యవనులు

వికీపీడియా నుండి
Jump to navigation Jump to search
The "Yona" Greek king of India Menander (160–135 BCE). Inscription in Greek: Bασιλέως Σωτῆρος Μενάνδρου, lit. "of Saviour King Menander".

ప్రాచీన భారతదేశంలో గ్రీకు మాట్లాడేవారిని సూచించడానికి పాలి, ప్రాకృతభాషలలో యోనా అనే పదం, సంస్కృతంలో "యవనా" అనే పదం ఉపయోగించబడింది. "యోనా", "యవానా" అనేది "అయోనియన్లు" (గ్రీకు పదం: లాంగ్-గ్రక్) గ్రీకు పదదానికి ఇవి అర్ధాలుగా ఉన్నాయి. తూర్పున కనిపించిన మొట్టమొదటి గ్రీకులను యవనులు అని పేర్కొన్నారు.

ఈ రెండు పదాలు ప్రాచీన సంస్కృత సాహిత్యంలో కనిపిస్తాయి. ఉదాహరణకు, మహాభారతంలో యవన కనిపిస్తుంది, యోనా మహావంశం వంటి గ్రంథాలలో కనిపిస్తుంది.

కంబోజులతో పాటు అశోక శాసనాలలో యోనాను ప్రభువులు, బానిసలు మాత్రమే ఉన్న రెండు సమాజాలుగా పేర్కొన్నారు.[1]

గ్రీకులతో ఈ ప్రత్యక్ష అనుబంధానికి ఉదాహరణలు:

  • అశోక శాసనాలు (క్రీ.పూ. 280) లో "యోనా రాజు అంటియోకా" ప్రస్తావన ఉంది.
  • విధిశాలోని హెలియోడోరసు స్తంభంలో ("క్రీ.పూ. 110)" యోనా రాజు అంటాలికిటాసా "ప్రస్తావన ఉంది.
  • మిలిండా పాన్హాలోని మిలిండా రాజు ఆయన "500 యోనా" అంగరక్షకులు.
  • గ్రీకు జ్యోతిషశాస్త్రం, గ్రీకు పరిభాష వివరణ యవనజాతక "నేటివిటీ ఆఫ్ ది యవనాస్" (సా.శ. 150).
  • మహావంశంలోని "యోనాల నగరం", 29 వ అధ్యాయం (సా.శ4 వ శతాబ్దం) కౌకాససు అలెగ్జాండ్రియా ప్రస్తావన.

సాధారణంగా "యోనా" లేదా "యోనాకా" అనే పదాలు ప్రస్తుత గ్రీకు హెలెనిస్టిక్ రూపాలుగా ఉన్నాయి. అయితే "యవనా" అనే పదం గ్రీకులను లేదా ఇండో-గ్రీకులను సూచించడానికి భారతీయులు ఉపయోగించిన పదం.[2]

పురాతన మధ్యధరా ప్రపంచంలోని యవనుల పేర్లు[మార్చు]

ఇయోనియను గ్రీకులు అచమినిదు పేరు:యౌన (పురాతన పర్షియను వ్రాతరూపం) 𐎹𐎢𐎴) డారియసు డి.ఎన్.ఎ. శాసనం క్రీ.పూ. 490

గ్రీసుకు తూర్పున మధ్యధరా నుండి సింధు వరకు ఉన్న దేశాలు ఉపయోగించిన పేర్లు:

  • ఈజిప్షియన్లు j-w-n (-n) - ’అనే పదాన్ని ఉపయోగించారు.
  • అస్సీరియన్లు ఇవాను అనే పదాన్ని ఉపయోగించారు.
  • పర్షియన్లు యౌనా అనే పదాన్ని ఉపయోగించారు.[3]
  • బాబిలోనియన్లు యమను, యమనయ అనే పదాన్ని ఉపయోగించారు.[4]
  • బైబిల్ హీబ్రూలో ఈ పదం యోవాన్ (ఆధునిక హీబ్రూ: ప్రామాణిక హిబ్రూ యావను హిబ్రూ జవాను)
  • ఆధునిక టర్కిషు పర్షియను, అరబికు భాషలలో యోనాను అనే పదం ఉపయోగించబడింది. అదే పాత పర్షియను పదం గ్రీకులను సూచించడానికి ఉపయోగించబడింది. అవి "యౌనా" (అక్షరాలా 'అయోనియన్లు', ఎందుకంటే వారు గ్రీకులలో మొదటివారుగా భావించబడుతున్నారు. పర్షియన్లు మొదట అత్యంత విస్తృతంగా ఈ పదప్రయోగం చేయబడింది).

