నోలానీ అరిస్టా
డెనిస్ నోలానీ మాన్యులా అరిస్టా మానోవాలోని హవాయి విశ్వవిద్యాలయంలో చరిత్ర విభాగంలో హవాయి, యుఎస్ హిస్టరీ అసోసియేట్ ప్రొఫెసర్. ఆమె పాండిత్యం 19 వ శతాబ్దపు అమెరికన్ హిస్టరీ, హవాయి హిస్టరీ అండ్ లిటరేచర్, ఇండిజెనియస్ ఎపిస్టెమాలజీ అండ్ ట్రాన్స్లేషన్, కాలనీ అండ్ ఇండిజెనియస్ హిస్టరీ అండ్ హిస్టరీగ్రఫీపై దృష్టి పెడుతుంది.[1]
ప్రారంభ జీవితం, విద్యాభ్యాసం[మార్చు]
అరిస్టా హవాయిలోని హోనోలులులో పుట్టి పెరిగింది, ఆమె 1986లో కామెహమేహా పాఠశాలల ను౦డి పట్టభద్రురాలైంది. ఆమె మానోవాలోని హవాయి విశ్వవిద్యాలయంలోని మత విభాగం నుండి హవాయి మతంలో బిఎ (1992), ఎంఎ (1998) రెండింటినీ పొందింది. 2010లో బ్రాండీస్ యూనివర్సిటీలో హిస్టరీ డిపార్ట్ మెంట్ నుంచి పీహెచ్ డీ పట్టా పొందారు. అరిస్టా పరిశోధనా వ్యాసం, "హిస్టరీస్ ఆఫ్ అసమాన కొలత: యూరో-అమెరికన్ ఎన్కౌంటర్స్ విత్ హవాయి గవర్నెన్స్ అండ్ లా, 1793-1827", "అమెరికన్ చరిత్రలో ఒక ముఖ్యమైన అంశంపై ఉత్తమంగా రాసిన డాక్టోరల్ పరిశోధనకు" సొసైటీ ఆఫ్ అమెరికన్ హిస్టారియన్స్ నుండి 2010 అలెన్ నెవిన్స్ బహుమతిని గెలుచుకుంది.
అరిస్టా విద్యలో హవాయి కుము (ఉపాధ్యాయులు) ఆంటీ ఎడిత్ మెకింజీ, రుబెల్లిట్ కవెనా జాన్సన్, కలానీ అకానా, మను హవోకలానీ గే, పోమాకై గౌయి, జాన్ కియోలమాకాహుయియోకలనినోకెమోహెకోలు సరస్సు ద్వారా మార్గదర్శకత్వం, శిక్షణ ఉన్నాయి.[2]
అకడమిక్ కెరీర్[మార్చు]
అరిస్టా 2008లో మానోవాలోని హవాయి విశ్వవిద్యాలయంలో చరిత్ర విభాగంలో అసిస్టెంట్ ప్రొఫెసర్ గా నియమితులయ్యారు. 2013-14లో అరిస్టా పెన్సిల్వేనియా విశ్వవిద్యాలయంలో ఇంగ్లిష్ విభాగంలో పోస్ట్ డాక్టోరల్ ఫెలోగా ఉన్నారు. 2018 లో, అరిస్టా హవాయి విశ్వవిద్యాలయంలో హవాయి హిస్టరీ అసోసియేట్ ప్రొఫెసర్గా పదోన్నతి పొందారు.[3]
పరిశోధన, ప్రచురణలు[మార్చు]
అరిస్టా పరిశోధన హవాయి పాలన, ఆచార చట్టం, అలాగే సాంప్రదాయ హవాయి జ్ఞానాన్ని బదిలీ చేసే నియమాలు, బోధనలపై దృష్టి పెడుతుంది. హవాయి భాషా పాఠ్య గ్రంథాల వెడల్పుపై దృష్టిని ఆకర్షిస్తూనే, అరిస్టా పని హవాయి ప్రసంగం ముఖ్యమైన నమూనాలను గుర్తించడం, సమీకరించడం ద్వారా హవాయి భాష సంక్లిష్టతను ఎలా చేరుకోవాలో పద్ధతులను సూచిస్తుంది. అరిస్టా సాంప్రదాయ హవాయి మెలే (మంత్రాలు), హవాయి చలనచిత్రం, కళ, కళాకారుల గురించి కూడా రాశారు.[4]
