తిరువనంతపురం
Thiruvananthapuram | |
---|---|
![]() Clockwise, from top: View of Kulathoor, Padmanabhaswamy Temple, Niyamasabha Mandiram, East Fort, Technopark, Kanakakkunnu Palace, Thiruvananthapuram Central and Kovalam Beach | |
ముద్దుపేరు(ర్లు): Evergreen City of India God's Own Capital[1] | |
నిర్దేశాంకాలు: 08°29′15″N 76°57′09″E / 8.48750°N 76.95250°ECoordinates: 08°29′15″N 76°57′09″E / 8.48750°N 76.95250°E | |
Country | ![]() |
State | ![]() |
District | Thiruvananthapuram |
ప్రభుత్వం | |
• ప్రభుత్వ రకం | Municipal Corporation |
• నిర్వహణ | Thiruvananthapuram Municipal Corporation |
• Mayor | Arya Rajendran [2] (CPI(M) |
• Deputy Mayor | P. K. Raju (CPI) |
• Member of Parliament | Shashi Tharoor (INC) |
• City Police Commissioner | Sanjay Kumar Gurudin IPS |
విస్తీర్ణం | |
• Metropolis | 214 km2 (83 sq mi) |
• మెట్రో ప్రాంతం | 311 km2 (120 sq mi) |
విస్తీర్ణపు ర్యాంకు | 1st |
సముద్రమట్టం నుండి ఎత్తు | 10 మీ (30 అ.) |
జనాభా వివరాలు (2011) | |
• Metropolis | 9,57,730 |
• సాంద్రత | 4,500/km2 (12,000/sq mi) |
• మెట్రో ప్రాంతం | 1,687,406 |
పిలువబడువిధం (ఏక) | Trivandrumite,[3] Trivian |
Languages | |
• Official Language | Malayalam, English[4] |
కాలమానం | UTC+5:30 (IST) |
పిన్కోడ్ | 695 XXX |
ప్రాంతీయ ఫోన్ కోడ్ | +91-(0)471 |
భారత వాహన రిజిస్ట్రేషన్ ప్లేట్లు |
|
GDP Nominal | $2.47 billion[5] |
Percapita | $3,323 or ₹2.34 lakh[5] |
Climate | Am/Aw (Köppen) |
జాలస్థలి | trivandrum |
తిరువనంతపురం, కేరళ రాష్ట్రానికి రాజధాని. దీనిని బ్రిటీషు పరిపాలనా కాలములో ట్రివేండ్రం అని పిలిచేవారు. ఇది ఒక రేవు పట్టణం. అనంతపద్మనాభస్వామి కొలువైవున్న దివ్యక్షేత్రం. ఈ ఆలయంలోనికి హిందువులని మాత్రమే అనుమతిస్తారు. మగవాళ్ళు పంచలు మాత్రమే ధరించి లోనికి వెళ్ళాలి. ఆడవారు కుడా ఎటువంటి అధునాతన దుస్తులు ధరించరాదు. అందరు సాంప్రదాయ వస్త్రాలలోనే ప్రవేశించాలి.ఈ మధ్యనే ఈ దేవాలయం లోని నేలమాళిగలలో లక్షన్నర కోట్లకు పైగా విలువ చేసే అపార సంపద బయటపడడంతో ఈ దేవాలయం ప్రపంచవ్యాప్తంగా వార్తల్లోకి ఎక్కింది. తిరువనంతపురం కరమన నది, కిల్లీ నదీ తీరాలలో ఉంది.
