హిమాచల్ ప్రదేశ్ జిల్లాల జాబితా
ఉత్తర భారతదేశంలోని హిమాచల్ ప్రదేశ్ రాష్ట్రం 12 జిల్లాలుగా విభజించబడింది.[1] దీని ప్రధాన రెవెన్యూ శాఖకు డిప్యూటీ కమిషనర్ లేదా జిల్లా మేజిస్ట్రేట్, ఇండియన్ అడ్మినిస్ట్రేటివ్ సర్వీస్కు చెందిన అధికారి నేతృత్వం వహిస్తారు. జిల్లా మేజిస్ట్రేట్ లేదా డిప్యూటీ కమిషనర్కు హిమాచల్ అడ్మినిస్ట్రేటివ్ సర్వీస్, ఇతర హిమాచల్ స్టేట్ సర్వీస్లకు చెందిన అనేక శాఖల అధికారులు సహాయం చేస్తారు.
జిల్లా న్యాయమూర్తి జిల్లా న్యాయవ్యవస్థకు అధిపతిగా వ్యవహరిస్తారు. అతనికి అధీనంలో ఉన్న కోర్టులలో సివిల్ జడ్జిలు, సీనియర్ సివిల్ జడ్జిలు, జ్యుడీషియల్ మేజిస్ట్రేట్లు ఉంటారు.
పోలీసు సూపరింటెండెంట్, ఇండియన్ పోలీస్ సర్వీస్కు చెందిన అధికారికి జిల్లా శాంతిభద్రతలు, సంబంధిత సమస్యలను నిర్వహించే బాధ్యతను అప్పగించారు.అతనికి హిమాచల్ పోలీస్ సర్వీస్ అధికారులు, ఇతర హిమాచల్ పోలీసు అధికారులు సహాయం చేస్తారు.
డిప్యూటీ కన్జర్వేటర్ ఆఫ్ ఫారెస్ట్, ఇండియన్ ఫారెస్ట్ సర్వీస్కు చెందిన ఒక అధికారి జిల్లాలోని అడవులు, పర్యావరణం, వన్యప్రాణుల సంబంధిత సమస్యలను నిర్వహించడానికి బాధ్యత వహిస్తారు. అతనికి హిమాచల్ ఫారెస్ట్ సర్వీస్ అధికారులు, ఇతర హిమాచల్ ఫారెస్ట్ అధికారులు, హిమాచల్ వైల్డ్-లైఫ్ అధికారులు సహాయం చేస్తారు.
రంగాల అభివృద్ధిని ప్రజా పనుల శాఖ, ఆరోగ్యం, విద్య, వ్యవసాయం, పశుసంవర్ధకం మొదలైన ప్రతి అభివృద్ధి శాఖను జిల్లా అధిపతి చూస్తారు. ఈ అధికారులు వివిధ రాష్ట్ర సేవలకు చెందినవారై ఉంటారు.
చరిత్ర[మార్చు]
ఈ ప్రాంతంలోని తొలి నివాసులు దాసులు అని పిలువబడే గిరిజనులు. తరువాత, ఆర్యులు వచ్చారు. వారు తెగలలో కలిసిపోయారు. తరువాతి శతాబ్దాలలో, కొండ నాయకులు మౌర్య సామ్రాజ్యం, కౌషాన్లు, గుప్తాలు, కనువాజ్ పాలకుల ఆధిపత్యాన్ని అంగీకరించారు. మొఘల్ కాలంలో, కొండ రాష్ట్రాల రాజులు తమ సంబంధాలను నియంత్రించే కొన్ని పరస్పర అంగీకార ఏర్పాట్లు చేసుకున్నారు. 19వ శతాబ్దంలో, రంజిత్ సింగ్ అనేక రాష్ట్రాలను స్వాధీనం చేసుకున్నాడు. బ్రిటిష్ వారు వచ్చినప్పుడు, వారు గూర్ఖాలను ఓడించి, కొంతమంది రాజులతో ఒప్పందాలు కుదుర్చుకున్నారు. ఇతరుల రాజ్యాలను విలీనం చేసుకున్నారు. 1947 వరకు పరిస్థితి ఎక్కువ లేదా తక్కువ మారలేదు. స్వాతంత్ర్యం తర్వాత, ఈ ప్రాంతంలోని 30 రాచరిక రాష్ట్రాలు ఏకం చేయబడ్డాయి. 1948 ఏప్రిల్ 15న హిమాచల్ ప్రదేశ్ ఏర్పడింది. 1966నవంబర్ 1న పంజాబ్ గుర్తింపుతో, దానికి చెందిన కొన్ని ప్రాంతాలు హిమాచల్ ప్రదేశ్లో చేర్చబడినవి. 1971 జనవరి 25న హిమాచల్ ప్రదేశ్ పూర్తి స్థాయి రాష్ట్రంగా చేయబడింది. రాష్ట్రానికి ఉత్తరాన జమ్మూ కాశ్మీర్, పశ్చిమాన, నైరుతిలో పంజాబ్, దక్షిణాన హర్యానా, ఆగ్నేయంలో ఉత్తరాఖండ్, తూర్పున చైనా సరిహద్దులుగా ఉన్నాయి.[2]
జిల్లాల జాబితా[మార్చు]
వ.సంఖ్య. | జిల్లా | ప్రధాన కార్యాలయం | స్థాపించబడింది | ప్రాంతం (కిమీ 2 ) | జనాభా (2011 జనాభా లెక్కలు) [3] | జనాభా సాంద్రత (కిమీ 2 ) | మ్యాప్ |
---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | బిలాస్పూర్ | బిలాస్పూర్ | 1954 | 1,167 | 381,956 | 327 | ![]() |
2 | చంబా | చంబా | 1948 | 6,522 | 519,080 | 80 | ![]() |
3 | హమీర్పూర్ | హమీర్పూర్ | 1972 | 1,118 | 454,768 | 407 | ![]() |
4 | కాంగ్రా | ధర్మశాల | 1972 | 5,739 | 1,510,075 | 263 | ![]() |
5 | కిన్నౌర్ | రెకాంగ్ పియో | 1960 | 6,401 | 84,121 | 13 | ![]() |
6 | కులు | కులు | 1963 | 5,503 | 437,903 | 80 | ![]() |
7 | లాహౌల్ స్పితి | కైలాంగ్ | 1960 | 13,835 | 31,564 | 2 | ![]() |
8 | మండి | మండి | 1948 | 3,950 | 999,777 | 253 | ![]() |
9 | సిమ్లా | సిమ్లా | 1972 | 5,131 | 814,010 | 159 | ![]() |
10 | సిర్మౌర్ | నహన్ | 1948 | 2,825 | 529,855 | 188 | ![]() |
11 | సోలన్ | సోలన్ | 1972 | 1,936 | 580,320 | 300 | ![]() |
12 | ఉనా | ఉనా | 1972 | 1,540 | 521,173 | 338 | ![]() |
మూలాలు[మార్చు]
- ↑ "Himachal Pradesh Population Census 2011, Himachal Pradesh Religion, Literacy, Sex Ratio - Census India". www.censusindia.co.in. Retrieved 2023-10-13.
- ↑ "At a Glance - Government of Himachal Pradesh, India". himachal.nic.in. Retrieved 2023-10-13.
- ↑ District census: Himachal Pradesh