అరిస్టా ప్రస్తుత పరిశోధన హవాయి ద్వీపాల సాంస్కృతిక, చట్టపరమైన, రాజకీయ వలసవాదాన్ని పరిశీలిస్తుంది. ఆమె 19 వ శతాబ్దపు హవాయిలో వ్యభిచారం, హవాయి ద్వీపాలకు జేమ్స్ కుక్ రాక, హవాయి సంస్కృతి వినియోగం, హవాయి చరిత్ర రికార్డింగ్, ప్రసారం, ప్రారంభ హవాయి ప్రచురణలు, చరిత్రకారులపై ప్రచురించింది. ఆమె హవాయి చరిత్రకారిణి, ప్రధానంగా సలహాదారు డేవిడ్ మాలోపై ప్రముఖ నిపుణురాలు, హవాయి పండితుల సంఘంలో లీనమైపోయింది.[5]
హవాయి భాష, కళ, సంస్కృతి పరిరక్షణ, అధ్యయన౦ కోస౦ హవాయి యూనివర్శిటీ కమిటీ ఆధ్వర్యంలో, 19వ శతాబ్ద౦లోని హవాయి భాష వార్తాపత్రికల్లో ప్రచురి౦చబడిన కనికావు, హవాయి దుఃఖాన్ని, విలపనాలను సేకరించడానికి, అర్థం చేసుకోవడానికి, అర్థ౦ చేసుకోవడానికి, అనువది౦చడానికి కృషి చేస్తున్న హవాయి విశ్వవిద్యాలయ పరిశోధకుల బృందంలో అరిస్టా సభ్యురాలు.[6]
అరిస్టా మొదటి పుస్తకం, ది కింగ్డమ్ అండ్ ది రిపబ్లిక్: సార్వభౌమ హవాయి అండ్ ది ఎర్లీ యునైటెడ్ స్టేట్స్, పందొమ్మిదవ శతాబ్దం ప్రారంభం నుండి మధ్య వరకు వలసవాదంతో స్థానిక హవాయి ఎన్కౌంటర్ల అనుభవాన్ని వివరిస్తుంది. దీనిని యూనివర్సిటీ ఆఫ్ పెన్సిల్వేనియా ప్రెస్ 2018లో ప్రచురించింది.
పబ్లిక్ ఫేసింగ్ స్కాలర్ షిప్[మార్చు]
2015 లో, అరిస్టా కనక మావోలి (స్థానిక హవాయి) శ్రేయస్సును ప్రోత్సహించడానికి 365 డేస్ ఆఫ్ అలోహా అనే ఫేస్బుక్ గ్రూపును సృష్టించింది. 'హలో', 'గుడ్ బై', 'ఐ లవ్ యూ' అనే పదానికి అనువాదంగా ఈ పదాన్ని సరళీకరించే పాపులర్ కన్స్యూమరిస్ట్ సంస్కృతి ప్రోత్సహించిన 'అలోహ' గురించి ప్రజల జ్ఞానాన్ని విస్తరించడానికి రోజువారీ పోస్ట్లు రూపొందించబడ్డాయి. రోజువారీ ఎంట్రీలు ప్రసిద్ధ హవాయి భాష నుండి ఆంగ్లంలోకి ప్రసిద్ధ హవాయి మెలే (పాటలు),) ఓలి (మంత్రాలు), సోలెలో నోయు (సామెతలు) మూల అనువాదాలను చేర్చడానికి పెరిగాయి. ఈ రచన, ఛాయాచిత్రాలు, సంగీతం, వీడియోలతో పాటు, ప్రజాదరణ పొందిన మీడియాలో హవాయి సంస్కృతి తప్పుడు ప్రాతినిధ్యాలకు వ్యతిరేకంగా రక్షణ కవచంగా ఉండాలని లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది.[7]
