago.
Chavannes, Édouard (1907). Les pays d'occident d'après le Heou Han chou. T’oung pao 8. pp. 149-244.
Hill, John E. 2004. The Western Regions according to the Hou Hanshu. Draft annotated English translation.[1]
Hill, John E. (2009). Through the Jade Gate to Rome: A Study of the Silk Routes during the Later Han Dynasty, First to Second Centuries CE. BookSurge. ISBN 978-1-4392-2134-1.

వెలుపలి లింకులు

Catalogue of coins of Kujula Kadphises

అంతకు ముందువారు Heraios (Gandhara, Punjab)	Kushan Ruler 30 – 80 CE	తరువాత వారు Heraios (as Kushan King)
అంతకు ముందువారు Vima Takto (as Indo-Parthian king)

మూస:Kushans

[OB-1] 1.0 ^1.1 Osmund Bopearachchi, 2007, Some observations on the chronology of the early Kushans

[2] Cribb, J. (1993), The Heraus coins: their attribution to the Kushan king Kujula Kadphises, c. AD 30-80. Essays in Honour of Robert Carson and Kenneth Jenkins, (edited by M. Price, A. Burnett, and R. Bland), London, 107-134.

[3] Rapson, "Indian coins of the British Museum", p.cvi

[Hill_2009,_p._29-4] 4.0 ^4.1 Hill (2009), p. 29.

[5] Sims-Williams' "provisional translation" quoted in Hill (2009), p. 592.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]