భుటియా
| Total population | |
|---|---|
| 70,300 (2001).[1] | |
| ముఖ్యమైన జనాభా కలిగిన ప్రాంతాలు | |
| భాషలు | |
| Sikkimese, Nepali, Dzongkha, Tibetan | |
| మతం | |
| Buddhism, Bön | |
| సంబంధిత జాతి సమూహాలు | |
| Bhotiya, Sherpa people |
భూటియా (བོད་ རིགས; లాంగ్-సిప్; భూటాను లోని ప్రామాణిక టిబెటీయులు. 2001 లో భూటియాల సంఖ్య 70,300. ఇక్కడ భూటియా టిబెట్టు వంశానికి చెందిన సిక్కిములను సూచిస్తుంది; ఈశాన్య నేపాలులో భుటియాలు అధిక సంఖ్యలో నివసిస్తుంటారు. వీరు లోపో లేక సిక్కిం మాడలిక భాషను మాట్లాడుతుంటారు. ఇది ప్రామాణిక టిబెట్టు భాషాసంబంధిత టిబెట్టు మాండలికంగా గుర్తించబడుతుంది. దీనికి విరుద్ధంగా భోటియా ఈశాన్య నేపాలులోని సంబంధిత టిబెటను ప్రజల పెద్ద కుటుంబం. వీటిలో భూటియా ఒక సభ్యుల సమూహం. నేపాలు స్థానిక జాతులలో భుటియా ఒకటి.
భాషలు
[మార్చు]సిక్కింలో భూటియా మాట్లాడే భాష సిక్కిమీసు. దీనికి టిబెటన్, భూటాన్ భాష అయిన జొంగ్ఖాతో 85% పరస్పరం పోలిక ఉంటుంది. చాలా మంది భూటియాలు నియింగ్మా పాఠశాలను అభ్యసిస్తారు. తరువాత టిబెట్టు బౌద్ధమతం కాగ్యు పాఠశాను అనుసరిస్తారు. భూటియాలు నేపాలు, భూటాను, ఉత్తర పశ్చిమ బెంగాలులో, ముఖ్యంగా సిక్కిం, కాలింపాంగు, డార్జిలింగు పట్టణాలలో విస్తరించి ఉన్నారు.
చరిత్ర
[మార్చు]భూటియా పూర్వీకులు టిబెట్టు నుండి ఈశాన్య నేపాలు, సిక్కిం, డార్జిలింగు, కాలింపాంగు, ఆధునిక నేపాలు, భారతదేశం, భూటాను ఇతర ప్రాంతాలకు వలస వచ్చారు. వారు హిమాలయాలలో వేర్వేరు ద్వారా (టిబెటను భాషలో "లా" అంటే "కొండ") వలస వచ్చారు. భూటియాసు చివరి పేర్ల పేరిట భౌగోళిక సూచనలు సాధారణం. ఉదాహరణకు ఉత్తర సిక్కింలో, భూటియాలు ఎక్కువ మంది నివసించేవారు. వారిని లాచెన్పాసు లేదా లాచుంగ్పాసు అని పిలుస్తారు. అంటే లాచెను నివాసులు (అంటే: బో; "బిగ్ పాసు") లేదా లాచుంగు (: బో: "స్మాల్ పాస్"). వరుసగా.
