శాంతాబాయి ధనాజీ డాని
శాంతాబాయి ధనాజీ డాని (1919-2001) భారతీయ దళిత రచయిత్రి, రాజకీయ నాయకురాలు, సామాజిక కార్యకర్త. ఆమె ప్రధానంగా మరాఠీ భాషలో రాసింది.
జీవితం, వృత్తి
[మార్చు]డానీ 1919లో మహారాష్ట్రలోని నాసిక్ లో జన్మించింది. ఆమెకు అనేక మంది సోదరులు, సోదరీమణులు ఉన్నారు, వీరిలో ఆమె తల్లి యొక్క మునుపటి వివాహం నుండి ముగ్గురు ఉన్నారు. ఆమె తండ్రి పాల వ్యాపారి. తల్లి, అక్క రాధాబాయి ప్రోద్బలంతో డానీ విద్యాభ్యాసం చేశారు. ఆమె నాసిక్ లోని మిషన్ ప్రైమరీ స్కూల్ లో పాఠశాల విద్యను పూర్తి చేసింది, గుజరాత్ లోని ఒక ఉన్నత పాఠశాలలో కొనసాగింది, పూణేలోని ఉమెన్స్ ట్రైనింగ్ కాలేజీలో కళాశాల విద్యను చేపట్టింది. డానీ జ్ఞాపకాలు గొప్ప పేదరికం, ఆకలి, పేదరికాన్ని నమోదు చేస్తాయి, స్థానిక హిందూ జనాభా తన కుటుంబంపై కుల వివక్ష యొక్క పద్ధతులను వివరిస్తాయి.[1][2]
ఆమె బ్యాచిలర్ ఆఫ్ ఆర్ట్స్ కోసం పనిచేస్తున్నప్పుడు, డాని తన బంధువు భర్త దాదా సాహెబ్ గైక్వాడ్ నేతృత్వంలోని సత్యాగ్రహ ఉద్యమంలో చేరారు, శాసన సభలలో షెడ్యూల్డ్ కులాల ప్రాతినిధ్యం కోసం పిలుపునిచ్చారు, దీని కోసం కొంతకాలం ఎరవాడ జైలులో ఉన్నారు. [3] 1942లో, డాని డా. బి.ఆర్. అంబేద్కర్ ఉపన్యాసానికి హాజరయ్యాడు, తరువాత అతనిని కలిశాడు, భారతదేశంలో కుల వివక్షను అంతం చేయడానికి తన కార్యాచరణకు మద్దతుగా షెడ్యూల్డ్ కులాల సమాఖ్యలో చేరాడు. ఆ తర్వాత షెడ్యూల్డ్ కులాల సమాఖ్య అధ్యక్షురాలైంది. [4]
1946లో, డాని పూనా ఒప్పందానికి వ్యతిరేకంగా నిరసనలకు నాయకత్వం వహించారు, ఆమె, ఇతర నిరసనకారులు నల్లజెండాలు పట్టుకుని పూణే అసెంబ్లీ హాలులోకి ప్రవేశించిన తర్వాత అరెస్టు చేయబడ్డారు. దీంతో ఆమెను ఎరవాడ జైలులో నిర్బంధించారు. [1] డా. బి.ఆర్ అంబేద్కర్ ఇండిపెండెంట్ లేబర్ పార్టీని స్థాపించినప్పుడు, ఆమె దానిలో చేరారు, 1968, 1974 మధ్య మహారాష్ట్ర శాసనసభ సభ్యునిగా ఎన్నికయ్యారు [3] [1] ఆమె మహారాష్ట్రలోని భూమిలేని కార్మికులను డాక్యుమెంట్ చేయడానికి, విద్యను మెరుగుపరచడానికి, దాదా సాహెబ్ గైక్వాడ్ స్థాపించిన రమాబాయి అంబేద్కర్ ఆసుపత్రికి, మహారాష్ట్రలోని నాసిక్‌లో దళిత విద్యార్థుల కోసం స్థాపించబడిన అనేక ప్రాథమిక పాఠశాలలకు కార్యదర్శిగా పనిచేశారు. [3] [5] యశ్వంతరావు చవాన్ మహారాష్ట్ర ఓపెన్ యూనివర్శిటీ నుండి లేఖలలో ఆమెకు గౌరవ డాక్టరేట్ లభించింది. [6]
1987లో, డాని విద్యకు చేసిన కృషికి సావిత్రిబాయి ఫూలే అవార్డును స్వీకరించారు. ఆమె మహారాష్ట్ర ప్రభుత్వం నుండి ఇలాంటి అవార్డును స్వీకరించడానికి నిరాకరించింది, బదులుగా దళితుల సౌకర్యాలను మెరుగుపరచడానికి ప్రభుత్వ అవార్డు నిధులను ఉపయోగించాలని పిలుపునిస్తూ ఒక ప్రకటన విడుదల చేసింది. [7]
డాని బిఆర్ అంబేద్కర్, అనేక ఇతర దళిత నాయకులతో కలిసి బౌద్ధమతం స్వీకరించారు. [3] డాని 1990లో రాత్రదిన్ అమ్హా (tr. ఫర్ అస్, దిస్ నైట్స్ అండ్ డేస్ ) పేరుతో ఒక ఆత్మకథను ప్రచురించాడు [8] ఈ పుస్తకాన్ని డాని వివరించాడు, ఆమె స్నేహితురాలు భావా భార్గవే రికార్డ్ చేశారు. [9] పుస్తకం యొక్క శీర్షిక సంత్ తుకారాం రాసిన పాట నుండి తీసుకోబడింది, ఇది దళిత జనాభా ఎదుర్కొంటున్న పోరాటాలను రికార్డ్ చేసింది, ' మాకు, ఈ రాత్రులు, పగలు యుద్ధ వాతావరణాన్ని కలిగిస్తాయి'. [9] ఆమె ఆత్మకథ దళిత సాహిత్యానికి గణనీయమైన కృషిగా పరిగణించబడుతుంది. [10] [11] రజనీ తిలక్ ఒక ఆంగ్ల అనువాదాన్ని ప్రచురించారు. [12]