అరిస్టా రచనలో ఎక్కువ భాగం పందొమ్మిదవ శతాబ్దపు ప్రారంభంలో ఔరల్-మౌఖిక మోలెలో, సాధికారిక ప్రసంగం, సమాచార సాహిత్యాన్ని లిఖిత, ప్రచురిత వచనంలోకి మార్చడంపై దృష్టి సారించినప్పటికీ, ఆమె ఇటీవల హవాయి జ్ఞానం స్థిరత్వం, స్థిరత్వం డిజిటల్ మాధ్యమంలోకి మారింది. ఒక ప్రజా మేధావిగా, డిజిటల్ మానవతావాదిగా, హవాయి జ్ఞానంతో నిమగ్నత కొత్త పద్ధతులను సృష్టించే పనిని సంప్రదాయ, సాంప్రదాయ జ్ఞానం, భాషలో శిక్షణ పొందిన వారిచే రూపొందించాల్సిన అవసరం ఉందని, సంప్రదాయంలో లోతైన పునాదికి శిక్షణ పొందని ఇంజనీర్లు, కోడర్లు, కంప్యూటర్ శాస్త్రవేత్తలకు మాత్రమే అప్పగించకూడదని ఆమె సదస్సులు, ప్రజెంటేషన్లలో వాదించారు. అందుకని, ఇనీషియేటివ్ ఫర్ ఇండిజెనియస్ ఫ్యూచర్స్, కనైయోకానా మధ్య సంయుక్త సహకారం ద్వారా 2017 & 2018 లో ఉత్పత్తి చేయబడిన రెండు హవాయి-భాషా వీడియో గేమ్లకు అరిస్టా నాలెడ్జ్-కీపర్, కంట్రిబ్యూటర్.
మాట్ గిల్బర్ట్సన్ డిజైన్ టాక్ హవాయి పాడ్కాస్ట్ ఒక ఎపిసోడ్లో అరిస్టా కనిపించింది, అవార్డు గెలుచుకున్న "మేకింగ్ కిన్ విత్ ది మెషిన్స్" లో కలిసి పనిచేసింది. అరిస్టా హోనోలులులోని కమ్యూనిటీ ఈవెంట్లలో క్రమం తప్పకుండా కనిపిస్తుంది, హవాయి పెరిగిన పర్యాటకత అనుభవం గురించి రాస్తుంది, హవాయి ఆధారిత ఉత్పత్తులు, కంపెనీలకు మద్దతు ఇచ్చే హవాయి ఆధారిత సంస్థ మానా అప్ కు వ్యూహాత్మక సలహాదారుగా ఉంది.
మూలాలు[మార్చు]
- ↑ "Allan Nevins Prize | Society of American Historians". sah.columbia.edu. Retrieved 2019-05-01.
- ↑ "KWO - October 2018 | Vol. 35, No. 10". Issuu (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2019-07-09.
- ↑ "KWO - May 2019 | Vol. 36, No. 5". Issuu (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2019-07-09.
- ↑ "The Honolulu Advertiser - Island Life". the.honoluluadvertiser.com. Retrieved 2019-05-07.
- ↑ "KWO - October 2018 | Vol. 35, No. 10". Issuu (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2019-07-09.
- ↑ Chun, Malcolm Nāea (2000). Malo, Davida (1795-1853), native Hawaiian scholar and counselor of the high chiefs. American National Biography Online. Oxford University Press. doi:10.1093/anb/9780198606697.article.1401052.
- ↑ "KWO - May 2019 | Vol. 36, No. 5". Issuu (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2019-07-09.