హరిద్ర గణపతి
హరిద్ర గణపతి ( సంస్కృతం : हरिद्रा-गणपति, Haridrā-gaṇapati, సాహిత్యపరంగా "పసుపు గణేశుడు") అనేది హిందూ దేవుడు గణేశ (గణపతి) అంశం . హరిద్ర గణపతిని రాత్రి గణపతి అని కూడా అంటారు.[1] హరిద్ర గణపతి పసుపు వంటి పసుపు రంగులో వర్ణించబడి పసుపు వస్త్రాలు ధరిస్తారు. అతను వినాయకుని అత్యంత ప్రజాదరణ పొందిన ముప్పై రెండు రూపాలలో ఒకడు .
ఐకానోగ్రఫీ
[మార్చు]నియోత్సవ,మంత్ర-మహర్ణవ అనే ఐకానోగ్రాఫికల్ గ్రంథాలు హరిద్ర గణపతి గురించి ఒకే విధమైన వర్ణనలను కలిగి ఉన్నాయి. అతను మూడు కళ్ళుగా వర్ణించబడ్డాడు. అతను బంగారు సింహాసనంపై కూర్చున్నాడు. అతను పసుపు వంటి పసుపు రంగులో ఉంటాడు,పసుపు బట్టలు కూడా ధరిస్తాడు.అతను నాలుగు చేతులను కలిగి ఉన్నాడు,తన నాలుగు చేతులలో పాశ (పాశం), అంకుశ (ఏనుగు గొడ్డు), మోదక (తీపి),దంత (అతని స్వంత విరిగిన దంతాన్ని) కలిగి ఉన్నాడు. [2] అతను తన భక్తులను ఉచ్చు ద్వారా దగ్గరకు తీసుకువస్తాడు, అంకుశం ద్వారా వారిని సరైన దిశలో నడిపిస్తాడు .[3]
హరిద్ర గణపతి ఆరు చేతులు కలిగి ఉన్నాడని ,పసుపు రంగు, పసుపు వస్త్రాలతో పాటు రత్న సింహాసనంపై కూర్చున్నాడని దక్షిణామ్నాయ పేర్కొంది. అతని మూడు కుడి చేతులు అంకుశాన్ని పట్టుకుని, క్రోధముద్ర (కోపం సంజ్ఞ),అభయముద్ర (రక్షణ సంజ్ఞ) ప్రదర్శిస్తాయి. అతని ఎడమ చేతులు పాషా, పరశు (యుద్ధం-గొడ్డలి)ని కలిగి ఉంటాయి , వరదముద్రను (వరం ఇచ్చే సంజ్ఞ) ప్రదర్శిస్తాయి [4]
దేవతకు సంబంధించిన ఇతర సూచనలు అతని ముఖాన్ని పసుపుతో పూసినట్లు వివరిస్తాయి; అతను తన పసుపు రంగు,బట్టలు కాకుండా పసుపు రంగు యజ్ఞోపవీత ("పవిత్ర దారం") ధరించాడు. అతను పాషా, అంకుశ,సిబ్బందిని పట్టుకున్నట్లు వివరించబడింది[5].
అజితాగమంలో, హరిద్ర గణపతి పసుపు రంగులో వర్ణించబడ్డాడు, పేరు తెలియని ఇద్దరు భార్యలచే చుట్టబడి ఉంటుంది[6].
ఆరాధన
[మార్చు]హరిద్ర గణపతి సంపద,సౌభాగ్యం కోసం పూజిస్తారు.[7] అతను తన భక్తులను రక్షించడానికి కూడా వివరించబడ్డాడు.
హరిద్ర గణపతి హరిద్ర గణపత్య శాఖకు పోషకుడు, గణపత్య శాఖలోని ఆరు ప్రధాన పాఠశాలల్లో ఒకటి,ఇది గణేశుడిని సర్వోన్నతమైనదిగా భావిస్తుంది. హరిద్ర గణపతి అనుచరులు అతన్ని బ్రహ్మ, విష్ణు, శివ,ఇంద్రుడితో సహా అన్ని దేవతలకు నాయకుడిగా భావిస్తారు ; భృగు మహర్షి గురువు, దేవతల గురువు - బృహస్పతి, సర్ప శేష మొదలైనవి; గొప్ప జ్ఞానం, విశ్వాన్ని సృష్టించే దేవతలచే పూజించబడేది. హరిద్ర గణపతిని పూజించడం వల్ల మోక్షం (విముక్తి) లభిస్తుందని నమ్ముతారు . ఈ సెక్టారియన్లు ఇనుముతో బ్రాండ్ చేసేవారుగణేశుడి తల, అతని దంతాలు వారి అరచేతులపై ఉన్నాయి.[5]
హరిద్ర గణపతి వినాయకుని తాంత్రిక రూపం. అతని పూజలో ప్రత్యేక మంత్రాలు,యంత్రాలు ఉపయోగించబడతాయి. అతని ఆరాధనకు సంబంధించిన ఆచారాలు సాధారణంగా భౌతిక లక్ష్యాలను నెరవేర్చడానికి నిర్వహించబడతాయి, ముఖ్యంగా లైంగికతకు సంబంధించిన వరాలను పొందడం. అతను అభిచార (దుష్ట ప్రయోజనాల కోసం మంత్రాలను ఉపయోగించడం) ఆరు ఆచారాలతో కూడా సంబంధం కలిగి ఉన్నాడు, దీని ద్వారా ప్రవీణుడు లక్ష్యాన్ని భ్రమలకు గురిచేయవచ్చు, ఎదురులేని ఆకర్షణ లేదా అసూయతో అధిగమించవచ్చు లేదా బానిసలుగా, పక్షవాతం లేదా చంపబడవచ్చు.[8]
వినాయకుడు | ||
|---|---|---|
| ఫారమ్‌లు |
|
|
| ఆరాధన |
| |
| అష్టవినాయక దేవాలయాలు |
| |
| లెజెండ్స్, టెక్ట్స్ |
| |
| అనుబంధ దేవతలు |
| |
| ఇది కూడా చూడు |
| |
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ TA Gopinatha Rao (1993). Elements of Hindu Iconography Motilal Banarsidas Publisher. pp. p. 59. ISBN ISBN 978-81-208-0878-2..
{{cite book}}:|pages=has extra text (help); Check|isbn=value: invalid character (help) - ↑ Yadav Pages. 23–4.
- ↑ Sadguru Shivayya Subrahmanyaswamy. Loving Lord Ganesha. హిమాలయన్ అకాడమీ పబ్లికేషన్స్. pp. p. 79. ISBN ISBN 978-1-934145-17-3..
{{cite book}}:|pages=has extra text (help); Check|isbn=value: invalid character (help) - ↑ Pratima Kosha: A Descriptive Glossary of Indian Iconography. Vol. 2. IBH illumination. pp. p. 153.
{{cite book}}:|pages=has extra text (help) - ↑ 5.0 5.1 Ramakrishna Gopal Bhandarkar. Vaishnavism, Shaivism and minor religious systems. Asian Education Services. p. 213. ISBN 978-81-206-0122-2.
- ↑ Ajitagama Vol. III. 55.18.
- ↑ TK Jagannathan (2009). Lord Ganesha Book palace. p. 94. ISBN 978-81-223-1054-2.
- ↑ Grewal Pages. 122–3.