సాతాని
భారతదేశంలోని ఆంధ్ర ప్రదేశ్, కర్ణాటక, తమిళనాడు, తెలంగాణా రాష్ట్రాల్లో ఆలయ సేవలను అందించే వైష్ణవుల సతాని అంతగా తెలియని సంఘం. సంప్రదాయంగా వైష్ణవ ఆలయాల్లో అర్చకులు వివిధ రకాల సేవలు అందించారు, చిన్న దేవాలయాల పురోహితులు, ఆలయ ఆస్తుల సంరక్షకులు, పండుగలలో హెరాల్డ్, గాయకులు, టార్చ్ బేరర్లు,, గొడుగులు, పూల దండలు, నామం మట్టి అందించేవారు.[1]
శబ్దలక్షణం
[మార్చు]'సతాని' అనే పేరు 'చ్యతని' లేదా 'చ్యతి' యొక్క అవినీతిగా భావించబడుతుంది, దీని అర్థం "నిర్దేశించిన ఆచారాల ప్రకారం వ్యవహరించడం".[2] సాతాని సత్తాదవన్ యొక్క సంక్షిప్త రూపంగా కూడా చెప్పబడింది, అంటే కప్పబడని వ్యక్తి లేదా ధరించనివాడు. వారు తమ శరీరంలోని మూడు వేర్వేరు భాగాలను కప్పుకోవడం నిషేధించబడింది, అవి., తలపై శిఖా, శరీరాన్ని పవిత్ర దారం, నడుముపై ఆచార బట్టతో కప్పడం నిషేధించబడింది.[3]
మూలం/చరిత్ర
[మార్చు]సాంఘిక, మతపరమైన ఆచారాలలో, సాతాని సమాజం టెంకలై ఉద్యమంతో సంబంధం కలిగి ఉంది[4], రామానుజుల కాలం నుండి, గురు వంశాలు, సాహిత్యం నాటి నుండి, కనీసం 15వ శతాబ్దం నుండి సుదీర్ఘ చరిత్రను కలిగి ఉంది. వారు పిళ్లై లోకాచార్య, మనవాళ మామునిగళ్చే లాంఛనప్రాయమైన సమతావాద కుల వ్యతిరేక ఆళ్వార్లు/భాగవత వైష్ణవాన్ని అనుసరిస్తారు. చాలా మంది టెంకలై అయ్యంగార్‌ల జీవనశైలిని (ఆహారం, దుస్తులు, గృహ నియామకాలు, వివాహ పరిశీలనలు) అనుసరిస్తారు.[1] వారి పేర్లకు అయ్యంగార్ అనే ప్రత్యయం ఉంది, ఆచార్య, స్వామి, ఆళ్వార్, అయ్య, అయ్య అనే బిరుదు గౌరవప్రదమైనది.[2][5][6] వారు విష్ణువు యొక్క సేవకులు, చిహ్నాలకు ప్రత్యేక గౌరవాన్ని ఇస్తారు; తమను తాము ప్రభువు యొక్క "సేవకుల సేవకులు" (దాసానుదాస) గా భావించి, హనుమంతుడు, గరుడ, చక్రం, పాంచజన్య, నామమును గౌరవిస్తారు. అన్నింటికంటే మించి, వారు ఆళ్వార్లను, ముఖ్యంగా నమ్మాళ్వార్లను గౌరవిస్తారు, గృహస్థ ఆచారాల కోసం ఆళ్వార్ స్తోత్రాలను పఠిస్తారు. చాలా మంది శ్రీరంగంలోని కాంతటై రామౌజ మఠం, నాంగునేరిలోని వానమామలై మఠం, తిరుపతిలోని పరవస్తు మఠం యొక్క కోయిల్ అన్నన్ ఆచార్య వంశం నుండి వారి దీక్ష పంచ-సంస్కారాన్ని స్వీకరించారు.[1]
వారి మూలం రహస్యంగా కప్పబడి ఉంది. హాజియోగ్రఫీలలో ఒకదాని ప్రకారం, వారి గురు వంశం నమ్మాళ్వార్ నుండి రామానుజుల నుండి మనవాళ మామునిగల్ వరకు శ్రీమత్ పరవస్తు కాంటోపయంత్రుడు మునీంద్ర జీయర్ వరకు వారి క్రమాన్ని దృఢంగా స్థాపించారు. వారు దివ్య ప్రబంధాన్ని అంగీకరించిన వడమ బ్రాహ్మణులు, అన్ని సంఘాలను త్యజించిన వారి ప్రాచీన పరమ ఏకాంత సంప్రదాయంలో నిలిచారు. రామానుజులు బ్రాహ్మణేతరులకు తమిళ వేదాలను బోధించడానికి, పుణ్యక్షేత్రాలు, దేవాలయాలలో స్వామిని ఆరాధించడానికి సాతానులను నియమించారు. అందువల్ల, 'సాతాని' అనే పదం వైదిక, వైదిక సంప్రదాయాల మధ్య ఆలయ నియంత్రణ కోసం యుద్ధంగా ఉద్భవించింది.[1] ఇతర ఆధారాలు వారు బ్రాహ్మణులు, బ్రాహ్మణేతరుల మిశ్రమ మూలానికి చెందిన వారని సూచిస్తున్నాయి, మరికొందరు వారు పవిత్రమైన దారాన్ని ధరించరు కాబట్టి వారు శూద్రులని సూచిస్తున్నారు. కొన్ని మూలాధారాలు వారిని గౌడీయ వైష్ణవానికి చెందిన చైతన్య మహాప్రభు, అతని క్రమశిక్షణ సనాతన గోస్వామి అనుచరులుగా సూచిస్తున్నాయి.[2]
