వితాబాయి భావు మాంగ్
వితాబాయి భావు మంగ్ నారాయణ్ గావ్కర్ | |
|---|---|
| జననం | 1935 జూలై 1 పండరీపూర్, భారతదేశం |
| మరణం | 2002 జనవరి 15 (వయసు 66) నారాయణగావ్,
మహారాష్ట్ర, భారతదేశం |
| జాతీయత | ఇండియన్ |
| వృత్తి | పెర్ఫార్మింగ్ ఆర్టిస్ట్ |
| జీవిత భాగస్వామి | అన్నా సావంత్ మర్చంట్ |
| పిల్లలు | మంగళా బన్సోడే (కూతురు) |
| తల్లిదండ్రులు |
|
| బంధువులు | నారాయణ్ ఖుడే (తాతయ్య) రమాబాయి నారాయణ్ గావ్కర్ (సోదరి) కేసర్బాయి నారాయణ్ గావ్కర్ (సోదరి) |
వితాబాయి భావు మంగ్ నారాయణ్ గావ్కర్ (జూలై 1935 - 15 జనవరి 2002) భారతీయ నృత్యకారిణి, గాయని, తమాషా కళాకారిణి.
ప్రారంభ జీవితం, వృత్తి
[మార్చు]వితాబాయి కళాకారుల కుటుంబంలో పుట్టి పెరిగారు. ఆమె మహారాష్ట్రలోని సోలాపూర్ జిల్లా పండరీపూర్ నగరంలో జన్మించింది. భావు-బాపు మంగ్ నారాయణ్ గావ్కర్ ఆమె తండ్రి , మామ నడుపుతున్న కుటుంబ బృందం. ఆమె తాత నారాయణ్ ఖుడే ఈ బృందాన్ని ఏర్పాటు చేశారు. ఆయన పుణె జిల్లా షిరూర్ తాలూకాలోని కవతే యమైకి చెందినవారు. [1] చిన్నప్పటి నుండి లావణ్య, గావ్లాన్, భేదిక్ మొదలైన వివిధ రకాల పాటలకు అలవాటు పడింది. విద్యార్థిగా ఆమె పాఠశాలలో అంతగా రాణించలేదు, అయితే ఆమె ఎటువంటి అధికారిక శిక్షణ లేకుండా చాలా చిన్న వయస్సు నుండి వేదికపై అప్రయత్నమైన అందంతో ప్రదర్శన ఇచ్చింది. [2]
ఆమె జీవితంలో చెప్పుకోదగిన సంఘటనలలో ఒకటి ఆమె బిడ్డ జన్మించిన కాలం. ఆమె 9 నెలల గర్భవతిగా ఉన్నప్పుడు ఆమె తన ప్రేక్షకుల కోసం ప్రదర్శన ఇచ్చింది. ప్రదర్శన సమయంలోనే ఆమె డెలివరీ చేయబోతున్నట్లు తెలిసింది. ఒక దృఢమైన, ఓపిక , ధైర్యవంతురాలైన మహిళ కావడంతో, ఆమె తెరవెనుక వెళ్లి బిడ్డను ప్రసవించి, బొడ్డు తాడును రాయితో కోసి ప్రదర్శనలో పాల్గొనడానికి సిద్ధమైంది. బేబీ బంప్ లేకపోవడంతో ఆమెను చూసి ప్రేక్షకులు ఆశ్చర్యపోయారు. ఆమె ధైర్యసాహసాలు, అంకితభావం గురించి ఆరా తీయగా షో ఆగిపోయింది. షోను పూర్తి చేయాలనే ఆమె సంకల్పాన్ని ప్రేక్షకులు ప్రశంసించారు, కానీ గౌరవంగా విశ్రాంతి తీసుకోమని కోరారు. మహారాష్ట్రలోని నారాయణగావ్ గ్రామానికి చెందిన ఆమె లెజెండ్ తమాషా కళాకారిణిగా గుర్తింపు పొందారు.
పురస్కారాలు, గుర్తింపు
[మార్చు]ఆమె ఉన్నత ప్రశంసలు పొందింది , తద్వారా ఆమె బృందానికి తమాషా కళా ప్రక్రియలో అత్యంత ప్రతిష్ఠాత్మక రాష్ట్రపతి పురస్కారం లభించింది. ఆమెను ఆమె అభిమానులు "తమాషా సామ్రాధిని" (తమాషా సామ్రాజ్ఞి) అని పిలిచేవారు , ప్రభుత్వం కూడా ఆమెను గౌరవించింది.[3]
ఆమె జ్ఞాపకార్థం మహారాష్ట్ర ప్రభుత్వం 2006 లో వార్షిక "వితాబాయి నారాయణ్ గావ్కర్ జీవిత సాఫల్య పురస్కారం" ను స్థాపించింది. తమాషా కళ పరిరక్షణ, వ్యాప్తికి విశేష కృషి చేసిన వారికి ఈ అవార్డును ప్రదానం చేస్తారు. 2006 నుండి ఈ పురస్కారాన్ని ప్రదానం చేస్తున్నారు , ప్రముఖ గ్రహీతలు శ్రీమతి కాంతాబాయి సతార్కర్, వసంత్ అవ్సారికర్, శ్రీమతి సులోచన నలవాడే, హరిభావ్ బడే, శ్రీమతి మంగళ బన్సోడే (వితాబాయి కుమార్తె), సాధు పట్సుటే, అంకుష్ ఖాడే, ప్రభ శివనేకర్, భీమా సంగవికర్, గంగారాం కవతేకర్, శ్రీమతి రాధాబాయి ఖోడే నాసిక్కర్, మధుకర్ నెరాలే. లోకషాహిర్ బషీర్ మోమిన్ కవతేకర్ >[4]జానపద కళ, లావానీ , తమాషా రంగానికి జీవితకాల కృషి చేసినందుకు 2017-18 సంవత్సరానికి ఈ అవార్డును అందుకున్నారు. [5]
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ Abp Majha (2016-09-08), माझा कट्टा: लावणी सम्राज्ञी मंगला बनसोडे, retrieved 2016-12-18
- ↑ Lakshmi, C.S. (3 February 2002). "Life and times of a kalakaar". The Hindu. Archived from the original on 25 January 2013. Retrieved 23 August 2012.
- ↑ "Bowing out - Indian Express". archive.indianexpress.com. Retrieved 2016-12-18.
- ↑ "लाज धरा पाव्हणं..." marathibhaskar. 2012-03-03. Retrieved 2016-12-18.
- ↑ बी. के. मोमीन कवठेकर यांना विठाबाई नारायणगावकर पुरस्कार जाहीर “Sakal, a leading Marathi Daily”, 2-Jan-2019