చరిత్ర[మార్చు]

ముఖ్యంగా అనేక శతాబ్దాల కాలంలో పంజాబు పొరుగున ఉన్న ప్రాంతాలలో "యోనా", "యవానా" లేదా "యౌనా", "యోనాకా", "జవానా" వంటి వైవిధ్యాలు పదేపదే కనిపిస్తాయి. క్రీస్తుపూర్వం 4 వ శతాబ్దం నుండి సా.శ. మొదటి శతాబ్దం వరకు, కొన్నిసార్లు ఆక్రమించిన గ్రీకు రాజ్యాల సెలూసిదు సామ్రాజ్యం, గ్రీకో-బాక్టిరియను రాజ్యం, ఇండో-గ్రీకు రాజ్యంలో యవన పదం ఉపయోగించబడింది. సంగం కాలంలో వీరిక్ ప్రారంభ చోళులతో వ్యాపారసంబంధాలు ఉండేవి.

అలెగ్జాండరు ది గ్రేటు దండయాత్ర తరువాత భారతదేశానికి వాయవ్యంగానూ అచెమెనిదు సామ్రాజ్యం తూర్పు భాగాలలో, కాంబోజులకు పొరుగున గ్రీకు స్థావరాలు ఉన్నాయి.[ఆధారం చూపాలి] ప్రారంభ బౌద్ధ గ్రంథాలలో యోనాల సూచనలు దీనికి సంబంధించినవి కావచ్చు.[ఆధారం చూపాలి]

బుద్ధిజంలో పాత్ర[మార్చు]

అశోకుడి శాసనాలు (క్రీ.పూ 250)[మార్చు]

అశోకుడి (క్రీ.పూ.260-218) మేజరు రాతిశాసనం (13) ధర్మా చేత జయించబడిన భూభాగాలు.[5]
అశోకుడి ఖల్సి రాతిశాసనంలో గ్రీకురాజులైన రెండవ ఆంటియోచెసు, టోల్మీ, ఆంటీగోనసు, మాగాలు, అలెగ్జాండరు. ఇక్కడ గ్రీకురాజులు యవనులుగా వర్ణించబడ్డారు (బ్రాహ్మి:, ఆంటిగోనసు తరువాత ఎరుపులో ఉన్న మూడు నాలుగు అక్షరాలు

బుద్ధిజ రచనలు[మార్చు]

ఇతర బౌద్ధ గ్రంథాలైన దీపావంసం, 1861 ససనా వంసం మూడవ బౌద్ధమండలి తరువాత సన్యాసి (థెరో) మహారాఖితను "యోనా దేశానికి" పంపించామని అశోకుడు పేర్కొన్నాడు. ఆయన యోనాలు, కాంబోజదేశంలో బౌద్ధమతాన్ని బోధించాడని వెల్లడించింది. అదే సమయంలో యోనా సన్యాసి (థెరో) ధర్మరక్షితను పశ్చిమ భారతదేశంలోని అపరాంతక దేశానికి కూడా పంపాడు. అశోకుని 13 వ రాతిశాసనం కూడా యోనాలను కాంబోజులు (యోనకంబోజులు) తో జత చేస్తుంది. ఆయన సామ్రాజ్యంలో యోనాలు, కంబోజుల భూములలో మినహా ప్రతిచోటా కనిపిస్తారని బ్రాహ్మణులు, అరామకులు పేర్కొన్నారని తెలియజేస్తుంది.

