త్రిగర్త రాజ్యం

వికీపీడియా నుండి
Jump to navigation Jump to search

త్రిగర్త రాజ్యం ఉత్తరభారత ఉపఖండంలో పురాతన రాజ్యాలలో ఒకటి. ఇది ప్రస్థల (ప్రస్తుత జలంధరు) ను రాజధానిగా చేసుకుని, హిమాచల ప్రదేశంలోని కంగ్రా వద్ద కోట నిర్మించుకుని పాలించారు.[1] కటోచు రాజవంశం ఈ ప్రాంతాన్ని కొంతకాలం పాలించింది.

మహాభారతంలో మూలాలు[మార్చు]

త్రిగర్త మహాభారత ఇతిహాసంలో పేర్కొన్న రాజ్యాలలో ఒకటి. మహాభారతం రెండు వేర్వేరు త్రిగర్త రాజ్యాలను ప్రస్తావించింది. ఒకటి పశ్చిమాన సివి రాజ్యానికి దగ్గరగా, మరొకటి కురు రాజ్యానికి సమీపంలో ఉంది. ఆధునిక కాంగ్రా ఉత్తర త్రిగర్తలోని పురాతన పట్టణాలలో ఒకటి. ఇది పశ్చిమ దిశగా పంజాబు ప్రాంతానికి విస్తరించింది. ముల్తాను త్రిగర్త రాజధాని. దాని అసలు పేరు ములాస్తాను. త్రిగర్త రాజ్యం భూభాగం సట్లైజు, బియాసు, రవి అనే మూడు నదీతీరాలలో ఉంది. ఈ త్రిగర్త రాజులు దుర్యోధనుడి మిత్రులు. వీరు పాండవులు, విరాటాల శత్రువులు. వారి రాజధానికి ప్రస్థాలా అని పేరు పెట్టారు. అక్కడి నుండి పశువులను దొంగిలించడానికి కురుల సహాయంతో విరాటుడి రాజ్యం మీద వారు దాడి చేశారు. అజ్ఞాతంలో అక్కడ నివసిస్తున్న పాండవులు త్రిగర్తులు, కురుల సంయుక్త శక్తులను ఎదిరించడానికి విరాటాలకు సహాయపడ్డారు. త్రిగర్తరాజులు కురుక్షేత్ర యుద్ధంలో పోరాడారు. క్రూరమైన రక్తసిక్తమైన సంఘర్షణ తరువాత అర్జునుడి చేత చంపబడ్డారు. అర్జునుడు త్రిగార్తయోధుల అక్షౌహిని (పెద్ద సైనిక విభాగం) ను సంసప్తకులు అని పిలిచాడు. యుధిష్ఠిరుడిని సజీవంగా పట్టుకోవటానికి దుర్యోధనుడు చేసిన పెద్ద ప్రణాళికలో భాగంగా ఈ యోధులు అర్జునుడి చేతిలో చనిపోవడమో, చంపేయడమో చేస్తామని ప్రతిజ్ఞ చేశారు. [2]

చరిత్ర[మార్చు]

మొదటి వ్రాతపూర్వక మూలాలు[మార్చు]

త్రిగర్త క్రీ.పూ.5 వ శతాబ్దం నుండి పాణిని రచనలలో ముందుగా ప్రస్తావించండి. త్రిగర్త నివాసులను "ఆయుద్జీవి సంఘ" లేదా మార్షలు రిపబ్లిక్ అని పేర్కొనబడింది.

మహాభారతంలో త్రిగర్త, సుశర్మల ప్రస్తావన[మార్చు]

త్రిగర్తా తరువాత మహాభారతం సభాపర్వంలో ప్రస్తావించబడింది.[3] ఇక్కడ ఇది ఆ సమయంలో అనేక ఇతర రాష్ట్రాలతో పాటు చేర్చబడింది. మహాభారతం మొట్టమొదట క్రీ.పూ 4 వ శతాబ్దం, సా.శ. 4 వ శతాబ్దం వరకు వ్రాయబడింది.[4][5] త్రిగర్త స్థాపకుడిని మహాభారతంలో సుశర్మ (సుశర్మాను) అని పేర్కొన్నారు.[6] నాగార్కోటు (కాంగ్రా) కోటను నిర్మించిన ఘనత ఆయనది.

కంగ్రా సుశర్మపురం, కలిందరినె[మార్చు]

కాంగ్రాను వివిధ సంస్కృతం, బౌద్ధ, జైన, తరువాత ఇస్లామికు పరిశోధకులు సుశర్మాపురా అని పిలిచేవారు. వాస్తవానికి 'నాగార్కోట' మొదటి ప్రస్తావన ఇస్లామికు పండితులు ఈ ప్రాంతాన్ని ప్రధానంగా కోటగా సూచించినప్పటి నుండి వచ్చింది. దీనికి ముందు ఇది ప్రధానంగా సుశర్మాపూరు అని నమోదు చేయబడింది.[7][8] ఆ తరువాత, ప్ కాంగ్రాను కలిందరిను అని పిలిచే గ్రీకు భూగోళ శాస్త్రవేత్త టోలెమి రచనలలో అవి ప్రస్తావించబడ్డాయి.

