క్షేత్రమయుం ఓంగ్బీ తౌరానీసాబీ దేవి

వికీపీడియా నుండి
Jump to navigation Jump to search

క్షేత్రీయుమ్ ఒంగ్బి తౌరానీసాబి దేవి (జననం: 3 నవంబర్ 1946) భారతీయ శాస్త్రీయ నృత్యకారిణి, రచయిత్రి, మణిపురి[1][2] భారతీయ శాస్త్రీయ నృత్యరూపంలో ప్రత్యేకత కలిగి ఉంది. 2003 లో భారత ప్రభుత్వం ఆమెను నాల్గవ అత్యున్నత భారతీయ పౌర పురస్కారమైన పద్మశ్రీతో సత్కరించింది.[3][4]

జీవిత చరిత్ర[మార్చు]

1946 నవంబరు 3 న భారత రాష్ట్రమైన మణిపూర్ లోని సింగ్జామీ సపమ్ లైకై అనే చిన్న కుగ్రామంలో పోలో వాద్యకారుడైన లీషాంగ్ థేమ్ తంఫా సింగ్, వారి మూడవ కుమార్తెగా ప్రసిద్ధ నట సంకీర్తన విద్వాంసురాలు[5] లీషాంగ్ థేమ్ ఒంగ్బి ఇబెటోంబిమాచా దేవి దంపతులకు జన్మించింది. ఆమె ఏదైనా అధికారిక శిక్షణ పొందడానికి ముందు,[6] 6 సంవత్సరాల వయస్సులో రంగస్థల ప్రదర్శనలను ప్రారంభించింది. తరువాత, ఆమె 10 సంవత్సరాల వయస్సు నుండి గోవిందాజీ నర్తనాలయ (మణిపూర్ నృత్య కళాశాల) వద్ద రాస్ లీలలకు శిక్షణ ఇచ్చింది, డిగ్రీలు, విశారద్, ఆచార్య ఉత్తీర్ణత సాధించింది, మైష్ణం అముబి సింగ్, అముదన్ శర్మ, హెచ్.టోంబా, ఎ. టోంబా సింగ్, లౌరెంబమ్ టోంబి దేవి మరియు ఆర్.కె.తోమల్సానా వంటి గురువుల వద్ద శిక్షణ పొందింది[7][8]. ఆమె భారతదేశం, కెనడా, పశ్చిమ జర్మనీ, లండన్, దుబాయ్, యుఎస్ఎ వంటి ఇతర దేశాలలో అనేక కళా ఉత్సవాలలో ప్రదర్శనలు ఇచ్చింది.[9][10]

తౌరానీసాబి దేవి జవహర్లాల్ నెహ్రూ మణిపూర్ డాన్స్ అకాడమీతో సంబంధం కలిగి ఉంది, దాని బ్యాలెట్ నిర్మాణాలలో ఒకటైన రాధా సతికి దర్శకత్వం వహించింది. ఆమె 2006 లో పదవీ విరమణ చేసే వరకు అకాడమీలో గురు రస్ధారి, గురుహాన్, ప్రధాన్ గురువుగా చాలా సంవత్సరాలు బోధించారు. మణిపురి నృత్యం ఆధారంగా దివా రాస్ (2 సంపుటాలు-1993), రాస్ మఖా అమ్సంగ్ నుంగి మసాహ్క్ (2006) అనే రెండు పుస్తకాలను కూడా ఆమె రచించారు మరియు హెచ్ఎంవి కోసం ఆరు ఆల్బమ్లను రికార్డ్ చేశారు.

దేవి మహారాజా ఒకేంద్రజిత్ సింగ్ నుండి రాయల్ రోబ్, మణిపూర్ ప్రభుత్వం నుండి బంగారు పతకం గ్రహీత. మణిపూర్ రాష్ట్ర కళా అకాడమీ 1977లో, సంగీత నాటక అకాడమీ 1980లో ఆమెకు అవార్డును ప్రదానం చేశాయి. మణిపూర్ సాహిత్య పరిషత్ 1981లో[11] ఆమెకు నృత్యరత్న బిరుదును ప్రదానం చేసింది. భారత ప్రభుత్వ సాంస్కృతిక, మీడియా, క్రీడల విభాగం ఆమెకు 1987 లో సీనియర్ ఫెలోషిప్ ఇచ్చింది, 1991 లో మణిపూర్ ప్రభుత్వం [12][13]నుండి సర్టిఫికేట్ ఆఫ్ హానర్ పొందింది. 2003లో భారత ప్రభుత్వం ఆమెను పద్మశ్రీ పురస్కారంతో సత్కరించింది. 2011లో పద్మభూషణ్ అవార్డుకు ఎంపికయ్యారు.[14]

క్షత్రిమయుమ్ ఒంగ్బి తౌరానీసాబి దేవి క్షత్రిమయుమ్ నవాంగ్ సింగ్ ను వివాహం చేసుకున్నారు, ఈ జంట మణిపురి రాజధాని ఇంఫాల్ లో నివసిస్తున్నారు.[15][16]

ప్రస్తావనలు[మార్చు]

  1. ↑ "Dancers and Musicians of India". India online. Retrieved 14 February 2015.
  2. ↑ "Gallery". E Pao. 2015. Retrieved 14 February 2015.
  3. ↑ "Gallery". E Pao. 2015. Retrieved 14 February 2015.
  4. ↑ "Investiture ceremony". E Pao. 2015. Archived from the original on 20 July 2018. Retrieved 14 February 2015.
  5. ↑ "India online". India online. 2015. Retrieved 14 February 2015.
  6. ↑ "E Pao profile". E Pao. 2015. Retrieved 14 February 2015.
  7. ↑ "India online". India online. 2015. Retrieved 14 February 2015.
  8. ↑ "E Pao profile". E Pao. 2015. Retrieved 14 February 2015.
  9. ↑ "India online". India online. 2015. Retrieved 14 February 2015.
  10. ↑ "E Pao profile". E Pao. 2015. Retrieved 14 February 2015.
  11. ↑ "India online". India online. 2015. Retrieved 14 February 2015.
  12. ↑ "India online". India online. 2015. Retrieved 14 February 2015.
  13. ↑ "E Pao profile". E Pao. 2015. Retrieved 14 February 2015.
  14. ↑ "Padma Bhushan nomination" (PDF). Times of India. 2010. Retrieved 14 February 2015.
  15. ↑ "India online". India online. 2015. Retrieved 14 February 2015.
  16. ↑ "E Pao profile". E Pao. 2015. Retrieved 14 February 2015.
"https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=క్షేత్రమయుం_ఓంగ్బీ_తౌరానీసాబీ_దేవి&oldid=4102006" నుండి వెలికితీశారు