పొరుగు ప్రాంతాలలో ముఖ్యంగా ఆధునిక బంగ్లాదేశులో భూటియా కులీనులను కాజీలు అని పిలుస్తారు. ఈ భూస్వామ్య వ్యవస్థ 1975 కి ముందు సిక్కిం స్వతంత్ర రాచరికవ్యవస్థగా ఉన్న సమయంలో భుటియాలో చోకియలు రాచరికంలో అంతర్భాగంగా ఉన్నారు; 1970 ల మధ్య ప్రజాభిప్రాయ సేకరణకు ముందు సిక్కిం రాజ్యం పాలక రాజవంశం భూటియా నాంగ్యాలు రాజవంశం పాలనలో ఉండేది. భూటియాలలో లాచెన్పాసు, లాచుంగుపాసులు ప్రాంతప్రజలు తమ స్వంత సాంప్రదాయ న్యాయ వ్యవస్థను "డుమ్సా" అని పిలుస్తారు. అంటే ప్రజల సమావేశ స్థలం. పిపోను అని పిలువబడే గ్రామపెద్ద డుమ్సాకు నాయకత్వం వహిస్తాడు. ఉత్తర సిక్కిం ప్రజలకు పంచాయతీ వార్డు హోదా, పంచాయతీ అధిపతి హోదా ఇవ్వడం ద్వారా పిపానువ్యవస్థకు రాష్ట్ర ప్రభుత్వం పూర్తి రక్షణ కల్పించింది.
దుస్తులు
[మార్చు]భూటియాలు సాంప్రదాయిక దుస్తులలో బఖు (టిబెటను చుబా మాదిరిగానే ఉంటుంది, కానీ స్లీవ్ లెసు). ఇది ఒక వదులుగా ఉండే వస్త్రాలలో ఒక రకమైన వస్త్రం. ఒక వైపు మెడ వద్ద, నడుము దగ్గర పట్టు లేక నూలు బెల్టుతో కట్టుతారు. మగ సభ్యులు వదులుగా ఉన్న ప్యాంటుతో బఖును అమర్చుతారు. మహిళా ప్రజలు హంజు అని పిలువబడే పొడవు చేతులతో ఉండే పట్టు జాకెట్టుతో బఖును ధరిస్తారు; ఒక వదులుగా ఉన్న గౌను రకం వస్త్రం, దగ్గర గట్టిగా బెల్టుతో కట్టుకుంటారు. ముందు భాగంలో రేఖాగణిత డిజైన్లతో రంగురంగుల ఉన్ని వస్త్రం వదులుగా ఉన్న షీటుతో కట్టివేయబడుతుంది. దీనిని పాంగ్డెను అని పిలుస్తారు. ఇది వివాహిత మహిళకు చిహ్నం. ఈ సాంప్రదాయ దుస్తులను పురుషులు, మహిళలు ధరించే ఎంబ్రాయిడరీ చేసిన తోలు బూట్లు పూర్తి చేస్తాయి.
భూటియా మహిళలు ఇతర వర్గాల వారి కంటే చాలా ఎక్కువ హోదాను పొందుతారు. స్త్రీలు, పురుషులు ఇద్దరూ బంగారం కోసం దాని స్వచ్ఛమైన రూపంలో బలహీనతను కలిగి ఉన్నారు. సాంప్రదాయ ఆభరణాలు ఎక్కువగా 24 క్యారెట్ల (100%) బంగారంతో తయారు చేయబడతాయి.
సంఘం
[మార్చు]భూటియాలో ప్రభుత్వ రంగంలో, వ్యవసాయంలో, వ్యాపార రంగంలో కూడా ఎక్కువగా పనిచేస్తున్నారు. డార్జిలింగు జిల్లాలో, భూటియాలు తరచుగా ప్రభుత్వ, వాణిజ్య రంగాలలో పనిచేస్తున్నారు. భూటియాలు వారి వంశాలలో మాత్రమే వివాహం చేసుకుంటారు. వధూవరుల ఎంపిక చాలా క్రమానుగత వ్యవస్థను అనుసరిస్తారు. వంశ వివక్ష విస్తృతంగా ఉంది. సమాజానికి వెలుపల వివాహం తక్కువగా చూడబడుతుంది.
