జీర్ణ వ్యవస్థ
 | ఈ వ్యాసం పూర్తిగానో, పాక్షికంగానో గూగుల్ అనువాద వ్యాసాల ప్రాజెక్టు (2009-2011) ద్వారా గూగుల్ అనువాదఉపకరణాల నాణ్యతను పెంచడంలో భాగంగా కొన్నిపరిమితులతో ఆంగ్ల వికీవ్యాసంనుండి మానవ అనువాదకులు అనువదించారు. అందుచేత ఇందులోని వాక్య నిర్మాణాలు, పదాల ఎంపిక కాస్త కృత్రిమంగా ఉండే అవకాశం ఉంది. అనువాదాన్ని వీలైనంతగా సహజంగా తీర్చిదిద్ది, ఈ మూసను తొలగించి చర్చా పేజీలో {{వికీప్రాజెక్టు_గూగుల్_అనువాదవ్యాసాలు-మెరుగుపరచిన}} చేర్చండి. |
డైజషన్‌ (ఆంగ్లం: Digestion) అనేది ఆహారాన్ని చిన్న చిన్న భాగాలుగా చేసి రక్త ప్రవాహం‌లో కలిసిపోయేలా చేసే ఒక యాంత్రిక మరియు రసాయనిక ప్రక్రియ. ఉదాహరణకు, డైజషన్‌ అనేది కాటాబాలిసమ్‌ యొక్క రూపం: ఆహారం యొక్క పెద్ద అణువులను చిన్నవిగా మార్చడం.
ముక్కు ద్వారా శ్వాస తీసుకునే జీవులు, ఆహారాన్ని నోటి ద్వారా తీసుకుని, దానిని పళ్లతో నములుతాయి. ఇక్కడ రసాయన ప్రక్రియ ప్రారంభమవుతుంది. లాలాజల గ్రంధుల సాయంతో లాలాజలంలో రసాయనాలు ఉత్పత్తి అవుతాయి. దీనిని మాస్టికేషన్‌ అంటారు. తర్వాత ఇది పోట్టలోని ఈసోపేగస్ లోకి వెళతాయి. అక్కడ హైడ్రాలిక్‌ యాసిడ్‌ సూక్ష్మక్రిములను చంపేసి, కొంత ఆహారాన్ని యాంత్రికంగా ముక్కలు చేస్తుంది. (ఉదాహరణకు ప్రొటీన్ల యొక్క డీన్యూట్రిషన్‌) కొంత భాగాన్ని రసాయన మార్పులు చేస్తాయి. హైడ్రోక్లోరిక్ యాసిడ్‌ అనేది తక్కువ స్థాయిలో పిహెచ్‌ను కలిగి ఉంటుంది. ఇది ఎంజైమ్‌లకు చాలా ఉపయోగకరం. కొంత సమయం తర్వాత (మానవుల్లో గంట లేదా రెండు గంటలు, కుక్కల్లో 4 నుంచి ఆరు గంటలు, పిల్లుల్లో మరికొంత తక్కువ సమయం,...) కైమ్‌ అనే ద్రవం ఏర్పడుతుంది. ఈ కైమ్‌ అనేది చిన్న ప్రేగుల ద్వారా వెళ్లి, అక్కడ 95 శాతం పోషక విలువలను తీసుకుంటుంది. అక్కడి నుండి పెద్ద ప్రేగుల ద్వారా వెళ్లి మరియు మల విసర్జన ద్వారా విసర్జించబడుతుంది.[1]
ఇతర జీవక్రిములు ఆహారాన్ని అరిగించుకోవటానికి విభిన్న పద్ధతులను ఆచరిస్తాయి.
విషయ సూచిక
- 1 డైజెస్టివ్‌ సిస్టమ్స్‌
- 2 వెర్టబ్రేట్‌ డైజషన్‌ యొక్క అవలోకనం
- 3 మానవ జీర్ణ ప్రక్రియ
- 4 క్రొవ్వు పదార్ధాల జీర్ణం
- 5 డైజెస్టివ్‌ హార్మోన్లు
- 6 జీర్ణం అవ్వటం‌లో pH యొక్క ప్రాముఖ్యత
- 7 జంతవుల జీర్ణాశయం వలన మానవులకున్న ఉపయోగాలు
- 8 వీటిని కూడా చూడండి
- 9 సూచనలు
- 10 బాహ్య లింకులు
డైజెస్టివ్‌ సిస్టమ్స్‌[మార్చు]
డైజెస్టివ్‌ సిస్టమ్స్‌ అనేవి అనేక విధాలుగా ఉంటుంది. అంతర్గత, బహిర్గత డైజషన్‌ విషయంలో ప్రాథమికంగా కొంత తేడా ఉంది. బహిర్గత డైజషన్‌ అనేది మొదటగా ఉద్భవించింది. అధిక శాతం ఫుంగి దీనిమీదే ఆధారపడుతుంది.[2] ఈ పద్ధతిలో,ఎంజైమ్స్ అనేవి జీవక్రిమి చుట్టూ ఉన్న పర్యావరణాన్ని కాపాడుతుంటాయి. ఇవి అక్కడ ఆర్గానిక్‌ పదార్ధాలను తగ్గిస్తాయి మరియు కొన్ని ఉత్పత్తులు జీవక్రిమి లోకి తిరిగి వెళ్ళిపోతాయి. తర్వాత, జంతువుల్లో ఇది ఒక ఒక గొట్టంలా చుట్టుకోవటం మరియు అంతర్గత డైజషన్‌ ఉద్భవానికి దారి తీసింది. ఇది మరింత సమర్ధవంతగా పనిచేస్తుంది, ఎందుకంటే చెల్లాచెదురు అయిన ఉత్పత్తులను ఇది తిరిగి సొంతం చేసుకుంటుంది మరియు రసాయన వాతావరణాన్ని మరింత సమర్ధవంతంగా నియంత్రిస్తుంది.[3]
దాదాపు అన్ని రకాల స్పైడర్స్‌తో పాటు కొన్ని జీవక్రిములు సాధారణంగా రహస్య బయోటాక్సిన్స్‌ మరియు డైజెస్టివ్‌ రసాయనాలను (ఉదాహరణకు ఎంజైమ్స్), సూప్‌ అనే పదార్ధాన్ని తీసుకోవటానికి ముందుగా కణాల వెలుపలి వాతావరణంలోకి విడుదల చేస్తాయి. ఇతరులలో, ఒకసారి సామర్థ్యం ఉన్న పోషక ఆహారం లేదా ఆహారం జీవక్రిములు లోపలకి వెళ్ళినప్పుడు ఇక్కడ డైజషన్‌ అనేది వెసికల్‌ లేదా శాస్‌ వంటి నిర్మాణానికి, ఒక ట్యూబ్‌ ద్వారా జరుగుతుంది లేదా సమర్ధంగా పోషకాలను పీల్చుకొనే లక్ష్యంతో ఉన్న అనేక ప్రత్యేకించిన అవయవాలు ద్వారా జరుగుతుంది.
సీక్రెషన్‌ వ్యవస్థలు[మార్చు]
పర్యావరణాలలో జీవక్రిములు నుంచి పోషకాలను అనేక వ్యవస్థలలో బ్యాక్టీరియా ఉపయోగించుకుంటుంది.
చానల్‌ రవాణా వ్యవస్థ[మార్చు]
చానల్‌ రవాణా వ్యవస్థలో అనేక మాంసకృతులు, ఒక కాంటిజియస్‌ చానెల్‌ ద్వారా లోపలకు మరియు బయటకు ప్రయాణించి బ్యాక్టీరియాను ఉత్పత్తి చేస్తాయి. ఇది చాలా సాధారణ వ్యవస్థ. ఇందులో కేవలం మూడు ప్రోటీన్ల సబ్‌యూనిట్లు మాత్రమే ఉంటాయి: ABC ప్రొటీన్‌, మెంబ్రాన్‌ ఫ్యుషన్‌ ప్రొటీన్‌ (MFP), మరియు ఇతర మెంబ్రేన్ ప్రొటీన్‌ (OMP). ఇక్కడ సెక్రేషన్‌ వ్యవస్థ అనేక పరమాణువులను పంపిస్తుంది. ఐయాన్స్‌ నుంచి, డ్రగ్స్‌ నుంచి, అనేక పరిమాణాల (20 - 900 kDa)) ప్రొటీన్స్‌ వరకు. పరమాణువులు అనేవి అనేక పరిమాణాలలో చిన్న ఎస్కరిచియా కొలి పెప్టిడ్‌ కొలిసిన్‌ వి (10 kDa) నుంచి సూడోమోనాస్‌ ఫ్లూరెసెన్స్‌ కణం వరకు పూర్తి ప్రొటీన్‌ లాప్‌ ఎ యొక్క 900 kDa వరకు వైవిధ్యంగా ఉంటాయి.[4]
మాలిక్యులర్‌ సిరింజ్‌[మార్చు]
మాలిక్యులర్‌ సిరెంజ్‌ అనేది ఎక్కడైతే బ్యాక్టిరియమ్‌ ద్వారా పని జరుగుతుందో (ఉదాహరణకు, అనేక రకాల సాల్మోనెల్లా, షీగెల్లా, యెర్సినియా ) అక్కడ యుకోరోటిక్‌ కణాల‌లోకి మాంసకృతులను పంపుతాయి. ఇలాంటి ఒక వ్యవస్థను తొలుత వై.పెస్టిస్‌ ఆవిష్కరించారు మరియు టాక్సిన్స్‌ అనేవి బ్యాక్టిరియల్‌ సైటోప్లాజమ్‌ నుంచి సైటోప్లాజ్మ్‌ లోకి నేరుగా పంపుతాయి మరియు ఇక్కడ ఆతిధ్య కణాలు అనేవి ఎక్స్‌ట్రాకణంయులర్‌ మీడియమ్‌ కంటే సాధారణంగా పని చేస్తాయి.[5]
కంజుగేషన్‌ యంత్రాంగం[మార్చు]
కంజుగేషన్‌ యంత్రాంగం అనేది కొంత బ్యాక్టీరియా (మరియు ఆర్చీయెల్‌ ఫ్లాగెల్లా) DNA మరియు ప్రొటీన్లను రవాణా చేయడంలో సమర్ధంగా పని చేస్తాయి. ఇది ఆగ్రోబ్యాక్టిరియమమ్‌ ట్యుమ్‌ప్యాసిన్స్‌లో ఆవిష్కరించబడింది. ఈ పద్ధతి వినియోగించుకొని టి ప్లాస్మిడ్‌ మరియు ప్రొటీన్స్‌ను ప్రవేశపెట్టి, క్రోన్‌గాల్‌ (ట్యూమర్‌)ను ఇవి వృద్ధి చేస్తాయి.[6] ఆగ్రోబాక్టీరియమ్‌ టుమ్‌ఫేసిన్స్‌ యొక్క VirB కాంప్లెక్స్ అనేది ప్రొటోటోపిక్‌ వ్యవస్థగా పనిచేస్తుంది.[7]
నైట్రోజన్‌ ఫిక్సింగ్‌ రైజోబియా అనేది చాలా ఆసక్తికరమైన విషయం. ఇక్కడ కంజుగేటివ్‌ ఎలిమెంట్స్‌ సహజంగానే ఇంటర్‌ కింగ్‌డమ్‌ కంజుగేషన్‌లో నిమగ్నం అయి ఉంటాయి. ఆగ్రోబ్యాక్టిరియమ్‌ Ti లేదా Ri ప్లాస్మిడ్స్‌ వంటి ఇలాంటి అంశాలు అనేవి ప్లానెట్‌ కణంస్‌లోని అంశాలను కలిగి ఉంటాయి. రవాణా చేయబడిన జన్యువులు మొక్క కణం యొక్క న్యూక్లియస్ లోకి ప్రవేశిస్తాయి మరియు మొక్క కణాలను ఒపైన్స్ ఉత్పత్తి చేసే కర్మాగారాలుగా మారుస్తాయి, వాటిని బాక్టీరియా కార్బన్ మరియు శక్తి మూలాలుగా వినియోగిస్తుంది. మొక్క కణాలు అనేవి క్రోన్‌ గాల్ లేదా రూట్‌ ట్యూమర్స్‌కు దారి తీస్తాయి. Ti మరియు Ri స్లాస్మిడ్స్‌ అనేవి బ్యాక్టిరియా యొక్క ఎండోసింబయెంట్స్‌గా ఉంటుంది. ఇక్కడ ఎండోసిమంబయెంట్స్‌ (లేదా పారాసైట్స్‌) అనేవి మొక్క‌లో ప్రభావం చూపుతాయి.
