తయాహా
తయాహా ( మావోరీ ఉచ్చారణ: [ ˈtaiaha ] ) అనేది న్యూజిలాండ్‌లోని మావోరీ సాంప్రదాయ ఆయుధం ; కలప లేదా తిమింగలం నుండి తయారు చేయబడిన ఒక క్లోజ్-క్వార్టర్స్ స్టాఫ్ ఆయుధం, వీల్డర్ వైపు సమర్థవంతమైన ఫుట్‌వర్క్‌తో చిన్న, పదునైన దాడులు లేదా కత్తిపోటు కోసం ఉపయోగించబడుతుంది.[1]
తయాహా సాధారణంగా 5 నుండి 6 అడుగుల (1.5 నుండి 1.8 మీ) పొడవు ఉంటుంది. ఇది మూడు ప్రధాన భాగాలను కలిగి ఉంది; అరెరో (నాలుక), ప్రత్యర్థిని కత్తితో పొడిచేందుకు ఉపయోగిస్తారు; ఉపోకో (తల), నాలుక పొడుచుకు వచ్చే ఆధారం; తిన్న (కాలేయం) లేదా టినానా (శరీరం), పొడవాటి ఫ్లాట్ బ్లేడ్, ఇది స్ట్రైకింగ్, పారీయింగ్ కోసం కూడా ఉపయోగించబడుతుంది.
ఉపయోగం
[మార్చు]మౌ రాకౌ అనేది తయాహా, ఇతర మావోరీ ఆయుధాలను యుద్ధంలో ఉపయోగించడాన్ని బోధించే యుద్ధ కళ.ఇతర మార్షల్ ఆర్ట్స్ శైలుల మాదిరిగానే, తయాహా విద్యార్థులు ఆయుధాన్ని సమర్థవంతంగా ఉపయోగించుకోవడానికి అవసరమైన సమయం, సమతుల్యత, సమన్వయ నైపుణ్యాలను నేర్చుకోవడానికి సంవత్సరాలు గడుపుతారు. తయాహా అనేది వెరోలో ఉపయోగించడం వల్ల విస్తృతంగా ప్రసిద్ధి చెందింది — ఇది అధికారిక స్వాగత వేడుక అయిన పోవిరిలో సాంప్రదాయ మావోరీ సవాలు.న్యూజిలాండ్‌కు స్వాగతం పలికే దేశాధినేతలకు, సందర్శించే ప్రముఖులకు సాధారణంగా వీరో ఇవ్వబడుతుంది.
ఆయుధ నైపుణ్యం వ్యక్తిగత ప్రదర్శనలు తరచుగా వీరో వేడుకలో ప్రదర్శించబడతాయి (సందర్శకుల పార్టీకి కర్మ సవాలు). విజిటింగ్ పార్టీ పూర్తి దృష్టిలో, ఎంపిక చేయబడిన యోధుడు కనిపించని దెబ్బలను తరిమివేసి, కనిపించని శత్రువులను కొట్టేస్తాడు. అతను సందర్శకులచే తీయబడిన టాకీ (శాంతి చిహ్నం) ని ఉంచాడు, స్వాగత కార్యక్రమం కొనసాగుతుంది. ఇటువంటి ఆయుధ ప్రదర్శనలు ఇప్పటికీ పెద్ద, ముఖ్యమైన మావోరీ సమావేశాల సమయంలో జరుగుతాయి. సాధారణంగా, వీరోను ఒంటరి యోధుడు ప్రదర్శిస్తాడు, కానీ ప్రత్యేక కార్యక్రమాల సమయంలో, మూడు వరకు ఉండవచ్చు. మావోరీ ఆయుధాలకు సంబంధించిన ఈ ప్రత్యేక ప్రదర్శన ఆధునిక మావోరీ సమాజంలో భాగంగా మిగిలిపోయింది.[2]
పాఠశాలలో పిల్లలకు మావోరీ సంస్కృతిని పరిచయం చేయడానికి ఉపయోగించే అనేక సాంస్కృతిక అంశాలలో తయాహా ఒకటి. అవి ప్రస్తుత కపా హాకా పోటీలలో కూడా ఉపయోగించబడుతున్నాయి, మావోరీ సాంస్కృతిక పునరుజ్జీవనంలో భాగంగా తయాహాతో శిక్షణను చూడవచ్చు.[3]
చరిత్ర