మహావంశం[మార్చు]

యోనా దేశానికి బుద్ధిజం బోధించడానికి " థెరా మహారాఖితను " పంపినట్లు శ్రీలంక మహావంశ లేదా "గ్రేటు చారిత్రక గ్రంధం" సూచిస్తుంది. ధమ్మరఖితను అపరాంటా ("వెస్ట్రను ఎండ్సు") కు పంపబడిన యోనా థెరా (యోన గురువు) గా ఈ గ్రంథాలు సూచిస్తున్నాయి.[6] అనురాధపురానికి చెందిన పాండుకాభాయ తన రాజధాని నగరం అనురాధపురంలో కొంత భాగాన్ని యోనాల కొరకు కేటాయించినట్లు కూడా ఇది పేర్కొంది.[7]

యోనాల దేశంలోని " అలెగ్జాండ్రియా ఆన్ ది కౌకాససు " నుండి మరో యోనా థెరా మహాధమ్మరఖిత వచ్చినట్లు పేర్కొనబడింది. వీరు రువాన్వెలిసాయ భవనానికి హాజరుకావడం గురించి పేర్కొనబడింది.[8]

మిలిందపన్హా[మార్చు]

మిలిండా పాన్హా (మొదటి చాప్టరు) లో ఇండో-గ్రీకు రాజు మెనాండరు (క్రీ.పూ. 160-135) తో పాటు వచ్చే "ఐదు వందల గ్రీకు" లను సూచించడానికి "యొనాకా" పదం సూచించబడింది.

భారతదేశం మీద దాడి[మార్చు]

మహాభారతంలోని వనపర్వంలో "సాకాలు, మ్లేచ్చరాజులు, యవనులు, కంబోజులు, బహ్లికులు మొదలైన రాజులు కలియుగంలో భూమిని అధర్మబద్ధంగా పరిపాలిస్తారు" అనే ప్రవచనాలు ఉన్నాయి.[9] ఈ సూచన ఉత్తర భారతదేశం మౌర్య, శుంగ సామ్రాజ్యాల పతనం, యోనాలు, కాంబోజులు, సాకాలు, పహ్లావాలు వంటి విదేశీ సమూహాలచే ఆక్రమించబడిన తరువాత సంభవించే అస్తవ్యస్తమైన రాజకీయ దృశ్యాలను సూచిస్తుంది.

నాసికు గుహలలోని గుహ 17 గోడ మీద గ్రీకు సంతతికి చెందిన వ్యక్తి (ఛాయాచిత్రం)

. "యో-కా-సా" పదం వివరాలు ("యోకాకా" విశేషణ రూపం, బ్రాహ్మి:

), నాసికు కార్లా-కాలం. మూలం బ్రాహ్మిలిపి. (క్రీ.పూ 120) వాల్మీకి రామాయణంలోని బాలాకాండలో షాకాలు, యవనులు, కాంబోజులు, పహ్లావాలు, ఇతర మ్లేచ్చ యోధుల సమూహాల గురించి ముఖ్యమైన సూచనలు ఉన్నాయి.[ఆధారం చూపాలి]

డాక్టరు హెచ్ సి రాయ్చధూరి, డాక్టరు బిసి లా, డాక్టరు సత్య శ్రావ, ఇతరులు ఇండోలాజిస్టులు ఈ శ్లోకాలు హిందువుల మీద ఈశాన్యం నుండి జరిగిన దాడిలో అనాగరిక సాకాలు, యవనులు, కంబోజులు, పహ్లావాలు మొదలైన వారితో కూడిన మిశ్రమ సమూహాలు ఉన్నాయని సూచిస్తున్నాయని పేర్కొన్నారు.[10] ఈ పోరాటాల కాలపరిమితి క్రీస్తుపూర్వం 2 వ శతాబ్దం అని అంచనా వేసారు.[11]