Ti మరియు Ri ప్లాస్మిడ్స్‌ అనేవి వాటంతట అవే కంజుగెటివ్‌గా ఉంటాయి. అంతర-కింగ్డం బదిలీ కొరకు (ది విర్‌, లేదా విరులెన్స్‌, ఒపెరాన్‌) బాక్టీరియా మధ్య Ti మరియు Ri బదిలీ (ది ట్రా, లేదా ట్రాన్స్‌ఫర్‌, ఓపెరాన్‌) ఒక స్వత్రంత్ర వ్యవస్థను వినియోగించుకుంటుంది. ఇలాంటి బదిలీలు గతంలో ఏర్పడిన అగ్రోబ్యాక్టిరియా నుంచి ఒత్తిడిని ఎదుర్కొంటాయి.
అవుటర్‌ మెంబ్రేన్ వెసిల్స్‌ విడుదల[మార్చు]
పైన పేర్కొన్న బహుళ ప్రొటీన్‌ సమ్మేళనాల వినియోగానికి అదనంగా, మెటీరియల్‌ను విడుదల చేయడానికి గ్రామ్‌ నెగెటివ్ బ్యాక్టీరియా మరొక పద్ధతి కలిగి ఉంది: అవుటర్‌ మెంబ్రేన్ వెసిల్స్‌ యొక్క ఏర్పాటు.[8] అవుటర్‌ మెంబ్రేన్ పించ్‌ ఆఫ్‌ యొక్క భాగాలు, లిపిడ్‌ బైలేయర్‌ నిర్మాణం ఫెరికల్‌ ఏర్పాటులో ఫెరిప్లాస్మిక్‌ మెటీరియల్ కలిగి ఉంటాయి. అనేక బ్యాక్టిరియల్‌ స్పీసెస్‌ లోని అనేక వెసికిల్స్‌లో విరులెన్స్‌ ఫ్యాక్టర్స్‌ ఉంటాయి. కొన్ని ఇమ్యునోమోడ్యులరీ ప్రభావాలని కలిగి ఉంటాయి మరియు కొన్ని నేరుగా ఆతిధ్య కణాలకు అతుక్కొని ఇంటాక్సికేట్ చేస్తాయి. వెసికల్స్‌ విడుదల సమయంలో, స్ట్రెస్‌ కండిషన్స్‌ గురించి సాధారణ స్పందన ఉంటుంది. కార్గొ ప్రోటీన్స్‌ యొక్క లోడింగ్‌ పద్ధతి, చాలా ఎంచుకోదగ్గదిగా ఉంటుంది.[9]
ఫాగోసోమ్‌[మార్చు]
ఫాగోసోమ్‌ అనేది ఫాగోసైటోసిస్‌లో పీల్చుకోబడిన అణువు చుట్టూ నిర్మితమైన వాక్యుల్. ఈ వాక్యుల్ అనేది ప్రత్యేకించిన కణం చుట్టూ ఉన్న పొరలో ఏర్పాటవుతుంది. ఫాగోసోమ్‌ అనేది రోగకారక సూక్ష్మక్రిములు జీర్ణము చేయబడే మరియు చంపబడే కణ విభాగం. ఫాగోసోమ్స్‌ వాటి మెచ్యురేషన్‌ పద్ధతిలో లైసోసోమ్స్‌తో మిళితమయ్యి ఫాగోలైసోమ్స్‌ను తయారుచేస్తాయి. మానవుల్లో, ఎన్‌టమీబాహిస్టోలిటికా అనేది ఎర్రరక్త కణాలను ఫాగోసైటోజ్ చేయగలదు.[10]
గ్యాస్ట్రోవ్యాస్కులర్‌ కేవిటి[మార్చు]
గ్యాస్ట్రోవ్యాస్కులర్‌ కేవిటీ అనేది డైజషన్‌ మరియు శరీరంలోని అన్ని భాగాలకు పోషకాలను పంపిణీ చేయటంలో పొట్టలా పనిచేస్తుంది. ఎక్స్‌ట్రాసెల్యులార్‌ డైజషన్‌ మధ్య కేవిటీలో జరుగుతుంది. ఇక్కడ గ్యాస్ట్రోడెరిమ్స్‌ అనేవి, ఎఫిథెలుయమ్‌లో అంతర్గత లేయర్‌గా ఉంటుంది. ఈ కేవిటీ అనేది కేవలం ఒకవైపు మారటమే తెరిచి ఉంటుంది మరియు అది నోరు మరియు మలద్వారము రెండింటిగా కూడా పనిచేస్తుంది: వ్యర్ధమైన మరియు జీర్ణము కాని పదార్ధాలు అనేవి నోరు / అనుస్‌ ద్వారా బయటకు వస్తాయి. దీనిని అసంపూర్ణ గట్‌గా వర్ణించవచ్చును.
వీనస్‌ ఫ్లైట్రాప్‌ లాంటి మొక్క, తన సొంత ఆహారాన్ని కిరణజన్య సంయోగ క్రియ ద్వారా తయారు చేసుకుంటుంది. ఇది తినడం కానీ, జీర్ణము చేసుకోవటం కానీ చేయదు. ఇది శక్తి మరియు కార్బన్ లను అందించే సంప్రదాయక అంశాలను ఆహారంగా తీసుకుంటుంది. కానీ మైన్స్‌ అనేవి తమ బురదైన, ఆమ్లత్వ పర్యావరణంలో తక్కువగా లభించే అవసరమైన పోషకాలు (ముఖ్యంగా నత్రజని మరియు ఫాస్ఫరస్) కొరకు ప్రాథమికంగా ఆధారపడతాయి.[12]
ప్రత్యేకమైన అవయవాలు మరియు ప్రవర్తనలు[మార్చు]
.png)
ఆహారాన్ని అరిగించుకోవటంలో సహాయపడటానికి జంతువులలో ముక్కులు, నాలుకలు, పళ్లు, క్రాప్, గిజెర్డ్‌ మరియు ఇతర అవయవాలు ఉద్భవించాయి.
ముక్కులు[మార్చు]
మాకాస్‌ ప్రాథమికంగా విత్తనాలను, గింజల‌ను, పళ్లను తింటాయి. వాటి ఆకట్టుకునే ముక్కుల‌ను తెరచి, చాలా గట్టి విత్తనాన్ని కూడా సులభంగా తింటాయి. తొలుత అవి ముక్కు యొక్క పదునైన కొనతో ఒక సన్నని గీతను గీస్తాయి. ఆ తర్వాత తన ముక్కు యొక్క రెండు భాగాలతో విత్తనాన్ని తెరచి తింటాయి.
స్క్విడ్‌ యొక్క నోరు పడుటైన కొమ్ము వంటి ముక్కును కలిగి ఉంటుంది. ఇవి ప్రాథమికంగాకైటిన్‌[13] మరియు క్రాస్‌ లింక్‌ ప్రొటీన్స్‌తో తయారవుతాయి. ఇది ఆహారాన్ని చిన్న ముక్కలుగా చేయడంలో ఉపయోగపడుతుంది. ఈ ముక్కు అనేది చాలా బలమైనది, కానీ మినరల్స్‌ను కలిగి ఉండదు. సముద్ర జీవులతో పాటు అనేక ఇతర జీవక్రిములు‌లో ఉండే పళ్లు, దవడలు మాదిరిగా ఇవి ఉండవు.[14] స్క్విడ్‌లో అరిగించుకోలేని భాగం ముక్కు ఒక్కటే.
నాలుక[మార్చు]
నాలుక అనేది నోటి పై ఉన్న ఆస్తి కణజాలం. ఇది ఆహారాన్ని నమలడానికి (మాస్టికేషన్‌) మరియు మింగడానికి (డెగ్లుటిషన్‌)కు ఉపకరిస్తుంది. ఇది చాలా సున్నితమైనది మరియు లాలాజలము వలన తేమగా ఉంటుంది. నాలుక యొక్క కిందభాగంలో చాలా సున్నితమైన మ్యూకస్ పొర ఉంటుంది. పెరిస్టాలిసిస్ ద్వారా ఈసోఫేగస్ కి రవాణా అవ్వటానికి ముందు ఆహార పదార్ధాలని బోలస్ లోకి రోల్ చేయటానికి నాలుక వినియోగించబడుతుంది. దీని సబ్‌లింగ్యువల్‌ ప్రాంతం అనేది నాలుక యొక్క ముందు భాగంలో ఉంటుంది. ఇక్కడ ఓరల్ ముకోసా అనేది చాలా పలుచగా ఉంటుంది మరియు ఇక్కడ వెనిస్‌ యొక్క ప్లెక్సస్‌ అండర్‌లీన్‌ చేయబడి ఉంటుంది. ఇది ఒక కచ్చితమైన ప్రాంతం, ఇది శరీరం యొక్క మెడికేషన్స్‌ను ప్రభావితం చేస్తుంది. సబ్‌లింగ్వువల్‌రూట్‌ అనేది ఓరల్ కేవిటీ యొక్క అధిక వాస్కులర్‌ నాణ్యతను అనుకూలంగా మలుచుకుంటుంది మరియు మెడికేషన్‌ యొక్క వేగవంతమైన అప్లికేషన్స్‌ను కార్డియోవస్కులర్‌ వ్యవస్థ ద్వారా, బైపాసింగ్‌ చేసి గ్యాస్ట్రానిస్టెన్షియల్‌ ట్రాక్ట్‌ను ఏర్పాటు చేస్తుంది.
