కేథరిన్ గిల్బర్ట్
సౌందర్యశాస్త్రాన్ని అధ్యయనం చేసిన అమెరికన్ తత్వవేత్త కేథరిన్ ఎవెరెట్ గిల్బర్ట్ (1886-1952), అమెరికన్ ఫిలాసఫికల్ సొసైటీకి అధ్యక్షురాలైన మొదటి మహిళల్లో ఒకరు. ఆమె డ్యూక్ విశ్వవిద్యాలయంలో మొదటి మహిళా ప్రొఫెసర్, ఆమె జీవితకాలంలో, ఉదారవాద కళల విభాగానికి ఏకైక మహిళా చైర్మన్.[1]
ఆమె తన అధ్యయనాలపై నాలుగు పుస్తకాలను ప్రచురించింది, మౌరిస్ బ్లాండెల్ ఫిలాసఫీ ఆఫ్ యాక్షన్ (1924); స్టడీస్ ఇన్ రీసెంట్ ఈస్తటిక్స్ (1927); హెల్ముట్ కుహ్న్, ఎ హిస్టరీ ఆఫ్ ఈస్తటిక్స్ (1939), సౌందర్య అధ్యయనాలు: ఆర్కిటెక్చర్ అండ్ పొయెట్రీ (1952). 1942 లో బ్రౌన్ విశ్వవిద్యాలయం ఆమెకు గౌరవ డాక్టర్ ఆఫ్ లెటర్స్ డిగ్రీని ప్రదానం చేసింది.[2]
విద్య[మార్చు]
గిల్బర్ట్ 1904 లో బ్రౌన్ విశ్వవిద్యాలయంలో చేరడానికి ముందు రోడ్ ఐలాండ్ లోని తన స్వగ్రామం న్యూపోర్ట్ లోని స్థానిక పాఠశాలలకు హాజరు కావడం ద్వారా తన పాఠశాల విద్యను ప్రారంభించింది. ఆమె 1908 లో బ్యాచిలర్ ఆఫ్ ఆర్ట్స్ డిగ్రీ, 1910 లో మాస్టర్ ఆఫ్ ఆర్ట్స్ పట్టా పొందింది. తన మాస్టర్స్ ప్రోగ్రామ్ లో ఉన్నప్పుడు ఆమె తత్వశాస్త్రంలో అలెగ్జాండర్ మెక్లెజాన్, వాల్టర్ గుడ్ నౌ ఎవెరెట్ లకు సహాయపడింది. తరువాత ఆమె కార్నెల్ విశ్వవిద్యాలయానికి తన గ్రాడ్యుయేట్ అధ్యయనాలను కొనసాగించడానికి సేజ్ స్కూల్ ఆఫ్ ఫిలాసఫీ స్కాలర్, ఫెలోగా కొనసాగించింది, 1912 లో డాక్టర్ ఆఫ్ ఫిలాసఫీ అయింది.[3]
కెరీర్[మార్చు]
పాఠశాల తరువాత, గిల్బర్ట్ కార్నెల్ లోని ఫిలాసఫికల్ రివ్యూ సంపాదకుడు జేమ్స్ ఇ. క్రైటన్ కు సహాయకురాలు అయ్యారు. 1922, 1929 మధ్య, ఆమె చాపెల్ హిల్ లోని నార్త్ కరోలినా విశ్వవిద్యాలయంలో తత్వశాస్త్రంలో కెనన్ రీసెర్చ్ ఫెలోగా పనిచేసింది. ఫెలోషిప్ ముగిశాక ఫిలాసఫీ యాక్టింగ్ ప్రొఫెసర్ గా కూడా పనిచేశారు. 1930లో డ్యూక్ విశ్వవిద్యాలయంలో ఫిలాసఫీ ప్రొఫెసర్ గా నియమితులయ్యారు. 1942 నాటికి, ఆమె ఇటీవల స్థాపించబడిన సౌందర్యశాస్త్రం, కళ, సంగీత విభాగానికి అధిపతిగా నియమించబడింది.[4]
అవార్డులు, విజయాలు[మార్చు]
గిల్బర్ట్ తన జీవితకాలంలో డ్యూక్ లో లిబరల్ ఆర్ట్స్ విభాగానికి అధ్యక్ష పదవిని నిర్వహించిన ఏకైక మహిళగా, పూర్తికాల ప్రొఫెసర్ అయిన మొదటి మహిళగా గుర్తింపు పొందింది. ఛాంబర్ ఆర్ట్స్ సొసైటీని ప్రారంభించడంలో కూడా ఆమె పాలుపంచుకుంది, బ్రౌన్ విశ్వవిద్యాలయం నుండి గౌరవ డాక్టర్ ఆఫ్ లెటర్స్ డిగ్రీని పొందింది. అమెరికన్ ఫిలాసఫికల్ సొసైటీలో పనిచేసిన కేథరిన్ చివరకు అధ్యక్షురాలిగా ఎన్నికయ్యారు. దీంతో అప్పటి వరకు పదవిలో ఉన్న ముగ్గురు మహిళల్లో ఒకరిగా నిలిచారు. ఆమె ఇంటర్నేషనల్ స్పినోజా సొసైటీ, సదరన్ ఫిలాసఫికల్ అండ్ సైకలాజికల్ అసోసియేషన్, అమెరికన్ అసోసియేషన్ ఆఫ్ యూనివర్శిటీ ఉమెన్ లలో పాల్గొంది. ఆమె 1947 నుండి 1948 వరకు అమెరికన్ సొసైటీ ఫర్ ఈస్తటిక్స్ కు అధ్యక్షురాలిగా ఉన్నారు. డ్యూక్ విశ్వవిద్యాలయం వారి నివాస మందిరాలలో ఒకదానికి గిల్బర్ట్-అడోమ్స్ హాల్ కు ఆమె పేరు పెట్టింది.[5]
తత్వశాస్త్రం[మార్చు]
