తొర్లికొండ
తొర్లికొండ, తెలంగాణ రాష్ట్రం, నిజామాబాద్ జిల్లా, జక్రాన్‌పల్లి మండలంలోని గ్రామం.[1]
| తొర్లికొండ | |
| — రెవెన్యూ గ్రామం — | |
  తొర్లికొండ |
|
| అక్షాంశరేఖాంశాలు: 18°44′35″N 78°19′18″E / 18.742991°N 78.321633°E | |
|---|---|
| రాష్ట్రం | తెలంగాణ |
| జిల్లా | నిజామాబాదు |
| మండలం | జక్రాన్‌పల్లె |
| ప్రభుత్వం | |
| - సర్పంచి | |
| జనాభా (2011) | |
| - మొత్తం | 4,413 |
| - పురుషుల సంఖ్య | 2,185 |
| - స్త్రీల సంఖ్య | 2,228 |
| - గృహాల సంఖ్య | 1,103 |
| పిన్ కోడ్ | 503224 |
| ఎస్.టి.డి కోడ్ | 08463 |
ఇది మండల కేంద్రమైన జక్రాన్‌పల్లి నుండి 9 కి. మీ. దూరం లోను, సమీప పట్టణమైన ఆర్మూర్ నుండి 8 కి. మీ. దూరంలోనూ ఉంది. 2016 అక్టోబరు 11 న చేసిన తెలంగాణ జిల్లాల పునర్వ్యవస్థీకరణకు ముందు ఈ గ్రామం పాత నిజామాబాదు జిల్లా లోని ఇదే మండలంలో ఉండేది.[2]
గణాంకాలు
[మార్చు]2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 1103 ఇళ్లతో, 4413 జనాభాతో 1952 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 2185, ఆడవారి సంఖ్య 2228. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 1134 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 147. గ్రామ జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 570888[3].పిన్ కోడ్: 503224.
విద్యా సౌకర్యాలు
[మార్చు]గ్రామంలో ఒక ప్రైవేటు బాలబడి ఉంది. ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాలలు రెండు, ప్రైవేటు ప్రాథమిక పాఠశాల ఒకటి, ప్రభుత్వ ప్రాథమికోన్నత పాఠశాల ఒకటి, ప్రైవేటు ప్రాథమికోన్నత పాఠశాల ఒకటి, ప్రభుత్వ మాధ్యమిక పాఠశాల ఒకటి ఉన్నాయి.సమీప జూనియర్ కళాశాల, ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల ఆర్మూర్లోను, ఇంజనీరింగ్ కళాశాల చేపూర్లోనూ ఉన్నాయి. సమీప వైద్య కళాశాల హైదరాబాదులోను, పాలీటెక్నిక్‌ నిజామాబాద్లోను, మేనేజిమెంటు కళాశాల ఆర్మూర్లోనూ ఉన్నాయి. సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల, అనియత విద్యా కేంద్రం నిజామాబాద్లోను, దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాల ఆర్మూర్ లోనూ ఉన్నాయి.
వైద్య సౌకర్యం
[మార్చు]ప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం
[మార్చు]తొర్లికొండలో ఉన్న ఒక ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రంలో డాక్టర్లు లేరు. ఇద్దరు పారామెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు.
సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం, ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. పశు వైద్యశాల, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి, ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి, డిస్పెన్సరీ, సంచార వైద్య శాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి.
ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం
[మార్చు]గ్రామంలో4 ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యాలున్నాయి. డిగ్రీ లేని డాక్టర్లు నలుగురు ఉన్నారు. రెండు మందుల దుకాణాలు ఉన్నాయి.
తాగు నీరు
[మార్చు]గ్రామంలో కుళాయిల ద్వారా రక్షిత మంచినీటి సరఫరా జరుగుతోంది. గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది. బోరుబావుల ద్వారా కూడా ఏడాది పొడుగునా నీరు అందుతుంది. కాలువ/వాగు/నది ద్వారా, చెరువు ద్వారా కూడా గ్రామానికి తాగునీరు లభిస్తుంది.
పారిశుధ్యం
[మార్చు]మురుగునీరు బహిరంగ కాలువల ద్వారా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీటిని నేరుగా జలవనరుల్లోకి వదులుతున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు. చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు.
సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు
[మార్చు]తొర్లికొండలో సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం ఉంది. పోస్టాఫీసు సౌకర్యం, పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు, మొబైల్ ఫోన్ మొదలైన సౌకర్యాలు ఉన్నాయి. ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం, ప్రైవేటు కొరియర్ గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి.