దంతాలు[మార్చు]
దంతాలు (ఏకవచనం, దంతం)అనేవి దవడలో (లేదా నోటిలో) ఉండే చిన్న తెల్లని నిర్మాణాలు. అనేక వెర్టబ్రేట్స్‌ తమ ఆహారాన్ని చీల్చటానికి, స్క్రేప్‌ చేయటానికి, పాలు త్రాగటానికి మరియు నమలడానికి ఇవి ఉపయోగపడతాయి. దంతాలు అనేవి ఎముకలతో ఏర్పాటైనవి కాదు. కానీ వైవిధ్యమైన సాంద్రత మరియు గట్టితనాన్ని కలిగి ఉన్న కణజాలాలు. జంతువుల యొక్క దంతాల ఆకారం దాని ఆహారం మీద ఆధారపడి ఉంటుంది. ఉదాహరణకు, మొక్కల పదార్ధాలని జీర్ణము చేసుకోవడం కష్టం. కాబట్టి హెర్బివొర్స్‌ జంతువులు నమలడానికి మోలార్స్‌ను కలిగి ఉంటాయి.
కార్నివోరెస్‌ యొక్క పళ్లు చంపడానికి, మాంసాన్ని ముక్కలు చేయడానికి ముఖ్యంగా కెనిన్‌ పళ్ల ఆకారాన్ని కలిగి ఉంటాయి. హెర్బివొర్స్‌ పళ్లు ఆహారాన్ని ముద్ద చేయడానికి (ఈ కేసులో మొక్క భాగాలు) ఉపకరిస్తాయి.
క్రాప్[మార్చు]
క్రాప్ లేదా క్రూప్‌ అనేది ఆలిమేన్తరీ కణాల్ నుండి పలచటి గోడలలా విస్తరించబడిన భాగం, ఇది ప్రాథమికంగా ఆహారాన్ని డైజషన్‌ చేయడానికి ముందు నిల్వ చేయడానికి ఉపయోగపడుతుంది. కొన్ని పక్షులలో ఇది గల్లెట్‌ లేదా గొంతు భాగంలో విస్తరించబడిన మస్కులర్‌ పౌచ్. పెద్ద డోవ్స్‌లో మరియు పావురాలలో, క్రాప్ అనేది కొత్తగా పుట్టిన పిల్లలకు పాలను పట్టటానికి ఉపకరిస్తుంది.[15]
కొన్ని పురుగులు కూడా క్రాప్ లేదా పెద్దఈసోఫాగస్‌ను కలిగి ఉంటాయి.
అబోమాసుమ్‌[మార్చు]
హెర్బివోరెస్‌ అనేవి సెసమ్స్‌ను కలిగి ఉంటాయి (లేదారుమినంట్స్‌ విషయంలో అబ్‌మాస్‌మ్‌ను కలిగి ఉంటాయి). రుమినెంట్స్‌ నాలుగు విభాగాలలో ముందు పొట్టలను కలిగి ఉంటుంది. ఇవి రూమెన్‌, రిటెకులమ్‌, ఓమాసమ్‌ మరియు అబోమాసుమ్‌. తొలి రెండు చాంబర్లలో ది రూమెన్‌ మరియు రెటికులమ్‌లో, ఆహారం లాలాజలంతో కలిసి ఉండి, పొరలుగా విడిపోతుంది. ఇది ద్రవ, ఘన పదార్థాలుగా ఉంటుంది. ఘన పదార్థాలు కుడ్‌ (లేదా బోలస్) రూపంలో మారిపోతాయి. కుడ్‌ అనేది అక్కడ రిగుర్జిటేటెడ్‌ అవుతుంది, నెమ్మదిగా నమలబడి లాలాజలంతో పూర్తిగా కలిసిపోయి అణువుల పరిమాణంలో విభజింపబడుతుంది.
ఫైబర్‌, ప్రత్యేకించి సెల్యులోజ్ మరియు హెమి సెల్యులోజ్ అనేవి ప్రాథమికంగా వొలాటైల్‌ ఫ్యాటి యాసిడ్స్‌, ఎసిటిక్‌ యాసిడ్‌, ప్రొపినోక్‌ యాసిడ్‌ మరియు బ్యూట్రిక్‌ యాసిడ్‌గా ఈ చాంబర్లలో విడగొట్టబడతాయి. (ది రెటిక్యులో రూమెన్‌) సూక్ష్మక్రిములు (బ్యాక్టీరియా, ప్రోటోజువా మరియు ఫుంగిద) ఈ విధులను నిర్వర్తిస్తాయి. ఓమాసమ్‌లో నీరు మరియు అనేక ఇతర ఇనార్గానిక్‌ మినరల్‌ అంశాలను రక్తంలోకి తీసుకుంటాయి.
అబోమాసుమ్‌ అనేది నాలుగో మరియు చివరి పొట్టలో ఉన్న రూమినంట్స్‌లోని విభాగం. ఇది మోనోగ్యాస్ట్రిక్‌ పొట్టకు దగ్గరగా (ఉదాహరణకు మనుషుల్లో లేదా పందుల్లో) ఉంటుంది మరియు డైజెస్టా అనేది అదే విధంగా ఇక్కడ కూడా ఉంటుంది. ఇది ప్రాథమికంగా మైక్రోబయల్‌ మరియు డైటరీ ప్రొటీన్‌ యొక్క ఏసిడ్‌ హైడ్రాలిసిస్‌గా ఉంటుంది. ఇది ప్రొటీన్స్‌ యొక్క సోర్స్‌లను డైజషన్‌ చేసి చిన్న ప్రేగులు పీల్చుకోవటానికి తయారుగా ఉంటుంది. చివరిగా డైజెస్తా చిన్న ప్రేగులలోకి కదులుతుంది. ఇక్కడ పోషకాలను అరిగించుకోవటం మరియు పీల్చుకోవటం జరుగుతుంది. రెటిక్యులో రుమెన్‌లో ఉత్పత్తి అయిన సూక్ష్మక్రిములు కూడా చిన్న ప్రేగులలో జీర్ణము అవుతాయి.
ప్రత్యేకమైన ప్రవర్తనలు[మార్చు]
అబ్‌మాసమ్‌ మరియు క్రాప్‌లో ఉండే రెగుర్జిటేషన్‌ గురించి పైన ప్రస్తావించడం జరిగింది. క్రాప్ మిల్క్‌ అనేది పావురాల మరియుడోవ్‌ల క్రాప్ యొక్క లైనింగ్‌ నుంచి వచ్చే స్రావం, వీటితో తల్లి రెగుర్జిటేషన్‌ ద్వారా పిల్లలకు ఆహారాన్ని ఇస్తుంది.[16]
అనేక షార్క్‌లు వాటి పొట్టల లోపల నుంచి వాటి నోటిలోకి ఆహారాన్ని తెచ్చుకొని, అవసరం లేని అంశాలను వదిలేసే (ఒక రకంగా ఎక్స్‌పోజర్‌ కంటెంట్స్‌ను వదిలివేసేలా అభివృద్ధి చెందడం) సామర్ధ్యాన్ని కలిగి ఉంటాయి.
ఇతర జంతువులు, కుందేళ్లు మరియు రాండెంట్స్‌ లాంటివి, కొరోఫాజియా ప్రవర్తతను కలిగి ఉంటాయి. ప్రత్యేకించిన ఫెసెస్‌ను ఒక పద్ధతిలో తిని, తిరిగి ఆహారాన్ని జీర్ణము చేసుకుంటాయి. ముఖ్యంగా రఫ్‌గేజ్‌ విషయంలో ఇది బాగా జరుగుతుంది. కేపెబారా, కుందేళ్లు, హామ్‌స్టర్స్‌ మరియు ఇతర సంబంధిత స్పీసెస్‌ జీర్ణ వ్యవస్థను మిగిలిన వాటిలా ఉదాహరణకు రుమినంట్స్ లా కలిగి ఉండవు. వాటి ఆహారాన్ని రెండో సారి గట్‌ ద్వారా పంపటం ద్వారా అవి గడ్డి నుండి మరిన్ని పోషకాలను తీసుకుంటాయి. పాక్షికంగా జీర్ణము అయిన ఆహారం యొక్క మెత్తని మల గుళికలు విసర్గించాబడతాయి మరియు సాధారణంగా వెంటనే ఆరగించబడతాయి. అవి సాధారణ విసర్జాలను ఉత్పత్తి చేస్తాయి, అవి తినబడవు.
చిన్న ఏనుగులు, పాండాలు, కోలాలు మరియు హిప్సోస్‌ వాటి తల్లి యొక్క మలాన్ని తింటాయి, ఇవి వెజిటేషన్‌ సరిగా జీర్ణము కావటానికి కావలసిన బ్యాక్టిరీయాను పొందటానికి ఈ విధంగా చేస్తాయి. అవి పుట్టినప్పుడు వాటి ప్రేగులలో ఇలాంటి బ్యాక్టీరియాను (అవి పూర్తి స్టెరైల్‌) కలిగి ఉండవు. అవి ఆ బాక్టీరియా లేకుండా అనేక మొక్క పదార్థాల నుంచి పోషక విలువలను పొందలేవు.
వానపాములలో[మార్చు]
ఒక వానపాము జీర్ణవ్యవస్థ అనేది ఒక నోరు, ఫార్నిక్స్‌, అన్నవాహిక క్రాప్, గిజార్డ్ మరియు ఇన్‌టెన్‌స్టైన్‌ను కలిగి ఉంటుంది. నోరు చుట్టూ ఉండే బలమైన పెదాలు, ఎండు గడ్డి ముక్కలను, ఆకులను మరియు విత్తనాలను తీసుకోవటంలో చేతుల మాదిరిగా పని చేస్తాయి. నమలడంలో సహాయకారంగా ఉండటానికి మట్టి భాగాలతో కలిపి వీటిని తీసుకుంటాయి. పెదాలు ఆహారాన్ని చిన్న భాగాలుగా విభజిస్తాయి. ప్యారనిక్స్ లో మ్యూకస్ స్రావాల ద్వారా ఆహారం లూబ్రికేట్ అయి సులువుగా కదులుతుంది. ఆహార పదార్ధాల విచ్ఛిన్నం వలన తయారైన యాసిడ్స్‌ను తటస్థం చేయటానికి ఈసోఫేగాస్ కాల్షియమ్‌ కార్బొనేట్‌ను చేరుస్తుంది. తాత్కాలికంగా క్రాప్‌లో స్టోరేజ్‌ జరిగినప్పుడు, ఆహారంలో కాల్షియమ్‌ కార్బొనేట్‌ కలిసిపోతుంది. గిజార్డ్ యొక్క బలమైన కండరాలు ఆహార పదార్ధాలని మరియు మురికిని చిలుకుతాయి మరియు కలుపుతాయి. చిలకటం పూర్తయినప్పుడు, గిజార్డ్ గోడల యొక్క గ్లాండ్స్‌ ఎంజైమ్స్‌ను చిక్కని ముద్దగా మార్చి ఆర్గానిక్‌ అంశంలో రసాయనాలను ముక్కలు చేస్తాయి. పెర్సిస్టాలిస్‌ ద్వారా ఈ మిశ్రమం ప్రేగులలోకి పంపబడుతుంది, అక్కడ స్నేహపూరిత బాక్టీరియా రసాయనిక విచ్ఛిన్నాన్ని కొనసాగిస్తుంది. శరీరంలోకి పీల్చుకోవటానికి ఇది కార్బొహైడ్రేట్స్‌, ప్రొటీన్‌, ఫ్యాట్‌ మరియు అనేక విటమిన్స్‌ మరియు మినరల్స్‌ను విడుదల చేస్తుంది.
