వాడుకరి:Dollyrajupslp/ప్రయోగశాల2
పోషణ
[మార్చు]శీర్షిక పాఠ్యం
[మార్చు]ఒక జీవి యొక్క నిర్వహణ, పెరుగుదల, పునరుత్పత్తి, ఆరోగ్యం మరియు వ్యాధికి సంబంధించి ఆహారంలోని పోషకాలు మరియు ఇతర పదార్థాలను వివరించే శాస్త్రం న్యూట్రిషన్. ఇది తీసుకోవడం, శోషణ, సమీకరణ, బయోసింథసిస్, క్యాటాబోలిజం మరియు విసర్జనను కలిగి ఉంటుంది. [1] ఒక జీవి తినే ఆహరం, ఎక్కువగా ఆహారాల లభ్యత మరియు ఆహార రుచి ద్వారా నిర్ణయించబడుతుంది. మానవులకు, ఆరోగ్యకరమైన ఆహారం, ఆక్సీకరణ, వేడి లేదా లీచింగ్ నుండి పోషకాలను సంరక్షించే నిల్వ పద్ధతులను వాడి తయారు చేయబడినది, ఆహారం ద్వారా వచ్చే అస్వస్థతల ప్రమాదాన్ని తగ్గిస్తుంది. మానవ పోషకాలలో ఏడు ప్రధాన విభాగాలు, కార్బోహైడ్రేట్లు, కొవ్వులు, పీచుపదార్థాలు, ఖనిజలవణాలు, ప్రోటీన్లు, విటమిన్లు, నీరు. పోషకాలను స్థూల పోషకాలు లేదా సూక్ష్మ పోషకాలుగా వర్గీకరించవచ్చు(చిన్న మొత్తంలో అవసరం అవుతుంది). మానవులలో అనారోగ్యకరమైన ఆహారం అంధత్వం, రక్తహీనత, స్కర్వీ (సి విటమిన్‌ లోపిస్తే వచ్చే వ్యాధి), ముందస్తు జననం, మృతజననం, వామనత్వం, [2] లేదా స్థూలకాయం [3] [4] మరియు జీవక్రియ సిండ్రోమ్ వంటి పోషక అధిక ఆరోగ్య-ప్రమాదకర పరిస్థితులకు కారణమవుతుంది; [5] హృదయ సంబంధ వ్యాధులు, [6] డయాబెటిస్, [7] [8] బోలు ఎముకల వ్యాధి వంటి సాధారణ దీర్ఘకాలిక దైహిక వ్యాధులు. [9] [10] [11] దీర్ఘకాలిక పోషకాహార లోపము తీవ్రమైన సందర్భాలలో క్షయరోగముకు దారితీస్తుంది.
జంతు పోషణ
[మార్చు]ప్రధాన వ్యాసాలు: జంతు పోషణ మరియు మానవ పోషణ మాంసాహార మరియు శాకాహార ఆహారాలు విరుద్ధంగా ఉంటాయి. వాటిలోని నిర్దిష్ట ఆహారాలకు ప్రాథమిక నత్రజని, కార్బన్ నిష్పత్తిలో తేడా ఉంటుంది. జీర్ణమయ్యే మొక్కల సెల్యులోజ్ నుండి జీర్ణమయ్యే పోషకాలను సృష్టించడానికి చాలా మంది శాకాహారులు బ్యాక్టీరియా కిణ్వ ప్రక్రియపై ఆధారపడతారు. అయితే మాంసాహారులు కొన్ని విటమిన్లు లేదా పోషకాలను పొందడానికి జంతు మాంసాలను తినాల్సి ఉంటుంది. సాధారణంగా జంతువులకు మొక్కలతో పోలిస్తే ఎక్కువ శక్తి అవసరం ఉంటుంది. [12]
మొక్కల పోషణ
[మార్చు]ప్రధాన వ్యాసం: మొక్కల పోషణ మొక్కల పోషణ మొక్కల పెరుగుదలకు అవసరమైన రసాయన మూలకాల అధ్యయనం. [13] మొక్కల పోషణకు వర్తించే అనేక సూత్రాలు ఉన్నాయి. కొన్ని సూత్రాలు మొక్కల జీవక్రియలో ప్రత్యక్షంగా పాల్గొంటాయి. కొన్ని మూలకాలు మొక్కల జీవక్రియలో ప్రత్యక్షంగా పాల్గొంటాయి. అయితే, ఈ సూత్రం ప్రయోజనకర మూలకముగా పిలవబడదు, దీని ఉనికి, అవసరం లేకపోయినా, మొక్క ఎదుగుదలపై స్పష్టమైన సానుకూల ప్రభావాలను కలిగి ఉంటుంది. లీబిగ్ నియమం ప్రకారం మొక్కల పెరుగుదలను పరిమితం చేసే ఒక పోషకం, అది లేకుండా మొక్క తన పూర్తి జీవిత చక్రాన్ని పూర్తి చేయలేకపోతే, అది ఒక ఆవశ్యక మైన మొక్క పోషకంగా పరిగణించబడుతుంది. గాలిలో కార్బన్ డయాక్సైడ్ నుండి కిరణజన్య సంయోగ మొక్కల ద్వారా లభించే కార్బన్, ఆక్సిజన్, నీటి నుండి పొందే హైడ్రోజన్ అనే మూడు ప్రధాన ఎలిమెంటల్ పోషకాలతో పాటు 16 ముఖ్యమైన మొక్కల మట్టి పోషకాలు అవసరము.