శ్రీ అనంతపద్మనాభస్వామి దేవాలయం[మార్చు]
తాళపత్ర గ్రంథాల ఆధారంగా కలియుగం ఆరంభమైన 950వ రోజు తుళువంశ బ్రాహ్మణ ఋషి దివాకరముని సారథ్యంలో విగ్రహ ప్రతిష్ఠ, ఆలయ నిర్మాణం జరిగినట్లు తెలుస్తుంది. విష్ణుభక్తుడైన దివాకరముని తపస్సు ఆచరించగా శ్రీ మహావిష్ణువు రెండు సంవత్సరాల బాలుని రూపంలో ప్రత్యక్ష్మమయ్యాడు. ఆ బాలుని ముఖవర్చస్సుకు తన్మయుడైన ముని తన వద్ద ఉండిపోవాలని కోరాడు. అందుకు ఆ బాలుడు అంగీకరించి తనను వాత్సల్యంతో చూడాలని అలా జరగని నాడు వెళ్ళిపోగలనని ఆంక్ష విధించాడు. అందుకు అంగీకరించిన ముని ఆ బాలుని అమిత వాత్సల్యంతో చూస్తూ, బాల్యపు చేష్టలను ఓర్చుకుంటూ ఆనందంతో జీవిస్తున్నారు. ఒక రోజు దివాకరముని పూజా సమయంలో సాలగ్రామాన్ని ఆ బాలుడు నోటిలో ఉంచుకొని పరుగెత్తాడు. అందులకు ముని బాలునిపై ఆగ్రహం వ్యక్తం చేశాడు. తనకు ఇచ్చిన మాటను ముని తప్పినాడని భావించి ఆ బాలుడు నన్ను చూడాలని పిస్తే అరణ్యంలో కనిపిస్తానని చెప్పి అదృశ్యమైనాడు. ఈ సంఘటనతో దివాకరమునికి ఆ బాలుడు ఎవరైనది అర్థమై తీవ్ర మనోవ్యధకు గురైనాడు. ఎలాగైనా ఆ బాలుని తిరిగి దర్శించుకోవాలన్న తలంపుతో ముని అరణ్యబాట పట్టగా, క్షణకాలం పాటు కనిపించిన ఆ బాలుడు, అనంతరం ఒక మహా వృక్షరూపంలో నేలకొరిగి శ్రీమహావిష్ణువు శేషశాయనుడిగా ఉన్న రూపంలో కనిపించాడు. ఆ మహిమాన్విత రూపం దాదాపు 5 కి.మీ. దూరం వ్యాపించి, శిరస్సు 'తిరువళ్ళం' అన్న గ్రామం వద్ద, పాదములు 'త్రిప్పాపూర్' వద్ద కన్పించాయి. అంతటి భారీ విగ్రహన్ని మానవమాతృలు దర్శించడం కష్టమని, కనువిందు చేసే రూపంలో అవరతించాలని ముని వేడుకున్నాడు. ముని విన్నపాన్ని మన్నించిన స్వామి ప్రస్తుత రూపంలో కన్పించగా, ఆ విగ్రహాన్ని తెచ్చి 'తిరువనంతపురం'లో ప్రతిష్ఠించినట్లు కథాంశం.
పరిపాలన[మార్చు]
దీని పరిపాలన తిరువనంతపురం నగరపాలక సంస్థ నిర్వహిస్తుంది. నగరపాలక సంస్థ మేయరుగా ఆర్య రాజేంద్రన్ 2020 డిసెంబరు 28 నుండి కొనసాగుచున్నాడు.
మూలాలు[మార్చు]
- ↑ "History – Official Website of District Court of India". District Courts. Archived from the original on 25 December 2018. Retrieved 18 May 2017.
- ↑ "India: 21-year-old student Arya Rajendran set to become mayor in Kerala". gulfnews.com (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2020-12-25.
- ↑ "Ramzan turns Kerala into a foodies' paradise". Times of India. 23 June 2017. Retrieved 9 July 2018.
- ↑ "The Kerala Official Language (Legislation) Act, 1969" (PDF). PRS Legislative Research. Retrieved 19 July 2018.
- ↑ 5.0 5.1 "District Domestic Product Per Capita". Retrieved 8 January 2023.
వెలుపలి లింకులు[మార్చు]
- కావటూరి సుగుణమ్మ: శ్రీ అనంత పద్మనాభస్వామి దేవాలయం, తిరువనంతపురం. సప్తగిరి సచిత్ర మాస పత్రిక, 2008 జనవరి సంచిక నుంచి.

- Pages with non-numeric formatnum arguments
- క్లుప్త వివరణ ఉన్న వ్యాసంలు
- Pages using infobox settlement with possible nickname list
- Pages using infobox settlement with possible demonym list
- Commons category link is on Wikidata
- భారత రాష్ట్రాలు, కేంద్రపాలిత ప్రాంతాల రాజధానులు
- కేరళ
- కేరళ పుణ్యక్షేత్రాలు
- వైష్ణవ దివ్యక్షేత్రాలు
- కేరళ జిల్లాలు