అలెగ్జాండరు, త్రిగర్త పోరసు[మార్చు]

గ్రీకులు చెప్పినట్లుగా అలెగ్జాండరు దండయాత్ర సమయంలో త్రిగార్త పాలకుడిని పోరసు (పురుషోత్తముడు) అని పిలుస్తారు. ఇది కూడా అది అలెగ్జాండరు ఆధునిక కంగ్రా వద్ద ఉన్న ఇండోరు వరకు విజయయాత్ర సాగించారని తెలియజేస్తుంది.[9]

సముద్రగుప్తుడి దాడి[మార్చు]

ప్రఖ్యాత చరిత్రకురాలు రోమిలా థాపరు గ్రీకులతో పాటు, కిందివాటిని వ్రత్య క్షత్రియులు లేదా మ్లేచాలుగా పేర్కొన్నారు: ద్రవిడ, అభిరా, సబారా, కిరాతా, మాళవా, సిబి, త్రిగర్త, యౌధేయ. పాణిని (క్రీ.పూ 5 వ శతాబ్దం) త్రిగర్త ఉనికిని రాసిన కాలం క్రీ.పూ 5 వ శతాబ్దం మధ్య కాలంలో సముద్రగుతుడు త్రిగర్తతో అనేక ఇతర రాజ్యాలను ఆక్రమించినట్లు ఆమె బహుళ చారిత్రక ప్రస్తావనలు ఇచ్చింది.[10]

హ్యూయనుత్సాంగు జలంధరు పర్యటన[మార్చు]

త్రిగార్త రాజధాని సా.శ. 1070 లో జలంధర నుండి నాగార్కోటు (కాంగ్రా) కు తరలించబడింది. జలంధరులో నిరంతరం సంప్రదింపులు జరపడం వలన సాధారణంగా మధ్య భారతదేశానికి వెళ్లే వివిధ ప్రతిష్ఠాత్మక ఆక్రమణ దళాలు ఉన్నాయి.[11]

చంబా శిలాశాసనం, ఘజ్నీ దాడి[మార్చు]

అప్పుడు సా.శ. 8 వ శతాబ్దంలో త్రిగర్త పాలకులు కాశ్మీరు కార్కోటా పాలకుల ఆధిపత్యాన్ని అంగీకరించారు. రాజతరంగిణిలో కూడా ఇది ప్రస్తావించబడింది. క్రీ.పూ.9 వ శతాబ్దం నుండి క్రీ.పూ. 11 వ శతాబ్దం వరకు వివిధ ప్రస్తావనలు ఉన్నాయి. వాటిలో ఒకటి క్రీ.పూ. 10 వ శతాబ్దపు చంబా శాసనం ఇందులో త్రిగర్త రాజా సాహిలావర్మనుకు లొంగిపోయి తరువాత మిత్రదేశంగా మారిందని పేర్కొంది. ఈ సమయంలోనే ఘాజ్ని కాంగ్రా కోట (క్రీ.పూ.1009) లోకి ప్రవేశించగా కాంగ్రా దళాలు యుద్ధానికి దూరంగా ఉన్నాయి. ఆ కాలంలో జగదీషుచంద్ర పాలకుడుగా ఉన్నాడు. ఆ సమయం నుండి ఒకటి లేదా ఇద్దరు పాలకులను కాపాడబడ్డారు. కటోచు రాజవంశం పాలకులలో వన్షవాలిని చివరి రాజు వరకు గుర్తించవచ్చు.[12]

జలంధరు నుండి రాజధానిని కంగ్రాకు తరలించుట[మార్చు]

త్రిగార్త రాజధాని 1070 A.D లో జలంధర నుండి నాగార్కోటు (కాంగ్రా) కు తరలించబడింది. జలంధరులో నిరంతరం సంప్రదింపులు జరపడం వల్ల సాధారణంగా మధ్య భారతదేశానికి వెళ్లే వివిధ ప్రతిష్ఠాత్మక ఆక్రమణ దళాలు ఉన్నాయి.[13]

ఫరిష్టా వ్రాతలు[మార్చు]

కనౌజు రాజు, రాజా రాం దేవ్ ఆక్రమణకు వెళ్లి కొండలను అధిగమించాడు. కుమావును రాజు ఆయనకు తన కుమార్తెను ఇచ్చి వివాహం చేస్తానని మాట ఇచ్చిన తరువాత ఆయన కుమార్తెను వివాహం చేసుకుని కుమావును రాజును వదిలి పెట్టాడు. తరువాత ఆయన నాగరకోట చేరుకుని నాగరుకోట రాజు కుమార్తెను వివాహం చేస్తాన్నాడు. [14]

కటోచు, నాగర్కోట పాలకుల పురాతనత్వం[మార్చు]

