వికీపీడియా:వికీప్రాజెక్టు/తెవికీ-ఐఐఐటి/నమూనా వ్యాసాలు/బి.వి .దోషి
బాలకృష్ణ విఠల్ దాస్ దోషి | |
|---|---|
| జననం | 26 ఆగస్టు 1927 పూణే |
| విద్యాసంస్థ | సర్ జె.జె. స్కూల్ ఆఫ్ ఆర్ట్ |
| వృత్తి | వాస్తుశిల్ పి |
| పురస్కారాలు | పద్మశ్రీ మరియు పద్మభూషణ్ |
బాలకృష్ణ విఠల్ దాస్ దోషి, ఓఎఎల్, ప్రముఖ భారతీయ వాస్తుశిల్పి[1]. ఇతను భారతీయ వాస్తుశిల్పానికి సంబంధించి ముఖ్యమైన వ్యక్తిగా పరిగణించబడ్డాడు. భారతదేశంలో నిర్మాణ ప్రసంగాల పరిణామానికి అతను చేసిన కృషికి పేరెన్నికగన్నాడు[2]. లే కార్బుసియర్, లూయిస్ ఖాన్ ల ఆధ్వర్యంలో పనిచేసిన ఇతనిని భారతదేశంలో ఆధునిక వాస్తుశిల్పానికి మార్గదర్శకుడుగ చెప్పుకోవచ్చు. దోషి డిజైన్లలో ఐఐఎం బెంగళూరు, ఐఐఎం ఉదయపూర్, నిఫ్ట్ ఢిల్లీ, అమ్దావాడ్ ని గుఫా, సిఇపిటి విశ్వవిద్యాలయం, ఇండోర్ లోని అరన్యా లో కాస్ట్ హౌసింగ్ డెవలప్ మెంట్ వంటివి పేరెన్నికగన్నవి. అరన్యా లో కాస్ట్ హౌసింగ్ డెవలప్ మెంట్ వాస్తుశిల్పానికి ఆగా ఖాన్ అవార్డు లభించింది.[3] 2018 సంవత్సరానికిగాను వాస్తుశిల్పంలో అత్యంత ప్రతిష్టాత్మక బహుమతుల్లో ఒకటిగా పరిగణించబడే ప్రిట్జ్కర్ ఆర్కిటెక్చర్ ప్రైజ్ అందుకున్న మొదటి భారతీయ వాస్తుశిల్పిగా[4] [5] దోషి గుర్తింపు పొందాడు. భారత ప్రభుత్వం తరపున పద్మశ్రీ, పద్మభూషణ్ పురస్కారాలు అందుకున్నాడు.[6]
బాల్యం[మార్చు]
బాలకృష్ణ విఠల్ దాస్ దోషి 26 ఆగస్టు 1927న పూణేలో జన్మించాడు .[7] 1947 - 1950 మధ్య ముంబైలోని సర్ జె.జె. స్కూల్ ఆఫ్ ఆర్ట్లో విద్యాభ్యాసం పూర్తి చేసాడు.[8]==
వృత్తి జీవితం[మార్చు]
ప్రారంభ ప్రాజెక్టులు[మార్చు]
1950లో దోషి యూరోప్ బయల్దేరివెళ్లాడు. 1951- 1954 ల మధ్య పారిస్ లో కొన్ని ప్రాజెక్టులపై లే కార్బుసియర్ తో కలిసి పనిచేశాడు. 1954లో అహ్మదాబాద్ లోని కార్బుసియర్ భవనాలను పర్యవేక్షించడానికి తిరిగి భారతదేశానికి వచ్చేశాడు. విల్లా సారాభాయ్, విల్లా షోధన్, మిల్ ఓనర్స్ అసోసియేషన్ భవనం, సంస్కార్ కేంద్రం మొదలైనవి కార్బుసియర్ భవనాలలో గలవు. దోషి రూపొందించిన వాటిలో కార్బుసియర్ ప్రత్యేకంగా వర్ణించబడింది. 1955 లో స్టూడియో, వాస్తు-శిల్పా (పర్యావరణ రూపకల్పన) స్థాపించాడు. అహ్మదాబాద్ లోని ఇండియన్ ఇనిస్టిట్యూట్ ఆఫ్ మేనేజ్ మెంట్ క్యాంపస్ ను ఖాన్ రూపొందించినప్పుడు దోషి లూయిస్ ఖాన్ , అనంత్ రాజేలతో కలిసి పనిచేశాడు. 1958లో గ్రాహం ఫౌండేషన్ ఫర్ అడ్వాన్స్ డ్ స్టడీస్ ఇన్ ది ఫైన్ ఆర్ట్స్ లో ఫెలోగా పనిచేశాడు. ఆ తర్వాత 1962లో స్కూల్ ఆఫ్ ఆర్కిటెక్చర్ (ఎస్.ఎ.) ప్రారంభించాడు.
