శాసనసభ

వికీపీడియా నుండి
Jump to navigation Jump to search
భారతదేశం

ఈ వ్యాసం భారతదేశం రాజకీయాలు, ప్రభుత్వంలో ఒక భాగం.


కేంద్ర ప్రభుత్వం

రాజ్యాంగం



భారత ప్రభుత్వ పోర్టల్


ప్రతి రాష్ట్రానికి ప్రజలు ఎన్నుకునే సభ్యులతో కూడిన ఒక సభ ఉంటుంది. దీన్ని శాసనసభ లేదా విధానసభ అంటారు.[1] కొన్ని రాష్ట్రాల్లో రెండు సభలుంటాయి. ఈ రెండో సభను శాసనమండలి అంటారు. రాజ్యాంగం ప్రకారం ఏ రాష్ట్రంలోనైనా శాసనసభలో 500 కంటే ఎక్కువ కాకుండాను, 60 కంటే తక్కువ కాకుండాను స్థానాలు ఉండాలి.ఇది భారతదేశంలోని 28 రాష్ట్రాలు, 3 కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలతో ఏక శాసననిర్మాణ రాష్ట్ర శాసనసభ ఏకైక శాసనమండలి, 6 రాష్ట్రాల్లో ఇది దిగువ సభ వారి ద్విసభతో రాష్ట్ర చట్టసభలు ఎగువ సభ రాష్ట్ర శాసన మండలి ఉన్నాయి. 5 కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలు నేరుగా భారత కేంద్ర ప్రభుత్వంచే నిర్వహించబడుతున్నాయి. వాటికి శాసనమండలి లేదు. రాష్ట్ర ప్రభుత్వాన్ని పార్లమెంట్ రద్దు చేయడం, ద్రవ్య బిల్లులను ఆమోదించడం మినహా రాష్ట్ర శాసనసభ ఎగువ సభ, రాష్ట్ర శాసన మండలితో సమానమైన శాసన అధికారాన్ని రాష్ట్ర శాసనసభ కలిగి ఉంటుంది, ఈ సందర్భంలో రాష్ట్ర శాసనసభకు అంతిమ అధికారం ఉంటుంది.

ప్రతి శాసనసభ సభ్యుడు (ఎం.ఎల్.ఎ.) ఏకసభ్య నియోజకవర్గాల వారీగా 5 సంవత్సరాల పదవీకాలానికి ప్రత్యక్షంగా ఎన్నుకోబడతారు. గోవా, సిక్కిం, మిజోరాం, కేంద్రపాలిత రాష్ట్రాలలో లాగా ఒక రాష్ట్ర శాసనసభలో 60 మంది కంటే తక్కువ, 500 కంటే ఎక్కువ మంది సభ్యులు ఉండకూడదని భారత రాజ్యాంగం పేర్కొంది, అయితే పార్లమెంటు చట్టం ద్వారా మినహాయింపు ఇవ్వబడుతుంది. పుదుచ్చేరిలో 60 కంటే తక్కువ మంది సభ్యులు ఉన్నారు. ముఖ్యమంత్రి అభ్యర్థనపై గవర్నర్ లేదా అధికార మెజారిటీ పార్టీ లేదా సంకీర్ణానికి వ్యతిరేకంగా అవిశ్వాస తీర్మానం ఆమోదించబడినట్లయితే, అత్యవసర పరిస్థితిలో రాష్ట్ర శాసనసభను పార్లమెంటు రద్దు చేయవచ్చు.[2]

శాసనసభ సభ్యుడు అర్హతలు[మార్చు]

  • వారు ఎన్నికల్లో పోటీ చేస్తున్న రాష్ట్ర శాసనసభ ఓటర్ల జాబితాలో సభ్యునిగా నమోదు అయి ఉండాలి.
  • అతనిపై లేదా ఆమెపై ఎలాంటి క్రిమినల్ ప్రొసీజర్లు లేవని వారు పేర్కొనాలి.
  • శాసనసభ సభ్యుడు కాదలచిన వ్యక్తి భారత పౌరుడై ఉండాలి.
  • కనీసం 25 ఏళ్ళ వయసు ఉండాలి

