వయోలెటా పర్రా
వయొలేటా డెల్ కార్మెన్ పర్రా శాండోవల్ (; 4 అక్టోబరు 1917 - 5 ఫిబ్రవరి 1967) చిలీ స్వరకర్త, గాయకురాలు-పాటల రచయిత, జానపద కళాకారిణి, ఎథ్నోమ్యూజికాలజిస్ట్, విజువల్ ఆర్టిస్ట్. చిలీ వెలుపల తన ప్రభావాన్ని విస్తరించే చిలీ జానపద సంగీతం పునరుద్ధరణ, పునరుద్ధరణ అయిన నువా కాన్సియోన్ చిలీనా (చిలీ న్యూ సాంగ్) కు ఆమె మార్గదర్శకత్వం వహించింది.
ఆమె పుట్టిన తేదీ (అక్టోబర్ 4) "చిలీ సంగీతకారుల దినోత్సవం"గా ఎంపికైంది. 2011 లో, ఆండ్రెస్ వుడ్ ఆమె గురించి వయొలేటా గోన్ టు హెవెన్ (స్పానిష్: వయొలేటా సే ఫ్యూ ఎ లాస్ సిలోస్) అనే పేరుతో ఒక బయోపిక్ కు దర్శకత్వం వహించారు.
జీవిత చరిత్ర[మార్చు]
ప్రారంభ సంవత్సరాల్లో[మార్చు]
వయొలేటా పర్రా ఎక్కడ పుట్టిందనే దానిపై కొంత అనిశ్చితి ఉంది. ఆమె జనన ధృవీకరణ పత్రంపై ఉన్న స్టాంప్ ప్రకారం ఆమె 1917 అక్టోబరు 4 న దక్షిణ చిలీలోని ఒక చిన్న పట్టణమైన శాన్ కార్లోస్లో వయొలేటా డెల్ కార్మెన్ పర్రా శాండోవల్గా జన్మించింది. ఏదేమైనా, వయొలేటా పర్రా ఫౌండేషన్ (ఫండసియోన్ వయోలెటా పర్రా), వయొలేటా పర్రా మ్యూజియం (మ్యూసియో వయోలెటా పర్రా) రెండూ ఆమె శాన్ కార్లోస్ నుండి 40 కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉన్న శాన్ ఫాబియన్ డి అలికోలో జన్మించినట్లు తమ వెబ్సైట్లలో పేర్కొన్నాయి. [1] [2]
నిరుపేద, కానీ సంపన్నమైన పర్రా కుటుంబంలోని తొమ్మిది మంది సంతానంలో ఆమె ఒకరు. ఆమె తండ్రి నికనోర్ పర్రా అలార్కాన్ సంగీత ఉపాధ్యాయుడు. ఆమె తల్లి క్లారిసా శాండోవల్ నవరెట్ పల్లెటూళ్ళలో పెరిగారు, తాపీ మేల్కొలుపుదారు[3]. ఆమె పాడింది, గిటార్ వాయించింది,, వయొలేటా, ఆమె తోబుట్టువులకు సాంప్రదాయ జానపద పాటలు నేర్పింది. ఆమె సోదరులలో "కవి వ్యతిరేకి"గా ప్రసిద్ధి చెందిన ప్రముఖ ఆధునిక కవి, నికనోర్ పర్రా (1914–2018), తోటి జానపద రచయిత రాబర్టో పర్రా (1921–1995) ఉన్నారు. ఆమె కుమారుడు ఆంగెల్ పర్రా, ఆమె కుమార్తె ఇసాబెల్ పర్రా కూడా నువా కాన్సియోన్ చిలెనా అభివృద్ధిలో ముఖ్యమైన వ్యక్తులు. వారి పిల్లలు కూడా ఎక్కువగా కుటుంబ కళాత్మక సంప్రదాయాలను కొనసాగించారు.
వయొలేటా పర్రా కుటుంబం పేదరికంలో జీవించింది, ఆమె బాల్యం అంతటా నిరంతరం పనిని వెతుక్కుంటూ తిరుగుతూ ఉండేది. నిరుద్యోగం ఆమె తండ్రిని మద్యానికి దారితీసింది. వయొలేటా జన్మించిన రెండు సంవత్సరాల తరువాత, కుటుంబం శాంటియాగోకు, తరువాత రెండు సంవత్సరాల తరువాత, లౌటారోకు, చివరకు 1927 లో చిల్లాన్ కు మారింది. చిల్లాన్ లో వయొలేటా తన తోబుట్టువులు హిల్డా, ఎడ్వర్డో, రాబర్టోలతో కలిసి గిటార్ వాయించడం ప్రారంభించింది, త్వరలోనే సాంప్రదాయ చిలీ సంగీతాన్ని కంపోజ్ చేయడం ప్రారంభించింది.