వెర్టబ్రేట్‌ డైజషన్‌ యొక్క అవలోకనం[మార్చు]
చాలా అకశేరుకాలలో జీర్ణక్రియ వాటి జీర్ణ వ్యవస్థల్లో అనేక దశలలో జరిగే ప్రక్రియ. పచ్చి ఆహార పదార్ధాలు తినడం నుంచి మొదలు చాలా తరచుగా ఇతర ప్రాణులను తినటం వరకు వివిధ రకాలుగా ఉంటుంది. సాధారణంగా ఇన్‌జెషన్‌ అనేది కొన్ని రకాల మెకానికల్‌ మరియు రసాయనిక చర్యలను కలిగి ఉంటుంది. ఆహారం తీసుకోవడంలో సాధారణంగా యాంత్రిక, రసాయనిక ప్రక్రియలు ఇమిడి ఉంటాయి. డైజషన్‌ను నాలుగు దశలుగా విభజించవచ్చు:
- ఇంజెషన్‌: నోటి లోపలకు ఆహారాన్ని చేర్చడం (జీర్ణవ్యవస్థలోకి ఆహారం ప్రవేశించడం)
- యాంత్రిక మరియు రసాయనిక వైఫల్యం: నమలడం మరియు నమిలిన ఆ ముద్ద పొట్ట, పేగుల్లోని నీరు, ఆమ్లాలు, పిత్తం మరియు ఎంజైమ్స్‌తో కలిసి సంక్లిష్ట అణువులను సాధారణ నిర్మాణాలుగా విడగొడుతుంది.
- శోషణం: జీర్ణ వ్యవష్ట‌లోని పోషకాలను గ్రహించడం నుంచి న్యూట్రిషన్‌ సర్క్యులేటరీ మరియు లింఫటిక్‌ క్యాపలరీస్‌ ఓసోమోసిస్‌ ద్వారా, యాక్టివ్‌ ట్రాన్స్‌పోర్ట్‌ మరియు డిఫ్యుషన్‌ను కలిగి ఉంటాయి. మరియు,
- ఎజెషన్‌ (విసర్జన): జీర్ణము‌కాని పదార్ధాలను డిఫెకేషన్‌ ద్వారా డైజెస్టివ్‌ ట్రాక్ట్‌ నుంచి మలముగా విసర్జించటం.
ఈ వ్యవస్థ అంతా మింగటం మరియు పెరిస్టాలిసిస్ ద్వారా కండరాల కదలికను అంతర్లీనంగా కలిగి ఉంటుంది. జీర్ణక్రియ‌లో ప్రతి స్టెప్‌కు శక్తి అవసరం. కాబట్టి ఇది పీల్చుకున్న పదార్ధాల నుండి అందుబాటులో ఉన్న శక్తినిఓవర్‌హెడ్‌ చార్జ్‌ ద్వారా తీసుకుంటుంది. ఓవర్‌ హెడ్‌ కాస్ట్‌లో ఉన్న తేడాలు జీవన విధానం, ప్రవర్తన, శారీరక నిర్మాణం పై ప్రభావం చూపుతాయి. మానవుల్లో వీటికి ఉదాహరణలు చూడవచ్చు. వీరు ఇతర హెమోనిడ్స్‌ (జట్టు లేకపోవడం, చిన్న దవడలు మరియు మీసాలు, విభిన్న దంత నిర్మాణం, ప్రేగుల యొక్క పొడవు, వంట మొదలైనవి) నుంచి భిన్నంగా ఉంటారు.
జీర్ణంలో అధిక భాగం చిన్న ప్రేగులలో జరుగుతుంది. పెద్ద ప్రేగులలో గత బాక్టీరియా ద్వారా ప్రాథమికంగా జీర్ణం కాని పదార్ధాల యొక్క ఫెర్మంటేషన్ జరుగుతుంది మరియు విసర్జనకు ముందు డైజెస్ట నుండి నీరు తిరిగి పీల్చుకోబడుతుంది.
క్షీరదాలలో, జీర్ణం యొక్క ప్రక్రియ సెఫలిక్‌ దశతో ప్రారంభం అవుతుడ్ని, ఇందులో నోటిలో లాలాజలం తయారవుతుంది మరియు పొట్టలోపల డైజెస్టివ్‌ ఎంజైమ్స్ ఉత్పత్తి అవుతాయి. యాంత్రిక మరియు రసాయనిక జీర్ణం అనేది నోటిలో ఆహారాన్ని నమిలే సమయంలో ప్రారంభమవుతుంది. తర్వాత ఇది లాలాజలంతో కలిసిపోయి, స్టార్చ్ ల యొక్క ఎంజైమేటిక్‌ పద్ధతిని తీసుకుంటుంది. పొట్టలో ఆహారం యొక్క విభజన యాంత్రికంగా మరియు రసాయనికంగా చర్నింగ్‌ మరియు యాసిడ్స్‌, ఎంజైమ్‌ల కలయిక ద్వారా జరుగుతుంది. పీల్చుకోవటం అనేది పొట్ట లోపల మరియు గ్యాస్ట్రోఇన్టస్టైనల్‌ ట్రాక్ట్‌లో జరిగి, ఈ ప్రక్రియ మల విసర్జనతో అంతమవుతుంది.[1]
మానవ జీర్ణ ప్రక్రియ[మార్చు]
మానవులలో మొత్తం జీర్ణ వ్యవస్థ 9 మీటర్ల పొడవు ఉంటుంది. ఒక ఆరోగ్యకరమైన పెద్ద మనిషిలో ఈ పద్ధతి జరగడానికి 24 నుంచి 72 గంటలు పడుతుంది. ఆహారం జీర్ణం అవ్వటం అనేది శరీతత్వాన్ని బట్టి వ్యక్తుల మధ్య మారుతూ ఉంటుంది. తీసుకున్న ఆహారం ఎలాంటిది వంటి అనేక అంశాలను బట్టి ఇది ఆధారపడి ఉంటుంది.[17]
గ్యాస్ట్రిక్ స్రావాల యొక్క దశలు[మార్చు]
- సెఫెలిక్‌ దశ - ఈ దశ ఆహారం పొట్టలోకి వెళ్లకముందే జరుగుతుంది మరియు ఇది శరీరాన్ని తినడానికి, జీర్ణం చేసుకోవటానికి సిద్ధం చేస్తుంది. దృష్టి మరియు ఆలోచన అనేవి సెరెబ్రల్‌ కార్టెక్స్‌ను ఉత్తేజితం చేస్తాయి. రుచి మరియు వాసన ఉత్తేజితాలు హైపోతాలమస్‌ మరియు మెడుల్లా ఒబలాంగటాలకు పంపబడతాయి. దీని తర్వాత, వేగస్‌ నరం మరియు ఎసిటైల్కోలిన్ విడుదల ద్వారా ఇది సాగుతుంది. గ్యాస్ట్రిక్ సెక్రెషన్‌ ఈ దశలో 40 శాతం రేటుతో గరిష్ఠంగా ఉంటుంది. ఈ సమయంలో పొట్టలో ఎసిడిటి ఆహారం ద్వారా బఫర్‌ కాదు మరియు అందువలన పెరిటల్‌ (ఆమ్లాన్ని స్రవిస్తుంది) మరియు D కణం యొక్క స్రావం అయిన సోమతోస్తాతిన్ ద్వారా G కణం (గ్యాస్ట్రిన్ ను స్రవిస్తుంది) చర్యలను అడ్డుకుంటుంది.
- గ్యాస్ట్రిక్ దశ - ఈ దశ మూడు నుంచి నాలుగు గంటలు సమయం తీసుకుంటుంది. ఇది పొట్ట యొక్క దిస్తేన్షణ్, పొట్టలో ఉన్న ఆహారం మరియు pH తగ్గుదల ద్వారా ఉత్తేజితం అవుతుంది. దిస్తేన్షణ్ సుదీర్ఘమైన మరియు మిన్ట్రిక్ రిఫ్లేక్సేస్ ను ఉత్తేజితం చేస్తుంది. ఇది ఎసిటైల్కోలిన్ విడుదలను ఉత్తేజితం చేస్తుంది, అది తిరిగి మరిన్ని గాస్ట్రిక్ స్రావాలు విడుదలయ్యే విధంగా చేస్తుంది. ప్రోటీన్ పొట్టలోకి ప్రవేశించగానే హైడ్రోజెన్ అయాన్లను విడుదల చేస్తుంది, అవి పొట్ట యొక్క pHను 1-3 కి తగ్గిస్తాయి. గ్యాస్ట్రిన్ నియంత్రణ మరియు HCI స్రవించటం అనేవి అధికం అవుతాయి. ఇది గాస్ట్రిన్ విడుదల చేయటానికి G కణాలను ఉత్సాహపరుస్తుంది, ఫలితంగా అవి HCI ను స్రవించటానికి పెరైతల్ కణాలను ఉత్తేజితం చేస్తాయి. HCl విడుదల ఎసిటెల్‌కోలైన్‌ మరియు హిస్టామైన్‌ చే కూడా ఉత్తేజితం చేయబడుతుంది.
- ఇంటేస్తైనల్ దశ - ఈ దశ రెండు భాగాలలో ఉంటుంది, విడుదల మరియు నిలుపుదల. పాక్షికంగా జీర్ణము అయిన ఆహారం డుయోడెనుమ్‌ను నింపుతుంది. ఇది ఇన్‌టెస్టినియల్‌ గ్యాస్ట్రిన్ విడుదలను ఉత్తేజితం చేస్తుంది. ఎన్‌టరోగ్యాస్ట్రిక్‌ రిఫ్లెక్స్ వగల్ న్యూక్లియిని నియంత్రిస్తుంది, సిమ్పెతటిక్ ఫైబర్స్ ను ఉత్తేజితం చేయటం ద్వారా మరింత ఆహారం ప్రవేశించకుండా పైలోరిక్ స్పింక్చార్ లను టైట్ చేస్తుంది మరియు స్థానిక రిఫ్లెక్స్ లను నిలిపివేస్తుంది.