శాసనసభ అధికారాలు[మార్చు]

  • రాష్ట్రంలో ప్రభుత్వంపై అవిశ్వాస తీర్మానాన్ని రాష్ట్ర శాసనసభలో మాత్రమే ప్రవేశపెడతారు. ఇది మెజారిటీ ఓటుతో ఆమోదం పొందినట్లయితే, ముఖ్యమంత్రి ఆమె/అతని మంత్రిమండలి సమష్టిగా రాజీనామా చేయాలి.
  • ద్రవ్య బిల్లును రాష్ట్ర శాసనసభలో మాత్రమే ప్రవేశపెట్టవచ్చు. ద్విసభ అధికార పరిధిలో, రాష్ట్ర శాసనసభలో ఆమోదించబడిన తర్వాత, అది రాష్ట్ర శాసన మండలికి పంపబడుతుంది, ఇక్కడ గరిష్ఠంగా 14 రోజుల పాటు ఉంచవచ్చు.
  • సాధారణ బిల్లులకు సంబంధించిన విషయాలలో, రాష్ట్ర శాసనసభ అభీష్టం ప్రబలంగా ఉంటుంది. ఉమ్మడి సిట్టింగ్‌కు ఎటువంటి నిబంధన లేదు. అటువంటి సందర్భాలలో, రాష్ట్ర శాసన మండలి చట్టాన్ని గరిష్ఠంగా 4 నెలలు ఆలస్యం చేయవచ్చు (మొదటి సందర్శనలో 3 నెలలు, బిల్లు రెండవ సందర్శనలో 1 నెల).
  • రాష్ట్ర శాసనసభకు హాజరైన సభ్యులలో మూడింట రెండొంతుల మంది కంటే తక్కువ లేని మెజారిటీతో తీర్మానాన్ని ఆమోదించడం ద్వారా రాష్ట్ర శాసన మండలిని సృష్టించడానికి లేదా రద్దు చేయడానికి అధికారం ఉంటుంది.[3]

సభానిర్వహణ[మార్చు]

సభా నిర్వహణ బాధ్యతలు నిర్వహించేందుకు ఒక సభాపతి (స్పీకరు) ని, ఒక ఉపసభాపతి (డిప్యూటీ స్పీకరు) ని సభ్యుల నుండి ఎన్నుకుంటారు. సాంప్రదాయికంగా సభాపతిగా అధికార పక్షానికి, ఉపసభాపతిగా ప్రతిపక్షానికి చెందిన వారిని ఎన్నుకుంటారు. అయితే ఇది నియమం కాదు. తమ పదవికి రాజీనామా సమర్పించదలచిన పక్షంలో సభాపతి ఉపసభాపతికి, ఉపసభాపతి సభాపతికి సమర్పించాలి. వారి తొలగింపుకు మెజారిటీ సభ్యుల మద్దతు అవసరం.

సమావేశాలు[మార్చు]

శాసనసభను సమావేశపరచడం, సమావేశాలను ముగించడం, సభను రద్దు చెయ్యడం వంటి అధికారాలు రాష్ట్రపతి వద్ద ఉంటాయి. శాసనసభ సమావేశాల చివరి రోజుకు, తదుపరి సమావేశాల మొదటి రోజుకు మధ్య 6 నెలలకు మించి అంతరం ఉండరాదు. సభలో సభ్యులు కాని రాష్ట్ర ప్రభుత్వంలోని మంత్రులు, రాష్ట్ర అడ్వొకేటు జనరల్ సభనుద్దేశించి ప్రసంగించవచ్చు, సభా కమిటీలలో పాల్గొనవచ్చు. కాని వారికి సభలో ఓటు వేసే అధికారం ఉండదు.