1929 లో పర్రా తండ్రి మరణించిన తరువాత, ఆమె కుటుంబ జీవిత పరిస్థితులు బాగా క్షీణించాయి. వయొలేటా, ఆమె తోబుట్టువులు కుటుంబాన్ని పోషించడంలో సహాయపడటానికి పని చేయాల్సి వచ్చింది. [4]
1932 లో, ఆమె సోదరుడు నికనోర్ బలవంతం మీద, పర్రా నార్మల్ పాఠశాలలో చేరడానికి శాంటియాగోకు వెళ్లి, బంధువులతో కలిసి ఉంది. తరువాత, ఆమె తన తల్లి, తోబుట్టువులతో కలిసి క్వింటా నార్మల్ జిల్లాలోని ఎడిసన్ వీధికి తిరిగి వెళ్ళింది.
మొదటి ప్రదర్శనలు[మార్చు]
మాపోచో జిల్లాలోని ఎల్ టోర్డో అజుల్, ఎల్ పాపులర్ వంటి నైట్ క్లబ్ లలో పర్రాలు ప్రదర్శనలు ఇచ్చారు, బొలెరోస్, రాంచెరాస్, మెక్సికన్ కొరిడోస్, ఇతర శైలులను వివరించారు. 1934 లో, ఆమె రైల్వే డ్రైవర్ అయిన లూయిస్ సెరెసెడాను కలుసుకుంది, అతను నాలుగు సంవత్సరాల తరువాత వివాహం చేసుకున్నాడు, ఆమెకు ఇసాబెల్ (జననం 1939), ఆంగెల్ (జననం 1943) అనే ఇద్దరు పిల్లలు ఉన్నారు. ఆమె భర్త మిలిటెంట్ కమ్యూనిస్టు. అతని పక్కన, పర్రా అభ్యుదయ ఉద్యమం, చిలీ కమ్యూనిస్ట్ పార్టీలో పాల్గొన్నారు[5], 1944 లో గాబ్రియేల్ గొంజాలెజ్ విడెలా అధ్యక్ష ప్రచారంలో పాల్గొన్నారు.
ప్రసిద్ధ అర్జెంటీనా గాయకులు లోలిటా టోర్రెస్, ఇంపెరియో అర్జెంటీనా నుండి పర్రా స్పానిష్ మూలానికి చెందిన పాటలు పాడటం ప్రారంభించారు. ఆమె రెస్టారెంట్లలో, థియేటర్లలో కూడా పాడింది, తనను తాను వయొలేటా డి మాయో అని పిలుచుకుంది. 1945లో, ఆమె తన పిల్లలు ఇసాబెల్, ఏంజెల్ లతో కలిసి కాసనోవా మిఠాయిలో ఒక స్పానిష్ ప్రదర్శనలో కనిపించింది.
1948 లో, పది సంవత్సరాల వైవాహిక జీవితం తరువాత, పర్రా, లూయిస్ సెరెసెడా విడిపోయారు. పర్రా, ఆమె సోదరి హిల్డా కలిసి "ది పర్రా సిస్టర్స్" గా పాడటం ప్రారంభించారు, వారు ఆర్సిఎ విక్టర్లో వారి రచనలలో కొన్నింటిని రికార్డ్ చేశారు. 1949లో, వయొలేటా లూయిస్ ఆర్సేను కలుసుకుని వివాహం చేసుకుంది. వారి కుమార్తె కార్మెన్ లూయిసా అదే సంవత్సరంలో జన్మించింది. పర్రా ప్రదర్శనను కొనసాగించింది: ఆమె సర్కస్ లలో కనిపించింది, హిల్డా, ఆమె పిల్లలతో అర్జెంటీనా అంతటా పర్యటించింది.
జానపద రచయిత[మార్చు]
1952 లో, పర్రా మూడవ కుమార్తె రోసిటా క్లారా జన్మించింది. అదే సంవత్సరంలో, ఆమె సోదరుడు నికనోర్ ప్రోత్సాహంతో, వయొలేటా దేశం నలుమూలల నుండి ప్రామాణిక చిలీ జానపద సంగీతాన్ని సేకరించడం, క్రోడీకరించడం ప్రారంభించింది. ఆమె తన పాత జానపద-పాటల ప్రదర్శనను విడిచిపెట్టి, సాంప్రదాయ జానపద రూపాల ఆధారంగా తన స్వంత పాటలను రూపొందించడం ప్రారంభించింది. పలు సాంస్కృతిక పత్రికల స్థాపకురాలు, సుప్రసిద్ధ సాహితీవేత్త ఎన్రిక్ బెల్లో క్రూజ్ సమర్పించిన విశ్వవిద్యాలయాల్లో ప్రదర్శనలు ఇచ్చారు. త్వరలోనే, పర్రా కాన్సెప్సియోన్ విశ్వవిద్యాలయంలోని " సమ్మర్ స్కూల్ " కు ఆహ్వానించబడ్డారు. ఇక్విక్ విశ్వవిద్యాలయంలో జానపదంలో కోర్సులు బోధించడానికి కూడా ఆమెను ఆహ్వానించారు. వాల్పరైసోలో, చిలీ-ఫ్రెంచ్ ఇన్స్టిట్యూట్లో ఆమెకు ప్రదానం చేశారు.