ఓరల్ కేవిటీ[మార్చు]
మానవుల్లో జీర్ణం అనేది ఆహారం నమలగానే ఓరల్ కేవిటీలో ప్రారంభమవుతుంది. మూడు జతల ఎక్సోక్రైన్‌ లాలాజల గ్రంధులు (పారాటిడ్‌, సబ్‌మాడిబ్యులర్‌, మరియు సబ్‌లింగ్యువల్‌) ద్వారా ఓరల్ కావితీలో లాలాజలం పెద్ద మొత్తాలలో (1 నుంచి 1.5 లీటర్లు/రోజుకు) విడుదల అవుతుంది మరియు నమలబడిన ఆహారంతో నాలుక ద్వారా మిళితం అవుతుంది. లాలాజలం రెండు రకాలు. ఒకటి పలుచగా, నీటి స్రావం వలె ఉంటుంది మరియు ఆహారాన్ని తడి చేయటానికి ఉపయోగపడుతుంది. మరొకటి దళసరిగా ఉండే మ్యూకస్ స్రావం మరియు అది ఒక లూబ్రికెంట్ వలె పనిచేస్తుంది మరియు ఆహార అణువులు ఒక దానితో ఒకటి అతుక్కుని ఉండటానికి సహాయపడుతుంది మరియు బోలస్ ను ఏర్పరుస్తుంది. ఈ లాలాజలం ఓరల్ కేవిటీ శుభ్రంగా ఉండేలా మరియు ఆహారం తడిగా ఉండేలా చూడటంతో పాటు, సేలైవరీ ఎమైలేజ్ వంటి డైజెస్టివ్‌ ఎంజైమ్స్‌ను కలిగి ఉంటుంది, ఈ ఎంజైమ్ స్టార్చ్ వంటి పాలీసాకరైడ్స్ ను మాల్టోజ్ వంటి డైసాకరైడ్స్ గా రసాయనిక విభజన చేయటానికి సహాయపడుతుంది. ఇది ఒక గ్లైకోప్రోటీన్‌ అయిన మ్యూకస్ ను కలిగి ఉంటుంది. అది ఆహారాన్ని బోలస్‌గా మార్చడంలో ఉపకరిస్తుంది.ఓరల్ కేవిటీలో లిగువల్‌ లైపేజ్ అనే మరో ఎంజైమ్ ఉంటుంది. ఇది లిపిడ్స్‌ను డై మరియు మోనోగ్లిసేరోల్స్గా విభజన చేయడానికి ఉపకరిస్తుంది.
మింగటం అనే ప్రక్రియ నమిలిన ఆహారాన్ని ఆరో ఫేరనిక్స్ మరియు హైపోఫారినిక్స్‌ ద్వారా ఈసోఫేగస్లోకి పంపుతుంది. మింగటానికి ఉన్న విధానం మెడుల్లా ఒబలాంగ మరియు ఫోన్స్‌లో ఉన్న మ్రింగే కేంద్రం ద్వారా నియంత్రిన్చబడుతుంది. రిఫ్లెక్స్ అనేది ఆహారం యొక్క బోలస్ నోటిలోకి తిరిగి పంపబడటం వలన ఫేరనిక్స్ లో ఉన్న టచ్‌ రెసెప్టర్స్‌ ద్వారా మొదలవుతుంది.
ఫేరనిక్స్[మార్చు]
ఫేరనిక్స్ అనేది మెడ మరియు గొంతు మధ్య భాగంలో ఉంటుంది. నోటి వెనక నసల్‌ కేవిటీ మరియు క్రానియల్‌ లేదా సుపీరియర్‌ ఈసోఫాగస్‌లో పొస్టిరియర్‌గా ఉంటుంది. ఇది జీర్ణ వ్యవస్థలో మరియు శ్వాస వ్యవస్థలో భాగంగా ఉంటుంది. ఎందుకంటే, ఆహారం మరియు గాలి అనేది ఫేరనిక్స్ ద్వారానే లోపలకు వెళుతుంది. కనెక్టివ్‌ టిష్యూల యొక్క ఉబ్బిన భాగం అయిన కొండ నాలుక చోకింగ్ లేదా అస్పిక్సేషణ్ ను నివారించటానికి ఆహారాన్ని మింగగానే ట్రాకియాను మూసి వేస్తుంది.
ఓరోఫేరనిక్స్ అనేది ఫేరనిక్స్లో భాగం, ఇది ఓరల్ కేవిటి వెనక, స్క్వామస్‌ ఎపిథెలియమ్‌తో కప్పబడి ఉంటుంది. నాసోఫేరనిక్స్ నాసల్‌ కేవిటీ వెనక ఉంటుంది మరియు నాసల్‌ పాసేజ్‌ మాదిరిగానే సీలిఎటేడ్ కొలమ్నార్ సూడోస్ట్రాటిఫైడ్‌ ఎపిథెలియమ్‌తో కప్పబడి ఉంటుంది.
ఓరోఫేరనిక్స్ మాదిరిగానే, హైపోఫేరనిక్స్ (లేరేన్‌గోఫేరనిక్స్) కూడా ఆహారం మరియు గాలిని పంపడానికి ఒక సాధనంగా పనిచేస్తుంది. ఇది స్క్వామస్‌ ఎపిథిలియమ్‌ను కలిగి ఉంటుంది. ఇది ఎపిగ్లోటిస్‌కు ముందు లేరెంక్స్‌ను కొనసాగించడానికి ఉపకరిస్తుంది. ఇక్కడ శ్వాసకోస మరియు జీర్నాషయ మార్గాలు డైవెర్జ్‌ అయి ఉంటాయి. ఆ పాయింట్ వద్ద లేరెన్‌గోఫేరనిక్స్ ఈసోఫేగాస్ తో కొనసాగుతూ ఉంటుంది. మింగే సమయంలో ఆహారం రైట్‌ ఆఫ్‌ వే కలిగి ఉంటుంది మరియు గాలిని మార్గం తాత్కాలికంగా నిలిపివేయబడుతుంది.
అన్నవాహిక[మార్చు]
అన్నవాహిక అనేది 20 నుంచి 30 సెంటీమీటర్ల పొడవు ఉండే సన్నటి కణజాల గొట్టం. ఇది నోటి వెనక భాగంలో ఫేరనిక్స్వద్ద మొదలవుతుంది. ఇది థోరాసిస్‌ డయాఫ్రేమ్‌ ద్వారా వెళుతుంది మరియు పొట్ట యొక్క కార్డియాక్‌ ఆరోఫిస్‌లో ముగుస్తుంది. అన్నవాహిక గోడలు మృదు కణజాలం యొక్క రెండు పొరలతో నిర్మితమవుతాయి, ఇవి అన్నవాహిక నుండి తెరిచి ఉన్న భాగం వరకు ఒక నిరాటంకమైన పొరను ఏర్పరుస్తాయి మరియు కాలం గడిచే కొద్దీ నెమ్మదిగా ముడుచుకుంటాయి. కణజాలం యొక్క లోపలి పొర దిసేన్దింగ్ రింగుల యొక్క వరుసలో గుండ్రంగా అమర్చబడింది, అయితే పై పొర నిటారుగా అమర్చబడింది. అన్నవాహిక యొక్క పై భాగంలో, టిష్యూ ఫ్లాప్‌ ఉండే ప్రాంతాన్ని ఎపిగ్లోటిస్‌ అని పిలుస్తారు. ఇది మింగే సమయంలో ఆహారాన్ని ట్రాకియాలోకి (గాలిగోట్టం) వెళ్లకుండా ఆపుతుంది. నమిలిన ఆహారం ఈ కండరాల యొక్క పెరిస్తాలిటిక్ కన్త్రాక్షన్ ద్వారా ఈసోఫేగస్ నుండి పొట్టలోకి నేట్టబడుతుంది. అన్నవాహిక ద్వారా ఆహారం వెళ్ళటానికి కేవలం ఏడు సెకన్ల వ్యవధి సరిపోతుంది. ఇక్కడ జీర్ణం జరగదు.
పొట్ట[మార్చు]
పొట్ట అనేది చిన్న 'J' ఆకారంలో ఉండే సంచీ. దీనిలో పలచటి గోడలు, సాగే కండరాలు ఉంటాయి. ఇవి ఆహారాన్ని విభజన చేయడానికి ఉపయోగపడతాయి. ఆహారం చిన్న చిన్న భాగాలుగా విడిపోవడం ద్వారా పూర్తిగా చిన్న ప్రేగులలో జీర్ణం అవుతుంది మరియు పొట్టలో చిలకే ప్రక్రియ నోటిలో మొదలయ్యే భౌతిక డిసఅసెంబ్లీకి సహకరిస్తుంది. పీచు పదార్ధాలను ( ప్రాథమికంగా సెల్యులోజ్) జీర్నించుకొనే శక్తి కలిగిన రుమినంట్స్ ముందు పొట్టలను ఉపయోగిస్తుంది మరియు డిసఅసెంబ్లీ కొరకు మరలా నమలబడుతుంది. కుందేళ్లు మరియు కొన్ని ఇతర జంతువులలో ఆహారం వాటి జీర్ణ వ్యవస్థ గుండా రెండుసార్లు వెళుతుంది. అనేక పక్షులు చిన్న రాళ్లను లోపలకు తీసుకోవడం ద్వారా యాంత్రిక పద్ధతిలో ఎదురయ్యే ఇబ్బందులను అధిగమిస్తాయి.
ఆహారం పొట్టలోకి కార్డియాక్‌ ఒరిఫైస్‌ ద్వారా ప్రవేశించగానే, అది ఒక భాగంగా విడిపోయి, గ్యాస్ట్రిక్ ఆమ్లం, పెప్సిన్ మరియు ఇతర డైజెస్టివ్‌ ఎంజైమ్స్‌తో కలిసి ప్రొటీన్లుగా విడగొట్టబడుతుంది. ఈ ఎంజైమ్‌లు కూడా పొట్టలో ఒక నిర్దిష్టతతో ఉంటాయి. దీని అర్థం, అవి ప్రత్యేకించిన pH మరియు ఉష్ణోగ్రత వద్ద మిగిలిన వాటి కంటే మెరుగ్గా పనిచేస్తాయి. ఆమ్లం తనంతట తాను ఆహారాన్ని విభజన చేయదు, కానీ అది పెప్సిన్ ఎంజైమ్ చర్య జరపటానికి కావలసిన pH ను అందిస్తుంది మరియు ఆహారంతో పాటు తీసుకున్న అనేక సూక్ష్మక్రిములను చంపుతుంది. ఇది ప్రొటీన్లను డీనేచర్‌ చేయగలదు. ఇది పొలిపెప్టైడ్ బాండ్స్‌ను తగ్గించే ఒక ప్రక్రియ మరియు సాల్ట్‌ బ్రిడ్జెస్‌కు అంతరాయం కలిగిస్తుంది. దీనివల్ల సెకండరీ, టెర్టియరీ లేదా క్వార్టనరీ ప్రొటీన్‌ నిర్మాణానికి నష్టం కలుగుతుంది. పొట్టలోని పెరైతల్ కణాలు గైకోప్రోటీన్‌ అని పిలువబడే ఇంట్రినిసిక్‌ ఫ్యాక్టర్‌ను ఉత్పత్తి చేస్తాయి. ఇది విటమిన్‌ బి 12ను గ్రహించటానికి సహాయపడుతుంది. ఆల్కాహాల్‌ లాంటి ఇతర చిన్న పరమాణువులు పొట్టలోకి పీల్చుకోబడతాయి, ఇవి మెమ్‌బ్రేన్‌ ద్వారా లోపలకు వెళతాయి మరియు అక్కడి నుంచి ప్రసారమ వ్యవస్థలోకి నేరుగా చేరతాయి. పొట్టలోని ఆహారం పాక్షిక ద్రవ రూపంలో ఉంటుంది. ఇది పూర్తయిన తర్వాత కైమ్‌ అని పిలవబడుతుంది.
