దశరాజ యుద్ధం
| దశ రాజ యుద్ధం | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
| ప్రత్యర్థులు | |||||||||
| ఇండో-ఆర్యన్ ప్రజలు | అలీనా ప్రజలు Anu భృగుస్ భలనాస్ దశ దృహ్యూస్ (Gandharis) మత్స్య పురుస్ (ఇండో ఆర్యన్) పనిస్ (పర్ని) | ||||||||
| సేనాపతులు, నాయకులు | |||||||||
| సుదాస్ రాజు వశిష్ఠుడు | పదిమంది రాజులు విశ్వామిత్రుడు[1] | ||||||||
| బలం | |||||||||
| తక్కువ | 6,666 కంటే ఎక్కువ | ||||||||
| ప్రాణ నష్టం, నష్టాలు | |||||||||
| తక్కువ | 6,666 (7వ మండలం) | ||||||||
దశరాజ యుద్ధం అనేది ఋగ్వేదంలోని ఏడవ మండలంలో ప్రస్తావించబడిన యుద్ధం. ఈ యుద్ధంలో, పురు వంశం, వారి మిత్ర పక్షాలు ఒక వైపు ఉన్నాయి, వీరికి సలహాదారుగా విశ్వామిత్ర మహర్షి ఉన్నాడు. మరోవైపు భరతుడి సైన్యం ఉంది, ఇది త్రిత్సు వంశానికి చెందిన రాజు సుదాస్ నేతృత్వంలో ఉంది, వీరికి ప్రేరణగా వశిష్ట మహర్షి ఉన్నాడు. ఈ యుద్ధంలో భరతుడు విజయం సాధించి, ఉత్తర భారత ఉపఖండంలోని ఆర్యులపై అధికారం పొందాడు. తర్వాత దేశం మొత్తం 'భారత్‌'గా పిలవబడింది. చాలా మంది చరిత్రకారుల అభిప్రాయం ప్రకారం, ఈ యుద్ధం కురుక్షేత్ర యుద్ధం కథకు "కేంద్రకం"గా ఏర్పడి ఉండవచ్చు.[2]
యుద్ధం
[మార్చు]భరతుడు బియాస్, సట్లెజ్‌లను దాటి కురుక్షేత్ర వైపు వెళ్ళాడు, అక్కడ వారు ఆదివాసీ, అంతర్-ఆదివాసీ కూటమిని ఎదుర్కొన్నారు. ఇది యుద్ధానికి దారితీసింది.[3]
యుద్ధం మొదటి దశ
[మార్చు]యుద్ధం మొదటి దశ కురుక్షేత్రానికి పశ్చిమాన మనుస సమీపంలోని రవి (అప్పటి పరుస్ని) నది ఒడ్డున జరిగింది. భరత రాజు, వారి పూజారి ఋగ్వేదంలో సుదాస్ పైజవనా, వసిష్టగా పేర్కొనబడ్డారు; అయితే సామవేదం, యజుర్వేద సంహితలలో ఈ పేర్లు మారతాయి. ప్రధాన విరోధి సందేహాస్పదంగా ఉంది. గిరిజన సంఘం ఆమోదయోగ్యమైన పోరాట యోధులలో (క్రమంలో) ఉన్నారు - పురుస్ (పూర్వపు భరతుల గోత్రం), యదు (బహుశా తుర్వసా ఆజ్ఞాపించాడు), యక్షుడు (సాపేక్షంగా ప్రాముఖ్యత లేనివాడు లేదా యదుకి ఒక శ్లేష్మం), మత్స్యలు, ద్రుహ్యులు, పక్తులు, భలానాలు, అలీనాలు , విషనిన్స్, శివస్, వైకర్ణ, అను.[4]
అసమాన యుద్ధంగా అనిపించినప్పటికీ, సంఖ్యల ప్రకారం సాగుతుంది (ఈ అంశం శ్లోకాలలో చాలాసార్లు హైలైట్ చేయబడింది), సుదాస్ నదిపై ఒక వాగును వ్యూహాత్మకంగా ఉల్లంఘించడం ద్వారా గిరిజన కూటమిపై నిర్ణయాత్మకంగా గెలిచాడు, తద్వారా ప్రత్యర్థులలో ఎక్కువ మంది మునిగిపోయారు. అదృష్టాలలో ఈ ఆకస్మిక మార్పుకు భరతుల పోషకుడు-దేవుడైన ఇంద్రుడి దయ, వ్యూహరచన కారణంగా చెప్పబడింది, అతని ఆశీర్వాదాలు వశిష్ట కవిత్వం ద్వారా పొందబడ్డాయి.[5]
యుద్ధం రెండవ దశ
[మార్చు]రెండో దశలో, యుద్ధభూమి యమునా నది ఒడ్డుకు మార్చబడింది, ఇందులో స్థానిక అధిపతి భిదా మూడు ఇతర తెగలు - అజాస్, షిఘ్రాస్, యక్షులతో కలిసి ఓడిపోయాడు.
