దాడి జలాంతర్గామి

దాడి చేసే జలాంతర్గామి లేదా వేటాడి అంతమొందించే జలాంతర్గామి అనేది ఇతర జలాంతర్గాములు, ఉపరితల పోరాట నౌకలు, వాణిజ్య నౌకలపై దాడి చేసి ముంచివేసే లక్ష్యంతో ప్రత్యేకంగా రూపొందించిన జలాంతర్గామి. సోవియట్, రష్యన్ నావికాదళాలలో వాటిని "బహుళ-ప్రయోజక జలాంతర్గాములు" అని పిలుస్తారు.^[1] స్నేహపూర్వక ఉపరితల యుద్ధ నౌకలనూ, క్షిపణి జలాంతర్గాములనూ రక్షించడానికి కూడా వీటిని ఉపయోగిస్తారు.^[2] కొన్ని దాడి చేసే జలాంతర్గాముల్లో క్రూయిజ్ క్షిపణులను కూడా మోహరిస్తారు. తద్వారా భూస్థిత లక్ష్యాలను కూడా ఛేదించే సామర్థ్యం వాటికి చేకూరుతుంది.

దాడి చేసే జలాంతర్గాములు అణుశక్తితో లేదా డీజిల్-ఎలక్ట్రిక్ శక్తితో (సాంప్రదాయక చోదక శక్తి) నడిచేవి కావచ్చు. యునైటెడ్ స్టేట్స్ నావికా దళ నామకరణ వ్యవస్థ లోను, దానికి సమానమైన నాటో వ్యవస్థ లోనూ (STANAG 1166) అణుశక్తితో నడిచే దాడి జలాంతర్గాములను SSN లని అంటారు. వాటికు ముందు ఉన్న డీజిల్-ఎలక్ట్రిక్ జలాంతర్గామి వ్యతిరేక (ASW) జలాంతర్గాములను SSK లంటారు. అమెరికా నావికాదళంలో, SSNలను అనధికారికంగా "ఫాస్ట్ అటాక్స్" అంటారు.^[3]

చరిత్ర

మూలాలు

రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం సమయంలో, ఉపరితల దాడి పాత్రను పోషించిన జలాంతర్గాములను అమెరికా నావికాదళంలో నౌకాదళ జలాంతర్గామి అని, ఐరోపా నావికాదళాల్లో "సముద్రం లోకి వెళ్ళేవి" అనీ, "సుదీర్ఘ గస్తీ" అనీ, "టైప్ 1" అనీ "ఫస్ట్ క్లాస్" అనీ అనేవారు.^[4]

దాడి జలాంతర్గామి రకం ప్రారంభం

రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం తరువాత, అధునాతన జర్మన్ జలాంతర్గాములు, ముఖ్యంగా టైప్ XXI U-బోట్‌లు, మిత్రరాజ్యాలకు, ముఖ్యంగా యునైటెడ్ స్టేట్స్ నేవీ, సోవియట్ యూనియన్ నేవీలకు అందుబాటులోకి వచ్చాయి. వాల్టర్ హైడ్రోజన్ పెరాక్సైడ్-ఇంధన వాయువు టర్బైన్తో నీటి అడుగున అధిక వేగంతో పోగల టైప్ XVII U-పడవ, వాస్తవానికి ఉన్నదానికంటే ఎక్కువ అభివృద్ధి చెందిందని మొదట్లో భావించారు. సమీప భవిష్యత్తులో అదే గొప్ప జలాంతర్గామి సాంకేతికత అని పరిగణించారు. అయితే, అధిక వేగం, అధిక బ్యాటరీ సామర్థ్యం కలిగిన టైప్ XXI ను అభివృద్ధి చేసారు. 1950 లలో ప్రపంచవ్యాప్తంగా చాలా జలాంతర్గామి డిజైన్లకు అదే ఆధారమైంది.^[5] అమెరికా నావికాదళంలో, రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం కాలపు జలాంతర్గాములను XXI రకానికి అనుగుణంగా ఆధునికీకరించడానికి గాను గ్రేటర్ అండర్వాటర్ ప్రొపల్షన్ పవర్ ప్రోగ్రామ్ (GUPPY) ను అమలు చేసారు. 1955 నాటికి అలా ఆధునికీకరించిన జలాంతర్గాములను వివరించడానికి అమెరికా నౌకాదళం 'దాడి జలాంతర్గామి' అనే పదాన్ని ఉపయోగించింది.^[5]