ఆహారం తీసుకున్న తర్వాత, డైజెస్టివ్‌ టానిక్‌ మరియు పెరిస్టాలటిక్‌ కాంట్రాక్సన్‌ కలిసి ఆహారిన్ని పూర్తిగా విభజన చేస్తాయి.[17] కైమ్‌, పైలోరస్‌ అని పిలువబడే డియోడినం యొక్క మొదలుకి చేరినప్పుడు కాంట్రాక్షన్‌లు ఆహారాన్ని పొట్టలోకి స్క్విర్ట్‌ చేసి వెనక్కు పంపిస్తాయి. దీనిని రెట్రోపల్షన్‌ అంటారు. ఇది అదనపు శక్తిని విడుదల చేయటంతో పాటు ఆహారాన్ని మరింత చిన్న ముక్కలుగా చేస్తుంది.[17] గ్యాస్ట్రిక్ ఖాళీ చేయటం అనగా పొట్టలోని ఆహారాన్ని డుయోడెనమ్‌లోకి పంపటం. ఈ పద్ధతి పూర్తిగా నియంత్రణలో ఉంటుంది మరియు పొట్టలోని ఘన పదార్థాల కంటే ముందు ద్రవ పదార్థాలను ఖాళీ చేయడం జరగుతుంది.[17] గ్యాస్ట్రిక్ ఖాళీ వల్ల ఊబకాయం మరియు డిలేడ్ గాస్ట్రిక్ ఏమ్ప్తియింగ్ సిండ్రోం వంటి అనేక ఆరోగ్యపరమైన సమస్యలు ఏర్పడతాయి మరియు డిలేడ్ గాస్ట్రిక్ ఏమ్ప్తియింగ్ సిండ్రోం, డయాబెటిస్‌ మెలిటస్‌, వార్ధక్యం మరియు గ్యాస్ట్రోఈసోఫేగల్ రిఫ్లెక్స్‌లతో సంబంధం కలిగి ఉంది.[17]
యాలిమెంటరీ కనాల్ యొక్క అడ్డు కోత పొట్ట లోపల నాలుగు (లేదా ఐదు, ముకోసా కింద ఇచ్చిన వివరణ చూడండి) వైవిధ్యమైన మరియు బాగా అభివృద్ధి చెందిన పొరల గురించి తెలుపుతుంది:
- సీరియస్‌ మెమ్‌బ్రేన్‌, ఇది మెసోథెలియల్‌ కణాల యొక్క ఒక పలచటి పొర. ఇది పొట్టలో పూర్తిగా బయటకు ఉండే గోడ.
- మస్కులర్‌ కోట్‌, మస్కులస్‌ యొక్క బాగా అభివృద్ధి చెందిన పొర. ఇది ఆహారాన్ని ఇన్‌జెస్ట్‌ చేయడానికి,మూడు విభిన్న సెట్‌లతో మూడు విభిన్న ఎలైన్‌మెంట్‌లలో నడుస్తుంటుంది. పూర్తిగా బయట ఉండే పొర పొట్ట యొక్క నిలువు కోణం (పై నుంచి కిందకు)ను సమాంతరంగా నడుస్తుంది. మధ్య పొర కోణం యొక్క కేంద్రానికి మధ్యలో ఉంటుంది (పొట్టలోని కేవిటీలో సమాంతర సర్కిలింగ్‌తో) మరియు పూర్తిగా లోపల ఉండే ఆబ్లిక్ పొర (ఇది ఆహారాన్ని తీసుకున్న తరువాత కలపటానికి మరియు విభాజించటానికి బాధ్యత వహిస్తుంది) నిటారైన కోణానికి ఐమూలగా వెళుతుంది. లోపల ఉండే పొర పొట్టకు మాత్రమే ప్రత్యేకమైనది. జీర్ణాశయంలో ఉన్న ఇతర భాగాలు కేవలం తొలి రెండు పొరలను మాత్రమే కలిగి ఉంటాయి.
- సబ్‌ముకోసా, ఇది లోపలి కణజాల పొరను మ్యుకోజాతో అనుసంధానించే కనెక్టివ్‌ కణజాలంతో తయారయి ఉంటుంది మరియు నరాలు, రక్తం మరియు లింఫ్ నాళాలను కలిగి ఉంటుంది.
- ముకోసా అనేది అధికంగా మడతలున్న లోపలి పొర. ఇది ఎపిథెలియమ్‌, లామినా ప్రొప్రియ, మరియు మస్కులారిస్‌ ముకోసాగా విభజించబడి ఉంటుంది. ఇందులో కొన్ని పూర్తిగా బయట ఉండే మస్కులారిస్‌ ముకోసేయ్ గా పరిగణించబడి ప్రత్యేక పొరగా చెప్పబడతాయి. ఇది ఎండోడెర్మ్ నుండి కాకుండా మీసోడెర్మ్‌ నుంచి వృద్ధి చెందుతుంది (మొత్తం ఐదు లేయర్లు అవుతుంది). ఎపిథెలియమ్‌ మరియు లామినా అనేవి కనెక్టివ్‌టిష్యూలతో కలపబడి ఉంటాయి మరియు గ్యాస్ట్రిక్ గ్రంధులను కప్పి ఉంచుతాయి. ఈ గ్రంధులు సరళంగా లేదా శాఖలుగా ఉన్న ట్యూబ్యులార్లు అవ్వవచ్చు మరియు మ్యూకస్, హైడ్రాలిక్‌ యాసిడ్‌, పెప్సినోజెన్‌ మరియు రెనిన్‌లను స్రవిస్తుంది. మ్యూకస్ ఆహారాన్ని లూబ్రికేట్ చేసి హెడ్రాలిక్‌ యాసిడ్‌ నుంచి రక్షిస్తుంది. దీని వల్ల పొట్ట లోపల గోడల మీద ప్రభావం పడకుండా ఉంటుంది.
చిన్న ప్రేగులు[మార్చు]
పొట్ట లోపల ప్రాసెస్‌ అయిన తర్వాత, ఆహారం పైలోరిక్ స్పిన్‌స్టెర్‌ ద్వారా చిన్న ప్రేగులలోకి వెళుతుంది. మిల్కీ చైమ్‌ డుయోడెనుమ్‌లోకి ప్రవేశించాక ఇక్కడ అధిక భాగం జీర్ణం మరియు పీల్చుకోవటం జరుగుతాయి. ఇక్కడ ఇది మూడు విభిన్న ద్రవాలతో కలుస్తుంది:
- బైల్, కొవ్వులను ఎమల్సిఫై చేయడం ద్వారా గ్రహించడానికి అనుమతిస్తుంది. కైమ్‌ను న్యూట్రలైజ్ చేసి, వృథా ఉత్పత్తులను బైల్న్‌ మరియు బైల్ ఆమ్లాలు లాంటి వాటిని బయటకు పంపడానికి సహకరిస్తుంది. బైల్ అనేది కాలేయం ద్వారా ఉత్పత్తి అవుతుంది. తర్వాత గాల్ బ్లాడర్‌లో నిల్వ అవుతుంది. గాల్ బ్లాడర్‌లో ఉండే బైల్ మరింత కాన్‌సన్‌ట్రేటెడ్‌ అయి ఉంటుంది.
- పాన్‌క్రియాటిక్‌ జూస్‌,పాంక్రియాస్ చే తయారు చేయబడుతుంది.
- క్షార మ్యూకోజల్ పొరల యొక్క ఇంటేస్తైనల్ ఎంజైమ్స్. ఈ ఎంజైమ్‌లు మాల్టేస్‌, లాక్టేస్‌ మరియు సుక్రేజ్‌లను (ఈ మూడు కేవలంసుగర్స్‌ను ప్రాసెస్‌ చేస్తాయి), ట్రిప్సిన్‌ మరియు కైమోట్రిప్సిన్‌ను కలిగి ఉంటాయి.
చిన్న ప్రేగులలో pH స్థాయి మారిపోగానే, క్రమంగా ఇవి క్షారంగా మారిపోతాయి. మరిన్ని ఎంజైమ్‌లు యాక్టివేట్‌ అయి, తర్వాత రసాయనిక విభజన‌లతో రకరకాల పోషకాలను చిన్న పరమాణువులుగా మార్చి అవసోషణకి సహకరించి, లిమ్‌పాటిక్‌ వ్యవస్థలో సర్కులేట్‌ చేస్తాయి. చిన్న, వేళ్ళ తరహా రూపంలో ఉండే విల్లై, మైక్రో విల్లై అని పిలువబడే చిన్న వెంట్రుకల వంటి నిర్మాణాలతో కప్పబడి ఉంటాయి, ఇవి ప్రేగుల యొక్క ఉపరితల ప్రాంతాన్ని పెంచటం ద్వారా పోషకాల యొక్క శోషణను అధికం చేస్తాయి మరియు పోషకాలను పీల్చుకొనే వేగాన్ని అధికం చేస్తాయి. పీల్చుకోబడిన పోషకాలను కలిగి ఉన్న రక్తం చిన్న ప్రేగుల నుంచి హెపటిక్‌ పోర్టల్‌ నరం ద్వారా వెళ్లి, కాలేయంలో వడకట్టబడుతుంది. అక్కడ టాక్సిన్స్‌ తొలగించబడి, పోషకాలు ప్రాసెస్‌ చేయబడతాయి.
ఆహారాన్ని పొట్ట నుంచి రెక్టమ్‌లోకి బదిలీ చేయటానికి చిన్న ప్రేగులు మరియు జీర్ణాశయం యొక్క మిగతా భాగం పెరిస్టాలిసిస్‌ను చవిచూస్తుంది. దీనివల్ల ఆహారం జీర్ణ స్రావాలతో మిళితం అవుతుంది మరియు పీల్చుకోబడుతుంది. ఈ వృత్తాకార కండరాలు మరియు నిటారైన కండరాలు అనేవి అన్‌టాగోనిస్టిక్‌ కండరాలు. ఇందులో ఒకటి ముడుచుకుంటే మరొకటి రిలాక్స్ అవుతాయి. ఒవకేళ వృత్తాకార కండరాలు ముడుచుకుంటే, లూమెన్‌ చిన్నగా మరియు పొడవుగా తయారై ఆహారము పిండబడి ముందుకి నేట్టబడుతుంది. నిటారైన కండరాలు ముడుచుకుంటే వృత్తాకార కండరాలు రిలాక్స్ అయి గట్‌ విశాలంగా మెరియు పొట్టిగా మారి, ఆహారాన్ని లోపలి అనుమతిస్తుంది.
