విశాఖపట్నం జమిందారి ఎస్టేట్స్

వికీపీడియా నుండి
Jump to navigation Jump to search

విశాఖపట్నం జిల్లాలోని జమిందారీ సంస్థానాలు

జమీందారి యాజమాన్యం
కశింకోట (కాసింకోట అని కూడా పిలుస్తారు) మంత్రిప్రగడ రామయ్యమ్మ ఒక బ్రాహ్మణ వితంతువు, కోర్ట్ ఆఫ్ వార్డుల ఆధ్వర్యంలో ఒక మైనర్
మెలుపాక
అనకాపల్లి గోడే జానకాయమ్మ, గోడే సూర్య ప్రకాశరావు భార్య. గోడే సూర్యప్రకాశరావు పెద్ద కుమారుడు జగ్గప్ప, మండలిలో ప్రధానులకు దుబాష్, ఈ ఆరు ఎస్టేట్‌లకు యజమాని
మునగపాక
బర్నికం (పరవాడ మండలంలో బర్నికం ఉంది)
కురుపోలు
గొడెచర్ల (నక్కపల్లి మండలంలో ఉంది)
శ్రీరామపురం
నక్కపల్లి గోడే నారాయణ గజపతిరావు
కుప్పిలి
కింతలి (మాడుగుల మండలం)
వాల్తేరు మొసలకంటి వెంకట జగన్నాథరావు
వూరుట్ల సాగి సుభద్రయ్య
చీపురాపిల్డి
అప్పికొండ (పెదగంట్యాడ మండలంలో ఉంది)
రావడ
సిద్దేశ్వరం
మామిడివాడ (రాంబిల్లి మండలం)
కూరడ కొండయ్యవలస
పెదగుమ్మలూరు (ఎస్.రాయవరం మండలం)
చీడికాడ (చీడికాడ మండలంలో ఉంది)
జగన్నాథపురం

కాసింకోట

[మార్చు]

కాసింకోటలో 8 జియారయత్ గ్రామాలు ఉన్నాయి.14,010 రూపాయలకు శాశ్వత పరిష్కారంలో ఇది అంచనా వేయబడింది, విజయనగరం రాజా 4343 రూపాయలకు కొనుగోలు చేశాడు. రెండు సంవత్సరాల తర్వాత అతను దానిని కంపెనీకి విక్రయించాడు. 1837, ఇది అతని మాతృ మనవడు, మంత్రిప్రగడ వెంకటరావు పంతులుకు పంపబడింది.1845లో, ఈ యజమాని మరణించాడు, ఈ ఎస్టేట్‌లు కింది వారసులకు బదిలీ చేయబడ్డాయి

1. అతని సోదరుడు చిరంజీవ రావు

2. మరణానంతరం,అతని కుమారుడు, వెంకటాచలం

బోయిత్ మైనర్లు, ఎస్టేట్ కోర్ట్ ఆఫ్ వార్డుల క్రిందకు తీసుకురాబడింది.

నెం.1)1851లో మరణించింది, ఆస్తి యొక్క నిర్వహణను చిరంజీవి రావు భార్యకు విడిచిపెట్టాడు

60,900 ప్రభుత్వ సెక్యూరిటీలు, రూ. 7594 నగదుతో ఎస్టేట్ అతనికి అప్పగించబడినప్పుడు, మంత్రిగడ వెంకటరావు పంతులు మరణంతో రూ. 1,08,428 అప్పులు, 1863 అక్టోబరు 23న వెంకటాచలం,అతని ఆస్తి సాధించారు. అన్నీ లిక్విడేట్ చేయబడ్డాయి.