గ్రామానికి సమీప ప్రాంతాల నుండి ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సులు తిరుగుతున్నాయి. సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం కూడా ఉంది. వ్యవసాయం కొరకు వాడేందుకు గ్రామంలో ట్రాక్టర్లున్నాయి. ప్రైవేటు బస్సు సౌకర్యం గ్రామానికి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. రైల్వే స్టేషన్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది.
ప్రధాన జిల్లా రహదారి, జిల్లా రహదారి గ్రామం గుండా పోతున్నాయి. జాతీయ రహదారి గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. రాష్ట్ర రహదారి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. గ్రామంలో తారు రోడ్లు, కంకర రోడ్లు ఉన్నాయి.
మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు
[మార్చు]గ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల కేంద్రం ఉన్నాయి. సహకార బ్యాంకు, వ్యవసాయ పరపతి సంఘం గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. ఏటీఎమ్, వాణిజ్య బ్యాంకు గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. రోజువారీ మార్కెట్, వారం వారం సంత, వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి.
ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు
[మార్చు]గ్రామంలో సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు, ఆశా కార్యకర్త ఉన్నాయి. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. శాసనసభ పోలింగ్ కేంద్రం, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం ఉన్నాయి. ఆటల మైదానం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. సినిమా హాలు, గ్రంథాలయం, పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి.
విద్యుత్తు
[మార్చు]గ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 7 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి, 16 గంటల పాటు వాణిజ్య అవసరాల కోసం కూడా విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు.
భూమి వినియోగం
[మార్చు]తొర్లికొండలో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:
- వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 129 హెక్టార్లు
- వ్యవసాయం సాగని, బంజరు భూమి: 61 హెక్టార్లు
- శాశ్వత పచ్చిక ప్రాంతాలు, ఇతర మేత భూమి: 141 హెక్టార్లు
- వ్యవసాయం చేయదగ్గ బంజరు భూమి: 203 హెక్టార్లు
- సాగులో లేని భూముల్లో బీడు భూములు కానివి: 140 హెక్టార్లు
- బంజరు భూమి: 415 హెక్టార్లు
- నికరంగా విత్తిన భూమి: 860 హెక్టార్లు
- నీటి సౌకర్యం లేని భూమి: 1214 హెక్టార్లు
- వివిధ వనరుల నుండి సాగునీరు లభిస్తున్న భూమి: 202 హెక్టార్లు
నీటిపారుదల సౌకర్యాలు
[మార్చు]తొర్లికొండలో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది.
- బావులు/బోరు బావులు: 202 హెక్టార్లు
ఉత్పత్తి
[మార్చు]తొర్లికొండలో ఈ కింది వస్తువులు ఉత్పత్తి అవుతున్నాయి.
ప్రధాన పంటలు
[మార్చు]గ్రామ విశేషాలు
[మార్చు]- ఈ గ్రామ శివారులలో ఉన్న పెద్దమ్మ ఆలయంలో, 27-11-2013 నుండి విగ్రహ పునహ్ ప్రతిష్ఠా కార్యక్రమాలు మొదలైనవి. 27న శోభాయాత్ర, 28న జలాధివాసం, 29న విగ్రహ ప్రతిష్ఠ, బోనాల ఊరేగింపు, యగ్నం, ఆ పై అన్నదానం ఉంటుంది.[1]
- ఈ గ్రామములోని శ్రీ లక్ష్మీనరసింహస్వామి ఆలయ వార్షిక బ్రహ్మోత్సవాలు, 2013 డిసెంబరు 9న జరిగినవి. ఈ సందర్భంగా పుణ్యహవచనం, స్వామివారి కళ్యాణం, యగ్నం చేపట్టినారు.[2]
- తొర్లికొండ గ్రామ సమీపంలో కొండపై నెలకొన్న ఆదిమల్లన్న జాతరను, 2013 డిసెంబరు 16 నాడు, భక్తిశ్రద్ధలతో నిర్వహించారు. మల్లన్న మందిరం వద్ద సీడిని ఊరేగించారు. మల్లన్నకు గ్రామంలో నైవేద్యాలు సమర్పించారు.[3]
స్వయంభు శ్రీ శిలాతీర్థ శ్రీవెంకటేశ్వర స్వామి దేవస్థానం
[మార్చు]కొండపైన వెలసిన శ్రీ వేంకటేశ్వరుడి సన్నిధిలో ఉండే ఒక బిలం (రంద్రం) నుండి స్వచ్ఛమైన నీరు ఉబికి వస్తుంది. పూర్వం ఈ రంద్రాన్ని తొర్ర అనేవారు..కొండపైన ఉంది కాబట్టి తొర్రకొండ అని.. తరువాత తొరలికొండ అని కాలక్రమేణా "తొర్లికొండ" అయిందనీ గ్రామస్థులు చెపుతారు.
