జలవనరులు, నదుల అభివృద్ధి, గంగా పునరుజ్జీవన మంత్రిత్వ శాఖ
భారతదేశంలోని నీటి వనరుల అభివృద్ధి & నియంత్రణకు సంబంధించిన నియమాలు, నిబంధనలను రూపొందించడం & నిర్వహించడం కోసం జలవనరులు, నది అభివృద్ధి & గంగా పునరుజ్జీవన మంత్రిత్వ శాఖ అత్యున్నత సంస్థ. 1985 జనవరిలో అప్పటి నీటిపారుదల, విద్యుత్ మంత్రిత్వ శాఖ విభజన తరువాత నీటిపారుదల శాఖ జలవనరుల మంత్రిత్వ శాఖగా పునర్నిర్మించబడినప్పుడు మంత్రిత్వ శాఖ ఏర్పడింది.
2014 జూలై లో మంత్రిత్వ శాఖ "జల వనరుల మంత్రిత్వ శాఖ, నది అభివృద్ధి, గంగా పునరుజ్జీవనం" గా పేరు మార్చబడింది, ఇది గంగా నది దాని ఉపనదులలోని కాలుష్యాన్ని పరిరక్షణ, అభివృద్ధి, నిర్వహణ & అరికట్టడం కోసం జాతీయ గంగా రివర్ బేసిన్ అథారిటీగా మార్చబడింది. మే 2019లో ఈ మంత్రిత్వ శాఖను త్రాగునీరు, పారిశుద్ధ్య మంత్రిత్వ శాఖతో విలీనం చేసి జలశక్తి మంత్రిత్వ శాఖను ఏర్పాటు చేశారు.
సంస్థలు
[మార్చు]- బన్సాగర్ కంట్రోల్ బోర్డ్
- బెత్వా రివర్ బోర్డ్
- బ్రహ్మపుత్ర బోర్డు
- సెంట్రల్ గ్రౌండ్ వాటర్ బోర్డ్ [1]
- సెంట్రల్ సాయిల్ అండ్ మెటీరియల్స్ రీసెర్చ్ స్టేషన్[2]
- సెంట్రల్ వాటర్ అండ్ పవర్ రీసెర్చ్ స్టేషన్
- సెంట్రల్ వాటర్ కమీషన్[3]
- ఫరక్కా బ్యారేజ్ ప్రాజెక్ట్
- గంగా వరద నియంత్రణ కమిషన్
- నర్మదా కంట్రోల్ అథారిటీ
- నేషనల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ హైడ్రాలజీ , రూర్కీ[4]
- నేషనల్ ప్రాజెక్ట్స్ కన్స్ట్రక్షన్ కార్పొరేషన్ లిమిటెడ్
- జాతీయ నీటి అభివృద్ధి సంస్థ
- నార్త్ ఈస్టర్న్ రీజినల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ వాటర్ అండ్ ల్యాండ్ మేనేజ్మెంట్ (NERIWALM)[5]
- సర్దార్ సరోవర్ నిర్మాణ సలహా కమిటీ
- తుంగభద్ర బోర్డు
- ఎగువ యమునా నది బోర్డు
- WAPCOS లిమిటెడ్
కేబినెట్ మంత్రులు
[మార్చు]గమనిక: MoS (I/C) – రాష్ట్ర మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత)
సహాయ మంత్రుల జాబితా
[మార్చు]ఫోటో | మంత్రి
(జనన-మరణ) నియోజకవర్గం |
పదవీకాలం | రాజకీయ పార్టీ | మంత్రిత్వ శాఖ | ప్రధాన మంత్రి | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|
నుండి | కు | కాలం | |||||
రాష్ట్ర నీటిపారుదల & విద్యుత్ శాఖ మంత్రి | |||||||
OV అళగేశన్
(1911–1992) చెంగల్పట్టు ఎంపీ |
8 మే
1962 |
19 జూలై
1963 |
1 సంవత్సరం, 72 రోజులు | భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | నెహ్రూ IV | జవహర్లాల్ నెహ్రూ | |
కానూరి లక్ష్మణరావు
(1902–1986) విజయవాడ ఎంపీ |
9 జూన్
1964 |
19 జూలై
1964 |
40 రోజులు | శాస్త్రి | లాల్ బహదూర్ శాస్త్రి | ||
24 జనవరి
1966 |
13 నవంబర్
1966 |
293 రోజులు | ఇందిరా ఐ | ఇందిరా గాంధీ | |||
రాష్ట్ర వ్యవసాయం & నీటిపారుదల శాఖ మంత్రి | |||||||
అన్నాసాహెబ్ షిండే
(1922–1993) కోపర్గావ్ ఎంపీ |
10 అక్టోబర్
1974 |
24 మార్చి
1977 |
2 సంవత్సరాలు, 165 రోజులు | భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | ఇందిరా II | ఇందిరా గాంధీ | |
షా నవాజ్ ఖాన్
(1914–1993) మీరట్ ఎంపీ |
