మిషన్ వాత్సల్య
| మిషన్ వాత్సల్య | |
|---|---|
| పథకం రకం | అనాథ బాల‌లు |
| దేశం | భారత ప్రభుత్వం |
| ప్రధానమంత్రి(లు) | నరేంద్ర మోదీ |
| మంత్రిత్వ శాఖ | మహిళా & శిశు అభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖ |
| ప్రారంభం | 2022 ఏప్రిల్ 1 భారత ప్రభుత్వం |
| స్థితి | అమలులో వుంది |
మిషన్ వాత్సల్య కేంద్ర ప్రాయోజిత పథకం, ఈ పథకం సుస్థిర అభివృద్ధి లక్ష్యాలకు (SDGs) అనుగుణంగా అభివృద్ధి, పిల్లల రక్షణ లక్ష్యాలను సాధించడానికి పనిచేస్తుంది.
బాలల హక్కులు, న్యాయవాదం, అవగాహనకు ప్రాధాన్యత ఇస్తుంది, అదే సమయంలో "పిల్లలను విడిచిపెట్టవద్దు" అనే మార్గదర్శక సూత్రం కింద పనిచేస్తుంది. రాష్ట్రాలు/ కేంద్రపాలిత ప్రాంతాల అవసరాలు, డిమాండ్లకు అనుగుణంగా మిషన్ వాత్సల్య పథకం కింద నిధులు విడుదల చేస్తారు.[1][2]
రూపకల్పన[మార్చు]
2009కి ముందు రక్షణ అవసరమైన పిల్లల కోసం మహిళా శిశు సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖ మూడు పథకాలను అమలు చేసింది.
- సంరక్షణ, రక్షణ అవసరమైన పిల్లలు, చట్టానికి విరుద్ధంగా ఉన్న పిల్లల కోసం జువెనైల్ జస్టిస్ ప్రోగ్రామ్,
- వీధి బాలల కోసం ఏకీకృత కార్యక్రమం,
- పిల్లల గృహాలకు సహాయం కోసం పథకం.
2010లో వీటిని ఇంటిగ్రేటెడ్ చైల్డ్ ప్రొటెక్షన్ స్కీమ్ పేరుతో ఒకే పథకంలో విలీనం చేశారు. 2017లో చైల్డ్ ప్రొటెక్షన్ సర్వీసెస్ స్కీమ్గా, 2021-22లో మిషన్ వాత్సల్యగా నామకరణం చేశారు.[1]
లక్ష్యాలు[మార్చు]
- దేశంలోని ప్రతి బిడ్డకు ఆరోగ్యకరమైన, సంతోషకరమైన బాల్యాన్ని అందించడం.
- వారి పూర్తి సామర్థ్యాన్ని కనుగొనడానికి, అన్ని విధాలుగా అభివృద్ధి చెందడంలో వారికి సహాయపడే అవకాశాలను నిర్ధారించడానికి, నిరంతర పద్ధతిలో, పిల్లల అభివృద్ధికి సున్నితమైన, సహాయక, సమకాలీకరించబడిన పర్యావరణ వ్యవస్థను పెంపొందించడం.
- పిల్లల సంస్థాగతీకరణ సూత్రం ఆధారంగా క్లిష్ట పరిస్థితులలో పిల్లల కుటుంబ ఆధారిత నాన్-ఇన్‌స్టిట్యూషనల్ కేర్‌ను ప్రోత్సహిస్తుంది.
మార్గదర్శకాలు[మార్చు]
18 ఏళ్ల‌లోపు అనాథ పిల్ల‌ల‌కు ఈ పథకం కింద ప్రతి నెలా 4,000 రూపాయ‌లు ఆర్థిక సాయం అందిస్తున్నారు. ఈ ప‌థ‌కానికి కేంద్రం 60 శాతం నిధులు ఇస్తే, ఆయా రాష్ట్ర ప్ర‌భుత్వాలు 40 శాతం నిధులు భ‌రిస్తాయి. ఈశాన్య రాష్ట్రాలు, కేంద్ర పాలిత ప్రాంతాల్లో మాత్రం 90 శాతం కేంద్రం, 10 శాతం రాష్ట్ర ప్ర‌భుత్వాలు భ‌రిస్తాయి.[3]
అర్హతలు[మార్చు]
- త‌ల్లి లేదా తండ్రి, లేదా త‌ల్లిదండ్రుల‌ను ఇద్ద‌ర్నీ కోల్పోయిన అనాథ బాల‌లు
- వితంతువుల పిల్లలు, విడాకులు తీసుకున్న దంపతుల పిల్లలు
- త‌ల్లిదండ్రులు కోల్పోయి ఇత‌ర కుటుంబాల్లో నివ‌సిస్తున్న పిల్లలు
- ప్రాణాంత‌క వ్యాధితో బాధ‌ప‌డుతున్న త‌ల్లిదండ్రుల పిల్లలు
- ఆర్థికంగా, శారీర‌కంగా బ‌ల‌హీనులై త‌మ బిడ్డ‌ల‌ను పెంచ‌లేని త‌ల్లిదండ్రుల పిల్లలు
- ఇల్లులేని బాల‌లు, ప్ర‌కృతి వైప‌రీత్యాల‌కు బాధితులైన బాల‌లు, బాల కార్మికులు, బాల్య‌వివాహ బాధిత బాల‌లు, హెచ్ఐవీ/ఎయిడ్స్ బాధిత బాల‌లు, అంగ‌వైక‌ల్యం ఉన్న బాల‌లు, అక్ర‌మ ర‌వాణాకు (ట్రాఫికింగ్‌) గురైన బాల‌లు,
- ఇంటి నుంచి త‌ప్పిపోయి లేదా పారిపోయి వ‌చ్చేసిన బాల‌లు, బాల యాచ‌కులు,
- పీఎం కేర్ ఫ‌ర్ చిల్డ్రన్ పథకం మంజూరైన పిల్లలు
- కోవిడ్-19తో త‌ల్లిదండ్రుల‌ను కోల్పోయిన పిల్లలు [3]
మూలాలు[మార్చు]
- ↑ 1.0 1.1 "Mission Vatsalya". Drishti IAS (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2023-04-12.
- ↑ Team, ClearIAS (2022-11-02). "Mission Vatsalya". ClearIAS (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). Retrieved 2023-04-12.
- ↑ 3.0 3.1 "మిషన్ వాత్సల్య: అనాథ బాల‌ల‌కు నెల‌కు రూ.4,000 ఆర్థిక సాయం అందించే పథకం గురించి తెలుసా?". BBC News తెలుగు. 2023-04-11. Retrieved 2023-04-12.