తత్వశాస్త్రంలో గిల్బర్ట్ ప్రధాన ఆసక్తులు సౌందర్యశాస్త్రం, కళ, విమర్శ, వాస్తుశిల్పం, నృత్యం, సాహిత్యం. ఆమె ప్రధానంగా పరిశీలకురాలికి అందం అంటే ఏమిటి అనే దానిపై ఆసక్తి కలిగి ఉంది, వారి అనుభవాన్ని చూపరులకు తెలియజేయడం కళాకారుడి బాధ్యత. ఫిలాసఫీ ఆఫ్ ఫీలింగ్ ఇన్ కరెంట్ పొయెటిక్స్ లో గిల్బర్ట్ తక్షణ అనుభవ ప్రపంచం మరింత "వాస్తవం"గా కనిపించే చోట పాఠకురాలికి సంతృప్తికరమైన భావాన్ని అందించడమే కవిత్వం ఉద్దేశ్యం అని వాదించారు. మరోవైపు సమకాలీన కవిత్వం ప్రపంచాన్ని మరింత విదేశీయమైనదిగా, సుదూరంగా, గందరగోళంగా చేస్తుంది.[6]
సౌందర్య శాస్త్ర చరిత్ర[మార్చు]
హెల్ముట్ కుహ్న్ తో కలిసి 1939లో ప్రచురించబడిన హిస్టరీ ఆఫ్ ఈస్తటిక్స్ విశ్వవిద్యాలయ విద్యార్థులకు, సౌందర్యశాస్త్రం అంటే ఏమిటో తెలుసుకోవాలనే ఆసక్తి ఉన్న ఇతరులకు ఒక పాఠ్యపుస్తకంగా రూపొందించబడింది. తన పుస్తకం చరిత్రలో ఏ సమయంలోనైనా ఉన్న విభిన్న అభిప్రాయాల పరిధిని చాలా మంది ప్రముఖ ఆలోచనాపరులకు పరిమితం చేస్తుందని ఆమె ముందుమాటలో అంగీకరించింది, కాని అటువంటి అతివిమర్శ పాఠకురాలికి వ్యక్తిగత అర్థాన్ని వెలికి తీయడానికి ఉపయోగపడుతుంది.[7]
"అందం అంటే ఏమిటి?", "వస్తువులను అందంగా ఎలా మార్చుకోవాలి?" వంటి ప్రాథమిక ప్రశ్నలపై చరిత్ర అంతటా జరిగే సంభాషణగా ఈ పుస్తకం వ్రాయబడింది. ఇది ప్లేటో, అరిస్టాటిల్, పునరుజ్జీవనంతో ప్రారంభమవుతుంది, త్వరగా 17, 18 వ శతాబ్దాల వరకు వెళుతుంది, మధ్యలో ఉన్న ఆలోచనాపరులను కాంట్, గోథే, హంబోల్ట్, ష్నిల్లర్, ఫిచ్టే, ష్నెల్లింగ్, హెగెల్, షోపెన్హోవర్లతో హైలైట్ చేస్తుంది, సంక్షోభంలో మెటాఫిజిక్స్, సైన్స్ యుగంలో సౌందర్యశాస్త్రం, మన కాలంలో కళతో ముగుస్తుంది.
కళ మానవ సంబంధానికి ప్రాధాన్యతనిస్తూ సమన్వయంగా ఉండటం ఎందుకు ముఖ్యమో గిల్బర్ట్ వివరించారు, కళ ఉన్నత స్ఫూర్తి అనుభవాన్ని ఉత్పత్తి చేయగలిగితే సాధించవచ్చు. ఏదేమైనా నీషే దేవుని మరణాన్ని ప్రకటించినప్పటి నుండి ఆధునిక కాలంలో ఈ విలువలు ప్రమాదంలో ఉన్నాయని ఆమె నమ్ముతుంది. సత్యం ముగింపుతో గుర్తించడం ద్వారా కాకుండా, సత్యాన్ని పొందే ప్రక్రియ ద్వారా దీనిని అధిగమించవచ్చని ఆమె ఆశిస్తోంది.
మూలాలు[మార్చు]
- ↑ M.E., Waithe (1995). A History of Women Philosophers: Contemporary Women Philosophers, 1900-Today. Springer. pp. 339–342. ISBN 978-0792328087.
- ↑ "Portraits of Women Firsts". gendersexualityfeminist.duke.edu. Retrieved 2018-12-17.
- ↑ Office of Information, Duke University, Durham, for information Katharine Gilbert
- ↑ "Gilbert-Addoms Dormitory". www.opendurham.org. Retrieved 2018-12-17.
- ↑ Gilbert, Katharine (1939). A History of Esthetics. New York: The Macmillan company.
- ↑ admin (2018-02-21). "Gilbert, Creighton E." Kleinbauer, W. Eugene. Research Guide to the History of Western Art. Sources of Information in the Humanities, no. 2. Chicago: American Library Association, 1982, p. 82; Who's Who in American Art 16th (1986), p. 330; [videotape interview] 1997 University of Louisville, Bridwell Library. (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2022-09-19.
- ↑ "KATHERINE AND ALLAN H. GILBERT HOUSE | Open Durham". opendurham.org. Retrieved 2022-09-19.