[మార్చు]యూరోపియన్లు న్యూజిలాండ్‌కు వచ్చిన తర్వాత సాంప్రదాయ మావోరీ ఆయుధాల వినియోగం తగ్గింది. తయాహా వంటి ఆయుధాలు యూరోపియన్ల మస్కెట్‌లతో భర్తీ చేయబడ్డాయి, పారా వాకవై లేదా సాంప్రదాయ మావోరీ ఆయుధ శిక్షణ పాఠశాలలు పూర్తిగా కనుమరుగయ్యాయి. ఫలితంగా, అనేక మావోరీ తెగలలో సాంప్రదాయ ఆయుధ పరిజ్ఞానం కోల్పోయింది. కొన్ని తెగలు ఎంచుకున్న కొన్ని వ్యక్తుల మధ్య రహస్యంగా సాంప్రదాయ జ్ఞానాన్ని అందించడం ద్వారా వారి విలక్షణమైన సంప్రదాయాలను కొనసాగించగలిగారు.[4]
1980వ దశకంలో మావోరీ సాంస్కృతిక పునరుజ్జీవన సమయంలో, సంప్రదాయ ఆయుధాల పట్ల మళ్లీ ఆసక్తి, సాగు పెరిగింది. సాంప్రదాయ ఆయుధాల చాలా ఇరుకైన శ్రేణి పునరుద్ధరించబడినప్పటికీ, మావోరీ ఆయుధాలు మావోరీ సంస్కృతికి ముఖ్యమైన ట్రేడ్‌మార్క్‌గా విస్తరించాయి. ఈ పునరుజ్జీవనం 1960ల చివరలో ప్రారంభమైన పెద్ద మావోరీ సాంస్కృతిక పునరుజ్జీవనంలో భాగం. ఇరిరంగి తికియావా, పిటా షార్పుల్స్, జాన్ రంగిహౌ, మాటియు మారేకురా, మితా మోహి వంటి మిగిలిన నిపుణుల పని, క్రియాశీలతతో మాత్రమే మావోరీ ఆయుధాల మనుగడ సాధ్యమైంది.
ఆయుధాల శిక్షణ
[మార్చు]సాంప్రదాయకంగా మిలిటెంట్ మావోరీ సమాజానికి యుద్ధం, ఆయుధాలు చాలా అవసరం. చిన్నప్పటి నుండి పిల్లలు యుద్ధానికి సిద్ధమయ్యారు.వారి ప్రారంభ శిక్షణలో బాక్సింగ్, రెజ్లింగ్, స్టిక్-త్రోయింగ్ గేమ్‌లు ఆడటం వంటివి ఉన్నాయి.
పారా వాకవైలో, యువకులు మౌ రాకౌ (ఆయుధాల ఉపయోగం) నేర్చుకున్నారు. వారు యుద్ధ నిర్మాణాలు, ఆయుధ వినియోగం, దాడి, రక్షణ విన్యాసాలలో శిక్షణ పొందారు. వారు తరచుగా నిజమైన ఆయుధాలకు బదులుగా రెల్లును ఉపయోగించి మాక్ యుద్ధాలలో పాల్గొంటారు. రకంగా వేవే (నైపుణ్యంతో కూడిన ఫుట్‌వర్క్) పోరాడటానికి, ఆయుధాలను ఉపయోగించడంలో ముఖ్యమైనది. ఆయుధాలను ఉపయోగించడం, ముఖ్యంగా తయాహా, "చాలా యుక్తిని తీసుకుంటుంది. ఇది ప్రమాదకరమైనది. ఇది నైపుణ్యం సాధించడానికి గంటలు, రోజులు, నెలలు , సంవత్సరాల నిరంతర ఉపయోగం అవసరం."[5]
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ "Taiaha", Wikipedia (in ఇంగ్లీష్), 2022-07-27, retrieved 2022-08-13
- ↑ Taonga, New Zealand Ministry for Culture and Heritage Te Manatu. "Mau rākau – Māori use of weaponry". teara.govt.nz (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2022-08-20.
- ↑ ""రంగతీర: పిటా షార్పుల్స్".
- ↑ "మతమువా, రంగి . " మౌ రాకౌ - మావోరీ ఆయుధ వినియోగం "".
- ↑ "Taiaha", Wikipedia (in ఇంగ్లీష్), 2022-07-27, retrieved 2022-08-20