బోధన రంగంలో[మార్చు]
వాస్తుశిల్పిగా అంతర్జాతీయ ఖ్యాతితో పాటు, విద్యావేత్త గా దోషి ప్రసిద్ధి పొందాడు. అహ్మదాబాద్ లోని స్కూల్ ఆఫ్ ఆర్కిటెక్చర్ (1962-72) తొలి వ్యవస్థాపక డైరెక్టర్ గా, స్కూల్ ఆఫ్ ప్లానింగ్ (1972-79) తొలి వ్యవస్థాపక డైరెక్టర్ గా, సెంటర్ ఫర్ ఎన్విరాన్ మెంటల్ ప్లానింగ్ అండ్ టెక్నాలజీ (1972-81) తొలి వ్యవస్థాపకుడు డీన్ గా, అహ్మదాబాద్ లోని విజువల్ ఆర్ట్స్ సెంటర్ వ్యవస్థాపక సభ్యుడిగా, అహ్మదాబాద్ లోని కనోరియా సెంటర్ ఫర్ ఆర్ట్స్ కు తొలి వ్యవస్థాపక డైరెక్టర్ గా నియమించబడినాడు. జాతీయంగా మరియు అంతర్జాతీయంగా ప్రసిద్ధి చెందిన పరిశోధనా సంస్థ వాస్తు-శిల్ప ఫౌండేషన్ ఫర్ స్టడీస్ అండ్ రీసెర్చ్ ఇన్ ఎన్విరాన్ మెంటల్ డిజైన్ ను స్థాపించడంలో దోషి కీలకపాత్ర పోషించాడు. ఈ సంస్థ తక్కువ ధర గృహ నిర్మాణం, నగర ప్రణాళికలో మార్గదర్శక పని చేసింది. తక్కువ ఆదాయం ఉన్న గృహాలపై ఆయన చేసిన మార్గదర్శక పనికి అతని పని గుర్తించదగినదిగా పరిగణించబడింది. సృజనాత్మక మార్గాల్లో సుస్థిరత భావనలను చేర్చే డిజైన్లకు కూడా ఆయన ప్రసిద్ధి చెందినాడు.[9]
గౌరవాలు[మార్చు]
- రాయల్ ఇనిస్టిట్యూట్ ఆఫ్ బ్రిటిష్ ఆర్కిటెక్ట్స్ యొక్క ఫెలో
- ప్రిట్జ్కర్ బహుమతి, ఇందిరా గాంధీ నేషనల్ సెంటర్ ఫర్ ఆర్ట్స్, ఆర్కిటెక్చర్ కోసం ఆగా ఖాన్ అవార్డుల ఎంపిక కమిటీలోసభ్యుడు.
- ఇండియన్ ఇనిస్టిట్యూట్ ఆఫ్ ఆర్కిటెక్ట్స్ ఫెలో .
- తన అభ్యాసం ద్వారా భారతీయ మరియు ఆంగ్ల వారసత్వాల పునరేకీకరణపై చేసిన కృషికి 2007లో దోషి కి సుస్థిర వాస్తుశిల్పానికి గ్లోబల్ అవార్డు ప్రదానం చేయబడింది. ఇది అవార్డు యొక్క మొదటి ఎడిషన్. ప్రత్యామ్నాయ అభివృద్ధి నమూనా దిశలో దోషి యొక్క ముఖ్యమైన అడుగును ఈ అవార్డు గుర్తించింది.[10]
- మార్చి 2018లో దోషికి ప్రిట్జ్కర్ ఆర్కిటెక్చర్ బహుమతి లభించింది, ఈ అవార్డు ఈ రంగంలో నోబెల్ కు సమానమైనడి. ఈ గౌరవాన్ని అందుకున్న మొదటి భారతీయుడిగా దోషి నిలిచాడు.
వాస్తు శైలి[మార్చు]
చారిత్రాత్మక భారతీయ స్మారక చిహ్నాలు, అలాగే యూరోపియన్, అమెరికన్ వాస్తుశిల్పుల పని నుండి తాను ప్రేరణ పొందినట్లు దోషి ప్రకటించాడు.
అవార్డులు[మార్చు]
వృత్తినిపుణుడిగా, విద్యావేత్తగా దోషి అందించిన విశిష్ట సహకారానికి గుర్తింపుగా దోషి పలు అంతర్జాతీయ, జాతీయ అవార్డులు, గౌరవాలను అందుకున్నాడు.
- 2020లో పద్మభూషణ్
- 2017లో ధీరుభాయ్ థాకర్ సవ్యసాచి సారస్వత్ అవార్డు,[11]
- 2018లో ప్రిట్జ్కర్ ఆర్కిటెక్చర్ ప్రైజ్,[12]
- 2007 (మొదటి ఎడిషన్)లో గ్లోబల్ అవార్డ్ ఫర్ సస్టైనబుల్ ఆర్కిటెక్చర్,[13]
- 1976లో పద్మశ్రీ
- పెన్సిల్వేనియా విశ్వవిద్యాలయం నుండి గౌరవ డాక్టరేట్.
