Jump to content

వికీపీడియా:ఈ వారపు వ్యాసం/2016 28వ వారం

వికీపీడియా నుండి

భూఖండ చలనము

భూఖండ చలనము అనగా సముద్ర ఉపరితలము పైన ఉన్న ఖండాల యొక్క పరస్పర కదలిక. అసలు భూఖండాలు కదలి ఉండవచ్చని మొట్టమొదట ఆలోచన వ్యక్తం చేసింది 1596లో అబ్రహం ఓర్టీలియస్ అన్న శాస్త్రవేత్త. ఈ కోన్సెప్ట్ ని సోంతంగా మరియూ పూర్త్రిగా వ్రుధ్ధి చేసింది 1912లో ఏల్ఫ్రెడ్ వేగెనెర్ అన్న వ్యక్తి ఈ భూ ఖండ కదలికల సిధ్ధాంతాన్ని తరువాత ప్లేట్ టెక్టోనిక్స్ అన్న మరొక సిధ్ధాంతం భర్తీ చేసింది. ఈ కొత్త సిధ్ధాంతం పాత దాని మీద ఆధార పడి ఉంటుంది కాని ప్రకృతి యొక్క ఈ ప్రవర్తనని దాని కన్నా బాగా సూచిస్తుంది. అట్లాంటిక్ మహాసముద్రమునకు రెండు వైపుల ఉన్న భూఖండాలు ఒక దాని పక్కన ఒకటి సరిగ్గా పట్టాయని మొట్టమదట ఆబ్రహం ఓర్తెలియుస్ (ఓర్తెలియుస్ 1596), థెయొడొర్ ఖ్రిస్టొఫ్ లిలియెంథల్ (1756), ఎలెగ్సాండర్ వొన్ హంబొల్ద్ట్ (1801 అంద్ 1845), ఆంటోనియొ శ్నిడెర్-ఫెల్లెగ్రిని (శ్నైడెర్-ఫెల్లెగ్రిని 1858) మొదలైన శాస్త్రవేత్తలు కనుగొన్నరు. వీటిలో అతి ముఖ్యంగా ఆఫ్రికా మరియు సౌథ్ అమెరికా ప్రాముఖ్యంగా కనిపిస్తాయి . 1889 లో రాస్తూ ఆల్ఫ్రెడ్ వెల్లేస్ రుస్సెల్ ఇలా అన్నారు : ఆఖరికి జియొలొజిస్ట్స్ కూడా ఏమనుకునేవారంటే ఈ భూమి ఉపరితలం మీద ఉన్న అన్ని గొప్ప లక్షణాలు కూడా మారుతూ ఉంటాయి . అందువల్ల మనకి తెలిసిన కాలంలో అన్ని సముద్రాలూ , ఖండాలూ కూడా ఒక దానితో ఒకటి అనేక మార్లు, మళ్ళి మళ్ళి స్థానాలు మార్చుకునుంటాయి.

(ఇంకా…)