సిమ్లా
Shimla शिमला Simla | |
|---|---|
capital | |
 Clockwise from top: Skyline at Shimla Southern Side, Rashtrapati Niwas, Town hall, Night view of Shimla and St. Michael's Catholic Church. | |
| Country |  India |
| State | హిమాచల్ ప్రదేశ్ |
| District | సిమ్లా |
| ప్రభుత్వం | |
| • Municipal Commissioner | Amarjeet Singh[1] |
| • మేయరు | Sanjay Chauhan[1] (CPI(M)) |
| విస్తీర్ణం | |
| • మొత్తం | 25 కి.మీ2 (10 చ. మై) |
| సముద్రమట్టం నుండి ఎత్తు | 2,205 మీ (7 అ.) |
| జనాభా (2011)[2] | |
| • మొత్తం | 171 |
| • ర్యాంకు | 1 (in HP) |
| • సాంద్రత | 120/కి.మీ2 (300/చ. మై.) |
| Languages | |
| • Official | హిందీ |
| ప్రామాణిక కాలమానం | UTC+5:30 (IST) |
| PIN | 171 001 |
| Telephone code | 91 177 XXX XXXX |
| ISO 3166 కోడ్ | [[ISO 3166-2:IN|]] |
| వాహనాల నమోదు కోడ్ | HP-03, HP-51, HP-52 |
| Climate | Cwb (Köppen) |
| Precipitation | 1,577 mm (62 in) |
| Avg. annual temperature | 13 °C (55 °F) |
| Avg. summer temperature | 18 °C (64 °F) |
| Avg. winter temperature | 5 °C (41 °F) |
| జాలస్థలి | hpshimla |
సిమ్లా అనేది హిమాచల్ ప్రదేష్ రాష్ట్రం .భారతదేశంలో ఒక్క గొప్ప మంచు కొండ ప్రదేశము.ఇది 300 నుంచి 2200 విస్తీర్ణంలో ఉంటుంది.ఆప్పిల్ పండ్లు ఈ నగరంలో నుంచి వచ్చును.1864 లో, సిమ్లా బ్రిటిష్ భారతదేశం వేసవిలో రాజధానిగా ప్రకటించబడింది.సిమ్లా రాష్ట్ర జిల్లాలు పునర్విభజన 1 వ సెప్టెంబరు, 1972 నుండి ఉనికిలోకి వచ్చింది.పునర్విభజన తర్వాత, వీరికి మహాసు జిల్లా, దాని ప్రధాన భాగం సిమ్లా విలీనం చేయబడింది. దీని పేరు దేవత శ్యామలా దేవి, హిందూ మతం దేవత కాళి అవతారంగా నుండి తీసుకున్నారు. 2011 నాటికి సిమ్లా 19 గతకాలపు కొండ రాష్ట్రాలలో ప్రధానంగా బల్సన్, బుషర్, భాజీ, కోటి, దర్కోటి, థరోచ్ & ధాది, కుంహర్సాఇన్, ఖానేటి & దేలత్, ధామి జుబ్బల్, కియోథల్, మధన్, రావిఘర్, రతేష్, సంగ్రి ఉన్నాయి.
పెద్ద, పెరుగుతున్న నగరంగా, సిమ్లా భారతదేశంలో బాగా గుర్తింపు కాలేజీలు, పరిశోధనా సంస్థలు స్థావరంగా ఉంది. నగరం దేవాలయాలు, కోటలను పెద్ద సంఖ్యలో ఉంది. సిమ్లా కూడా దాని తుడోర్ బెతన్ లో శైలి భవనాలు, వలసల కాలం నుండి నయా గోతిక్ నిర్మాణ డేటింగ్ ప్రసిద్ధిచెందింది.
దాని అందమైన భూభాగం కారణంగా, సిమ్లా పురాణ పర్వత బైకింగ్ రేసు ఎంటిబి హిమాలయ నిలయం. 2005 లో ఆరంభమయ్యింది, ఇప్పుడు ఆగ్నేయాసియాలలో అతిపెద్ద ఈవెంట్ భావించబడుతుంది.