యేమి ఒడియోన్ లేబుల్ కొరకు పర్రా రెండు సింగిల్స్: "క్యూ పెనా సియంటే ఎల్ అల్మా", "వెర్సో పోర్ ఎల్ ఫిన్ డెల్ ముండో",, "కాసామింటో డి నీగ్రోస్", "వెర్సో పోర్ పాడెసిమియెంటో" ఆమెకు మంచి ప్రజాదరణను తెచ్చిపెట్టాయి.
డాన్ ఐసయ్య అంగులో అనే కౌలు రైతు ఆమెకు 25 తీగలతో సాంప్రదాయ చిలీ గిటార్ లాంటి వాయిద్యమైన గిటార్ వాయించడం నేర్పించారు.
మార్గమధ్యంలో, పర్రా పాబ్లో నెరుడాను కలుసుకున్నాడు, అతను ఆమెను తన స్నేహితులకు పరిచయం చేశారు. 1970లో "ఎలేజియా పారా కాంటార్" కవితను ఆమెకు అంకితమిచ్చారు.
1954 జనవరి, సెప్టెంబర్ మధ్య, పర్రా రేడియో చిలీనా కోసం సింగ్ వయోలెటా పర్రా అనే అత్యంత విజయవంతమైన రేడియో కార్యక్రమానికి ఆతిథ్యం ఇచ్చింది. ఈ కార్యక్రమం తరచుగా జానపద సంగీతం ప్రదర్శించే ప్రదేశాలలో రికార్డ్ చేయబడింది, వీటిలో బారన్కాస్లోని ఆమె తల్లికి రెస్టారెంట్ వంటివి ఉన్నాయి. 1954 చివరలో, రేడియో అగ్రికల్చర్ కోసం మరో జానపద కార్యక్రమంలో పర్రా పాల్గొన్నారు.
మరణం, వారసత్వం[మార్చు]
1967లో పర్రా తుపాకీతో కాల్చుకుని ఆత్మహత్య చేసుకున్నారు[6][7]. ఆమె మరణానంతరం చిలీలోనూ, విదేశాల్లోనూ అనేక స్మారక చిహ్నాలు జరిగాయి. ఆమె విక్టర్ జారా వంటి అనేక మంది లాటిన్-అమెరికన్ కళాకారులకు, చిలీ జానపద కథలపై ఆసక్తిని పునరుద్ధరించిన "నువా కాన్సియన్ చిలీనా" సంగీత ఉద్యమానికి ప్రేరణగా నిలిచింది.
1992 లో, వయొలేటా పర్రా ఫౌండేషన్ ఆమె పిల్లల చొరవతో స్థాపించబడింది, ఇప్పటికీ ప్రచురించబడని ఆమె రచనలను సమూహం చేయడం, నిర్వహించడం, వ్యాప్తి చేసే లక్ష్యంతో. 1993, 1994 లలో అర్జెంటీనా నటి వర్జీనియా లాగో నటించిన రోడోల్ఫో బ్రేసెలీ పుస్తకం వై అహోరా, లా రెసుసిటాడా డి లా హింసాత్మక వయొలేటా వయొలెటా అనే నాటకంగా స్వీకరించబడింది. 1997 లో, వయొలేటా పర్రా ఫౌండేషన్, చిలీ విదేశీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ సాంస్కృతిక వ్యవహారాల విభాగం భాగస్వామ్యంతో, ఆమె దృశ్య రచన పారిస్ లోని లౌవ్రే మ్యూజియంలోని డెకరేటివ్ ఆర్ట్స్ మ్యూజియంలో ప్రదర్శించబడింది.
2007 లో, ఆమె పుట్టిన 90 వ వార్షికోత్సవం సందర్భంగా సెంట్రో కల్చరల్ పాలసియో లా మోనెడాలో ఆమె దృశ్య రచనల ప్రదర్శన, "విజువల్ వర్క్ ఆఫ్ వయొలేటా పర్రా" అనే పేరుతో ఆమె కళాకృతుల సంకలనాన్ని విడుదల చేశారు. 2015 అక్టోబరు 4న చిలీలోని శాంటియాగోలో వయొలేటా పర్రా మ్యూజియం (మ్యూసియో వయొలెటా పర్రా) ప్రారంభించబడింది. 4 అక్టోబర్ 2017 న, గూగుల్ ఆమె 100 వ పుట్టినరోజును గూగుల్ డూడుల్తో జరుపుకుంది.
మూలాలు[మార్చు]
- ↑ Fundacion Violeta Parra
- ↑ "Historia del Museo".
- ↑ "Fundación Violeta Parra". Retrieved 23 March 2019.
- ↑ "Biography Violeta Parra : Interbrigadas". 28 July 2014. Archived from the original on 28 July 2014. Retrieved 17 February 2019.
- ↑ Mundaca, Alejandro Escobar. "La Política en la música de Violeta Parra". Academia.edu. Retrieved 7 September 2018.
- ↑ Mena, Rosario. "Eduardo Parra: My Sister Violetta Parra". Nuestro.cl. Archived from the original on 29 October 2009. Retrieved 6 September 2012.
- ↑ Arcos, Betto (13 July 2013).