ఈ ఊరిలో వెలసిన అతి పురాతనమైన " స్వయంభు శ్రీ శిలా తీర్థ శ్రీ వెంకటేశ్వర స్వామి దేవస్థానం" ఎంతో ప్రసిద్ధమైనది. ఊరి మధ్యలో ఒక విశాలమైన, ఎత్తైన కొండపైన వెలసిన శ్రీ వేంకటేశ్వరుడి సన్నిధిలో ఉండే ఒక బిలం (రంద్రం) నుండి స్వచ్ఛమైన నీరు ఉబికి వస్తుంది. ఈ నీరు రాయిలోనుంచి మాత్రమే రావడం ఈ ఆలయానికున్న విశేషమైన ప్రత్యేకత. ఇదే నీటిని శ్రీనివాసుడి మంగళ అభిషేకానికి ఉపయోగిస్తారు. అదే నీటిని కూడా తులసిదళాలతో భక్తులకు తీర్థ ప్రసాదంగా ఇస్తారు. అంతేగాక పులిహోర, లడ్డుని కూడా ప్రసాదంగా ఇస్తారు శ్రీ రామ నవమి సందర్భంగా ఇక్కడ నిర్వహించే " ఊరి జాతర " చాల కనువిందుగా ఉంటుంది. " స్వయంభు శ్రీ శిలా తీర్థ శ్రీ వెంకటేశ్వర స్వామి దేవస్థానం"లో ఉన్నా మూలబావిలో స్వచ్ఛమైన నీరు ఎప్పుడు ఉంటుంది. వర్షాకాలంలో అయితే నీరు పైకి ఉబికివచ్చి చేతితో ముంచుకునేంత పైకి వస్తాయి. ఆలయంలో ఉన్న మఱ్ఱి చెట్టు చాల పురాతనమైంది.కొండ చుట్టూ నూతనంగా నిర్మించిన రహదారి కూడా భక్తులను విశేషంగా ఆకర్షిస్తుంది. ప్రతి శనివారం జరిగే "శ్రీనివాసుడి పల్లికి సేవ " చాల ప్రసిద్ధి, ఈ కార్యక్రమంలో భాగంగా అన్నదానము కూడా నిర్వహిస్తున్నారు.కొండ పైన శ్రీనివాసుడి శంఖ చక్రాలు విద్యుత్ లైట్స్ "గల్ప్ తొర్లికొండ ట్రష్టు" వారి సహకారంతో ఏర్పాటు చేయడం జరిగింది. ఇప్పుడు కొండ పైకి మెట్ల మార్గం వేసే కార్యక్రమం కూడా ఆలోచనలో ఉంది, అంతేకాక పైన గాలి గోపురం కూడా కట్టే యోచనలో ఉన్నారు.కొండ పైకి ఎక్కి చూస్తే మొత్తము ఊరే కాకుండా చుట్టూ పక్కల ఊర్లు కూడా చాలా అందంగా కనిపిస్తాయి.సమాచారము ప్రకారము వెంకటేశ్వర ఆలయములో సహజ సిద్దమైన తీర్థ గుండము ఉంది. ఇప్పటికి ప్రవహిస్థునే ఉంటుంది.
ఈ దివ్య మందిరాన్ని చూడడానికి చుట్టూ పక్కల గ్రామాల నుండే కాకుండా ఎన్నో జిల్లాల నుండి కూడా భక్తులు వస్తుంటారు. అంతేగాక తిరుపతి, హైదరాబాద్, మహారాష్ట్ర నుండి కూడా భక్తులు వస్తున్నారు.
భక్తులకు ప్రకృతి ప్రసాదించే తీర్థం
[మార్చు]సాధారణంగా ఆలయానికి వెళ్లిన భక్తులు దైవదర్శనం కాగానే తీర్థ ప్రసాదాలపై దృష్టి పెడుతుంటారు. తీర్థ ప్రసాదాలు స్వీకరించినప్పుడే ఆలయానికి వచ్చిన పూర్తి ప్రయోజనం నెరవేరుతుందని విశ్వసిస్తూ ఉంటారు. క్షేత్రం ఏదైనా అక్కడ సహజ సిద్ధంగా లభించే నీటిలో యాలకులు ... లవంగాలు ... తులసి కలిపి తీర్థంగా ఇస్తుంటారు.