మతం
[మార్చు]
భూటియాలు వజ్రయాన బౌద్ధమత అనుచరులు. ప్రధానంగా నియింగ్మా, కగ్యు పాఠశాలలను అనుసరిస్తారు. వారు జరుపుకునే ప్రధాన పండుగలు లోసారు, లోసాంగు. ఫిబ్రవరి మొదటి వారం సాధారణంగా లోసారు సమయం ఎందుకంటే ఇది టిబెటను న్యూ ఇయరు ప్రారంభానికి గుర్తుగా ఉంటుంది. లోసరు సమయంలో సాయంత్రం అగ్ని నృత్యాలు సర్వసాధారణం. లోసాంగు సాధారణంగా టిబెటను సంవత్సరం ముగింపుగా జరుపుకుంటారు. పదవ టిబెటను చంద్ర మాసం (సాధారణంగా డిసెంబరు) చివరలో వస్తుంది. భారతదేశంలోని భూటియాలలో ఇది చాలా ముఖ్యమైన పండుగ. ఇది సాంప్రదాయ చాను నృత్యం ఉల్లాసంగా ఉంటుంది. భూటాను, నేపాలు, భారతదేశంలోని మఠాలలో లోసాంగు జరుపుకుంటారు. సిక్కింలో, లోసాంగు పండుగ సందర్భంగా, తరచూ నృత్య రూపాలు పద్మసంభవ లేదా గురు ఉగ్యెను జీవితం నుండి కథలను వర్ణించాయి.
భారతదేశంలో వివిధ ప్రదేశాలలో భూటియాల మఠాలు ఉన్నాయి. ముఖ్యంగా సిక్కిం లోని రుమ్టెకు మొనాస్టరీ, భూటియా బస్టీ మొనాస్టరీ (కర్మ డోర్జీ చ్యోలింగు మొనాస్టరీ), ఇది డార్జిలింగు లోని పురాతన మఠం.
హిందూ (షర్మ) భుటియా
[మార్చు]భూతియా బ్రాహ్మణ కులానికి చెందిన మార్వారీ ప్రజల ఇంటిపేరు. వారు దేవత రామదేవ్ పిర్, ఖతుష్యం, సలాసరు బాలాజీని ఇష్ట-దేవతగా ఆరాధిస్తారు. చారిత్రాత్మకంగా బ్రాహ్మణ వర్ణాల ప్రజలతో సంబంధం ఉన్నప్పటికీ ఈ పేరును ఇతర వర్గాలు విస్తృతంగా స్వీకరించాయి.
నివాసగృహాలు
[మార్చు]భుటియా నివాసగృహాలు సాధారణంగా దీర్ఘచతురస్రాకారంగా నిర్మించబడతాయి. ఈ నివాసగృహాలను " ఖిం " అంటారు.
భూటియాల నివాసగృహాలు ఇంటి వెలుపల రాతి నిర్మాణాన్ని కలిగి ఉంటాయి. ఇది ధూపం వేయడానికి ఉపయోగించబడుతుంది. దీనిని "సాంగ్బం" అని పిలుస్తారు. "సాంగు" అంటే ధూపం, "బం" అంటే వేయడం; నిర్మాణం ఆకారం ఒక జాడీ వంటిది. ఇది దేవతలకు పవిత్రమైన నైవేద్యమైన సాంగు బర్నింగు కోసం ఉపయోగిస్తారు. భుటియా ప్రజలు రోడోడెండ్రాను ఆంథోపోగను, జునిపెరసు రికర్వా, రోడోడెండ్రాను సెటోసం లేదా పైన్తో చేసిన ధూపం కర్రల సువాసనగల ఎండిన ఆకులు - కాండాలను దేవతలకు అందిస్తారు.