పదకొండవ శతాబ్దం నుండి పదహారవ శతాబ్దాల వరకు, సాతానులు శ్రీరంగం, కాంచీపురం, తిరుమల-తిరుపతి, మేల్‌కోట్‌లోని చాలా ముఖ్యమైన దేవాలయాలలో పర్యవేక్షక హోదాను పొందారు.[1] పదహారవ శతాబ్దంలో సాళువ నరసింహ దేవ రాయల కాలంలో, వారు కందాడై రామానుజ అయ్యంగార్‌తో అనుబంధం కలిగి ఉన్నారు, ఒక శక్తివంతమైన ఆచార్యపురుషుడు, దీని ప్రభావం వివిధ ఆలయ కేంద్రాలకు విస్తరించింది, తిరుమలలోని వెంకటేశ్వర ఆలయంలో దాణా గృహాలు లేదా రామానుజకుటం నియంత్రించింది. వారు అనేక అధికారాలను పొందారు, వారి గురువు పేరు మీద విరాళాలు ఇచ్చారు. అయినప్పటికీ, తరువాతి కాలంలో, కందాడై ప్రభావం తగ్గినప్పుడు, సాతానులు అదే స్థితిని అనుభవించినట్లు కనిపించడం లేదు.[7]
వివిధ ఉప-విభాగాలు, పేర్లు
[మార్చు]ఏకాక్షరి, చతురాక్షరి, అష్టాక్షరి, కులశేఖర సతాని యొక్క అంతర్జాతి ఉపవిభాగాలు. ఏకాక్షరి (ఒక అక్షరం) "ఓం" అనే ఒక మార్మిక అక్షరాన్ని పఠించడం ద్వారా మోక్షాన్ని పొందాలని ఆశిస్తుంది, చతురాక్షరి "రా-మా-ను-జా" అనే నాలుగు అక్షరాల యొక్క మతపరమైన ప్రభావాన్ని విశ్వసిస్తాడు, "ఓం-నా-మో-నా-ర-యా-నా-యా" అనే ఎనిమిది అక్షరాలను పఠించడం వల్ల శాశ్వతమైన ఆనందాన్ని పొందుతారని అస్తాక్షీలు అభిప్రాయపడ్డారు,, కులశేఖరుడు వైష్ణవ సాధువు కులశేఖర ఆళ్వార్ వారసులమని చెప్పుకుంటారు.[2] దాస-నంబి, సత్తడ/చత్తడ/సతత, కులశేఖర వైష్ణవన్, రామానుజ-మతం, ఖాద్రీ వైష్ణవులు, నటాచార్మూర్తి, సమేరయ, సత్తాధవ,, వెంకటపురాడవరు ఉప-విభాగాలతో సహా సాతానుల 145 ఉప-విభాగాలను జనాభా గణన సూచిస్తుంది.[1][8]
శ్రీరంగంలో వీరిని సత్తదముండలీలని, తిరుపతిలో సత్తాడు ఏకకి అని పిలిచేవారు.[9] చటాని, అయ్యవార్, వీర వైష్ణవ, విఘాస్, విష్ణు అర్చక, చతాలి, సతాత అయ్యర్, సతనయ్య, చత్తడి సత్తావర్, సత్తడవర్ పురోహితర్ వంటి వివిధ పేర్లతో వారిని పిలుస్తారు.[2][5][8] కానీ, ఈ పేర్లు వారికి చిరాకు తెప్పించాయి, వారు వాటిని విస్మరించడానికి చాలా కష్టపడ్డారు, ప్రథమ వైష్ణవ (మొదటి/అసలు వైష్ణవ) లేదా నంబి వెంకటాపుర వైష్ణవులు అని పిలవడానికి ఇష్టపడతారు, తరువాతి పేరు తిరుపతితో, నేటి వెంకటాపుర శ్రీ వైష్ణవాల ప్రకారం. మెల్కోటే వద్ద, బ్రాహ్మణ సంఘం.[1]
ఈరోజు
[మార్చు]సాతానులు ఈనాటి కంటే గతంలో ఆలయ సేవలో గొప్ప హోదాను పొందారు. కాలక్రమేణా, వైదిక సంప్రదాయాల బరువు, విజయనగర సామ్రాజ్య పోషణ మందగించడంతో, వైదిక బ్రాహ్మణులతో సమానంగా పరిగణించబడని సాతానులు నేల కోల్పోయారు. అయినప్పటికీ, వారు సాపేక్షంగా ప్రతిష్ఠాత్మకమైనప్పటికీ, మిగతా వారందరితో కలిసి కులంగా మారడం ద్వారా సంపూర్ణ వినాశనం నుండి తమను తాము రక్షించుకున్నారు. అధికారాలు రద్దు చేయబడ్డాయి లేదా కనీసం తొలగించబడ్డాయి. 1942 వరకు చట్టపరమైన చర్య ద్వారా ప్రత్యేక హక్కును నిలిపివేసినప్పుడు శ్రీరంగం సత్తదాస్ ఇయాల్ గోస్తిలో ఇతరులతో కలిసి పఠించారు. ఇటీవలి కాలంలో వీరి సేవలందించే ఆలయాల సంఖ్య గణనీయంగా తగ్గిపోయింది. శ్రీరంగంలో వారి జనాభా గతంలో చాలా ఎక్కువగా ఉంది, ఎందుకంటే కొందరు ఇతర దేవాలయాలకు సేవ చేయడానికి బయలుదేరారు, కొందరు ఆలయ సేవకు వెలుపల జీవనోపాధిని కోరుకున్నారు.[1] 16వ శతాబ్దం వరకు, ఆలయ అధికారులలో సాతానులకు గణనీయమైన వాటా ఉంది, అయినప్పటికీ, చరిత్రలు వ్రాయబడినప్పుడు ఇది గతం యొక్క వర్ణన నుండి దాదాపుగా తుడిచివేయబడింది.[7]