సిమ్లా వివరణ[మార్చు]
As of Census of India 2001[3]
జనసంఖ్య[మార్చు]
జనసంఖ్య - 8,13,384
పురుషులు - 4,24,486
స్త్రీలు - 3,88,898
స్త్రీలు:పురుషులు - 916:1000
జనసంఖ్య అభివృద్ధి (2001–2011) - 12.58%
గ్రామీణ - 555,269
నగరప్రాంత - 167,233
Sex ratio (0–6 years) -10000000
షెడ్యూల్డ్ జాతులు - 188,787
మొత్తం జనసంఖ్యలో - 26.13%
షెడ్యూల్డ్ తెగలు- 4,112
మొత్తం జనసంఖ్యలో - 0 .57%
కుటుంబాలు[మార్చు]
కుటుంబాలు - 1 54,693
సరాసరి కుటుంబ సభ్యులు - 5
అక్షరాశ్యత[మార్చు]
అక్షరాశ్యులు
ప్రజలు - 6,19,427
పురుషులు - 3,47,013
స్త్రీలు - 2,72,414
అక్షరాస్యత శాతం[మార్చు]
అక్షరాస్యత శాతం
ప్రజలు - 84.55 %
పురుషులు - 90.73 %
స్త్రీలు - 77.80%
విద్యా స్థాయి
మొత్తం - 504,330
స్థాయి రహితం - 11,640
ప్రాథమిక - 9 7,060
Primary - 1 14,805
మాధ్యమిక - 7 8,995
మెట్రిక్/హైయ్యర్ సెకండరీ/డిప్లొమా - 1 53,284
పట్టభద్రులు - 4 8,464
వయసు వారీ[మార్చు]
వయసు వారీగా
0 – 4 వయస్కులు - 5 9,305
5 – 14 వయస్కులు - 1 49,801
15 – 59 వయస్కులు years - 4 55,784
60 వయస్కులు - 5 7,612
మతం[మార్చు]
మతం (అధిక సంఖ్యలో 3 స్థానాలు)
1.హిందూ - 704,150
2.క్రైస్తవం - 8,493
3.సిక్కులు - 4,825
ప్రముఖ పట్టణాలు
1.సిమ్లా (M Corp.) - 142,555
2. రాంపూర్ ; హిమాచల్ ప్రదేశ్ - 9,653
3. రోహ్రు - 8,205
4. చౌపాల్ ; హిమాచల్ ప్రదేశ్ 6786
5. తెయోగ్ - 5435
గ్రామాలు[మార్చు]
మొత్తం గ్రామాలు - 2,520
గృహాలు
(% నివాసగృహాలు)
శాశ్వత - 83.2
అర్ధ - శాశ్వత - 14.6
తాత్కాలిక - 2.2
View of a Himalayan valley
Ridge Shimla
Indian Institute of Advanced Studies,Shimla
Sheep flock
Dhami village near Shimla
వాతావరణం[మార్చు]
| Climate data for Shimla | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Month | జనవరి | ఫిబ్రవరి | మార్చి | ఏప్రిల్ | మే | జూన్ | జూలై | ఆగస్టు | సెప్టెంబరు | అక్టోబరు | నవంబరు | డిసెంబరు | Year |
| Record high °C (°F) | 21 | 24 | 26 | 31 | 33 | 36 | 30 | 30 | 28 | 27 | 24 | 22 | 36 (nil) |
| సగటు అధిక °C (°F) | 11 | 13 | 18 | 21 | 23 | 25 | 22 | 19 | 18 | 17 | 13 | 11 | 17 |
| సగటు అల్ప °C (°F) | 2 | 5 | 10 | 14 | 17 | 20 | 18 | 16 | 14 | 11 | 9 | 4 | 11 |
| Record low °C (°F) | -9 | -8 | -5 | -1 | 3 | 2 | 7 | 5 | 4 | 2 | 0 | -6 | -9 (nil) |
| Precipitation mm (inches) | 61 | 69 | 61 | 53 | 66 | 175 | 424 | 434 | 160 | 33 | 13 | 28 | 1577 |
| Source: wunderground.com[4] | |||||||||||||
పాలనా నిర్వహణ[మార్చు]
| సంఖ్య | ప్రత్యేకతలు | వివరణలు |
|---|---|---|
| 1 | భౌగోళిక వైశాల్యం | 5,131 చ.కి.మీ |
| 2 | మొత్తం వైశాల్యంలో | 9.22% |
| 3 | తెహ్సిల్స్ | (12) రాంపూర్,కుమర్సియన్, సున్ని, సిమ్లా (రా), సిమ్లా (యు), తెయోగ్, చౌపాల్, జుబ్బల్, కోత్కల్, రోహ్రు, చిర్గాన్, దోడ్రా కవార్ |
| 4 | ఉప తెహ్సిల్స్ | (5) నాంఖరి, రాంపురి, జుంగ, సిమ్లా (రా), చేటా (కుప్వి), చౌపాల్, నెర్వా, చౌపాల్, టికర్, రోహ్రు. |
| 5 | పట్టణాలు | (10) రాంపూర్ (హిమాచల్ ప్రదేశ్), నార్కండ, సియోని, కుమర్సియన్, సిమ్లా, తెయోగ్, చౌపాల్ (హిమాచల్ ప్రదేశ్), కోత్కల్, జుబ్బల్, రోహ్రు, |
| 6 | ఉప విభాగాలు | (7) సిమ్లా (యూ), సిమ్లా (రా), తెయోగ్, చౌపాల్, రోహ్రు, రాంపూర్, దోడ్రా |