భారతదేశ రాష్ట్ర శాసన సభలు[మార్చు]

క్రమ

సంఖ్య

సభ చిత్రం జాబితాలు స్థానం సభ లోని సభ్యులు అధికార

పార్టీ

ప్రస్తుత సభ సంఖ్య
1 ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభ
జాబితా అమరావతి 175 వైఎస్ఆర్ కాంగ్రెస్ పార్టీ 15వ
2 అరుణాచల్ ప్రదేశ్ శాసనసభ జాబితా ఇటానగర్ 60 భారతీయ జనతా పార్టీ 7వ
3 అసోం శాసనసభ
జాబితా దిస్సూర్ 126 భారతీయ జనతా పార్టీ 15వ
4 బీహార్ శాసనసభ
జాబితా పాట్నా 243 జనతాదళ్ (యునైటెడ్) 17
5 ఛత్తీస్‌గఢ్ శాసనసభ
జాబితా నయా రాయ్‌పూర్ 90 భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ 5వ
6 ఢిల్లీ శాసనసభ జాబితా న్యూ ఢిల్లీ 70 ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ 7వ
7 గోవా శాసనసభ
జాబితా పనాజీ 40 భారతీయ జనతా పార్టీ 7వ
8 గుజరాత్ శాసనసభ
జాబితా గాంధీనగర్ 182 భారతీయ జనతా పార్టీ 14వ
9 హర్యానా శాసనసభ
జాబితా చండీగఢ్ 90 భారతీయ జనతా పార్టీ 14వ
10 హిమాచల్ ప్రదేశ్ శాసనసభ
జాబితా సిమ్లా (వేసవి)

ధర్మశాల (శీతాకాలం)

68 భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ 13వ
11 జమ్మూ కాశ్మీర్ శాసనసభ జాబితా శ్రీనగర్ (వేసవి)

జమ్మూ (శీతాకాలం)

85
ఏదీలేదు
(రాష్ట్రపతి పాలన)
12 జార్ఖండ్ శాసనసభ జాబితా రాంచీ 81 జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చా 15వ
13 కర్ణాటక శాసనసభ
జాబితా బెంగళూరు (వేసవి)

బెల్గాం (శీతాకాలం)

224 భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ 15వ
14 కేరళ శాసనసభ
జాబితా తిరువనంతపురం 140 కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు) 15వ
15 మధ్యప్రదేశ్ శాసనసభ
జాబితా భోపాల్ 230 భారతీయ జనతా పార్టీ 15వ
16 మహారాష్ట్ర శాసనసభ
జాబితా ముంబై (వేసవి)

నాగ్‌పూర్ (శీతాకాలం)

288 శివసేన 14వ
17 మణిపూర్ శాసనసభ జాబితా ఇంఫాల్ 60 భారతీయ జనతా పార్టీ 12వ
18 మేఘాలయ శాసనసభ జాబితా షిల్లాంగ్ 60 నేషనల్ పీపుల్స్ పార్టీ 10వ
19 మిజోరం శాసనసభ
జాబితా ఐజాల్ 40 మిజో నేషనల్ ఫ్రంట్ 7వ
20 నాగాలాండ్ శాసనసభ జాబితా కొహిమా 60 నేషనలిస్ట్ డెమోక్రటిక్ ప్రోగ్రెసివ్ పార్టీ 13వ
21 ఒడిశా శాసనసభ
జాబితా భుబనేశ్వర్ 147 బిజు జనతా దళ్ 16వ
22 పుదుచ్చేరి శాసనసభ
జాబితా పుదుచ్చేర 33 అఖిల భారత ఎన్ఆర్ కాంగ్రెస్ (ఏఐఎన్ఆర్‌సీ) 15వ
23 పంజాబ్ శాసనసభ
జాబితా చండీగఢ్ 117 ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ 15వ
24 రాజస్థాన్ శాసనసభ జాబితా జయపూర్ 200 భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ 15వ
25 సిక్కిం శాసనసభ
జాబితా గాంగ్‌టక్ 32 సిక్కిం క్రాంతికారి మోర్చా 10వ
26 తమిళనాడు శాసనసభ
జాబితా చెన్నై 234 ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం (డీఎంకే) 16వ
27 తెలంగాణ శాసనసభ
జాబితా హైదరాబాదు 119 కాంగ్రెస్ 2వ
28 త్రిపుర శాసనసభ
జాబితా అగర్తలా 60 భారతీయ జనతా పార్టీ 12వ
29 ఉత్తరప్రదేశ్ శాసనసభ
జాబితా లక్నో 403 భారతీయ జనతా పార్టీ 17వ
ఉత్తరాఖండ్ శాసనసభ జాబితా భరారిసేన్ (వేసవి)

