గౌరీ మా
గౌరీ మా (ఫిబ్రవరి 1857 షిబ్పూర్, హౌరా, బ్రిటిష్ ఇండియా - 1 మార్చి 1938), జన్మించిన మృదని, శారదా దేవి సహచరురాలు, కోల్కతా శారదేశ్వరి ఆశ్రమ స్థాపకురాలు రామకృష్ణ పరమహంస ప్రముఖ భారతీయ శిష్యురాలు.[1][2] గౌరీమాత దక్షిణేశ్వర్ లో నివసిస్తున్నప్పుడు, శ్రీరామకృష్ణులు ఆమెకు సన్యాసిని దుస్తులు ఇచ్చి, వాటితో పాటు జరిగే కర్మకాండలకు ఏర్పాట్లు చేశారు. శ్రీరామకృష్ణులు స్వయంగా బిల్వ ఆకును హోమ అగ్నిలో సమర్పించారు. అంతకు ముందు గౌరీ మా సన్యాసిని వేషధారణను త్యాగానికి బాహ్య చిహ్నంగా ధరించారు, కానీ ఆమె ఎటువంటి అధికారిక ప్రతిజ్ఞలు చేయలేదు. ఈ ఆచారం తరువాత, అతను ఆమెకు గౌరీనంద అనే కొత్త పేరు పెట్టాడు. శ్రీరామకృష్ణులు ఆమెను గౌరి లేదా గౌరిదాసి అని పిలిచేవారు, కొందరు ఆమెను గౌర్మా అని పిలిచేవారు. కానీ గౌరీ మా అంటే ఆమెకు సర్వసాధారణమైన పేరు.[3]
జీవితం తొలి దశలో
[మార్చు]గౌరి మా భారతదేశంలోని హౌరాలోని సిబ్పూర్ లో జన్మించింది. చిన్నతనంలోనే ఆమెకు హిందూ ఆధ్యాత్మికత పట్ల బలమైన అభిరుచి ఉండేది. పదమూడో ఏట, గౌరీ మా వివాహం పట్ల విరక్తిని పెంచుకుంది, "అమరుడైన ఆ పెళ్ళికొడుకును మాత్రమే నేను వివాహం చేసుకుంటాను" అని తన తల్లితో చెప్పింది, అంటే ఆమె కృష్ణుడిని వివాహం చేసుకోవాలనుకుంది, మరెవరినీ వివాహం చేసుకోవాలనుకుంది.[1]
గౌరీ మా చిన్నతనంలో ఒక యోగిని నుండి శ్రీకృష్ణుని శిలా ప్రతిమను అందుకుంది. యోగిని ఆమెతో ఇలా చెప్పింది, "ఈ దేవుని ప్రతిరూపం నా సర్వస్వం, దైవిక శక్తితో సజీవంగా ఉంది. అతను మీతో ప్రేమలో పడ్డాడు, కాబట్టి నేను అతన్ని మీకు అప్పగిస్తున్నాను. నా బిడ్డ, అతన్ని ఆరాధించండి. అది నీకు మేలు చేస్తుంది" అన్నాడు. గౌరీ మా ఆ కానుకను స్వీకరించి శ్రీకృష్ణుని ప్రతిమను తన భర్తగా తీసుకుంది. జీవితాంతం ఆ రాతి ప్రతిమను తన వెంట తీసుకెళ్లి ప్రేమగా సేవించింది. గౌరి మా చిన్న వయసులోనే ఘోలాలో శ్రీరామకృష్ణుల వద్ద దీక్ష పొందింది.[4][5]
1875లో గౌరీ మా బంధువులు, ఇరుగుపొరుగువారితో కలిసి గంగాసాగర్ యాత్రకు వెళ్లింది. బస చేసిన మూడవ రోజు, ఆమె గుర్తింపు నుండి తప్పించుకోవడానికి సాధ్వి వేషంలో యాత్రికుల గుంపులో అదృశ్యమైంది. ఆమె రైలులో, కాలినడకన భారతదేశం అంతటా పవిత్ర ప్రదేశాలు, మఠాలకు ప్రయాణించడం ప్రారంభించింది. గౌరీ మా తన తీర్థయాత్రలో ఉపవాసం, మౌనం పాటించడం, ఎక్కువ గంటలు ధ్యానం వంటి తీవ్రమైన తపస్సును అభ్యసించింది. ఆమె హిందూ గ్రంథాలను అధ్యయనం చేయడానికి కూడా చాలా సమయం వెచ్చించింది.[5]
