సర్కారియా కమిషన్
సర్కారియా కమిషన్‌ను భారత కేంద్ర ప్రభుత్వం 1983 లో ఏర్పాటు చేసింది. వివిధ దస్త్రాలపై కేంద్ర-రాష్ట్ర సంబంధాన్ని పరిశీలించడం , భారత రాజ్యాంగం యొక్క చట్టములో మార్పులను సూచించడం సర్కారియా కమిషన్ ముఖ్య ఉద్దేశ్యము. స్వాతంత్రము వచ్చిన తర్వాత, కేంద్ర ప్రభుత్వం కేంద్ర - రాష్ట్ర సంబంధముల పరిశీలనకు మొట్ట మొదటిసారిగా సర్కారియా కమిషన్ ను నియమించింది. భారత సుప్రీంకోర్టు రిటైర్డ్ జడ్జి జస్టిస్ రంజిత్ సింగ్ సర్కారియా (కమిషన్ చైర్మన్) నేతృత్వంలో ఈ కమిషన్ పేరు పెట్టబడింది.] ఈ కమిటీలోని ఇతర సభ్యులు శ్రీ బి. శివరామన్ (క్యాబినెట్ కార్యదర్శి), డాక్టర్ ఎస్.ఆర్. సేన్ (ఐబిఆర్డి మాజీ ఎగ్జిక్యూటివ్ డైరెక్టర్) , రామ సుబ్రమణ్యం (సభ్యుల కార్యదర్శి). సర్కారియా కమిషన్ ముఖ్య ఉద్దేశ్యం కేంద్ర రాష్ట్ర ప్రభుత్వముల సంబంధముల పరిశీలన చేయడం [1].[2]
చరిత్ర[మార్చు]
సర్కారియా కమిషన్ నివేదికలో తమ నివేదికలో 247 నిర్దిష్ట సిఫార్సులు ఉన్నాయి. దాని నివేదికలు పెద్ద పరిమాణం లో ఉన్నప్పటికీ - కమిషన్ కేంద్ర-రాష్ట్ర సంబంధాలలో, ప్రత్యేకించి ప్రాంతాలలో, శాసనసభ విషయాలకు సంబంధించి, గవర్నర్ల పాత్ర , ఆర్టికల్ 356 యొక్క ఉపయోగానికి సంబంధించి, యథాతథంగా సిఫారసు చేసింది[3]
- సర్కారియా కమిషన్ కేంద్ర రాష్ట్ర ప్రభుత్వ సత్సంభందాల విషయములో కేంద్ర - రాష్ట్ర ప్రభుత్వాల నిర్వర్తించే విధుల విషయంలో తమ నివేదికలో క్రింది సూచనలు ( సిఫార్సులు ) చేసింది [4]
- 1. శాసన సంబంధాలు
- 2. పరిపాలనా సంబంధాలు
- 3. గవర్నర్ పాత్ర.
- 4. రాష్ట్రపతి పరిశీలన- ఆర్డినెన్స్‌లు - గవర్నర్లు బిల్లుల పై
- 5. అత్యవసర నిబంధనలు.
- 6. శాంతి భద్రతల విషయం లో విధుల కోసం రాష్ట్రాల్లో కేంద్ర ప్రభుత్వ బలగాల విస్తరణ.
- 7.ఆల్ ఇండియా సర్వీసెస్ .
- 8. అంతర్-ప్రభుత్వ మండలి
- 9.ఆర్థిక సంబంధాలు.
- 10. ఆర్థిక ప్రణాళికలు .
- 11.పరిశ్రమలు
- 12. గనులు -ఖనిజాలు .
- 13. వ్యవసాయం - అడవులు .
- 14. ఆహారం పౌర సరఫరా .
- 15. అంతర్-రాష్ట్ర నది నీటి వివాదాలు .
- 16. భారతదేశ భూభాగంలో వాణిజ్యం, వాణిజ్యం .
- 17.మాస్ మీడియా .
- 18 ఇతర విషయాలు- సాధారణ పరిశీలనలు
సర్కారియా కమిషన్ సూచనలు అమలు[మార్చు]
2007 సంవత్సర వరకు సర్కారియా కమిషన్ చేసిన మొత్తం 247 సిఫారసులలో భారత ప్రభుత్వం 180 సిఫారసులను అమలు చేసినారు . వీటిలో 1990 లో కేంద్ర -రాష్ట్రఅంతర్ మండలి ( ఇంటర్-స్టేట్ కౌన్సిల్) స్థాపన ముఖ్యమైనది. ఈ మండలి ప్రధానమంత్రి అధ్యక్షుడి గా అన్ని రాష్ట్రాల ముఖ్యమంత్రులు,శాసనసభను కలిగి ఉన్న కేంద్ర పాలిత ముఖ్యమంత్రులు, కేంద్ర పాలిత రాష్ట్రాల నిర్వాహకులు(శాసనసభ ప్రాతినిధ్యం లేని ) రాష్ట్రపతి పాలన లో ఉన్న రాష్ట్రాల గవర్నర్లు, రాష్ట్రపతి పాలన ( - జమ్మూ కాశ్మీర్ విషయం లో గవర్నర్ నియమం),సభ్యులు గా కేంద్ర మంత్రి మండలినుంచి ఆరుగురు మంత్రులను ప్రధానమంత్రి చే నామినేట్ చేయబడతారు . క్యాబినెట్ హోదాలో ఉన్న నలుగురు మంత్రులు శాశ్వత సభ్యుల గా ఆహ్వానిస్తారు.[5] భారత రాజ్యాంగం లో ఎటువంటి నిర్మాణాత్మక మార్పులు అవసరం లేదని సర్కారియా కమిషన్ స్పష్టం చేసింది, జాతీయ సంస్థలు పని తీరు సజావుగా పనిచేస్తుందని కమిషన్ నివేదికలో వ్యక్తం చేశారు. అయితే ప్రభుత్వ సంస్థల పనితీరు, అనుసరిస్తున్న పద్ధతుల్లో మార్పు అవసరాన్ని చేయాలనీ కేంద్ర ప్రభుత్వం కు తమ నివేదికలో తెలిపింది.[6]
ఇవి కూడా చదవండి[మార్చు]
సర్కారియా కమిషన్ రిపోర్ట్ (వాల్యూమ్ 1, 2) [7]
మూలాలు[మార్చు]
- ↑ "Sarkaria Commission | ISCS" (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2020-07-17.
- ↑ "Sarkaria Commission ( First Commission on Center State Relations ) - Rajani Kant Indra : Information & Analysis". sites.google.com. Archived from the original on 2020-11-10. Retrieved 2020-10-17.
- ↑ "Key Recommendations Of The Sarkaria Commission | Outlook India Magazine". outlookindia.com/. Retrieved 2020-07-17.
- ↑ "Report of the Sarkaria Commission | ISCS" (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2020-10-17.
- ↑ "INTER STATE COUNCIL SECRETARIAT". mha.gov.in/division_of_mha. 2021-01-21. Retrieved 2021-01-21.
{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link) - ↑ "Sarkaria Commission Important Points and Facts". padmad.org/. Archived from the original on 2021-03-03. Retrieved 2021-01-21.
- ↑ "textsSarkaria Commission Reports: ( 275 Pages) Vol 1 ( Preliminary Report) + (214 Pages) Vol 2 (Final Report)". Archived from the original on 7 June 2020. Retrieved 7 June 2020.