10 అక్టోబర్
1974 |
24 మార్చి
1977 |
2 సంవత్సరాలు, 165 రోజులు | ||||
భాను ప్రతాప్ సింగ్
(జననం 1935) ఉత్తరప్రదేశ్కు రాజ్యసభ ఎంపీ |
14 ఆగస్టు
1977 |
15 జూలై
1979 |
1 సంవత్సరం, 335 రోజులు | జనతా పార్టీ | దేశాయ్ | మొరార్జీ దేశాయ్ | |
నాథూరామ్ మిర్ధా
(1921–1996) నాగౌర్ ఎంపీ |
4 ఆగస్టు
1979 |
25 అక్టోబర్
1979 |
82 రోజులు | జనతా పార్టీ (సెక్యులర్) | చరణ్ | చరణ్ సింగ్ | |
ఎంవీ కృష్ణప్ప
(1918–1980) చిక్కబల్లాపూర్ ఎంపీ |
4 ఆగస్టు
1979 |
14 జనవరి
1980 |
163 రోజులు | ||||
రాష్ట్ర నీటిపారుదల శాఖ మంత్రి | |||||||
జియావుర్ రెహమాన్ అన్సారీ
(1925–1992) ఉన్నావ్ ఎంపీ |
19 జనవరి
1980 |
29 జనవరి
1983 |
3 సంవత్సరాలు, 10 రోజులు | భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | ఇందిర III | ఇందిరా గాంధీ | |
హరినాథ్ మిశ్రా దర్భంగా
ఎంపీ |
2 ఆగస్టు
1984 |
31 అక్టోబర్
1984 |
90 రోజులు | ||||
రాష్ట్ర జలవనరుల శాఖ మంత్రి | |||||||
కృష్ణ సాహి
(జననం 1931) బెగుసరాయ్ ఎంపీ |
14 ఫిబ్రవరి
1988 |
4 జూలై
1989 |
1 సంవత్సరం, 140 రోజులు | భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | రాజీవ్ II | రాజీవ్ గాంధీ | |
ప్రేమ్ ఖండూ తుంగన్
(జననం 1946) అరుణాచల్ వెస్ట్ ఎంపీ |
19 జనవరి
1993 |
10 ఫిబ్రవరి
1995 |
2 సంవత్సరాలు, 22 రోజులు | రావు | పివి నరసింహారావు | ||
పీవీ రంగయ్య నాయుడు
(జననం 1933) ఖమ్మం ఎంపీ |
10 ఫిబ్రవరి
1995 |
16 మే
1996 |
1 సంవత్సరం, 96 రోజులు | ||||
సోంపాల్ శాస్త్రి
(జననం 1942) బాగ్పత్ ఎంపీ |
3 ఫిబ్రవరి
1999 |
13 అక్టోబర్
1999 |
252 రోజులు | భారతీయ జనతా పార్టీ | వాజ్పేయి II | అటల్ బిహారీ వాజ్పేయి | |
బిజోయ చక్రవర్తి
(జననం 1939) గౌహతి ఎంపీ |
13 అక్టోబర్
1999 |
22 మే
2004 |
4 సంవత్సరాలు, 222 రోజులు | వాజ్పేయి III | |||
జై ప్రకాష్ నారాయణ్ యాదవ్
(జననం 1954) ముంగేర్ ఎంపీ |
23 మే
2004 |
6 నవంబర్
2005 |
1 సంవత్సరం, 167 రోజులు | రాష్ట్రీయ జనతా దళ్ | మన్మోహన్ ఐ | మన్మోహన్ సింగ్ | |
24 అక్టోబర్
2006 |
22 మే
2009 |
2 సంవత్సరాలు, 210 రోజులు | |||||
విన్సెంట్ పాలా
(జననం 1968) షిల్లాంగ్ ఎంపీ |
28 మే
2009 |
28 అక్టోబర్
2012 |
3 సంవత్సరాలు, 153 రోజులు | భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | మన్మోహన్ II | ||
జలవనరులు, నదుల అభివృద్ధి & గంగా పునరుజ్జీవన శాఖ సహాయ మంత్రి | |||||||
సంతోష్ కుమార్ గంగ్వార్
(జననం 1948) బరేలీ ఎంపీ |
27 మే
2014 |
9 నవంబర్
2014 |
166 రోజులు | భారతీయ జనతా పార్టీ | మోదీ ఐ | నరేంద్ర మోదీ | |
సన్వర్ లాల్ జాట్
(1955–2017) అజ్మీర్ ఎంపీ |
9 నవంబర్
2014 |
5 జూలై
2016 |
1 సంవత్సరం, 239 రోజులు | ||||
విజయ్ గోయెల్
(జననం 1954) రాజస్థాన్ రాజ్యసభ ఎంపీ |
5 జూలై
2016 |
3 సెప్టెంబర్
2017 |
1 సంవత్సరం, 60 రోజులు | ||||
సంజీవ్ బల్యాన్
(జననం 1972) ముజఫర్నగర్ ఎంపీ |
5 జూలై
2016 |
3 సెప్టెంబర్
2017 |
1 సంవత్సరం, 60 రోజులు | ||||
అర్జున్ రామ్ మేఘ్వాల్
(జననం 1953) బికనీర్ ఎంపీ |