- 2011లో కళలకు ఫ్రాన్స్ అత్యున్నత గౌరవం ఆఫీసర్ ఆఫ్ ది ఆర్డర్ ఆఫ్ ఆర్ట్స్ అండ్ లెటర్స్,.[14]
- 1993–1995 సంవత్సరానికి 6వ ఆగాఖాన్ అవార్డు ఆర్కిటెక్చర్ ఫర్ ఆర్కిటెక్చర్ ఫర్ అర్న్య కమ్యూనిటీ హౌసింగ్,
నిర్మించిన భవనాలు[మార్చు]
- 1969–71 ఈసిఐఎల్ టౌన్ షిప్, హైదరాబాద్.[15][16]
- 1979–80 సంగత్, బివి దోషి కార్యాలయం, అహ్మదాబాద్
- 1979–87 శక్తి భవన్, ఎం.పి. ఎలక్ట్రిసిటీ బోర్డు అడ్మినిస్ట్రేటివ్ ఆఫీస్, జబల్ పూర్
- 1972 సెంటర్ ఫర్ ఎన్విరాన్ మెంట్ అండ్ ప్లానింగ్ టెక్నాలజీ (సిఇపిటి), అహ్మదాబాద్
- 1962–74 ఇండియన్ ఇన్ స్టిట్యూట్ ఆఫ్ మేనేజ్ మెంట్ బెంగళూరు
- 1982 మహాత్మా గాంధీ లేబర్ ఇన్స్టిట్యూట్
- 1989 నేషనల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ ఫ్యాషన్ టెక్నాలజీ, ఢిల్లీ
- 1990 అమ్దావాడ్ ని గుఫా, అహ్మదాబాద్
- అరన్యా తక్కువ ధర హౌసింగ్, ఇండోర్
- ఇఫ్కో టౌన్ షిప్, కలోల్
- సవాయి గాంధర్వ, పూణే
- ప్రేమభాయ్ హాల్, అహ్మదాబాద్
- ఠాగూర్ మెమోరియల్ హాల్, అహ్మదాబాద్
- విద్యాధర్ నగర్, జైపూర్
- ఉదయన్ ది కాండోవిల్లే, ఉడిటా (హెచ్ ఐజి), ఉత్సవ్ (ఎంఐజి) ఉత్సర్గ్ (ఎల్ ఐజి) 2500 గృహాలు, కోల్ కతా
- ఇండియన్ ఇన్ స్టిట్యూట్ ఆఫ్ మేనేజ్ మెంట్, లక్నో
- ఇనిస్టిట్యూట్ ఆఫ్ ఇండాలజీ, అహ్మదాబాద్
ప్రజాదరణ[మార్చు]
2008లో హండ్రెడ్ హ్యాండ్స్ దర్శకుడు ప్రేమ్ జిత్ రామచంద్రన్ దోషిని ఇంటర్వ్యూ చేస్తూ ఒక డాక్యుమెంటరీని విడుదల చేశారు. మణిరత్నం యొక్క ఓ కాదల్ కన్మణి, షాద్ అలీ యొక్క ఓకే జానులో స్వయంగా తన పాత్ర తానే పోషించాడు.
మూలాలు[మార్చు]
- ↑ http://archnet.org/library/parties/one-party.jsp?party_id=12
- ↑ http://www.boloji.com/index.cfm?md=Content&sd=Articles&ArticleID=1027
- ↑ https://www.archdaily.com/890126/balkrishna-doshi-named-2018-pritzker-prize-laureate
- ↑ https://www.nytimes.com/2018/03/07/arts/design/pritzker-prize-balkrishna-doshi.html
- ↑ https://timesofindia.indiatimes.com/news
- ↑ https://en.wikipedia.org/wiki/B._V._Doshi#cite_note-:3-6
- ↑ http://backnumber.japan-architect.co.jp/english/2maga/au/magazine/2001/05/architect/001/main.html
- ↑ https://www.bbc.com/news/world-asia-india-43326825
- ↑ https://www.nytimes.com/2018/03/07/arts/design/pritzker-prize-balkrishna-doshi.html
- ↑ Contal, Marie-Hélène; Revedin, Jana (June 2009). Sustainable Design: Towards a New Ethic in Architecture and Town Planning. Germany: Birkhäuser. ISBN 978-3-7643-9938-2.
- ↑ https://timesofindia.indiatimes.com/city/ahmedabad/K-G-Subramanyan-awarded-Savyasachi-Award/articleshow/47848888.cms
- ↑ https://www.nytimes.com/2018/03/07/arts/design/pritzker-prize-balkrishna-doshi.html
- ↑ http://www.citedelarchitecture.fr/en/article/global-award-sustainable-architecture
- ↑ https://en.wikipedia.org/wiki/B._V._Doshi#cite_note-15
- ↑ https://identityhousing.wordpress.com/2009/12/11/balkrishna-doshi-towniship-electronics-corporation-of-india-ltd-hyderabad-1968-1971/
- ↑ https://www.architecturaldigest.in/content/photos-9-iconic-buildings-designed-by-architect-bv-doshi/