అవార్డులు
[మార్చు]1987లో శాంతాబాయి విద్యారంగంలో ఆమె చేసిన కృషికి ప్రతిష్టాత్మకమైన సావిత్రిబాయి ఫూలే అవార్డును అందుకుంది. ఆమెకు కూడా అవార్డు లభించింది, 1985లో మహారాష్ట్ర ప్రభుత్వం నుండి దళిత మిత్ర అవార్డును స్వీకరించడానికి నిరాకరించింది, రాష్ట్రం దళితుల కోసం ఏదైనా చేయాలనుకుంటే, దళిత వర్గాలకు పారిశుధ్యం, నీటి సౌకర్యాలు లేని సెటిల్మెంట్లలో నిధులు కేటాయించాలి. ప్రాథమిక సౌకర్యాలు.[7]
ఆధారం
[మార్చు]- ఉపాధ్యాయ్, వైష్ణవి (1990). ఇతరులను అర్థం చేసుకోవడం: బఖ్తీనియన్ లైట్‌లో దళిత మహిళా రచయితల అధ్యయనం . గుజరాత్ విశ్వవిద్యాలయం . hdl : 10603/307838 .
- రేగే, షర్మిల (2014). కులం/లింగం రాయడం: దళిత మహిళల సాక్ష్యాలను వివరించడం . న్యూఢిల్లీ: జుబాన్ బుక్స్ . ISBN 9789383074679.
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ 1.0 1.1 1.2 Rege 2014, p. Chapter 2.
- ↑ Kannabiran, Kalpana; Swaminathan, Padmini (2017-03-16). Re-Presenting Feminist Methodologies: Interdisciplinary Explorations (in ఇంగ్లీష్). Taylor & Francis. p. 59. ISBN 978-1-351-79926-3.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 Upadhyay 1990, p. 166.
- ↑ Mahurkar, Vaishnavi (2017-04-03). "Shantabai Dhanaji Dani: The Dalit Woman Leader Who Fought Against Caste". Feminism In India (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). Retrieved 2020-12-06.
- ↑ Lokmat News Network (2020-01-01). "त्यागमूर्ती कर्मयोगीनी शांताबाई दाणी!". Lokmat (in మరాఠీ). Retrieved 2020-12-06.
- ↑ Kothari, Vishwas (14 February 2011). "Well-known singer Asha Bhosale will be presented an honorary doctor of letters (D.Litt)". The Times of India (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2020-12-06.
- ↑ 7.0 7.1 Mahurkar, Vaishnavi (2017-04-03). "Shantabai Dhanaji Dani: The Dalit Woman Leader Who Fought Against Caste". Feminism In India (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). Retrieved 2020-12-06.
- ↑ Upadhyay 1990, p. 165-66.
- ↑ 9.0 9.1 Mahurkar, Vaishnavi (2017-04-03). "Shantabai Dhanaji Dani: The Dalit Woman Leader Who Fought Against Caste". Feminism In India (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). Retrieved 2020-12-06.
- ↑ "How three generations of Dalit women writers saw their identities and struggle?". The Indian Express (in ఇంగ్లీష్). 2017-12-27. Retrieved 2020-12-06.
- ↑ Masoodi, Ashwaq (2016-07-25). "14 must reads from Dalit literature". mint (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2020-12-06.
- ↑ "Rajni Tilak - Centre for Alternative Dalit Media (CADAM)". CADAM (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). 21 May 2020. Retrieved 2020-12-06.