రామకృష్ణ, శారదా దేవి
[మార్చు]గౌరీ మా దక్షిణేశ్వరంలో ఉన్నప్పుడల్లా రామకృష్ణుని భార్య శారదాదేవికి తోడుగా ఉండేది. గౌరీ మా కూడా అప్పుడప్పుడు తన గురువు రామకృష్ణునికి వండి, పాడేది. "గౌరి పరిపూర్ణ ఆత్మ - బృందావనం గోపి" అని ప్రకటించి, రామకృష్ణ ఆమె గురించి చాలా ఉన్నత అభిప్రాయాన్ని కలిగి ఉన్నాడు.[6]
గౌరీమాత దక్షిణేశ్వర్ లో నివసిస్తున్నప్పుడు, శ్రీరామకృష్ణులు ఆమెకు సన్యాసిని దుస్తులు ఇచ్చి, వాటితో పాటు జరిగే కర్మకాండలకు ఏర్పాట్లు చేశారు. శ్రీరామకృష్ణులు స్వయంగా బిల్వ ఆకును హోమ అగ్నిలో సమర్పించారు. అంతకు ముందు గౌరీ మా సన్యాసిని వేషధారణను త్యాగానికి బాహ్య చిహ్నంగా ధరించారు, కానీ ఆమె ఎటువంటి అధికారిక ప్రతిజ్ఞలు చేయలేదు. ఈ ఆచారం తరువాత, అతను ఆమెకు గౌరీనంద అనే కొత్త పేరు పెట్టాడు. శ్రీరామకృష్ణులు ఆమెను గౌరి లేదా గౌరిదాసి అని పిలిచేవారు, కొందరు ఆమెను గౌర్మా అని పిలిచేవారు. కానీ గౌరీ మా అంటే ఆమెకు సర్వసాధారణమైన పేరు.[3]
తీర్థయాత్రల జీవితం నుండి స్థిరపడి భారతదేశంలో మహిళల అభ్యున్నతి కోసం కృషి చేయడానికి తనను తాను అంకితం చేసుకోవాలని రామకృష్ణ గౌరీ మాను ప్రోత్సహించారు. భారత స్త్రీల దుస్థితి గొప్పదని, వారి విద్య, అభివృద్ధిని మేధోపరంగా, ఆధ్యాత్మికంగా మెరుగుపరచడానికి కృషి చేయాలని రామకృష్ణ ఆకాంక్షించారు. అలాంటి సాహసానికి సరైన శిక్షణ గానీ, విద్య గానీ తనకు లేవని గౌరీ మా నిరసన వ్యక్తం చేసింది. దానికి రామకృష్ణ "నేను నీళ్లు పోస్తున్నాను. నువ్వు మట్టిని పిసుకుతావు."[7]
స్వామి వివేకానందుడు గౌరీ మాపై రామకృష్ణుని స్తుతించడాన్ని ప్రతిధ్వనిస్తూ, "గౌరీ మా ఎక్కడ ఉంది? అలాంటి ఉదాత్త స్ఫూర్తి కలిగిన వెయ్యి మంది తల్లులు మాకు కావాలి. గౌరి మాను శారదాదేవి సున్నితంగా గుర్తు చేసింది, "మీ జీవితం స్త్రీలకు సేవ చేయడానికి - సజీవ దేవతకు సేవ చేయడానికి అని గురువు (రామకృష్ణ) చెప్పారు."[6][8]
శారదేశ్వరి ఆశ్రమం