ఇతర భారతీయ రికార్డులు క్రీస్తుపూర్వం 180 లో సాకేత, పాంచాల, మధుర, పాటలీపుత్ర (బహుశా శుంగ సామ్రాజ్యానికి) వ్యతిరేకంగా యోనా దాడులు జరిగినట్లు సూచిస్తున్నాయి. బహుశా బౌద్ధమత రక్షణ కోసం: "సాకేత, పాంచాల దేశం, మధురలను జయించిన తరువాత దుష్టులూ పరాక్రమవంతులూ అయిన యవనులు కుసుమధ్వజ ("పుష్ప-ప్రామాణిక పట్టణం", పాటలీపుత్ర) కు చేరుకున్నారు. పాటలీపుత్ర వద్ద ఉన్న దట్టమైన బురద-కోటలను చేరుకున్న తరువాత అన్ని ప్రావిన్సులు అస్తవ్యస్తంగా మారాయి అన్నదానిలో సందేహం లేదు. అంతిమంగా చెట్టు లాంటి యంత్రాలతో ఒక గొప్ప యుద్ధం జరిగిందని పేర్కొనబడింది. "[12]

" యవనులు ఆజ్ఞాపిస్తారు, రాజులు అదృశ్యమౌతారు. (కానీ చివరికి) పోరాటం మత్తులో ఉన్న యవనులు మాధదేశం (మధ్య దేశం) లో ఉండరు; నిస్సందేహంగా వారి స్వంత దేశంలో వారిలో ఒక అంతర్యుద్ధం తలెత్తితే, భయంకరమైన యుద్ధం జరుగుతుంది. "[13] మహాభారతంలోని" అనుశాసనపర్వం "మజ్జిమాదేసా దేశం యవనులు, తరువాత పూర్తిగా కాంబోజుల మీద దాడి చేసి చివరికి వారిని ఓడించారని ధృవీకరిస్తుంది. మజ్జిమాదేసా ("మిడిలు కంట్రీ, మిడ్లాండ్సు") మీద యోనా దండయాత్రలో యోనాలు, కంబోజులు సంయుక్తంగా పాల్గొన్నారు. ఇక్కడ మజ్జిమాదేసా అంటే గ్రేటరు ఇండియా మధ్యలో ఉంది. దీనిలో ఆఫ్ఘనిస్తాను, పాకిస్తాను, మధ్య ఆసియాలోని పెద్ద భాగాలు ఉన్నాయి.

ఇతర మూలాలు[మార్చు]

  1. ↑ Thomas, Edward Joseph (1933). The History of Buddhist Thought. Asian Educational Services. p. 85 with footnote 2. ISBN 978-81-206-1095-8.
  2. ↑ The Greeks in Bactria and India by William Woodthorpe Tarn p.257
  3. ↑ Roisman, Joseph; Worthington, Ian (2011). A Companion to Ancient Macedonia. John Wiley & Sons. p. 87. ISBN 978-1-4443-5163-7.
  4. ↑ Kinzl, Konrad H. (2010). A Companion to the Classical Greek World. John Wiley & Sons. p. 202. ISBN 978-1-4443-3412-8.
  5. ↑ Kosmin, Paul J. (2014). The Land of the Elephant Kings (in ఇంగ్లీష్). Harvard University Press. p. 57. ISBN 9780674728820.
  6. ↑ (Mahavamsa XII) Archived 20 అక్టోబరు 2014 at the Wayback Machine
  7. ↑ (Mahavamsa X)
  8. ↑ (Mahawamsa XXIX)
  9. ↑ Mahabharata 3.188.34-36.
  10. ↑ The Śakas in India, 1981, p 12, Satya Shrava; Journal, 1920, p 175, University of Calcutta. Department of Letters; India & Russia: Linguistic & Cultural Affinity, 1982, p 100, Weer Rajendra Rishi; Indological Studies, 1950, p 32, Dr B. C. Law; Political History of India from the Accession of Parikshit to the Coronation of Bimbisara, 1923, Page iii, Hemchandra Raychaudhuri; Political History of Ancient India, 1996, p 4, Raychaudhury; Indological Studies, 1950, p 4, Dr B. C. Law.
  11. ↑ Political History of Ancient India, 1996, pp 3-4.
  12. ↑ Gargi-Samhita Paragraph 5, Yuga Purana.
  13. ↑ Gargi-Samhita, Yuga Purana Chapter, No 7.