మొక్కలు నేల నుండి వాటి మూలాల ద్వారా మరియు గాలి నుండి (ప్రధానంగా నత్రజని మరియు ఆక్సిజన్‌తో కూడిన) వాటి ఆకుల ద్వారా అవసరమైన అంశాలను తీసుకుంటాయి. కిరణజన్య సంయోగక్రియ ప్రక్రియ ద్వారా గాలిలోని కార్బన్ డయాక్సైడ్ నుండి ఆకుపచ్చ మొక్కలు తమ కార్బోహైడ్రేట్ సరఫరాను పొందుతాయి. కార్బన్ మరియు ఆక్సిజన్ గాలి నుండి గ్రహించబడతాయి, ఇతర పోషకాలు నేల నుండి గ్రహించబడతాయి. మట్టిలో పోషకాలను తీసుకోవడం కేషన్ ఎక్స్ఛేంజ్ ద్వారా సాధించబడుతుంది, దీనిలో వేరు వెంట్రుకలు హైడ్రోజన్ అయాన్లను (H +) మట్టిలోకి ప్రోటాన్ పంపుల ద్వారా పంపిస్తాయి. ఈ హైడ్రోజన్ అయాన్లు ప్రతికూలంగా చార్జ్ చేయబడిన నేల కణాలకు అనుసంధానించబడిన కాటేషన్లను స్థానభ్రంశం చేస్తాయి, తద్వారా కాటేషన్లు వేరు ద్వారా తీసుకోవడానికి అందుబాటులో ఉంటాయి. ఆకులు, స్టోమాటా కార్బన్ డయాక్సైడ్ తీసుకొని ఆక్సిజన్‌ను బహిష్కరించడానికి తెరుచుకొంటాయి. కిరణజన్య సంయోగక్రియలో కార్బన్ జనకవనరుగా కార్బన్ డై ఆక్సైడ్ అణువులు ఉపయోగించబడతాయి.
భూమి యొక్క వాతావరణంలో నత్రజని సమృద్ధిగా ఉన్నప్పటికీ, చాలా కొద్ది మొక్కలు దీనిని నేరుగా ఉపయోగించగలవు. అందువల్ల చాలా మొక్కలకు అవి పెరిగే నేలలో నత్రజని సమ్మేళనాలు ఉండాలి. నత్రజని స్థిరీకరణ ప్రక్రియలో ఎక్కువగా జడ వాతావరణ నత్రజనిని బ్యాక్టీరియా ద్వారా నేలలో జీవశాస్త్రపరంగా ఉపయోగించగల రూపాలకు మార్చడం వల్ల ఇది సాధ్యపడుతుంది. [14]
వివిధ మొక్కల మధ్య, వివిధ జాతులు లేదా సమరూపజీవులైన వ్యక్తుల మధ్య గల పాక్షిక వైవిధ్యం వలన మొక్కల పోషణ పూర్తిగా అర్థం చేసుకోవడం చాలా కష్టమైన విషయం. తక్కువ స్థాయిలో ఉండే అంశాలు లోపం లక్షణాలకు కారణం కావచ్చు అలాగే చాలా ఎక్కువగా ఉండే స్థాయిలో విషపూరితం సాధ్యమవుతుంది. అ౦తేకాక, ఒక మూలక౦ లోప౦ మరో మూలక౦లో విషతుల్యతకు లక్షణాలుగా ఉ౦డవచ్చు, దానికి ప్రతిగా మరో మూలక౦ లోప౦ ఉ౦టు౦ది.