[మార్చు]1895లో శారదేశ్వరి ఆశ్రమాన్ని గౌరీ మా ప్రారంభించారు. అవివాహిత, వివాహిత, వితంతు మహిళలకు నివాసం, బోర్డు, బోధన ఉచితం. మధ్యాహ్నం పల్లెటూరి అమ్మాయిలు కూడా వచ్చారు. స్వామి వివేకానంద తన మొదటి అమెరికా పర్యటన నుండి తిరిగి వచ్చిన తరువాత, ఆశ్రమాన్ని సందర్శించి, "నేను మీ గురించి పాశ్చాత్య ప్రజలతో మాట్లాడాను, మిమ్మల్ని అక్కడకు తీసుకువెళతాను, భారతదేశం ఎటువంటి మహిళలను ఉత్పత్తి చేయగలదో వారికి చూపిస్తాను" అని గౌరీ మాతో అన్నారు.[9]
స్వామి వివేకానంద ఇలా వ్రాశాడు, "మహిళల పరిస్థితి మెరుగుపడకపోతే లోక సంక్షేమానికి అవకాశం లేదు. ఒక రెక్కపై మాత్రమే పక్షి ఎగరడం సాధ్యం కాదు. అందుకే రామకృష్ణ అవతారంలో స్త్రీని గురువుగా అంగీకరించడం, అందువలన స్త్రీ వేషధారణలోను, వైఖరిలోను ఆచరించడం, అలాగే స్త్రీ మాతృత్వాన్ని దైవమాతకు ప్రతిరూపాలుగా బోధించడం. అందుకే మహిళల కోసం మఠం (కాన్వెంట్) ప్రారంభించడం నా మొదటి ప్రయత్నం. ఈ మఠం గార్గిస్, మైత్రేయిలకు మూలం, వీరి కంటే మరింత ఉన్నత విజయాలు సాధించిన మహిళలు... (వివేకానందుని ఉత్తరాలు) దయచేసి ఈ లేఖను గౌరీ మా, జోగిన్ ఎం మొదలైన వారికి చూపించి, వారి ద్వారా మహిళా మఠాన్ని స్థాపించండి. గౌర్ మా అక్కడ ప్రెసిడెంట్ గా ఉండనివ్వండి... ఆ పనికి అవసరమైన అన్ని ఖర్చులను కూడా నేను సమకూరుస్తాను. (ఇంగ్లాండు నుండి ఉత్తరం 1896).[3]
1911లో ఆశ్రమం కోల్ కతాకు మారింది. శారదాదేవి తరచూ ఆశ్రమాన్ని సందర్శిస్తూ అక్కడ నివసిస్తున్న వారికి స్ఫూర్తిగా నిలుస్తోంది. పదమూడేళ్లుగా అద్దె ఇళ్లలో ఉన్న ఈ ఆశ్రమం పెరుగుతున్న జనాభాకు అనుగుణంగా నాలుగుసార్లు తరలివెళ్లింది. నిధులు సేకరించిన తరువాత, 1924 లో దాని ప్రస్తుత స్థలంలో మూడంతస్తుల శాశ్వత ఆశ్రమాన్ని నిర్మించారు. శారదేశ్వరి ఆశ్రమంలోని సన్యాసినులు సాంప్రదాయ ఎరుపు రంగు చీరను ధరిస్తారు, శంఖా (వివాహిత బెంగాలీ స్త్రీని సూచించే శంఖం గాజు) కూడా ధరిస్తారు, ఎందుకంటే శ్రీశ్రీ మా శారదాదేవికి సన్యాసినులు సన్యాసిల్లా జీవించడం, ఓచ్రే ధరించడం ఇష్టం లేదు, అందువల్ల గౌరీ మా ఆశ్రమ సన్యాసినిలను శాలిగ్రామ్ నారాయణ్ లేదా జగన్నాథ జీతో వివాహం చేసుకునే ఆచారాన్ని ప్రారంభించింది, తద్వారా వారు వివాహిత మహిళల వలె జీవించవచ్చు. స్త్రీలు సన్యాసం స్వీకరించి పూజారులుగా పూజించే వైదిక సంప్రదాయాలను గౌరీమాత అనుసరించింది, అందువలన శారదేశ్వరి ఆశ్రమంలో అన్ని పూజా ఆచారాలను సన్యాసిని మాతాజీలు చేస్తారు.[9]
విద్యా ఆలోచనలు
