చాముండి కొండలు
చాముండి కొండలు, కర్ణాటక రాష్ట్రంలోని మైసూర్ నగరానికి తూర్పున 13 కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉన్నాయి. ఈకొండపై చాముండేశ్వరీ దేవి అమ్మవారి గుడి ఉంది. ఇవి 1,000 మీటర్ల (3,489 అడుగులు) ఎత్తులో ఉన్నాయి.కొండశిఖరంపై చాముండేశ్వరి ఆలయం ఉన్నందున ఆ కొండలకు ఈ పేరు వచ్చింది.[1][2] ఈ ఆలయం మైసూర్ రాజవంశస్థులచే ‘మహీషాసుర మర్దిని’ నామంతో శ్రీ చాముండేశ్వరికి అంకితం చేయబడింది.
చరిత్ర
[మార్చు]
కృష్ణరాజు వడయార్ III బంగారుపూతతో గోపురాన్ని నిర్మించి, అతని ముగ్గురు రాణుల విగ్రహాలను ఏర్పాటు చేశాడు.1827 లో, కృష్ణరాజ వడయార్ III పండుగలు , ఊరేగింపుల ఉత్సవాలు నిర్వహించాడు.1843 లో సింహావాహనం బహుమతిగా ఇచ్చాడు.నారాయణ స్వామి, మహాబలేశ్వరాలకు అంకితం చేసిన మరో రెండు దేవాలయాలు ఉన్నాయి. హొయసల పాలన ప్రారంభానికి ముందే శ్రీ మహాబలేశ్వర ఆలయం నిర్మించబడింది. ఎపిగ్రాఫికల్ సాక్ష్యాలు ఈ ప్రాంతాన్ని మాభాల లేదా మబ్బాలా తీర్థంగా సూచిస్తాయిని హొయసలలో పేర్కొనబడింది. విష్ణువర్ధన రాజు ఈ ఆలయానికి 1128 A.D. భారీ నంది విగ్రాహాన్ని భారతదేశంలో అతిపెద్దది, ముందు భాగంలో 25 అడుగుల (7.5 మీటర్లు) పొడవు, 16 అడుగులు (4.8 మీటర్లు) ఎత్తు కలిగి, దాని మెడ చుట్టూ సున్నితమై అద్భుతమైన లాకెట్టు గంట , ఈ భారీ ఎద్దును సృష్టించడానికి దొడ్డదేవరాజు కారణం.[2]
చారిత్రాత్మకంగా, చాముండి కొండను పూర్వం మార్బాలా బెట్టా (తీర్థ) లేదా మాబాలా బెట్టా అని పిలిచేవారు, ఎందుకంటే చాముండేశ్వరి ఆలయం పక్కన ఉన్న కొండపై పూర్వపు ఆలయం ఉంది.ఈ ఆలయం మహాబాల (శివుని రూపాలలో ఒకటి) కు అంకితం చేయబడింది.ఈ కొండ 10 వ శతాబ్దం నాటికే పవిత్ర స్థలంగా భావించేవారు.ఆలయ నిర్వహణకు, భగవంతుని ఆరాధన కోసం హొయసల రాజు విష్ణువర్ధన నిధులు ఇచ్చారని చెబుతారు.అయితే తరువాత, మైసూర్ వడయార్ పాలకుల ఆధ్వర్యంలో అప్పటి మైసూర్ రాష్ట్రానికి రాజధానిగా మారినప్పుడు, చాముండి ఆలయానికి ప్రాముఖ్యత లభించింది.అధికారంలో ఉన్న రాజులలో ఒకరైన చమరాజా వడయార్ కొండను సందర్శించినప్పుడు ఒకప్పుడు మెరుపులధాటికి గురైయ్యాడని చెబుతారు.అద్భుతంగా అతను బయటపడ్డాడు, కానీ జుట్టు పూర్తిగా పోగొట్టుకున్నాడు బోలా చమరాజా వడయార్ (చమరాజా వడయార్ - బట్టతల) గా ప్రసిద్ది చెందాడు.దేవత దయవల్ల తన ప్రాణాలు రక్షించబడ్డాయని అతను నమ్మాడు.అందువల్ల పాలకుడు దేవతను కుటుంబ దేవతగా స్వీకరించాడని కథనం.అతను తరువాత అతని వారసులు ఆలయాన్ని మెరుగుపరచడం ప్రారంభించారు. తద్వారా ఈ కొండ చాముండి కొండగా చెందింది.తరువాత రాజు దొడ్డ దేవరాజా (1659-1673) యాత్రికుల ప్రయోజనం కోసం వెయ్యి మెట్లు నిర్మించాడు.(1664).ఇవి ఇప్పటికీ ఉపయోగించబడుతున్నాయి.[3]
చాముండేశ్వరీ ఆలయం
[మార్చు]ఈ కొండపై చాముండేశ్వరి దేవి గుడి ఉంది. ఎన్నో శతాబ్దాల నుంచీ మైసూరు రాజులు ఈ అమ్మవారిని కొలుస్తున్నారు. కృష్ణరాజ ఉడయార్ III ఈ గుడిని పునర్నిర్మించారు.అసలు ఆలయం గురించి పెద్దగా తెలియకపోయినా, ప్రస్తుత చాముండి ఆలయం ద్రావిడ శైలిలో నిర్మించబడింది.ఇది చాలా పెద్దది. మైసూర్ తరువాత పాలకులు ఎప్పటికప్పుడు మెరుగుదలలు చేశారు. ప్రధాన ద్వారం వద్ద ప్రస్తుతం ఉన్న ఏడు అంతస్థుల టవర్ (గోపుర) ను 1799-1831 వరకు మైసూర్ పాలించిన కృష్ణరాజ వడయార్ III నిర్మించారు. దేవాలేరు అనే దగ్గరి పురాతన పవిత్ర చెరువు కూడా ఉంది. ఇది దేవత ఆరాధనకు నీటిని అందించడమే కాక స్థానిక ప్రజల అవసరాలను కూడా తీరుస్తుంది. ఈ ఆలయానికి చాలా దగ్గరగా ఉన్న రాజేంద్ర విలాస్ అనే గంభీరమైన రాజభవనం ఉంది, దీనిని మహారాజులు ఆలయానికి వెళ్లినప్పుడు ప్రత్యేకంగా ఉపయోగించేవారు.[3]
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ "Chamundi Hills | Chamudeshwari |Nandi at Mysore | Mahishasura". Karnataka.com. 2019-09-04. Retrieved 2021-04-20.
- ↑ 2.0 2.1 "Chamundi Hill | District Mysuru, Government of Karnataka | Heritage city | India". Retrieved 2021-04-20.
- ↑ 3.0 3.1 "Mysore Nature - Chamundi Hill Reserve Forest". www.mysorenature.org. Retrieved 2021-04-21.