కొన్ని ప్రధాన దేవాలయాలలో, కొంతమంది బ్రాహ్మణుల కంటే ముందుగా సాతానులు ప్రసాదాన్ని స్వీకరిస్తారు. ప్రధాన ఆలయాలలో వైకుంఠ ఏకాదశి వంటి ప్రత్యేక సందర్భాలలో కూడా వారు ఉన్నత సన్మానాలు పొందుతారు.[1] 1931 సెన్సస్ రిపోర్టులో మైసూర్ ఇలా పేర్కొంది "సాతాని పేరును సత్తాడు శ్రీ వైష్ణవగా మార్చాలన్న అభ్యర్థనను ఆమోదించలేము ఎందుకంటే శ్రీ వైష్ణవ బ్రాహ్మణుల యొక్క విలక్షణమైన సమూహం పేరు , సాతానీ సంఘం సాధారణంగా బ్రాహ్మణ సంఘంగా పరిగణించబడదు. కొత్త పేరును స్వీకరించడం తప్పుదారి పట్టించేది కావచ్చు."[10] వారు ప్రస్తుతం ఆంధ్రప్రదేశ్, తెలంగాణ రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలచే ఇతర వెనుకబడిన తరగతుల (OBC) జాబితాలో చేర్చబడ్డారు.[11][12]
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 1.8 Lester, Robert C. (1 January 1994). "The Sattada Srivaisnavas". The Journal of the American Oriental Society. JSTOR 604951.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 Hassan, Syed Siraj ul (1989). The Castes and Tribes of H.E.H. the Nizam's Dominions (in ఇంగ్లీష్). Asian Educational Services. p. 586. ISBN 978-81-206-0488-9.
- ↑ Thurston, Edgar (1909). Castes and Tribes of Southern India Volume 6. Government Press.
- ↑ Oddie, Geoffrey A. (2013) [1991]. Hindu and Christian in South-East India. Routledge. p. 95. ISBN 978-1-13677-377-8.
- ↑ 5.0 5.1 Singh, Kumar Suresh (2001). People of India (in ఇంగ్లీష్). Anthropological Survey of India. p. 267. ISBN 978-81-85938-88-2.
- ↑ "గుర్తింపునకు నోచని చాత్తాద వైష్ణవులు | Andhrabhoomi - Telugu News Paper Portal | Daily Newspaper in Telugu | Telugu News Headlines | Andhrabhoomi". www.andhrabhoomi.net. Archived from the original on 2016-08-16. Retrieved 2018-05-23.
- ↑ 7.0 7.1 Dutta, Ranjeeta (2015). "Reading Community Identities and Traditions: The History and Representation of the Shrivaishnavas of South India". Studies in Humanities and Social Sciences. 18 (1–2): 141–68. S2CID 161734042.
- ↑ 8.0 8.1 Rao, H. V. Nanjundayya (1934). The Mysore Tribes and Castes Volume 4. Mysore: Mysore Government Press. p. 586.
- ↑ Stein, Burton (1968). "Social Mobility and Medieval South Indian Hindu Sects". Social Mobility and the Caste System in India: An Interdisciplinary Symposium (Paris): 78–94.
- ↑ Bairy, Ramesh (2013). Being Brahmin, Being Modern: Exploring the Lives of Caste Today. Routledge. pp. 167–168. ISBN 978-1-13619-819-9.
- ↑ "Central List of OBCs for the State of Andhra Pradesh" (PDF).
- ↑ "Backward Classes / Communities in the State of Telangana" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2021-08-11. Retrieved 2022-07-29.