[మార్చు]గౌరీ మా దృష్టిలో విద్య జాతీయ కర్తవ్యం. మహిళల శిక్షణను నిర్లక్ష్యం చేస్తే యావత్ దేశం నష్టపోతుందని ఆమె బోధించారు. తల్లి తెలివితేటలు, ప్రేమ, అంతర్దృష్టి బిడ్డను పెంపొందిస్తాయి. అందువలన శారదేశ్వరి ఆశ్రమం స్త్రీ జాతి పునరుజ్జీవనానికి కృషి చేసే విద్యా కార్యక్రమాలను కొనసాగించింది.
నిరాడంబరత, స్వచ్ఛత, ఉన్నత ఆలోచనలు, మహిళల కోసం తమను తాము అంకితం చేసుకున్న ఆదర్శవంతమైన జీవితాలను గడిపిన గురువులను గౌరీ మా శ్రద్ధగా ఆశ్రమానికి ఎంపిక చేశారు. శారదేశ్వరి ఆశ్రమానికి నాలుగు ఉద్దేశాలు ఉన్నాయి: 1. హిందూ మతం, సమాజం భావాలకు అనుగుణంగా మహిళల్లో విద్యను వ్యాప్తి చేయడం; 2. ఆశ్రమానికి పనివారిగా మహిళలను సంఘటితం చేయడం; 3. నిరుపేద పరిస్థితుల్లో, గౌరవప్రదమైన కుటుంబాలకు చెందిన బాలికలకు, వితంతువులకు ఆశ్రయం కల్పించడం; 4. గౌరవప్రదమైన, ధర్మబద్ధమైన జీవితాలను గడపడానికి మహిళలకు సహాయపడటం.[9]
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ 1.0 1.1 Swami Mumukshananda (1997), Great Women of India, Published by Advaita Ashrama, ISBN 81-85301-30-1
- ↑ Sri Sarada Devi – The Great Wonder (1984), published by Advaita Ashrama, Calcutta, ISBN 81-85301-57-3
- ↑ 3.0 3.1 3.2 Sannyasini Gauri Mata Puri Devi, A Monastic Disciple of Sri Ramakrishna (1995,2007), By Swami Shivatatvananda, Published by Mothers Trust Mothers Place, Ganges, Michigan, ISBN 978-1-4257-3539-5
- ↑ Durga Puri Devi (1955), Gauri-ma, Published by Saradeswari Ashram, Calcutta
- ↑ 5.0 5.1 Swami Chetanananda (1989), They Lived With God, Published by the Vedanta Society of St. Louis, ISBN 0-916356-61-2
- ↑ 6.0 6.1 Durga Puri Devi (1955), Gauri-Ma, Published by the Saradeswari Ashram, Calcutta
- ↑ Subrata Puri Devi (1996), Durga-Ma, The Only Sannyasini Disciple of Sri Sri Sarada Devi, Published by Saradeswari Ashram, Calcutta
- ↑ Swami Vivekananda (1968), The Complete Works of Swami Vivekanada, Published by Advaita Ashrama, Calcutta, Volume IV.
- ↑ 9.0 9.1 9.2 Gauri-Mata, Published by the Saradeswari Ashram, Calcutta