హంసధ్వని రాగం

హంసధ్వని రాగం హంస ధ్వని అంటే ఉచ్చ్ శ్వాస.. నిచ్ శ్వాసల ప్రక్రియనే హంస జపం తపోయోగం అని దాని మూలం అర్థం .హంసద్వని రాగా నామానికి ఉప వాక్యా నాదమే బ్రహ్మము అని అర్థము(Hamsadhvani, సంస్కృతం: हम्सध्वनि) కర్ణాటక, హిందూస్థానీ సంగీతాలలో ఒక జన్య రాగం. దీనిని సామాన్యంగా ధీర శంకరాభరణం జన్యంగా భావిస్తారు .మరి కొందరు కళ్యాణి రాగం లోని జన్యంగా భావిస్తారు

హంసధ్వని రాగం

రాగ లక్షణాలు

Hamsadhvani scale with shadjam at C

హంసధ్వని రాగం లో మధ్యమం గాని ధైవతం గాని లేవు. దీనిలోని స్వరాల ఆరోహణ అవరోహణలు ఈ క్రింది విధంగా ఉన్నాయి:

ārohaṇa : S R2 G3 P N3 S

avarohaṇa : S N3 P G3 R2 S

ఈ రాగంలోని స్వరాలు: షడ్జమం, చతుశ్రుతి రిషభం, అంతర గాంధారం, పంచమం, కాకళి నిషాధం.

రచనలు

హంసధ్వని రాగం లో చాలా కీర్తనలు సాంప్రదాయ, సినీ సంగీతంలో ఉన్నాయి. ఇది సామాన్యంగా కచేరీ ప్రారంభంలో గానం చేయబడుతుంది. చాలా కీర్తనలు విఘ్నేశ్వరుని ప్రార్ధనగా రచించబడ్డాయి.

• రఘుకుల నాయక, శ్రీ రఘుకుల - త్యాగరాజ స్వామి
• గజవదన బేడువే - పురందర దాసు
• గం గణపతే - ముత్తయ్య భాగవతార్
• వాతాపి గణపతిం భజే - ముత్తుస్వామి దీక్షితులు