వెంకటాచలం 1865 మే 2వ తేదీన మరణించారు,అతని భార్య, ప్రొప్రైట్రిక్స్, ఒక కుమార్తె మహాలక్ష్మమ్మ

మేలుపాక

[మార్చు]

ఈ ఎస్టేట్ యజమానికి కూడా చేరింది,ఈ ఎస్టేట్‌లో 12 జిరాయత్ గ్రామాలు, ఒక శ్రోత్రియం ఉన్నాయి.ఇది ఈ డివిజన్‌లోని అత్యంత సంపన్నమైన నీటిపారుదల భూమిని కలిగి ఉంది, నది నుండి శాఖలుగా ఉన్న అనేక కాలువల నుండి సాధారణంగా బాగా నీటిని కలిగి ఉంది, ఇది విజయనగరం జమీనాద్రి యొక్క వడ్డాది '' పరగణా''లో దాని పెరుగుదలకు దారితీసింది. దీనిని రూ. 5,265 లకు కొనుగోలు చేశారు, 19,500 రూపాయల అంచనాకు లోబడి ఉంటుంది.

అనకాపల్లి

[మార్చు]

ఈ హుండాను 1802 నవంబరులో విజయనగరం రాజు 23992 రూపాయలకు వార్షిక పేషాక్షకు లోబడి 30766 హావెల్లీ ల్యాండ్స్ వేలంలో కొనుగోలు చేసారు పదమూడు జిరాయతి గ్రామాలు, 3 శ్రోత్రియములు.ఈ డివిజన్‌లోని కొన్ని అత్యంత సంపన్నమైన ట్రాక్ట్‌లు ఇందులో కనిపిస్తాయి, తడి భూమి, పొడి భూమిని కలిగి ఉంటుంది,కొనుగోలుదారు దానిని 1810లో ప్రస్తుత ప్రొప్రెట్రిక్స్ భర్తకు విక్రయించాడు.

మునగపాక

[మార్చు]

మునగపాక మరొక సారవంతమైన భూమి ఎస్టేట్. ఇది రూపీస్ 24,647 వద్ద అంచనా వేయబడింది, 1813వ తేదీతో విడిపోయిన విజయనగరం రాజా ద్వారా 15034 రూపాయలకు కొనుగోలు చేయబడింది. ఆన్స్ విడో దానిని 1830లో ప్రస్తుత ప్రొప్రిట్రిక్స్ భర్తకు విక్రయించింది.

ఇది 8 జిరాయతి గ్రామాలు, రెండు శ్రోత్రియాలను కలిగి ఉంది.

బర్నికం

[మార్చు]

ఈ ఎస్టేట్ ఒక గ్రామాన్ని కలిగి ఉంది, 1566-8 రూపాయలతో అంచనా వేయబడింది. 1812 సంవత్సరంలో, 'చిపురుపల్లి' ఎస్టేట్ నాలుగు భాగాలుగా విభజించబడింది, వేలం వేయబడింది.

బర్నికం, లాట్ నెం.1కి చెందిన గ్రామాలలో ఒకటి, చీపురాపల్లి సబ్‌డివిషన్‌గా ప్రసిద్ధి చెందింది, దాని పరిధిలో ఉన్న ముఖ్య పట్టణానికి చెందినది. తరువాతి ప్రాంతాలలో, 1820లో చుట్టుపక్కల ప్రాంతాలలో. రెండులో నాలుగు భాగాలుగా ఉపవిభజన చేయబడింది ప్రతి గ్రామాలు.బర్నికం, కురాడ-కొండయ్యవలస రూపీస్ 2247-8తో లాట్ నెం.4ను ఏర్పాటు చేశారు. 1822లో, వేలం కొనుగోలుదారులు ఈ గ్రామాన్ని ప్రస్తుతానికి బదిలీ చేశారు.

కురుపోలు

[మార్చు]

కురుపోలు ఏడు గ్రామాలు, ఐదు జిరాయతి, రెండు శ్రోత్రియాలను కలిగి ఉంది. ఇది 1812లో నక్కపల్లి ఎస్టేట్ నుండి చెక్కబడి, ఒక ఉపవిభాగంగా ఏర్పడింది. ఉపవిభాగాన్ని సబ్‌నవీస్ తిమయ్య, ప్రస్తుత ప్రాప్రిట్రిక్స్‌కు విక్రయించారు 1820లో భర్త. భూమికి నీటిపారుదల లేదు.