నాగార్కోట (కాంగ్రా కోట) కటోచు ప్రభువుల కోట, మహాభారత కాలం నుండి స్వతంత్ర పూర్వ యుగం వరకు వేలాది సంవత్సరాలు వీరు త్రిగార్తను పరిపాలించారు. కాని వారు తమ కోటను కోల్పోయినప్పుడు, వారి శక్తి వారిని విడిచిపెట్టింది.[15]

కటోచు రాజవంశం[మార్చు]

త్రిగర్త రాజవంశంలో ఒక శాఖ అయిన కటోచు రాజవంశం ఈ ప్రాంతాన్ని పరిపాలించినట్లు పేర్కొన్నారు. మహాభారతం నుండి పై కథ వారి చరిత్రలో నమోదు చేయబడింది. మహారాజా సుశర్మ చందు అర్జునుడితో పోరాడారు. ఆయన కుమారుడు కాంగ్రా కోటను నిర్మించాడు. కలియుగంలో కటోచు రాజవంశం జస్వాలు రాజవంశం, గులేరియా రాజవంశం, సిబియా రాజవంశం, చిబు రాజవంశం, దాద్వాలు రాజవంశం వంటి ప్రసిద్ధ ఉప వంశాలను కూడా కలిగి ఉంది.[16]

ఇవి కూడా చూడండి[మార్చు]

మూలాలు[మార్చు]

  1. ↑ Saklani, Dinesh Prasad (1998), Ancient Communities of the Himalaya, Indus Publishing, pp. 45–, ISBN 978-81-7387-090-3
  2. ↑ Narayan, R. K. (2000). The Mahabharata: A Shortened Modern Prose Version of the Indian Epic. University Of Chicago Press. pp. 151–166. ISBN 9780226568225.
  3. ↑ Gadkari, Jayant (1 అక్టోబరు 1996). Society and Religion: From Rugveda to Puranas. Popular Prakashan. p. 65. ISBN 9788171547432. Retrieved 10 జనవరి 2017.
  4. ↑ Hopkins, Edward Washburn (1 జూన్ 1968). Epic Mythology. Biblo & Tannen Publishers. p. 1. ISBN 978-0-8196-0228-2. Retrieved 10 జనవరి 2017.
  5. ↑ Hiltebeitel, Alf (30 అక్టోబరు 2001). Rethinking the Mahabharata: A Reader's Guide to the Education of the Dharma King. University of Chicago Press. p. 15. ISBN 978-0-226-34053-1.
  6. ↑ Saklani, Dinesh Prasad (1998). Ancient Communities of the Himalaya (1998 ed.). Indus Publishing. p. 45. ISBN 9788173870903. Retrieved 10 జనవరి 2017.
  7. ↑ Kapoor, Subodh (2002). Encyclopaedia of Ancient Indian Geography, Volume 2 (2002 ed.). Genesis Publishing Pvt Ltd. p. 633. ISBN 9788177552997.
  8. ↑ Deambi, Bhushan Kumar Kaul (1982). Corpus of Śāradā Inscriptions of Kashmir: With Special Reference to Origin and Development of Śāradā Script (1982 ed.). Agam Kala Prakashan. Retrieved 10 జనవరి 2017.
  9. ↑ Samad, Rafi U (2002). The Greeks in ancient Pakistan (2002 ed.). Indus Publications. p. 104. ISBN 9789695290019. Retrieved 10 జనవరి 2017.
  10. ↑ Thapar, Romila (1971). "The Image of the Barbarian in Early India". Comparative Studies in Society and History (1971 ed.). Cambridge University Press. 13 (4): 420. doi:10.1017/S0010417500006393. JSTOR 178208. S2CID 143480731.
  11. ↑ Jeratha, Aśoka (2000). Forts and Palaces of the Western Himalaya (2000 ed.). Indus Publishing. p. 21. ISBN 9788173871047. Retrieved 10 జనవరి 2017.
  12. ↑ Deambi, BK Kaul (1990). History and Culture of Ancient Gandhara and Western Himalayas (1985 ed.). Ariana Publishing House. p. 47. ISBN 9788185347066. Retrieved 10 జనవరి 2017.
  13. ↑ Singh, Mian Goverdhan (1999). Wooden Temples of Himachal Pradesh (1999 ed.). Indus Publishing. p. 34. ISBN 9788173870941.
  14. ↑ Charak, Sukh Dev Singh (1978). Indian Conquest of the Himalayan Territories (1978 ed.). Ajaya Prakashan. p. 19.
  15. ↑ Jeratha, Aśoka (2000). Forts and Palaces of the Western Himalaya (2000 ed.). Indus Publishing. p. 5. ISBN 9788173871047.
  16. ↑ Charak, Sukh Dev Singh (1994). History and culture of Himalayan states Himachal Pradesh Volume I (1978 ed.). Light & Life Publishers. p. 17. ISBN 9788120609426. Retrieved 10 జనవరి 2017.

వనరులు[మార్చు]

వెలుపలి లింకులు[మార్చు]

"https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=త్రిగర్త_రాజ్యం&oldid=4068299" నుండి వెలికితీశారు