పెద్ద ప్రేగులు[మార్చు]
ఆహారం చిన్న ప్రేగుల నుంచి పెద్ద ప్రేగులలోకి చేరుతుంది. ఇందులో, జీర్ణం అనేది కావలసినంతసేపు జరిగి గట్‌ బ్యాక్టీరియా చర్యల వలన ఫెర్మెంతెషణ్ కి అనుమతిస్తుంది. ఇది కొన్ని పదార్ధాలను విభజన చేసి, చిన్న ప్రేగులలోకి పంపుతుంది. కొన్ని విభజింపబడిన ఉత్పత్తులు పూర్తిగా పీల్చుకోబడతాయి. మానవులలో, ఇవి ఎక్కువ సంక్లిష్టమైన సాకరైడ్స్‌ (అత్యధికంగా మూడు డైసాకరైడ్స్ మానవుల్లో జీర్ణానికి వీలుగా ఉంటాయి)ను కలిగి ఉంటాయి. దీనికి అదనంగా, అనేక వెర్టెబ్రేట్స్‌లో పెద్ద ప్రేగులు ద్రవ పదార్ధాలను తిరిగి పీల్చుకుంటాయి. ఎడారి జీవన విధానం ఉన్న కొద్ది వాటిలో ఈ తిరిగి పీల్చుకొనే ప్రక్రియ నిరాటంక మనుగడని సాధ్యం చేస్తుంది.
మానవుల్లో పెద్ద ప్రేగు సుమారుగా 1.5 మీటర్ల పొడవుతో, మూడు భాగాల్లో ఉంటుంది. చిన్న ప్రేగు‌తో జంక్షన్ వద్ద ఉన్న సెసం, కొలన్‌ మరియు రెక్టమ్‌. కొలన్‌ అనేది కూడా నాలుగు భాగాలుగా ఉంటుంది: అసెండింగ్‌ కొలన్‌, ట్రాన్స్‌వెర్స్‌ కొలన్‌, డిసెండింగ్‌ కొలన్‌ మరియు సిగ్మాయిడ్‌ కొలన్‌. పెద్ద ప్రేగు బోలస్ నుంచి నీటిని పీల్చుకుంటుంది మరియు విసర్జించబడే వరకు మలాన్ని నిల్వ చేస్తుంది. విల్లీలో నుంచి వెళ్లలేని ఆహార ఉత్పత్తులు అయిన సెల్యులోస్‌ (డయేటరీ ఫైబర్‌) లాంటివి, ఇతర వృథా ఉత్పత్తులతో కలిసి గట్టిగా తయారై అధిక సాంద్రత కలిగిన మలముగా మారతాయి. ఈ మలము రెక్టమ్‌లో కొంత కాలం పాటు నిల్వ చేయబడి, కాంట్రాక్షన్‌ మరియు అనస్‌ రిలాక్సేషన్‌ వల్ల శరీరం నుంచి తొలగించబడుతుంది. ఈ వృథా పదార్థం యొక్క విసర్జన యానల్ స్పిన్‌స్టర్‌ చే నియంత్రిన్చబడుతుంది.
క్రొవ్వు పదార్ధాల జీర్ణం[మార్చు]
చిన్న ప్రేగులలో ఉన్న కొవ్వు వల్ల హార్మోన్స్‌ ఉత్పత్తి అయి, పాంక్రియాటిస్‌లో పాంక్రియాస్ నుండి లైపేజ్ విడుదలను ఉత్తేజితం చేస్తాయి. తరువాత విధానం కోసం పెద్ద మొత్తంలో కాలేయంలోకి చేరతాయి లేదా నిల్వ కోసం కొవ్వు కణజాలానికి చేరతాయి.
డైజెస్టివ్‌ హార్మోన్లు[మార్చు]
క్షీరదాలలో కనీసం ఐదు హార్మోన్లు డైజెస్టివ్‌ వ్యవస్థను నియంత్రిస్తూ ఉంటాయి. వెర్టబ్రేట్స్‌లో అనేక వైవిధ్యాలు ఉన్నాయి, ఉదాహరణకు పక్షులు. అమరికలు సంక్లిల్స్టంగా ఉంటాయి మరియు తరచుగా అదనపు వివరాలు కనుగొనబడతాయి. ఉదాహరణకు, మెటాబయాలిక్‌ నియంత్రణలో ఎక్కువగా ఉండే అనుసంధానాలు (పెద్ద సంఖ్యలో గ్లూకోస్‌ ఇన్‌సులిన్‌ వ్యవస్థ) ఇటీవల కాలంలో కనుగొనబడ్డాయి.
- గ్యాస్ట్రిన్ - ఇది పొట్టలో ఉంటుంది మరియు పెప్సినోజేన్‌ (పెప్సిన్ ఎంజైమ్ యొక్క చలనము లేని రూపం) మరియు హైడ్రోక్లోరిక్ ఆసిడ్ లను స్రవించటానికి గ్యాస్ట్రిక్ గ్రంధులను ఉత్తేజితం చేస్తుంది. గ్యాస్ట్రిన్ యొక్క స్రావం పొట్టలోకి చేరే ఆహారముతో ఉత్తేజితం అవుతుంది. ఈ స్రావం తక్కువ pHతో నియంత్రించబడుతుంది.
- సెక్రెటిన్‌ - ఇది డుయోడెనుమ్‌లో ఉంటుంది మరియు పాంక్రియాస్‌లో సోడియమ్‌ బైకార్బొనేట్‌ను స్రవించటానికి సంకేతాలు పంపుతుంది మరియు ఇది కాలేయంలో బైల్ స్రవించటాన్ని ఉత్తేజితం చేస్తుంది. ఈ హార్మోన్‌ కైమ్‌ యొక్క ఆమ్లత్వానికి స్పందిస్తుంది.
- కొలెసిస్టోకైనిన్‌ (CCK) - ఇది డుయోడెనుమ్‌లో ఉంటుంది మరియు దైజేస్తీవ్ ఎంజైములు పాంక్రియాస్ లోకి విడుదల అవటాన్ని ఉత్తేజితం చేస్తుంది మరియు గాల్ బ్లాడర్ లో బైల్ ఖాళీ అవటాన్ని కూడా ఉత్తేజితం చేస్తుంది. ఈ హార్మోన్‌ కైమ్‌లో క్రొవ్వు‌కు స్పందనగా స్రవించబడుతుంది.
- గ్యాస్టిక్‌ ఇన్‌హిబిటరీ పెప్‌టైడ్‌ (GIP) - ఇది డుయోడెనుమ్‌లో ఉంటుంది మరియు పొట్టలోని చర్‌నింగ్‌ను తగ్గించటం ద్వారా పొట్ట ఖాళీ అయ్యే ప్రక్రియను నిదాన పరుస్తుంది. ఇన్‌సులిన్‌ సెక్రెషన్‌ బాధ్యతను కూడా ఇది నిర్వర్తిస్తుంది.
- మోటోలిన్‌ - ఇది డుయోడెనుమ్‌లో ఉంటుంది మరియు గాస్ట్రో ఇంటేస్తైనల్ కదలిక యొక్క మాయో ఎలక్ట్రిక్ కాంప్లెక్స్ వలసను పెంచుతుంది మరియు పెప్సిన్ యొక్క ఉత్పత్తిని ఉత్తేజితం చేస్తుంది.
జీర్ణం అవ్వటం‌లో pH యొక్క ప్రాముఖ్యత[మార్చు]
జీర్ణం అనేది అనేక అంశాల నియంత్రణలో జరిగే ఒక ప్రక్రియ. సాధారణంగా పనిచేసే జీర్ణాశయంలో pH ఒక ముఖ్య పాత్రను పోషిస్తుంది. నోరు, ఫారినిక్స్ మరియు ఈసోపేగస్ లోపల pH అనేది సంక్లిష్టంగా చాలా తక్కువ ఆమ్లత్వంతో 6.8 వరకు ఉంటుంది. జీర్ణాశయంలో pHను ఆ ప్రాంతంలో ఉన్న లాలాజలం నియంత్రిస్తుంటుంది. లాలాజలంలో ఉన్న సేలైవారీ అమైలేజ్ కార్బోహైడ్రేట్స్ ను మోనో సేకరైడ్స్ గా విడగోడుతుంది. అనేక డైజెస్టివ్‌ ఎంజైమ్స్ pHకు సెన్సిటివ్‌గా ఉంటాయి మరియు తక్కువ pH వాతావరణంలో పొట్ట లోపల పని చేయవు. 7 కంటే తక్కువ pH అనేది ఆమ్లాన్ని సూచిస్తుంది. 7 కంటే ఎక్కువ చూపిస్తే క్షారం, ఇక్కడ యాసిడ్‌ లేదా బేస్‌ యొక్క సాంద్రత ఏదేమైనా కూడా అది దాని పాత్రను పోషిస్తుంది.
పొట్ట యొక్క pH చాలా తక్కువగా (ఎక్కువ ఎసిడిక్‌) ఉంటుంది. ఇది అక్కడ కార్బొహైడ్రేట్స్‌ను బ్రేక్‌డౌన్‌ చేసేటప్పుడు బయటకు వస్తుంది. పొట్టలోని బలమైన ఆమ్ల పదార్థం రెండు లాభాలను అందిస్తుంది; ఇది డీ నేచర్‌ ప్రొటీన్స్‌ను తర్వాత జీర్ణం కొరకు చిన్న ప్రేగులలోకి పంపుతుంది మరియు ప్రత్యేకించని రోగ నిరోధకతనుని అందిస్తుంది. ఇందులో రకరకాల రోగకారక క్రిముల‌ను బయటకు పంపుతుంది.[ఉల్లేఖన అవసరం]
చిన్న ప్రేగులలో, డియోడినం డైజెస్టివ్‌ ఎంజైమ్స్‌ను యాక్టివేట్‌ చేయడానికి pH బ్యాలెన్సింగ్‌ చేస్తుంది. కాలేయం డియోడినం లోకి బైల్ ను విడుదల చేయటం ద్వారా పొట్టలోని ఆమ్ల పరిస్థితులని న్యూట్రలైజ్ చేస్తుంది. పాంక్రియాటిక్‌ డక్ట్‌ కూడా డియోడినాన్ని ఖాళీ చేస్తుంది. బైకార్బోనేట్ కలపడంతో చిమ్ తో ఇది తటస్థ ఎన్విరాన్‌మెంట్‌ను సృష్టిస్తుంది. చిన్న ఇన్‌టెన్‌స్టైన్‌ యొక్క ముసుకోల్‌ టిష్యూఅల్కలైన్‌ అవుతుంది. మరియు పిహెచ్‌ 8.5 కంటే ఎక్కువగా ఉంటుంది.