| 7 | సి.డి బ్లాకులు | (10) మాషొబ్రా, తెయోగ్, చౌపాల్ (హిమాచల్ ప్రదేశ్), జుబ్బల్, కోత్కల్, రోహ్రు, కుమర్సియన్, చిర్గాన్, బసంత్‌పూర్ (హిమాచల్ ప్రదేశ్),నాంఖారి, |
| 8 | అసెంబ్లీ | (8) రాంపూర్ (హిమాచల్ ప్రదేశ్), సిమ్లా (రా), సిమ్లా (యు), తెయోగ్, చౌపాల్, జుబ్బల్, కోత్కై, రోహ్రు, కసుంపతి |
| 9 | గ్రామాలు | 2,914 |
| 10 | నివాస గ్రామాలు | 2,520 |
| 11 | నిర్జన | 394 |
| 12 | సాంధ్రత | 159 చ.కి |
| 13 | పంచాయితీలు | 363 |
ప్రయాణసౌకర్యాలు[మార్చు]
రహదారి[మార్చు]
Shimla is connected by road to all the major towns. Distance between the Major Towns and Shimla :-
- కల్క - 80 కి.మీ
- పటియాల - 17 కి.మీ
- చండీఘడ్ - 119 కి.మీ
- అంబాలా - 166 కి.మీ
- ఢిల్లీ - 380 కి.మీ
- ఆగ్రా - 568 కి.మీ
- అమృత్‌సర్ - 342 కి.మీ
- జమ్ము ( పఠాన్‌కోట మార్గం) - 482 కి.మీ
- చౌపాల్ (హిమాచల్ ప్రదేశ్) - 110 కి.మీ
- శ్రీనగర్ - 787 కి.మీ
- జైపూర్ - 629 కి.మీ
- ధర్మశాల (హిమాచల్ ప్రదేశ్) ( మండి (హిమాచల్ ప్రదేశ్) మార్గం) - 290 కి.మీ
- ధర్మశాల (హిమాచల్ ప్రదేశ్) ( హమీర్‌పూర్ (హిమాచల్ ప్రదేశ్)) - 235 కి.మీ
- డల్‌హౌసీ - 345 కి.మీ
- చంబా (హిమాచల్ ప్రదేశ్) - 401 కి.మీ
- కులు - 235 కి.మీ
- మణలి (హిమాచల్ ప్రదేశ్) - 280 కి.మీ
- మండి (హిమాచల్ ప్రదేశ్) - 153 కి.మీ
- పాలంపూర్ - 270 కి.మీ
- రోహ్రు - 129 కి.మీ
- డెహ్రాడూన్ - 275 కి.మీ
- తెయాగ్ - 28 కి.మీ
- రాంపూర్ (హిమాచల్ ప్రదేశ్) - 132 కి.మీ
2001 లో గణాంకాలు[మార్చు]
| విషయాలు | వివరణలు |
|---|---|
| జిల్లా జనసంఖ్య | 813,384,[5] |
| ఇది దాదాపు | కొమరోస్ దేశ జనసంఖ్యకు సమానం.[6] |
| అమెరికాలోని | సౌత్ డకోటా నగర జనసంఖ్యకు సమం.[7] |
| 640 భారతదేశ జిల్లాలలో | 483 వ స్థానంలో ఉంది.[5] |
| 1చ.కి.మీ జనసాంద్రత | 159 [5] |
| 2001-11 కుటుంబనియంత్రణ శాతం | 12.58%.[5] |
| స్త్రీ పురుష నిష్పత్తి | 916:1000 [5] |
| జాతియ సరాసరి (928) కంటే | |
| అక్షరాస్యత శాతం | 84.55%.[5] |
| జాతియ సరాసరి (72%) కంటే | అధికం |
| నగరప్రాంత జనసంఖ్య శాతం | 24.77% |
మూలాలు[మార్చు]
- ↑ 1.0 1.1 "Shimla Municipal Corporation". Shimla Municipal Corporation. Retrieved 2013-10-25.
- ↑ "Population in the age group 0-6 and literates by sex—urban agglomeration/town". Census of India 2001. Government of India. 27 May 2002. Retrieved 2007-04-14.
- ↑ Census of India
- ↑ "Historical Weather for Delhi, India". Weather Underground. Retrieved November 27, 2008.
- ↑ 5.0 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 ఉదహరింపు పొరపాటు: సరైన
<ref>కాదు;districtcensusఅనే పేరుగల ref లకు పాఠ్యమేమీ ఇవ్వలేదు - ↑ US Directorate of Intelligence. "Country Comparison:Population". Retrieved 2011-10-01.
Comoros 794,683 July 2011 est.
line feed character in|quote=at position 8 (help) - ↑ "2010 Resident Population Data". U. S. Census Bureau. Retrieved 2011-09-30.
South Dakota 814,180
line feed character in|quote=at position 13 (help)
వెలుపలి లింకులు[మార్చు]
 |
Wikimedia Commons has media related to సిమ్లా. |
|
మండి జిల్లా | కులు జిల్లా |
| |
| సోలన్ జిల్లా | 
|
కిన్నౌ జిల్లా ఉత్తరకాశి జిల్లా , ఉత్తరాఖండ్ | ||
 సిమ్లా జిల్లా 
| ||||
| ||||
| సిర్మౌర్ జిల్లా | డెహ్రాడూన్ జిల్లా, ఉత్తరాఖండ్ |
|
Wikimedia Commons has media related to సిమ్లా. |