దండా నాటా
దండా నాటా లేదా దండ జాతర దక్షిణ ఒడిషాలోని వివిధ ప్రాంతాలలో, ముఖ్యంగా పురాతన కళింగ సామ్రాజ్యం హృదయభూమి అయిన గంజాం జిల్లాలో నిర్వహించబడే అత్యంత ముఖ్యమైన సాంప్రదాయ నృత్య ఉత్సవాలలో ఒకటి. ప్రతి సంవత్సరం చైత్ర మాసంలో దండనాట ఉత్సవం జరుగుతుంది. రామ్ ప్రసాద్ త్రిపాఠి వ్యాసం ప్రకారం, ఇది కళింగ రాజ్యానికి చెందిన ఒక పురాతన పండుగ, పురాతన కళింగ రాజధాని సంపా లేదా సమపా అంటే గంజాం జిల్లాలోని ఆధునిక జౌగడలో ఇంకా సజీవంగా ఉంది. దందాలో పాల్గొనేవారిని దండువాలు (భోక్తాస్ అని కూడా పిలుస్తారు) అని పిలుస్తారు, వారు ఈ 13-, 18- లేదా 21 రోజుల దందా కాలంలో కాళీ, శివుడిని ప్రార్థిస్తారు.
చైత్ర సంక్రాంతి లేదా మేరు పర్బానికి ముందు రోజు సాంప్రదాయ ఆరాధన, ఉపవాసంతో దందా ప్రారంభమవుతుంది. పండుగ మొత్తం రోజుల సంఖ్య 13, 18 లేదా 21 రోజులు. [1]ఈ ఉత్సవంలో పురుషులు మాత్రమే పాల్గొంటారు. [2] పాల్గొనేవారిని 'భోక్తులు' అని పిలుస్తారు. 'భోక్తాలు' లేదా 'దండువాలు' అందరూ పండుగ సమయంలో ఇన్ని రోజులు చాలా పవిత్రమైన జీవితాన్ని గడుపుతారు, వారు ఈ కాలంలో మాంసం, చేపలు తినడం లేదా సహజీవనం చేయడం మానుకుంటారు.
తారా తరిణి శక్తి పీఠంలో ప్రతి సంవత్సరం జరుపుకునే పురాతన చైత్ర యాత్ర ఉత్సవాలలో ప్రస్తుత దండ నాట ఒక భాగమని నమ్ముతారు. కళింగ చక్రవర్తులు ఈ చైత్ర ఉత్సవాన్ని తమ ఇస్తా దేవి, తారా తరిణి కోసం నిర్వహించారు. జానపద గాథల ప్రకారం, పురాతన కాలంలో 20 రోజుల దండ అభ్యాసం తరువాత దండువులు తారా తరిణి శక్తి / తంత్ర పీఠం (ఇది గొప్ప కళింగ పాలకుల ఇష్టా దేవి) సమీపంలో సమావేశమై, కొన్ని కఠినమైన ఆచారాలతో చివరి రోజున వారి దండాను ముగించాలి.
ఈ ఆచారం చాలా సంవత్సరాలు కొనసాగింది, చైత్ర మాసంలో తారా తరిణి శక్తి పీఠంలో ఇప్పటికీ జరుపుకునే చైత్ర యాత్ర కూడా ఆ పాత సంప్రదాయంలో మరొక భాగం. కానీ తరువాత ఈ దండనాట ఉత్కల, కోశాలలోని వివిధ ప్రాంతాలకు వ్యాపించింది. ఇప్పుడు పాత సంప్రదాయాన్ని మార్చారు. దండ నాత సమూహాలు అసాధారణంగా పెరిగాయి, దండువాలు తమ దందాను తారా తరిణి శక్తి / తంత్ర పీఠానికి బదులుగా వారి స్వంత గ్రామాలు లేదా ప్రాంతంలో ముగించారు.
వ్యుత్పత్తి శాస్త్రం[మార్చు]
దండాకు వివిధ అర్థాలు ఉన్నాయి, కానీ ఈ పదానికి రెండు ప్రధాన అర్థాలు ఉన్నాయి.
- క్లబ్, రాడ్, పోల్, కర్ర, సిబ్బంది, రాజదండం
- శిక్ష [3]
నాట అనే పదం నాట్య అనే పదం నుండి వచ్చింది, ఇది సంగీతం, నృత్యం, నాటకం అనేక విభిన్న సంకేతాలను ఇస్తుంది. జాత్ర అనే పదానికి థియేటర్ అని అర్థం.
