తెలంగాణ ఆర్థిక వ్యవస్థ
తెలంగాణ ఆర్థిక వ్యవస్థ గత ఐదేళ్లలో సగటు వార్షిక వృద్ధి రేటు 13.90% సాధిస్తూ ఉంది. భారతదేశంలో అత్యంత వేగంగా అభివృద్ధి చెందుతున్న రాష్ట్రాల్లో తెలంగాణ ఒకటిగా నిలిచింది. 2020-21 సంవత్సరానికి తెలంగాణ స్థూల దేశీయ ఉత్పత్తి ₹12.05 లక్షల కోట్లు (US$170 బిలియన్లు) గా ఉంది. 2018-19 సంవత్సరంలో 65% వాటాతో తెలంగాణ ఆర్థిక వ్యవస్థకు సేవా రంగం అతిపెద్ద సహకారం అందించింది. ఉత్పత్తి, ఎగుమతుల పరంగా దేశంలో IT & ITeSలో రాష్ట్రం అగ్రగామిగా ఉండటంతో సేవలలో వృద్ధి ఎక్కువగా IT సేవల ద్వారా ఊపందుకుంది.[1]
తెలంగాణ ఆర్థిక వ్యవస్థకు వ్యవసాయం వెన్నెముకగా ఉంది. భారతదేశంలోని రెండు ముఖ్యమైన నదులు గోదావరి, కృష్ణా ఈ రాష్ట్రం గుండా ప్రవహిస్తాయి, నీటిపారుదలని అందిస్తాయి. తెలంగాణలోని రైతులు సాగునీటి కోసం ప్రధానంగా వర్షాధార నీటి వనరులపై ఆధారపడుతున్నారు. ఇక్కడ వరి ప్రధాన ఆహార పంట. ఇతర ముఖ్యమైన స్థానిక పంటలు పత్తి, చెరకు, మామిడి, పొగాకు ఉన్నాయి. ఇటీవల, కూరగాయల నూనె ఉత్పత్తికి ఉపయోగించే పొద్దుతిరుగుడు, వేరుశెనగ వంటి పంటలు ఈ ప్రదేశంలో పండటానికి అనుకూలంగా ఉంటుంది. గోదావరి రివర్ బేసిన్ ఇరిగేషన్ ప్రాజెక్టులతో సహా అనేక బహుళ-రాష్ట్ర నీటిపారుదల ప్రాజెక్టులు అభివృద్ధిలో ఉన్నాయి.[2]
ఇన్ఫర్మేషన్ టెక్నాలజీ, బయోటెక్నాలజీ రంగాలపై రాష్ట్రం దృష్టి సారించడం ప్రారంభించింది. రాష్ట్రంలో 68 ప్రత్యేక ఆర్థిక మండలాలు ఉన్నాయి.[3]
వ్యవసాయం, పశుసంపద
[మార్చు]
వరి రాష్ట్రంలోని ప్రధాన ఆహార పంట, ప్రధాన ఆహారం. పొగాకు, మామిడి, పత్తి, చెరకు అనేవి ఇతర ముఖ్యమైన పంటలు. రాష్ట్ర ఆర్థిక వ్యవస్థకు వ్యవసాయం ప్రధాన ఆదాయ వనరు. భారతదేశంలోని ముఖ్యమైన నదులు, గోదావరి, కృష్ణా నదులు రాష్ట్రం గుండా ప్రవహిస్తాయి, సాగునీటిని అందిస్తాయి. ప్రధాన నదులే కాకుండా తుంగభద్ర, బీమా, డిండి, కిన్నెరసాని, మంజీర, మానేరు, పెంగంగ, ప్రాణహిత, పెద్దవాగు, తాలిపేరు వంటి చిన్న నదులు కూడా ఉన్నాయి. గోదావరి రివర్ బేసిన్ ఇరిగేషన్ ప్రాజెక్టులు, ప్రపంచంలోనే అత్యంత ఎత్తైన రాతి డ్యామ్ నాగార్జున సాగర్ డ్యామ్‌తో సహా అనేక బహుళ-రాష్ట్ర నీటిపారుదల ప్రాజెక్టులు అభివృద్ధిలో ఉన్నాయి.[4]
2011 ధరల ఆధారంగా తెలంగాణలో ఎంపిక చేసిన వ్యవసాయ పంటలు, అనుబంధ విభాగాల 2015 జాతీయ ఉత్పత్తి వాటా పట్టిక క్రింద ఇవ్వబడింది
| సెగ్మెంట్ | జాతీయ వాటా % |
|---|---|
| అజ్వైన్ | 30.5 |
| బఠానీ | 27.8 |
| మిర్చి | 16.0 |
| పసుపు | 13.7 |
| గుడ్డు | 12.4 |
| పత్తి | 11.2 |
| ఫైబర్ | 10.5 |
| నిమ్మకాయ | 10.0 |
| కాకరకాయ | 9.5 |
| మాంసం | 9.4 |
| టమోటా | 8.9 |
| ఆరెంజ్ | 8.7 |
| ఉన్ని | 7.6 |
| మొక్కజొన్న | 7.4 |
| మామిడి | 6.5 |
| దోసకాయ | 5.4 |
| బీన్ | 5.3 |
తెలంగాణ భారతదేశంలో విత్తన కేంద్రంగా అభివృద్ధి చెందుతోంది. 10 రాష్ట్రాలకు OECD ప్రమాణాల ప్రకారం ధ్రువీకరణ ఏజెన్సీగా ఎంపిక చేయబడింది. రాష్ట్రం 2,251 ఎకరాల్లో విత్తనాలను సాగు చేసింది. సూడాన్, ఈజిప్ట్, ఫిలిప్పీన్స్ వంటి దేశాలకు 17,000 క్వింటాళ్లను ఎగుమతి చేసింది. 2017-18లో 2,567 ఎకరాలకు సాగును విస్తరించి, 26,000 క్వింటాళ్ల దిగుబడిని ఆశించింది.