గొడెచర్ల

[మార్చు]

ఈ హుండా, నక్కపల్లి, శ్రీరాంపురం వారితో, పాత సత్యవరం పర్గణా, వత్సవయే కుటుంబానికి చెందిన భూభాగం, ఇది సీతారాము నిర్వహణలో పుసపాటిలకు అప్పగించబడింది. ఆ కుటుంబం కారణంగా ఉన్న రుణాన్ని గుర్తించడం.సీతారమ్ పాత్ర యొక్క తెలిసిన ఓజస్సుకు భయపడి,చాలా మంది రైట్స్ రైతులు రాజమండ్రిలోని పెద్దపూరు జమిందారీకి వలస వెళ్ళారు, అయితే మట్టి యొక్క సహజ ప్రయోజనం ఇతర రైతులను ఆకర్షించింది.

గొడిచెర్లలో పదమూడు జిరాయతి గ్రామాలున్నాయి. 17,400 రూపాయల పెష్కాష్ దానిపై స్థిరపడింది. దీనిని విజయనగరం రాజు 10,092 రూపాయలకు హవేల్లీ వేలంలో కొనుగోలు చేశారు; అతను 1806లో కాకర్లపూడి నరసు రాజ్‌కు విక్రయించాడు, అతను దానిని 1818లో గోడే నారాయణరావుకు బదిలీ చేశాడు, ప్రొప్రైట్రిక్స్ యొక్క తమ్ముడు, విభజించబడిన సోదరుడు, దివంగత భర్త, గోడే సూర్య ప్రకాశరావు, తేదీ, స్వభావం ఎవరి టైటిల్ నమోదు చేయబడలేదు.

శ్రీరామపురం

[మార్చు]

శ్రీరాంపురంలో తొమ్మిది జిరాయత్ గ్రామాలున్నాయి. పెంటకోట నది నుండి శాఖల ద్వారా బాగా నీరు ఉంది. దీనిని విజయనగరం రాజా 7200 రూపాయలకు కొనుగోలు చేశాడు, రూ. 18,000 పేష్‌కాష్‌కు లోబడి. అతను దానిని అదే తేదీన, అదే కొనుగోలుదారుకు విక్రయించాడు. చివరిగా, అదే పార్టీకి తిరిగి అమ్మిన గొడే నారాయణరావు, 1818లో, వాండ్రేవు నరసులింగానికి అమ్మేసాడు.

1832లో బకాయి రాబడి కోసం కలెక్టర్‌చే అమ్మబడ్డాడు. వేలంపాట కొనుగోలుదారుడు, కాకర్లపూడి పదమనాభ రాజ్ దానిని ఒక సంవత్సరం మాత్రమే పట్టుకున్నాడు, అది మళ్లీ కలెక్టర్ కిందకు వచ్చినప్పుడు, దానిని ఇప్పుడు వాండ్రేవు చెల్మయ అనే వ్యక్తి కొన్నాడు. దానిని వేడునిమిడి వీరయ్య పంతులుకి బదిలీ చేసాడు, అతను దానిని 1835లో ప్రస్తుత ప్రొప్రిట్రిక్స్ భర్తకు పారవేసాడు (అంటే గోడే సూర్యనారాయణరావు భార్య).

నక్కపల్లి

[మార్చు]

నక్కపల్లిలో పదహారు జిరాయత్ గ్రామాలున్నాయి. 17,506 రూపాయలుగా అంచనా వేయబడింది.దీనిని విజయనగరం రాజా 9,270 రూపాయలకు కొనుగోలు చేశారు.1812లో, ఆదాయ బకాయిల కారణంగా అమ్మకం అవసరం, అది మూడు ఎస్టేట్‌లుగా విభజించబడింది :

ఎస్టేట్ పేరు గ్రామాల సంఖ్య రూపాయల అంచనాకు లోబడి ఉంటుంది
నక్కపల్లి 8 5,606
పెద్ద గుమ్మలూరు 1 3,800
కురుపోలు 7 8,100

నక్కపల్లి ఉపవిభాగాన్ని కాకర్లపూడి రామచంద్రరావు కొనుగోలు చేశారు, అతను దానిని 1818లో గొడే సూర్యనారాయణరావుకు విక్రయించాడు. 1853లో నారాయణరావు మరణం తరువాత, అతని ఇద్దరు కుమారులు వేర్లు పడ్డారు. గజపతిరావు 'నక్కపల్లి', 'కుప్పిలి' ఎస్టేట్‌లను తీసుకున్నారు. నక్కపల్లి ప్రధానంగా మెట్ట లేదా పొడి భూమి.