జంతవుల జీర్ణాశయం వలన మానవులకున్న ఉపయోగాలు[మార్చు]
- క్లేవ్స్‌ యొక్క పొట్టలు సాధారణంగా చీజ్‌ తయారు చేయడానికి రెన్నెట్‌కు మూలం‌గా పనిచేస్తుంది.
- ఈజిప్ట్ యొక్క మూడవ రాజవంశంలో జంతువుల జీర్ణాశయ తీగలు సంగీతకారులచే వినియోగించబడేవి. ఇటీవల కాలంలో, లాంబ్‌ జీర్ణాశయం నుంచి కూడా తీగలను తయారు చేస్తున్నారు. ఆధునిక ప్రపంచంలో నైపుణ్యం‌తో తయారు చేసిన తీగలను సంగీతకారులు ఉపయోగిస్తున్నారు లేదా నైలాన్‌,స్టీల్‌ లాంటి సింథటిక్‌ మెటీరియన్‌ను కూడా వాడుతున్నారు. ఏదేమైనా కొంతమంది వాయిద్యకారులు ఇప్పటికీ పాత టోన్‌ నాణ్యత కోసం అదే తరహా తీగలను వాడుతున్నారు. ఇలాంటి తీగలను క్యాట్‌గట్‌ తీగల‌గా చెబుతున్నప్పటికీ జీర్ణాశయ తీగల యొక్క మూలాలుగా పిల్లులను వాడలేదు.[ఉల్లేఖన అవసరం]
- టెన్నిస్‌ వంటి క్రీడల్లో రాకెట్స్‌లో వాడే సహజ జీర్ణాశయ తీగలకు అసలు మూలం గొర్రె జీర్ణాశయం. ఈరోజుల్లో, సింథటిక్‌ తీగలు అనేవి చాలా సహజంగా కనిపిస్తున్నాయి. కానీ ఇప్పటికీ ఉత్తమ జీర్ణాశయ తీగ అనేది ఆవు యొక్క జీర్ణాశయం నుంచే తయారవుతుంది.
- జీర్ణాశయ కార్డ్‌ను స్నేరన్స్‌ కొరకు తీగలను తయారు చేయడంలోనూ వాడతారు. ఇది డ్రమ్‌ యొక్క లక్షణమైన టింబర్‌ బజ్జింగ్‌ చేస్తుంది. ప్రస్తుతం స్నేర్‌ డ్రమ్‌లో జీర్ణాశయ తీగ కంటే మెటల్‌నే తరచుగా వాడుతున్నారు. నార్త్‌ ఆఫ్రికా బెండిర్‌ ఫ్రేమ్‌ డ్రమ్‌ ఇప్పటికీ జీర్ణాశయము నుంచి తయారై దీని కోసం వినియోగించబడుతోంది.
- నేచురల్‌ సాసేజ్‌ హల్స్‌ (లేదా కేసింగ్స్‌) అనేవి జంతువలు జీర్ణాశయం నుంచి, ముఖ్యంగా హగ్‌, బీఫ్‌, లాంబ్‌ల నుంచి తయారవుతున్నాయి. అదే విదంగా హగ్గీస్‌ సంప్రదాయబద్దంగా ఉడకపెట్టి, గొర్రె పొట్టలోకి పంపిణీ చేయబడుతున్నాయి.
- చిట్టర్‌లింగ్స్‌, ఒక తరహా ఆహారం, ఇది పూర్తిగాపంది యొక్క జీర్ణాశయాన్ని కడగడం ద్వారా తయారవుతుంది.
- జంతువుల జీర్ణాశయం అనేది లాంగ్‌కేస్‌ క్లాక్స్‌లో కార్డ్‌లైన్స్‌ను,బ్రాకెట్‌ క్లాక్‌లలో ఫ్యూజెస్‌ను తయారు చేయడానికి ఉపయోగిస్తారు, కానీ వీటిని మెటల్‌ వైర్‌లతో మార్చవచ్చును.
- 1640 AD కాలం నుంచి తెలిసిన పాతతరంకండోమ్‌లు, జంతువుల జీర్ణాశయం నుంచి తయారయ్యాయి.[18]
వీటిని కూడా చూడండి[మార్చు]
- పోషక పదార్థాలూ
- హ్యూమన్ గ్యాస్ట్రోఇంటెస్టైనల్‌ ట్రాక్ట్‌
- పొట్ట
- గ్యాస్ట్రోఈసోఫేగల్ రిఫ్లక్స్‌ వ్యాధి
- ప్రోటోన్‌ పంప్‌ ఇన్‌హిబిటర్స్‌ యొక్క శోధన మరియు అభివృద్ధి
సూచనలు[మార్చు]
- ↑ 1.0 1.1 Maton, Anthea (1993). Human Biology and Health. Englewood Cliffs, New Jersey, USA: Prentice Hall. ISBN 0-13-981176-1. OCLC 32308337. Unknown parameter
|coauthors=ignored (|author=suggested) (help) - ↑ డుసెన్‌బెరీ, డేవిడ్‌ బి. (1996). 'లైఫ్‌ ఎట్‌ స్మాల్‌ స్కేల్‌ పిపి. 113-115.1996). సైంటిఫిక్‌ అమెరికన్‌ లైబ్రరీ, న్యూయార్క్‌. ISBN 0-19-286092-5
- ↑ డుసెన్‌బెరీ, డేవిడ్‌ బి. (2009). లివింగ్‌ ఎట్‌ మైక్రో స్కేల్‌, పి. 280. హార్వర్డ్‌ యూనివర్శిటీ ప్రెస్‌, కేంబ్రిడ్జ్‌, మాస్‌ ISBN 978-0-674-03116-6.
- ↑ Wooldridge K (editor) (2009). Bacterial Secreted Proteins: Secretory Mechanisms and Role in Pathogenesis. Caister Academic Press. ISBN 978-1-904455-42-4.CS1 maint: extra text: authors list (link)
- ↑ సేల్‌యెర్స్‌, ఎ.ఎ. మరియు విట్‌, డి.డి (2002). 2002). బ్యాక్టిరియల్‌ పాథోజెనెసిస్‌ : ఒక మాలిక్యులర్‌ అప్రోచ్‌, రెండో ఎడిషన్‌, వాషింగ్టన్‌ డి.సి. : ASM ప్రెస్‌ ISBN 1-84138-495-X
- ↑ Cascales E & Christie P.J. (2003). "The versatile Type IV secretion systems". Nat Rev Microbiol. 1 (2): 137–149. doi:10.1038/nrmicro753. PMID 15035043.
- ↑ Christie PJ, Atmakuri K, Jabubowski S, Krishnamoorthy V & Cascales E. (2005). "Biogenesis, architecture, and function of bacterial Type IV secretion systems". Ann Rev Microbiol. 59: 451–485. doi:10.1146/annurev.micro.58.030603.123630. PMID 16153176.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
- ↑ చటర్జీ ఎస్‌ఎన్‌ మరియు జె దాస్‌. ఎలక్ట్రాన్‌ మైక్రోస్కోపిక్‌ అబ్జర్వేషన్స్‌ ఆన్‌ ది ఎక్సర్షన్‌ ఆఫ్‌ కణం వాట్‌ మెటీరియల్ బై విబ్రియో చోలెరే' . జె.జన్‌.మైక్రోబాయిల్‌. "49" : 1-11 (1967) ; కుహెన్‌, ఎమ్‌జె మరియు ఎన్‌సి కెస్టీ. బ్యాక్టీరియల్‌ మెమ్‌బ్రేన్‌ వెసిల్స్‌ మరియు ది హెAస్ట్‌-పాథజెన్‌ ఇంటరాక్షన్‌. జెనెస్‌దేవ్‌. మరియు తర్వాత19 (22):2645-55 (2005)
- ↑ మెక్‌ బ్రూమ్‌, ఎజె మరియు ఎమ్‌జె కుహెన్‌ రిలీజ్‌ ఆఫ్‌ అవుటర్‌ మెమ్‌బ్రేన్‌ వెసిల్స్‌ బై గ్రామ్‌ నెగెటివ్ బ్యాక్టీరియా ఈజ్‌ ఎ నావల్‌ ఎన్‌వెలప్‌ స్ట్రెస్‌ రెస్పాన్స్‌. మోల్‌. మైక్రోబయాల్‌. 63 (2):545-58 (2007)
- ↑ Boettner DR, Huston CD, Linford AS; et al. (2008). "Entamoeba histolytica phagocytosis of human erythrocytes involves PATMK, a member of the transmembrane kinase family". PLoS Pathog. 4 (1): e8. doi:10.1371/journal.ppat.0040008. PMC 2211552. PMID 18208324. Unknown parameter
|month=ignored (help); Explicit use of et al. in:|author=(help)CS1 maint: multiple names: authors list (link) - ↑ Ruppert, E.E., Fox, R.S., and Barnes, R.D. (2004). Invertebrate Zoology (7 సంపాదకులు.). Brooks / Cole. pp. 76–97. ISBN 0030259827.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
- ↑ Leege, Lissa. "How does the Venus flytrap digest flies?". Scientific American. Retrieved 2008-08-20.
- ↑ Clarke, M.R. (1986). A Handbook for the Identification of Cephalopod Beaks. Oxford: Clarendon Press. ISBN 0-19-857603-X.
- ↑ Miserez, A (2007). "Jumbo squid beaks: Inspiration for design of robust organic composites". Acta Biomaterialia. 3 (1): 139–149. doi:10.1016/j.actbio.2006.09.004. PMID 17113369. Unknown parameter
|coauthors=ignored (|author=suggested) (help) - ↑ Gordon John Larkman Ramel (2008-09-29). "The Alimentary Canal in Birds". Retrieved 2008-12-16. Cite web requires
|website=(help) - ↑ Levi, Wendell (1977). The Pigeon. Sumter, S.C.: Levi Publishing Co, Inc. ISBN 0853900132.
- ↑ 17.0 17.1 17.2 17.3 17.4 Kong F, Singh RP (2008). "Disintegration of solid foods in human stomach". J. Food Sci. 73 (5): R67–80. doi:10.1111/j.1750-3841.2008.00766.x. PMID 18577009. Unknown parameter
|month=ignored (help) ఉచిత పూర్తి టెక్స్ట్ - ↑ "World's oldest condom". Ananova. 2008. Retrieved 2008-04-11. Cite web requires
|website=(help)
బాహ్య లింకులు[మార్చు]
- CS1 maint: extra text: authors list
- CS1 maint: multiple names: authors list
- CS1 errors: explicit use of et al.
- CS1 errors: missing periodical
- గూగుల్ అనువాద వ్యాసాలు
- All articles with unsourced statements
- Articles with unsourced statements from November 2009
- Articles with unsourced statements from October 2010
- జీర్ణ వ్యవస్థ
- శరీర ధర్మ శాస్త్రము