ఆహారం
[మార్చు]భూటియా ప్రజలు సాంప్రదాయకంగా జంతువుల కొవ్వుతో-వేయించిన కూరగాయలు లేదా మాంసం అన్నంతో కలిపి తింటారు. సాధారణంగా పంది మాంసం లేదా గొడ్డు మాంసం, అప్పుడప్పుడు మేక లేదా కోడిమాసం తింటుంటారు. ఇతర ప్రసిద్ధ ఆహారాలు మోమో అనే ఉడికించిన మాంసం కుడుములు, తుక్పా అంటే ఉడకబెట్టిన పులుసులో నూడుల్సు. భూటియా సమాజం జరుపుకునే అనేక పండుగలలో లోసారు, లూసాంగు రెండు ఉంటాయి. దాదాపు అన్ని భూటియా పండుగలు, సెలవులు బౌద్ధ మత ప్రాముఖ్యతను కలిగి ఉన్నాయి. ఇవి 70 రకాల జంతువులు, శిలీంధ్రాలు, మొక్కలను ఉపయోగించుకుంటాయి.[2] భూటియాల ఇష్టమైన పానీయం ఛాయాంగు, భూటియాలతో కలిసి ఉన్న ఇతర సమాజాలలో ఎక్కువగా అందిస్తుంటారు. ఇది పులియబెట్టిన బార్లీ లేదా చిరుధాన్యాలతో తయారు చేయబడుతుంది. టోంగ్బా అనే వెదురు కంటైనరులో దీనిని వడ్డిస్తారు. పాలు, చక్కెరతో కూడిన టీ, బటరు టీ కూడా మతపరమైన లేదా సామాజిక సందర్భాలలో వడ్డిస్తారు.
భారతదేశంలో హోదా
[మార్చు]భారతదేశంలో రాజ్యాంగం సిక్కిం, పశ్చిమ బెంగాలు, త్రిపురలోని భుటియా ప్రజలను షెడ్యూల్డు తెగలుగా గుర్తించింది.[3] 2015 ఆగస్టు 26 న డార్జిలింగు పర్యటనలో, మమతా బెనర్జీ నేతృత్వంలోని పశ్చిమ బెంగాలు ప్రభుత్వం, భూటియా సమాజం కోసం ప్రత్యేక అభివృద్ధి బోర్డును ఏర్పాటు చేస్తున్నట్లు ప్రకటించింది. [4]
ప్రముఖ భుటియాలు
[మార్చు]- బైచంగు భుటియా - గత జాతీయ ఫుట్ బాల్ కేఫ్టన్.
- సంటెన్ భుటియా - చలనచిత్ర దర్శకుడు, రచయిత
- డానీ డెంజోంగ్పా - బాలీవుడ్ నటుడు
- గంజు లామా -విక్టోరియా క్రాస్ అవార్డు గ్రహీత
ఇవి కూడా చూడండి
[మార్చు]మూలాలు
[మార్చు]- ↑ Lewis, M. Paul, ed. (2009). "Sikkimese". Ethnologue: Languages of the World (16th ed.). Dallas, Texas: SIL International. Archived from the original on 14 May 2011. Retrieved 2011-04-16.
- ↑ O'Neill, Alexander; et al. (2017-03-29). "Integrating ethnobiological knowledge into biodiversity conservation in the Eastern Himalayas". Journal of Ethnobiology and Ethnomedicine. 13 (21). doi:10.1186/s13002-017-0148-9. PMC 5372287. Archived from the original on 2017-05-09. Retrieved 2017-05-11.
{{cite journal}}: CS1 maint: unflagged free DOI (link) - ↑ "State/Union Territory-wise list of Scheduled Tribes in India". Ministry of Tribal Affairs, GOI. Archived from the original on 2016-08-15. Retrieved 2015-09-19.
- ↑ "Now, Mamata announces a Bhutia dev board". The Statesman, Kolkata. Archived from the original on 2018-04-09. Retrieved 2015-09-19.
అదనపు అధ్యయనం
[మార్చు]- Bareh, Hamlet (2001). "The Sikkim Communities". Encyclopaedia of North-East India: Sikkim. Mittal Publications. ISBN 81-7099-794-1.
- CS1 maint: unflagged free DOI
- "సంబంధిత జాతి సమూహాలు" నిర్ధారణ అవసరం
- Scheduled Tribes of India
- Ethnic groups in Nepal
- Ethnic groups in Bhutan
- Sino-Tibetan-speaking people
- Himalayan peoples
- Buddhist communities of Nepal
- Buddhist communities of Bhutan
- Buddhist communities of India
- Tribes of West Bengal
- Social groups of West Bengal
- Ethnic groups in Northeast India
- Ethnic groups in South Asia