దండా అనే పదం పుట్టుకకు సంబంధించిన జానపద కథ[మార్చు]
గణేశుడికి అతని తండ్రి శివుడు ఒక నృత్యం నేర్పించాడు. ఇది తాండవ నృత్యం అని పిలువబడే ఒక మతపరమైన నృత్యం. నాట్యం నేర్చుకునే క్రమంలో శివుడు తాను ఉన్న స్టేజీని తన్నుతూ "డాన్" అనే పదం లాగా ధ్వని చేశాడు. అప్పుడు శివుడు తన చీలమండ చుట్టూ ధరించిన గొలుసు నుండి ఇత్తడి పదార్థం ముక్క విచ్ఛిన్నమై మర్దాలా అని పిలువబడే వాయిద్యంపై పడింది. మర్దాలాను తాకిన ఇత్తడి సామగ్రి చాలా బిగ్గరగా "డా" శబ్దం చేసింది. ఆ రెండు ధ్వనులను కలిపి దందా అనే పదం ఏర్పడింది. ఆ ఎపిసోడ్ కారణంగా దందాకు డాన్స్ తో అనుబంధం ఏర్పడింది. [4]
దండా నాటా ఉత్సవం[మార్చు]
దండా నాట ఒడిషాలోని గంజాం జిల్లాలో ఉద్భవించిన ఒక భారతీయ నృత్య ఉత్సవం. దండనాట అనేది నాటక, నృత్య భాగాలను కలిగి ఉన్న ఒక మతపరమైన పండుగ ఒక రూపం. [3] [4] ఈ నృత్యం ప్రధానంగా హిందూ పురాణాల వినాశన దేవుడైన శివుడిని పూజించడానికి చేస్తారు. కృష్ణ గణేష్, కాళీ, దుర్గ వంటి ఆధ్యాత్మిక నృత్యం ద్వారా పూజించబడే ఇతర దేవుళ్ళు, దేవతలు కూడా ఉన్నారు. దిగువ కుల హిందువులు, బ్రాహ్మణులు వంటి అగ్రకులాల వారంతా దండనాటలో పాల్గొన్నారు.[5][6]ఈ నృత్యాన్ని మూడు నెలల పాటు మార్చి, ఏప్రిల్, మే నెలల్లో ప్రదర్శిస్తారు. చైత్ర మాసం అయిన మార్చి - ఏప్రిల్ లో కొన్ని కార్యక్రమాలు, వైశాఖ మాసం ఏప్రిల్ - మే నెలల్లో కొన్ని కార్యక్రమాలు నిర్వహిస్తారు.
ఒక వ్యక్తి గొప్పవాడు కావాలంటే శరీరం (కాయం), మనస్సు (మన), వాక్కు (వాఖ్య)లపై స్వీయ నియంత్రణ ఉండాలని ప్రాచీన హిందూ తత్త్వం చెబుతోంది. [7][8]
కాబట్టి గొప్పతనాన్ని సాధించాలంటే వ్యక్తికి అనేక శిక్షలు, దందాలు జరగాలి కాబట్టి ఈ సంఘటనను దండనాట అంటారు. [9]
మూలాలు[మార్చు]
- ↑ "Weeks long 'Danda Nacha' concludes in Orissa". news.oneindia.in. 2012. Retrieved 13 April 2012.
Weeks long 'Danda Nacha' concludes in Orissa
- ↑ Sahu, Swapnarani (2012). "Danda nacha: widely practiced rich festival in the western and southern part of Orissa, Orissa News". orissadiary.com. Archived from the original on 14 March 2013. Retrieved 13 April 2012.
Danda nacha: widely practiced rich festival in the western and southern part of Orissa
- ↑ "Danda Nata". India Info Web. 2007. Archived from the original on October 2, 2010. Retrieved November 10, 2010.
- ↑ "Danda Nata". India Info Web. 2007. Archived from the original on October 2, 2010. Retrieved November 10, 2010.
- ↑ "Danda Nata". India Info Web. 2007. Archived from the original on October 2, 2010. Retrieved November 10, 2010.
- ↑ Sun Staff (2005). "Odissi Dance". HareKrsna. Retrieved November 10, 2010.
- ↑ "Danda Nata". India Info Web. 2007. Archived from the original on October 2, 2010. Retrieved November 10, 2010.
- ↑ "Dances, Festivals, Recreation". Retrieved November 10, 2010.
- ↑ "Other States". The Hindu. Orissa. March 28, 2010. Archived from the original on November 8, 2012. Retrieved November 10, 2010.