అనంతర పరిణామాలు
[మార్చు]దశ రాజుల యుద్ధం భరతుడు సరస్వతి నది చుట్టూ కేంద్రీకృతమై ఉన్న మొత్తం పురు భూభాగాన్ని (పశ్చిమ పంజాబ్) ఆక్రమించుకోవడానికి, వారి తూర్పు వైపు వలసలను పూర్తి చేయడానికి దారితీసింది. ఉత్తరం, తూర్పు, పడమరల నుండి శత్రువులు లేని రాజ్యం స్థాపనకు గుర్తుగా సుదాస్ తన విజయాన్ని అశ్వమేధ కర్మతో జరుపుకున్నాడు. అతనికి ఇప్పటికీ దక్షిణాన ఉన్న ఖాండవ అరణ్యంలో శత్రువులు ఉన్నారు, ఇక్కడ తృణీకరించబడిన ఇండో-ఆర్యన్యేతర కికటాలు నివసించేవారు.
పురుస్, భరతుల మధ్య రాజకీయ పునర్వ్యవస్థీకరణ బహుశా చాలా త్వరగానే అనుసరించబడింది. ప్రధాన సేకరణ రెండు వైపుల వంశ-స్తోత్రాలను ప్రముఖంగా ఎలా చూపుతుంది అనే దాని నుండి ఇది ప్రదర్శించబడుతుంది.[6]
చారిత్రకత
[మార్చు]1800ల నుండి K. F. గెల్డ్‌నర్‌తో సహా అనేకమంది అనువాదకులు శ్లోకాల కథనం-లక్షణాల ఆధారంగా యుద్ధాన్ని ఒక చారిత్రక సంఘటనగా పరిగణించారు. విట్జెల్ సుమారుగా 1450, 1300 BCE మధ్య జరిగిన యుద్దానికి సంబంధించినది; అతను సంబంధిత శ్లోకాలను ఆలస్యమైన ఇంటర్‌పోలేషన్‌లుగా భావించాడు. స్టెఫానీ W. జామిసన్ చరిత్రను పునర్నిర్మించడానికి ప్రధాన వనరుగా ఉపయోగించకూడదని హెచ్చరించింది, ఎందుకంటే యుద్ధం వివరణ "ఏదైనా స్పష్టంగా ఉంది" అని చెప్పాడు.
విట్జెల్, జామిసన్ ఇద్దరూ తదుపరి శ్లోకం (7.19, శ్లోకం 3)ను కనుగొన్నారు, ఇంద్రుడు సుదాస్‌తో పాటు భూమిని గెలుచుకున్న పురులకు సహాయం చేయడంతో విధేయత అద్భుతమైన మార్పును చూపించారు.[7]
మహాభారత యుద్ధానికి నాంది
[మార్చు]విట్జెల్ ఈ యుద్ధాన్ని మహాభారతంలో వివరించబడిన కురుక్షేత్ర యుద్ధం సంభావ్య ఆర్కిటైప్/ప్రోటోటైప్ అని పేర్కొన్నాడు. జాన్ బ్రోకింగ్‌టన్ ఇదే విధానాన్ని అవలంబించాడు. S. S. N. మూర్తి యుద్ధాన్ని కురుక్షేత్ర యుద్ధం "కేంద్రకం"గా ప్రతిపాదించే స్థాయికి వెళ్తాడు; వాల్టర్ రూబెన్ ఇదే వైఖరిని అవలంబించాడు. ఏది ఏమైనప్పటికీ, విట్జెల్ మహాభారతంలోని న్యూక్లియస్ టెక్స్ట్‌ని లేట్ వేద పరిధులలోని కొన్ని సంఘటనల వర్ణనలో ఉంచారు; ఇది శతాబ్దాల ప్రసారం, వినోదం (బహుశా) పది రాజుల యుద్ధాన్ని ప్రతిబింబించేలా పునర్నిర్మించబడింది. ఆల్ఫ్ హిల్టేబీటెల్ విట్జెల్, బ్రోకింగ్‌టన్ వాదనలను "అవమానకరమైన ఫాన్సీ"గా తిరస్కరించాడు. మహాభారతంలోని "పది రాజుల వైదిక యుద్ధాన్ని సోదరహత్య పోరాటంతో అనుసంధానించడానికి" పూర్తిగా మార్గాలు లేవని పేర్కొన్నాడు.[8]
వారసత్వం
[మార్చు]స్టెఫానీ W. జామిసన్ ఋగ్వేదంలో ఇది అత్యంత ప్రసిద్ధ చారిత్రక సంఘర్షణగా పేర్కొంది-అందులో, విట్జెల్ వలె ఇది వేద తెగలపై భరతుల ఆధిపత్యాన్ని పొందింది.[9]
ఈ భూభాగం చివరికి ఋగ్వేదం అనంతర కాలంలో కురు తెగ క్రింద మొదటి దక్షిణ-ఆసియా "రాష్ట్రం"గా మారింది, బ్రాహ్మణ సంస్కృతికి హృదయ భూమిగా మారింది. పురులు పంజాబ్‌లో ఉపాంత శక్తిగా మనుగడ సాగించారు.