3 సెప్టెంబర్
2017 |
30 మే
2019 |
1 సంవత్సరం, 269 రోజులు | ||||
సత్యపాల్ సింగ్
(జననం 1955) బాగ్పత్ ఎంపీ |
3 సెప్టెంబర్
2017 |
30 మే
2019 |
1 సంవత్సరం, 269 రోజులు | ||||
మంత్రిత్వ శాఖ తాగునీరు & పారిశుద్ధ్య మంత్రిత్వ శాఖతో విలీనం చేసి జలశక్తి మంత్రిత్వ శాఖను ఏర్పాటు చేసింది |
ఉప మంత్రులు
[మార్చు]ఫోటో | మంత్రి
(జనన-మరణ) నియోజకవర్గం |
పదవీకాలం | రాజకీయ పార్టీ | మంత్రిత్వ శాఖ | ప్రధాన మంత్రి | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|
నుండి | కు | కాలం | |||||
నీటిపారుదల & విద్యుత్ శాఖ డిప్యూటీ మంత్రి | |||||||
జైసుఖ్లాల్ హాథీ
(1909–1982) గుజరాత్ (రాజ్యసభ), 1957 వరకు హలార్కు ఎంపీ , 1957 నుండి |
12 సెప్టెంబర్
1952 |
17 ఏప్రిల్
1957 |
9 సంవత్సరాలు, 210 రోజులు | భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | నెహ్రూ II | జవహర్లాల్ నెహ్రూ | |
17 ఏప్రిల్
1957 |
10 ఏప్రిల్
1962 |
నెహ్రూ III | |||||
శ్యామ్ ధర్ మిశ్రా
(1919–2001) మీర్జాపూర్ ఎంపీ |
15 జూన్
1964 |
11 జనవరి
1966 |
1 సంవత్సరం, 223 రోజులు | శాస్త్రి | లాల్ బహదూర్ శాస్త్రి | ||
11 జనవరి
1966 |
24 జనవరి
1966 |
నందా II | గుల్జారీలాల్ నందా
(నటన) | ||||
సిద్ధేశ్వర ప్రసాద్
(1929–2023) నలంద ఎంపీ |
13 నవంబర్
1967 |
18 మార్చి
1971 |
3 సంవత్సరాలు, 170 రోజులు | ఇందిరా ఐ | ఇందిరా గాంధీ | ||
18 మార్చి
1971 |
2 మే
1971 |
ఇందిరా II | |||||
బైజ్నాథ్ కురీల్
(1920–1984) రామ్సనేహిఘాట్కు ఎంపీ |
2 మే
1971 |
4 ఫిబ్రవరి
1973 |
1 సంవత్సరం, 278 రోజులు | ||||
బాల్గోవింద్ వర్మ
(1923–1980) ఖేరీ ఎంపీ |
5 ఫిబ్రవరి
1973 |
9 నవంబర్
1973 |
277 రోజులు | ||||
సిద్ధేశ్వర ప్రసాద్
(1929–2023) నలంద ఎంపీ |
9 నవంబర్
1973 |
10 అక్టోబర్
1974 |
335 రోజులు | ||||
వ్యవసాయం & నీటిపారుదల శాఖ డిప్యూటీ మంత్రి | |||||||
కేదార్ నాథ్ సింగ్ సుల్తాన్ పూర్
ఎంపీ |
10 అక్టోబర్
1974 |
24 మార్చి
1977 |
2 సంవత్సరాలు, 165 రోజులు | భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | ఇందిరా II | ఇందిరా గాంధీ | |
ప్రభుదాస్ పటేల్
(1914–?) దభోయ్ ఎంపీ |
23 అక్టోబర్
1974 |
14 మార్చి
1977 |
2 సంవత్సరాలు, 142 రోజులు |
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ "Central Ground Water Board, Ministry of Water Resources, RD &GR Government of India". Cgwb.gov.in. Retrieved 15 September 2018.
- ↑ "Home Page: Central Soil and Materials Research Station". Csmrs.gov.in. Retrieved 15 September 2018.
- ↑ "Central Water Commission - An apex organization in water resources development in India". Cwc.gov.in. Retrieved 15 September 2018.
- ↑ "National Institute of Hydrology, Roorkee, India". Nihroorkee.gov.in. Retrieved 15 September 2018.
- ↑ "Welcome to NERIWALM, INDIA". Neriwalm.gov.in. Archived from the original on 5 జూన్ 2023. Retrieved 15 September 2018.