హోళిక
| హోళిక | |
|---|---|
| అనుబంధం | అసురిని |
| తోబుట్టువులు | హిరణ్యకశిపుడు, హిరణ్యాక్షుడు |
| పిల్లలు | రాహువు, కేతువు |
| పండుగలు | హోళికా దహనం |
| తండ్రి | కశ్యపుడు |
| తల్లి | దితి |
హోళిక (సంస్కృతం: होलिका)ను సింహిక అని కూడా పిలుస్తారు. పురాణాల ప్రకారం, ఆమె రాక్షస రాజైన హిరణ్యకశపుడి సోదరి, ప్రహ్లాదుని అత్త.
హోళికా దహనం (హోళికా మరణం) కథ అధర్మంపై ధర్మం సాధించిన విజయాన్ని సూచిస్తుంది. ప్రతి సంవత్సరం రంగుల పండుగ అయిన హోళీకి ముందు రోజు రాత్రి ఈ హోళికా దహన కార్యక్రమం జరుపుకుంటారు.[1][2]
పురాణ కథ
[మార్చు]
హిందూ ధర్మం ప్రకారం, హిరణ్యకశపుడు అనే రాజు, చాలా మంది రాక్షసులు, అసురుల వలె, అమరత్వం పొందాలనే తీవ్రమైన కోరికను కలిగి ఉన్నాడు. ఈ కోరికను నెరవేర్చడానికి, అతను బ్రహ్మ ద్వారా వరం పొందే వరకు తపస్సు చేశాడు. ఆ వరం హిరణ్యకశిపునికి ఐదు ప్రత్యేక శక్తులను ఇచ్చింది: అతన్ని మానవుడు లేదా జంతువు, ఇంట్లో లేదా ఆరుబయట, పగలు లేదా రాత్రి, భూమిపై లేదా నీటిలో లేదా గాలిలో, అస్త్రం (ప్రాజెక్టైల్ ఆయుధాలు) లేదా ఏ శస్త్రములు (చేతి ఆయుధాలు) చంపలేవు. ఈ కోరిక నెరవేరినందున, హిరణ్యకశిపుడు అజేయంగా భావించాడు, ఇది అతనికి అహంకారాన్ని కలిగించింది. హిరణ్యకశిపుడు తనను మాత్రమే దేవుడిగా పూజించాలని, తన ఆదేశాలను అంగీకరించని వారిని శిక్షించి చంపాలని ఆదేశించాడు. అతని కొడుకు ప్రహ్లాదుడు తన తండ్రితో విభేదించాడు, తన తండ్రిని దేవుడిగా ఆరాధించడానికి నిరాకరించాడు. అతను విష్ణువును విశ్వసించడం, పూజించడం కొనసాగించాడు.
దీనితో హిరణ్యకశిపునికి చాలా కోపం వచ్చి ప్రహ్లాదుని చంపడానికి రకరకాల ప్రయత్నాలు చేశాడు. ప్రహ్లాదుని చంపడానికి ఒక ప్రత్యేక ప్రయత్నంలో హిరణ్యకశిపుడు సహాయం కోసం అతని సోదరి హోళికను పిలిచాడు. హోళికకు అగ్ని ప్రమాదం జరగకుండా ప్రత్యేక వస్త్రం ఉంది. హిరణ్యకశపుడు, ప్రహ్లాదుడిని హోళిక ఒడిలో కూర్చోమని మోసగించి ప్రహ్లాదునితో భోగి మంటల మీద కూర్చోమని కోరాడు. అయితే, అగ్ని గర్జించడంతో, హోళిక దగ్గర ఉన్న వస్త్రం ఎగిరి ప్రహ్లాదుని కప్పింది. హోళిక కాలిపోయింది, ప్రహ్లాదుడు క్షేమంగా బయటపడ్డాడు.
విష్ణువు నరసింహ రూపంలో (సగం మానవ రూపం, సగం సింహ రూపం), సంధ్యా సమయంలో (పగలు కాదు, రాత్రి కాదు), హిరణ్యకశిపుని ఒక గుమ్మం వద్దకు తీసుకువెళ్లాడు (ఇంటిలో కాదు, బయటికి కాదు), అతని ఒడిలో (అది భూమి కాదు, ఆకాశం కాదు, నీరు కాదు) పడుకోబెట్టి, ఆపై హిరణ్యకశపుడిని తన సింహపు గోళ్లతో పెకిలించి చంపాడు (అస్త్ర, శస్త్రాలు కాదు). ఈ రూపంలో, హిరణ్యకశిపునికి లభించిన ఐదు ప్రత్యేక అధికారాల వరం ఉపయోగపడలేదు. ప్రహ్లాదుడు, మానవులు హిరణ్యకశిపుని భయం నుండి విముక్తి పొందారు, ఇది చెడుపై మంచి విజయాన్ని చూపుతుంది.[3]
హోళికా దహనం
[మార్చు]హిందూధర్మంలోని అనేక సంప్రదాయాల ప్రకారం, ప్రహ్లాదుని రక్షించడానికి హోళిక మరణాన్ని హోళీగా జరుపుకుంటారు. హోళీ పండుగకు ముందు రోజు రాత్రి ఉత్తర భారతదేశంలో, దక్షిణ భారతదేశంలో కొన్ని ప్రాంతాల్లో ఈ సంప్రదాయానికి అనుగుణంగా హోళీ మంటలు వేస్తారు.[4]
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ Holi: Splashed with colors of friendship Archived 24 సెప్టెంబరు 2015 at the Wayback Machine Hinduism Today, Hawaii (2011)
- ↑ Constance Jones, Holi, in J Gordon Melton (Editor), Religious Celebrations: An Encyclopedia of Holidays Festivals Solemn Observances and Spiritual Commemorations, ISBN 978-1598842067
- ↑ Kumar, V. (Ed.). (2004), 108 Names of Vishnu. Sterling Publishers Pvt. Ltd., ISBN 8120720237
- ↑ The Meaning of Holi Parmarth Archived 9 సెప్టెంబరు 2012 at Archive.today Retrieved 26 October 2007
బాహ్య లంకెలు
[మార్చు]- Origins of Holi at BBC.