డెహ్రాడూన్ (శీతాకాలం)

70 భారతీయ జనతా పార్టీ 14వ
30 పశ్చిమ బెంగాల్ శాసనసభ
జాబితా కోల్‌కాతా 294 ఆల్ ఇండియా తృణమూల్ కాంగ్రెస్ 17వ
మొత్తం
4,121[4]

అధికార పార్టీల వారీగా రాష్ట్ర శాసనసభలు[మార్చు]

  ఎన్.డి.ఎ (బిజెపి నేతృత్వంలోని కూటమి) (6)
  ఐ.ఎన్.డి.ఐ.ఎ. (ఐ.ఎన్.సి నేతృత్వంలోని కూటమి) (6)
  ఇతర పార్టీలు (3)
అధికార పార్ఠీ రాష్ట్రాలు/

కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలు

ఎన్.డి.ఎ (18)[5]
భారతీయ జనతా పార్టీ 12
శివసేన 1
జనతాదళ్ (యునైటెడ్) 1
ఏఐఎన్ఆర్‌సీ 1
నేషనలిస్ట్ డెమోక్రటిక్ ప్రోగ్రెసివ్ పార్టీ 1
నేషనల్ పీపుల్స్ పార్టీ 1
సిక్కిం క్రాంతికారి మోర్చా 1
ఐ.ఎన్.డి.ఐ.ఎ. (9)[6]
భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ 3
ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ 2
కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్క్సిస్ట్) 1
ఆల్ ఇండియా తృణమూల్ కాంగ్రెస్ 1
ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం (డీఎంకే) 1
జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చా 1
ఇతరులు (3)
బిజు జనతా దళ్ 1
వైఎస్ఆర్ కాంగ్రెస్ పార్టీ 1
జోరం పీపుల్స్ మూవ్‌మెంట్ 1

మాజీ రాష్ట్ర శాసనసభలు[మార్చు]

శాసనసభ స్థానం ఉనికిలో ఉన్న

కాలం

దేని ప్రకారం రద్దు అయింది
అజ్మీర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం అజ్మీర్ 1950–1956 రాష్ట్రాల పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1956
బొంబాయి శాసనసభ నియోజకవర్గం బొంబాయి 1950–1960 బొంబాయి పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1960
కూర్గ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం మెడికేరి 1950–1956 రాష్ట్రాల పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1956
హైదరాబాద్ శాసనసభ నియోజకవర్గం హైద్రాబాదు 1952–1956 రాష్ట్రాల పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1956
పెప్సే శాసనసభ నియోజకవర్గం పటియాలా 1950–1956 రాష్ట్రాల పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1956

ఇవీ చూడండి[మార్చు]

గమనికలు[మార్చు]

  • – In Jammu and Kashmir Legislative Assembly, two seats are reserved for the nominated women members. In addition to that, twenty-four more seats are reserved for the representatives from Pakistan-administered Kashmir and not counted normally.
  • – In Puducherry Legislative Assembly, three seats are reserved for the members nominated by the Union Government of India.

మూలాలు[మార్చు]

  1. "Vidhan Sabha". TheFreeDictionary.com. Retrieved 2021-06-26.
  2. "State Legislative Assemblies" (PDF). www.india.gov.in. Retrieved 2018-12-12.
  3. "Explainer: Why Jagan Reddy wants to abolish the legislative council in Andhra Pradesh".
  4. "Election Commission of India". eci.nic.in. Retrieved 12 January 2017.
  5. "Explained: The 38 parties in the NDA fold". The Indian Express (in ఇంగ్లీష్). 2023-07-19. Retrieved 2023-07-25.
  6. Ghosh, Sanchari (2023-07-19). "INDIA from UPA: Opposition's push for a new name explained". mint. Retrieved 2023-07-25.

వెలుపలి లంకెలు[మార్చు]

"https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=శాసనసభ&oldid=4160545" నుండి వెలికితీశారు