పరిశ్రమలు
[మార్చు]
హైదరాబాద్ ఇన్ఫర్మేషన్ టెక్నాలజీ, ఇంజినీరింగ్ కన్సల్టెన్సీ సిటీ లేదా HITEC సిటీ తెలంగాణ ప్రధాన IT హబ్.
తెలంగాణలో సాఫ్ట్‌వేర్ పరిశ్రమ అనేక ప్రధాన తయారీ, సేవల పరిశ్రమలు ప్రధానంగా హైదరాబాద్ చుట్టూ పనిచేస్తున్నాయి. ఆటోమొబైల్స్, ఆటో విడిభాగాల పరిశ్రమ, సుగంధ ద్రవ్యాలు, గనులు, ఖనిజాలు, వస్త్రాలు, దుస్తులు, ఫార్మాస్యూటికల్, హార్టికల్చర్, పౌల్ట్రీ పెంపకం తెలంగాణలో ప్రధాన పరిశ్రమలు.[5][6]
సేవల పరంగా, హైదరాబాద్‌కు సాధారణంగా సైబరాబాద్ అనే మారుపేరు ఉంది, ఎందుకంటే దాని ఇన్ఫర్మేషన్ టెక్నాలజీ ముందడుగు, నగరంలో ప్రధాన సాఫ్ట్‌వేర్ పరిశ్రమలు ఉన్నాయి. తెలంగాణ ఏర్పాటుకు ముందు, 2013లో IT, ITES రంగాలలో భారతదేశానికి 15%, ఆంధ్ర ప్రదేశ్ ఎగుమతులకు 98% దోహదపడింది, భారతదేశంలో సమాచార సాంకేతికతను ప్రోత్సహించే తెలంగాణ లక్ష్యాలలో హైదరాబాద్‌తో పాటు, హైటెక్ సిటీ ప్రగల్భాలు పలుకుతోంది. ఇది హైదరాబాద్ ప్రధాన కేంద్రంగా ఉంది.[7]
రాష్ట్ర ప్రభుత్వం వివిధ ప్రాంతాలలో, నిర్దిష్ట పరిశ్రమల సమూహాల కోసం పారిశ్రామిక పార్కులను అభివృద్ధి చేసే ప్రక్రియలో ఉంది. సాఫ్ట్‌వేర్ పార్క్, సాఫ్ట్‌వేర్ యూనిట్ల కోసం హైటెక్ సిటీ, గుండ్లపోచంపల్లిలో అపెరల్ పార్క్, పాశమైలారంలో ఎక్స్‌పోర్ట్ ప్రమోషన్ పార్క్, తుర్కపల్లిలో బయో-టెక్నాలజీ పార్క్ అనేవి ప్రస్తుతం హైదరాబాద్‌లో ఉన్న పార్కులు.[8]
Telangana is a mineral-rich state, with coal reserves at Singareni Colleries.[3]
సేవలు
[మార్చు]పర్యాటకం
[మార్చు]తెలంగాణ స్టేట్ పర్యాటకం డెవలప్‌మెంట్ కార్పొరేషన్ (TSTDC) అనేది తెలంగాణలో పర్యాటకాన్ని ప్రోత్సహించే ఒక రాష్ట్ర ప్రభుత్వ సంస్థ. తెలంగాణలో చారిత్రక ప్రదేశాలు, స్మారక చిహ్నాలు, కోటలు, జలపాతాలు, అడవులు, దేవాలయాలు వంటి అనేక రకాల పర్యాటక ఆకర్షణలు ఉన్నాయి.[9] orugallu india college with Govt india & orugallu technology india software industry msme.gov.in year 2020-2024 Prof. Dr. A.Gopal - India industries team team universites President hanamkonda, Warangal city-Telangana-india online web site www.indiainfonet.net, wwww.orugalluindiacollege.in www.nsic.co.in, www.ignou.ac.in www.kakatiya.ac.in
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ N. Rahul. "State economy growing faster than nation's". The Hindu.
- ↑ "Telangana leads the country in services sector growth". The New Indian Express.
- ↑ 3.0 3.1 "The Singareni Collieries Company Limited". scclmines. Retrieved 3 June 2014.
- ↑ "2015 agricultural output of Telangana based on 2011 prices" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2018-08-04. Retrieved 2021-12-26.
- ↑ Roy, Ananya; Aihwa, Ong (2011). Worlding cities: Asian experiments and the art of being global. John Wiley & Sons. p. 253. ISBN 978-1-4051-9277-4.
- ↑ "An Amazon shot for city". The Times of India. 13 October 2011. Retrieved 13 October 2011.
- ↑ "Special governance for Hyderabad needed for growth". The Times of India. 25 June 2013. Retrieved 25 June 2013.
- ↑ "TG Special Economic Zones" (PDF). sezindia. Archived from the original (PDF) on 7 October 2009. Retrieved 3 June 2014.
- ↑ "Huge challenges ahead for new Telangana tourism corporation". timesofindia.indiatimes.com. 2014-05-09. Retrieved 2014-06-04.