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ Witzel, Michael (1997). "The Development of the Vedic Canon and its Schools: The Social and Political Milieu" (PDF). Harvard Oriental Series, Opera Minora. 2: 264.
- ↑ Sinha, Kanad (2015). "PROFESSOR V.K. THAKUR MEMORIAL PRIZED PAPER: WHEN THE BHŪPATI SOUGHT THE GOPATI'S WEALTH: LOCATING THE "MAHĀBHĀRATA ECONOMY". Proceedings of the Indian History Congress. 76: 67–68. ISSN 2249-1937. JSTOR 44156566.
- ↑ Stuhrmann, Rainer (2016-10-11). "Die Zehnkönigsschlacht am Ravifluß". Electronic Journal of Vedic Studies (in జర్మన్). 23 (1): 1–61. doi:10.11588/ejvs.2016.1.933. ISSN 1084-7561. Archived from the original on 2021-12-22. Retrieved 2022-02-24.
{{cite journal}}: More than one of|accessdate=and|access-date=specified (help); More than one of|archivedate=and|archive-date=specified (help); More than one of|archiveurl=and|archive-url=specified (help) - ↑ Palihawadana, Mahinda (2017). Mumm, Peter-Arnold; West, Tina (eds.). "The Indra Cult as Ideology A Clue to Power Struggle in an Ancient Society". Electronic Journal of Vedic Studies. 24 (2): 51.
- ↑ Witzel, Michael (1995). "4. Early Indian history: Linguistic and textual parametres". In Erdosy, George (ed.). The Indo-Aryans of Ancient South Asia: Language, Material Culture and Ethnicity. Indian Philology and South Asian Studies (in ఇంగ్లీష్). De Gruyter. pp. 85–125. doi:10.1515/9783110816433-009. ISBN 978-3-11-081643-3. S2CID 238465491.
- ↑ Witzel, Michael (1997). "The development of the Vedic canon and its schools: the social and political milieu". crossasia-repository.ub.uni-heidelberg.de: 263, 267, 320. doi:10.11588/xarep.00000110. Archived from the original on 2021-08-12. Retrieved 2021-04-15.
{{cite journal}}: More than one of|accessdate=and|access-date=specified (help); More than one of|archivedate=and|archive-date=specified (help); More than one of|archiveurl=and|archive-url=specified (help) - ↑ Witzel, Michael (2000). "The Languages of Harappa: Early Linguistic Data and the Indus civilization". Language, Linguistics: 37. doi:10.11588/xarep.00000120. Archived from the original on 2022-01-11. Retrieved 2022-02-24.
{{cite journal}}: More than one of|accessdate=and|access-date=specified (help); More than one of|archivedate=and|archive-date=specified (help); More than one of|archiveurl=and|archive-url=specified (help) - ↑ Witzel, Michael (1997). "Early Sanskritization Origins and Development of the Kuru State". In Kölver, Bernhard (ed.). Recht, Staat und Verwaltung im klassischen Indien / The State, the Law, and Administration in Classical India. Oldenbourg Wissenschaftsverlag. doi:10.1524/9783486594355-005 (inactive 31 October 2021). ISBN 978-3-486-59435-5.
{{cite book}}: CS1 maint: DOI inactive as of అక్టోబరు 2021 (link) - ↑ Hiltebeitel, Alf (2000-06-01). "John Brockington, The Sanskrit Epics". Indo-Iranian Journal (in ఇంగ్లీష్). 43 (2): 162. doi:10.1023/A:1003953706398. ISSN 1572-8536. S2CID 189772160.