వాల్తేరు

[మార్చు]

ఈ ఎస్టేటులో నాలుగు గ్రామాలున్నాయి. ఇది బంజరు నేల. 'హవేలీ ఎస్టేట్'లన్నిటిలో విజయనగరం రాజా కొనుగోలు చేయలేఖపోయినది ఇదొక్కటే. కచ్చెరీలో ఉన్నతాధికారి మొసలికంటి వెంకోజీ దీనిని మొదట కొనుగోలు చేశాడు. దీని అంచనా ఆదాయం రూ. 5500 కాగా దీన్ని రూ. 9845కి కొనేసుకున్నారు. దానికి విలువ కట్టడంలో విజయనగరం మార్కెట్‌కు సమీపంలో ఉండటం అనే అంశం కారణంగా వేలంపాటదారులు దానికున్న సహజ ప్రతికూలతలను పట్టించుకోనట్లు కనిపిస్తుంది.

కొనుగోలుదారు 1821 లో మరణించాడు. మైనర్లైన అతని కుమారులు వెంకట నారాయణరావు, వెంకట జగన్నాథరావులు, అతని ఇద్దరు సవతి సోదరులూ ఆ ఎస్టేటుకు వారసులు. వార్డుల న్యాయస్థానం క్రింద కలెక్టర్ కొన్నాళ్లు ఎస్టేట్‌ను నిర్వహించి, 1833 లో పెద్ద కుమారుడు మేజరయ్యాక ఆస్తి అతనికి అప్పజెప్పింది. ఆ తర్వాత సవతి బాబాయిలు తమ వాటాల కోసం దావా వేసి, ఎస్టేటు మొయిటీని పొందారు. సబ్ డివిజన్ లేదు, అయితే పెద్ద కొడుకు 1859 లో మరణించిన తరువాత ఎస్టేటు, వెంకట జగన్నాథరావు పేరు మీద రిజిస్టర్ చేయబడింది.

వూరుట్ల

[మార్చు]

వేమలపూడి, కొత్తకోట హుండాలతో కూడిన ఈ ఎస్టేట్, రెండూ ప్రభుత్వ (లాప్స్డ్ ఎస్టేట్‌లు)కి తిరిగి వచ్చాయి, ఇది ప్రధాన ఘాట్‌లు, కోస్తాలోని మాడ్గుల నుండి నైరుతి వైపుకు వెళ్లే సబార్డినేట్ పరిధి మధ్య ఉంది. దాని నేల చాలా బాగుంది, దాని నేల చాలా బాగుంది. కొండల నుండి అనేక నీటి మార్గాల ద్వారా రిజర్వాయర్లు అపరిమితంగా సరఫరా చేయబడుతున్నాయి. ఇందులో పన్నెండు జిరాయత్ గ్రామాలు, నాలుగు శ్రోత్రియం ఉన్నాయి. విజ్నగరం రాజా దీనిని శాశ్వత నివాసం వద్ద 12,950 రూపాయలకు 20,500 రూపాయల అంచనాకు లోబడి కొనుగోలు చేశారు.

యాజమాన్యంలో క్రింది మార్పులు :

  1. 1810లో రాజా ద్వారా ప్రైవేట్ విక్రయం ద్వారా సాగి రామచంద్రరావుకు బదిలీ చేయబడింది
  2. 1832 సెప్టెంబరులో, ఈ ఎస్టేట్‌ను ఆదాయ బకాయిల కోసం బహిరంగ వేలం ద్వారా విక్రయించారు, దంతులూరి అచ్చయ్య అనే భూమిని కొనుగోలు చేశారు.
  3. దంతులూరి అచ్చయ్య తన కుమార్తెకు బహుమతి ద్వారా ఎస్టేట్‌ను బదిలీ చేశారు, ప్రస్తుత యాజమాన్యం, సాగి సుభద్రయ్య, రాచవర్ వితంతువు