షుంగా చక్రవర్తి భగభద్ర న్యాయస్థానానికి రాయబారిని పంపిన ఇండో-గ్రీకు రాజు ఆంటియాల్సిదాసు కూడా "యోనా"గా అర్హత సాధించారు.

మహావంశం పురాతన శ్రీలంకలోని అనురాధపురలో యోనా స్థావరాన్ని కూడా ధ్రువీకరిస్తుంది. బహుశా తూర్పు, పశ్చిమ మధ్య వాణిజ్యానికి ఇది దోహదం చేస్తుంది.

సుమంగల విలాసిని వంటి బౌద్ధ గ్రంథాలు యవనాల భాషను మిలక్కభాసగా (అనగా అశుద్ధ భాష) వర్గీకరిస్తాయి.

తమిళ అనువాదంలో రోమను వ్యాపారులను కూడా యవనాలుగా భావించారు.

సాంచి[మార్చు]

1 వ ఉత్తర స్థూపం మీద ఉన్న విదేశీయులు

సాంచిలోని కొన్ని చిత్రలేఖనాలు గ్రీకు వేషధారణలో భక్తులను కూడా చూపిస్తాయి. పురుషులు చిన్న వంకర జుట్టుతో చిత్రీకరించబడ్డారు. తరచుగా పురాతన గ్రీకు నాణేల మీద సాధారణంగా కనిపించే రకం హెడ్బ్యాండుతో కలిసి ఉంటారు. దుస్తులు కూడా గ్రీకు ట్యూనిక్సు, కేప్సు, చెప్పులతో ఉంటాయి. సంగీత వాయిద్యాలలో ఆలోసు అని పిలువబడే డబులు వేణువును పోలి ఉంటుంది. కార్నిక్సు లాంటి కొమ్ములు కూడా కనిపిస్తాయి. వీరంతా స్థూప ప్రవేశద్వారం వద్ద ఉత్సవాలు జరుపుకుంటున్నారు. ఈ పురుషులు వాయవ్య భారతదేశం నుండి స్థూపాన్ని సందర్శించే విదేశీయులు (బహుశా మల్లాలు, ఇండో-సిథియన్లు లేదా ఇండో-గ్రీకులు) అయి ఉంటారని అంచనా.[1]

మూడు శాసనాలు యవనులకు సంబంధించినవని అంచనా.[2] దాతల మూడు శాసనాలులో స్పష్టంగా "సేతపతియాసా యోనాసా దానం" ("సెటాపాత యోనా బహుమతి"), సెటాపాత అనిశ్చిత నగరంగా భావించబడింది.[3]

పశ్చిమ భారతదేశ బుద్ధిజ గుహలు[మార్చు]

కార్లా గుహలలోని గ్రేటు చాట్యా ఎడమ స్తంభం 9. ఇతర ఐదు స్తంభాల మాదిరిగా ఈ స్తంభంలో సిర్కా క్రీ.పూ. 120 లో యవనాల చేత దానం చేయబడింది. ఈ స్తంభం శాసనం ఇలా ఉంది: "ధెనుకాకట యవనాస, యసవదానన (దానం) థాబో దాన (దానం)" అనగా "ఈ స్తంభం దేనుకాకట నుండి యవన యసవధన బహుమతి".[4] క్రింద: "యా-వా-నా-సా" ("యవన" విశేషణ రూపం, పాత బ్రాహ్మి లిపి బ్రహ్మి వై 2 వ శతాబ్దం) ).