క్షేత్రాల్లో దైవ సంకల్పం కారణంగా ఏర్పడటం వలన ... దైవ సన్నిధిలో ఏర్పడటం వలన అక్కడి నీటికి పవిత్రత సిద్ధిస్తూ ఉంటుంది. ఈ నీటిని తీర్థంగా స్వీకరించడం వలన అనేక వ్యాధులు నశిస్తాయని భక్తులు నమ్ముతుంటారు. అయితే అర్చకులు తయారు చేయకుండా ప్రకృతే భక్తులకు తీర్థాన్ని ప్రసాదించే క్షేత్రం మనకి నిజామాబాద్ జిల్లా 'తొర్లికొండ'లో కనిపిస్తుంది. ఇక్కడ కొండ ప్రాంతంలో శ్రీవేంకటేశ్వరుడు ఆవిర్భవించి భక్తులను అనుగ్రహిస్తూ ఉంటాడు.
ఇక్కడి కొండరాళ్ల మధ్య నుంచి అదే పనిగా నీళ్లు వస్తుంటాయి. స్వచ్ఛంగా ... రుచిగా ఉండే ఈ నీరు ఎక్కడి నుంచి ఎలా వస్తున్నదీ ఎవరికీ తెలియదు. ఇలా ధారగా వచ్చే ఈ నీటినే భక్తులు తీర్థంగా స్వీకరిస్తుంటారు. భగవంతుడు ప్రకృతి ద్వారా ప్రసాదించిన ఈ తీర్థం సేవించడం వలన, అనారోగ్యాలు తొలగిపోతాయని భక్తులు అనుభవపూర్వకంగా చెబుతుంటారు. గర్భాలయంలో స్వామివారి మూలమూర్తి పరిమాణం రీత్యా చిన్నగానే కనిపించినా, మహిమాన్వితుడని చెబుతుంటారు.
ప్రాచీనకాలం నుంచి ఇక్కడ కొలువుదీరి ఉన్న వేంకటేశ్వరస్వామి ఘనచరిత్రను గురించీ, ఆశ్చర్యచకితులను చేసే ఆయన మహిమల గురించి భక్తులు కథలుకథలుగా చెప్పుకుంటూ ఉంటారు. హనుమంతుడు క్షేత్రపాలకుడిగా వ్యవహరిస్తోన్న ఈ క్షేత్రానికి, పర్వదినాల సమయంలో భక్తులు ఎక్కువగా వస్తుంటారు. తమ శక్తిమేర స్వామికి కానుకలు ... మొక్కుబడులు చెల్లించుకుంటూ ఉంటారు.
అడవిలో శివాలయం - రుద్రభూతేశ్వర ఆలయం
[మార్చు]ఊరి శివారులో ఉన్న పెద్దమ్మ గుడికి ఎదురుగా సుమారు 100 గజాల దూరంలో ఇక్కడ వెలసిన ఒక శివాలయం కూడా ఉంది, కానీ అది దట్టమైన అడవిలో భయం గొలిపే ప్రదేశములో ఉండడం గమనార్హం.
అంతేగాక మల్లన్న గుడికి వెళ్లే దారిలో శ్రీరామలింగేశ్వర ఆశ్రమము, కొలిపాక వెళ్లే దారిలో దత్తగిరి ఆశ్రమములు, సాయిబాబా గుడి కూడా చూడదగ్గవే.
జిల్లాలోనే ఎక్కవ PETలు ఉన్న ఊరుగా ప్రసిద్ధి. ఇక్కడి నుండి ఎందరు విద్యవేత్తలు, వివేకవంతులు తయారయ్యారు. ఈ ఊరిలో "SC/ST సంక్షేమ బాలుర వసతి గృహం కూడా ఉన్నది.
మల్లన్న గుట్ట
[మార్చు]ఊరికి కిలోమీటరు దూరంలో ఉన్న " మల్లన్న గుడి " చూడదగ్గది, ప్రతియేటా జరిగే ఉత్సవాలకు గ్రామ నలు మూలలనుండి భక్తులు తరలివస్తారు. అంతేగాక ఈ గ్రామంలో ఇంకా చూడదగ్గ విశేషాలు చాల ఉన్నాయి
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ "ఆర్కైవ్ నకలు" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2019-12-09. Retrieved 2018-08-02.
- ↑ "నిజామాబాదు జిల్లా" (PDF). తెలంగాణ గనుల శాఖ. Archived (PDF) from the original on 2021-12-20. Retrieved 2021-01-06.
- ↑ "Office of the Registrar General & Census Commissioner, India - Village amenities of 2011".
వెలుపలి లంకెలు
[మార్చు][1] ఈనాడు నిజామాబాదు రూరల్. 2013 నవంబరు 28. 1వ పేజీ.[2] ఈనాడు నిజామాబాదు రూరల్, డిసెంబరు-10, 2013. 2వ పేజీ.[3] ఈనాడు నిజామాబాదు రూరల్, డిసెంబరు-17,2013.2వ పేజీ.