వాడుకరి:లక్కుంట జగన్

వికీపీడియా నుండి
Jump to navigation Jump to search

ఒక పదం ఎలా ఏర్పడిందో తెలియజేసే అర్థాలను వ్యుత్పత్తి అర్థాలు అంటారు.

అంగన  : శ్రేష్టమైన అవయవములు కలది. (స్త్రీ)

పురంధ్రి  : గ్రహాన్ని ధరించేది. (ఇల్లాలు)

భవాని : భవాని భార్య. (పార్వతి)

అమృతం : మరణం పొందిపనిది. (సుధ)

పుత్రుడు : పున్నామ నరకం నుండి తల్లిదండ్రులను రక్షించేవాడు. (కుమారుడు)

మిత్రుడు : సర్వ భూతాల పట్ల స్నేహం గలవాడు. (సూర్యుడు)

మోక్షం : జీవుణ్ణి పాశం నుంచి విడిపించేది. (ముక్తి)

ఈశ్వరుడు : స్వభావం చేత ఐశ్వర్యం కలవాడు. (శివుడు)

గురువు : అంధకారం అంటే అజ్ఞానం భేదించు వాడు. (ఉపాధ్యాయుడు)

విమలము: దీని చేత కల్మషం పోవును.

వేదము: దీని చేత ధర్మాధర్మల నెరుగుదురు.

అహము : దీని యందు జనులు ప్రకాశింతురు.

ఆచార్యుడు: సంప్రదాయం గ్రహింప చేయువాడు.

అన్వయము: దీని చేత సంబంధింపబడును.

పుత్రుడు: పున్నామ నరకము నుండి తప్పించువాడు. (కొడుకు)

ధర్మం: భూమిని ధరించేది (ధర్మువు)

పతివ్రత : పతి సేవయే వ్రతముగా కలది. (సాద్వి)

జ్యోత్స్న: కాంతులను వెదజల్లునది. (వెన్నెల)

మేఘము: తడుపునది (వర్షం)

ఆనందము: ఆనందింప చేయునది.

కవి: వర్ణించేవాడు.

జగము: దీని యందు సర్వం కలుగును.

రక్తము: ఎరుపు రంగు కలది.

అగ్ని: కుటిలముగానైనా జ్వలించువాడు.

ధైర్యం: ధీరుని స్వభావము.

కష్టము: హింసించునది.

సూర్యుడు: లోకమును ప్రకాశింప చేయువాడు.

ధర: భూమిని ధరించినది.

తోయజము: రక్షించునది.

శైలము: శిలలతో కూడినది.

ఉర్వి: పర్వతములచే కప్పబడినది.

హరి: పాపములను హరించువాడు.

నాగము: పాదముల చేత నడువనది.

ఇంద్రుడు: మంచి కిరణాలచే తడిపెడువాడు.

ముని: మౌనముగా జీవించువాడు.

పురారి: త్రిపురాసురులకు శత్రువు.

శంకరుడు: శుభములు కలిగించువాడు.

భూజము: భూమి నుండి పుట్టినది.

వారదము: నీటిని ఇచ్చునది.

గురువు: అజ్ఞానాంధకారాన్ని నశింప చేసేవాడు.

స్వర్ణం: మంచి రంగు కలది.

సూర్యుడు: వ్యాపారాలందు ప్రేరేపించువాడు.

దేహము: అన్నరసాదుల చేత వృద్ధి పొందునది.

చంద్రుడు: మంచు కిరణాలు కలవాడు.

రామ: ఆనందింపచేయునది.

మిత్రుడు: సర్వభూతాల పట్ల స్నేహభావం గలవాడు.

మోక్షం: జీవున్ని పాశం నుంచి విడిపించేది.

కుచేలుడు: చిరిగిన బట్టలు కట్టుకునే వాడు.

స్నేహం: ప్రీతిని కల్గించునది.

విద్య: జ్ఞానమును ఇచ్చునది.

అస్త్రము: దూరము నుండి విసిరేడి ఆయుధము.

శస్త్రము: చేతితో పట్టుకొని యుద్ధం చేయడానికి ఉపయోగించే ఆయుధము.

దుర్యోధనుడు: దుష్టమైన యుద్ధ విద్యా నైపుణ్యం కలవాడు.

దైవము: క్రీడించువాడు.

నాట్యము: నటుని యొక్క స్థానము.

దృష్టి: దీని చేత చూతురు.

అక్షి: దూరముగా వ్యాపించునది.

కావ్యము: కవి కర్మ కావ్యము.

కవి: చాతుర్యము చేత వర్ణించువాడు.

మానవులు: మనవు సంబంధమైన వారు.

నక్షత్రం = నశింపనిది – చుక్క

ఆయుధం = యుద్ధం చేయుటకు తగిన సాధనం

అమృతం = మరణం లేనిది – సుధ

అటవి = వేటకై తిరిగెడు చోటు – అడవి

ఆకాశం = దీనియంతటను సూర్యాదులు ప్రకాశించును

భూమి = ఉదకము వలన పుట్టును .

డమరుకం = డమ అనెడి శబ్దం పలుకునది

వాయువు = విసిరెడువాడు

బృందము = కూర్చబడునది

జంతువు = పుట్టునది

లిపి = దీని చేత పత్రము పూయబడును

దేవుడు = క్రీడించువాడు

నక్షత్రము = నశింపనిది

గ్రహము = పట్టబడునది

అమృతము = మరణము నీయనిది

ఖండం = తుంచబడునది

స్వర్ఱము = మంచి వన్నె కలది

సోదరుడు = (తనతో) ఒకే గర్భమున పుట్టినవాడు

కలశము = ఉదకమును తీసుకొనునది

శుభ్రము = ఒప్పునది