సా.శ 120 లో పాశ్చాత్య సత్రాపీ నహాపన నిర్మించి అంకితం చేసిన కార్లా గుహల " గ్రేటు చైత్యం "లో [5] స్వీయ-వర్ణితమైన యవన దాతలు చేసిన ఆరు శాసనాలు ఉన్నాయి. వీరు ఆరు స్తంభాలను దానం చేశారు. అయితే వారి పేర్లు బౌద్ధల పేర్లుగా ఉన్నాయి. [6] చైత్య స్తంభాల మీద శాసనాలు దాదాపు సగం ఉన్నాయి.[7]

  • ఎడమ వరుస 3 వ స్తంభం:

" (ఇది) స్తంభం (ఇది) ధెనుకాటక నుండి యవన సిహదయ బహుమతి" [8][9]

  • ఎడమ వరుస 4 వ స్తంభం:

"ధమ్మకాట నుండి వచ్చిన యవన" [10]

  • ఎడమ వరుస 9 వ స్తంభం:

"(ఇది) స్తంభం (ఇది) దేనుకాకట నుండి యవన యసవధన బహుమతి"[4]

  • కుడి వరుస 5 వ స్తంభం:

"ఈ స్తంభం ఉమేహనాకట నుండి యవన వితంసంఘాత బహుమతి" [11]

  • కుడి వరుస 13 వ స్తంభం:

"(ఇది) స్తంభం (ఇది) దేనుకాకట నుండి యవన ధమదయ బహుమతి" [12]

  • కుడి వరుస 15 వ స్తంభం:

"(ఇది) స్తంభం (ఇది) ధెనుకాకట నుండి యవన చులయకు బహుమతి" [13] ధేనుకాకట నగరం కార్లి నగరానికి సమీపంలోని దనాహు అని భావిస్తారు.[6] దీనిని ఇతర శాసనాలలోని ఇతర దాతలు "వనియా-గామా" (వ్యాపారుల సంఘం) గా అభివర్ణించారు.

నావికు గుహలు (గుహ నెం .17) పూర్తి గుహను విరాళంగా ఇచ్చినందుకు, జూన్నారు గుహల వద్ద శాసనాలతో చేసిన విరాళాలకు కూడా యవనులు ప్రసిద్ధి చెందారు.

మూలాలు[మార్చు]

  1. ↑ "A guide to Sanchi" John Marshall. These "Greek-looking foreigners" are also described in Susan Huntington, "The art of ancient India", p. 100
  2. ↑ Purātattva, Number 8. Indian Archaeological Society. 1975. p. 188. A reference to a Yona in the Sanchi inscriptions is also of immense value.(...) One of the inscriptions announces the gift of a Setapathia Yona, "Setapathiyasa Yonasa danam" i.e the gift of a Yona, inhabitant of Setapatha. The word Yona can't be here anything, but a Greek donor
  3. ↑ Upinder Singh (2016). The Idea of Ancient India: Essays on Religion, Politics, and Archaeology. SAGE Publications. p. 18. ISBN 978-93-5150-647-8.
  4. ↑ 4.0 4.1 Epigraphia Indica Vol.18 p.328 Inscription No10
  5. ↑ World Heritage Monuments and Related Edifices in India, Volume 1 ʻAlī Jāvīd, Tabassum Javeed, Algora Publishing, 2008 p.42
  6. ↑ 6.0 6.1 Some Early Dynasties of South India, by Sudhakar Chattopadhyaya p.83
  7. ↑ Epigraphia Indica Vol.18 p.326-328 and Epigraphia Indica Vol.7 [Epigraphia Indica Vol.7 p.53-54
  8. ↑ Epigraphia Indica Vol.7 p.53-54 Inscription No.7
  9. ↑ Problems of Ancient Indian History: New Perspectives and Perceptions, Shankar Goyal - 2001, p.104
  10. ↑ Epigraphia Indica Vol.7 p.55-56 Inscription No.10 and Epigraphia Indica Vol.18 p.327 Inscription No.7 differ on the content of this inscription. Here, Epigraphia Indica Vol.7 was chosen, as Epigraphia Indica Vol.18 only mentions an inscription similar to that of pillar No.3, a possible mixup.
  11. ↑ Epigraphia Indica Vol.18 p.326 Inscription No1
  12. ↑ Epigraphia Indica Vol.18 p.326 Inscription No 4
  13. ↑ Epigraphia Indica Vol.18 p.327 Inscription No6
"https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=యవనులు&oldid=3849839" నుండి వెలికితీశారు