ప్రత్యేక వేటాడి అంతమొందించే జలాంతర్గామి రకం (ఎస్‌ఎస్‌కె) ప్రారంభం

సోవియట్ యూనియన్ టైప్ XXI, ఇతర అధునాతన U-బోట్లను సంపాదించిందని, త్వరలోనే వాటికి సమానమైన వాటిని స్వంతంగా తయారు చేయబోతోందని గ్రహించారు. 1960 నాటికి సేవలో ఉండవచ్చని భావించిన వందలాది అధునాతన సోవియట్ జలాంతర్గాములను ఎదుర్కోవటం కోసం, జలాంతర్గామి వ్యతిరేక యుద్ధ (ASW) సామర్థ్యం గల జలాంతర్గాములు ఎన్ని అవసరమౌతాయో అమెరికా నావికాదళం 1948 లో అంచనా వేసింది. ఇందు కోసం రెండు సందర్భాలను పరిగణనలోకి తీసుకున్నారు: సోవియట్ లు అప్పటికి ఉన్న సామర్థ్యం మేరకు సుమారు 360 జలాంతర్గాములను నిర్మిస్తారని భావించే సహేతుకమైన దృష్టాంతం ఒకటి కాగా, జర్మన్లు యు-బోట్లను నిర్మించినంత వేగంగా 2,000 జలాంతర్గాములను నిర్మించగలదని అంచనా వేసే "పీడకల" లాంటి దృష్టాంతం రెండవది. సోవియట్లను సమర్థంగా ఎదుర్కోడానికి మొదటి సందర్భంలో 250, రెండోదానికి 970 SSKలు అవసరమౌతాయని అమెరికా అంచనా వేసింది. వీటికి అదనంగా ఉపరితల వ్యతిరేక (అనగా, 'దాడి' చేసేవి), గైడెడ్ క్షిపణి, రాడార్ పికెట్ జలాంతర్గాములు కూడా అవసరమవుతాయి. పోల్చి చూస్తే, రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం ముగింపులో మొత్తం అమెరికా జలాంతర్గామి దళం, పాత శిక్షణ జలాంతర్గాములను మినహాయించి, కేవలం 200 నౌకలకు కొంచం ఎక్కువ.^[5]

SSK అవసరాలను తీర్చడానికి, భారీ సంఖ్యలో ఉత్పత్తి చేయదగ్గ ఒక చిన్న జలాంతర్గామిని రూపొందించారు. దీని ఫలితంగా <i id="mwYw">కె-1</i> తరగతి చెందిన మూడు జలాంతర్గాములు (తరువాత దీనికి బర్రాకుడా తరగతి అని పేరు పెట్టారు) 1951 లో సేవలోకి ప్రవేశించాయి. 760 టన్నుల బరువున్న ఈ నౌకలు, రెండవ ప్రపంచ యుద్ధంలో ఉత్పత్తి చేసిన 1680 టన్నులు నౌకల కంటే చాలా చిన్నవి. వీటిలో బౌ పైన అమర్చిన అధునాతనమైన BQR-4 సోనార్ ఉండేది. అయితే కేవలం నాలుగు టార్పెడో గొట్టాలు మాత్రమే ఉండేవి. ప్రారంభంలో, కోనింగ్ టవర్ సమీపంలో ఉండే సోనార్‌ను పరిగణనలోకి తీసుకున్నారు. అయితే పరీక్షల్లో బౌ పైన అమర్చిన సోనార్‌పై జలాంతర్గామి సొంత శబ్దం వల్ల చాలా తక్కువ ప్రభావం ఉంటుందని తేలింది.

అణు యుగం

సాంప్రదాయిక SSK ల ముగింపు

ప్రపంచంలోని మొట్టమొదటి అణు జలాంతర్గామి అయిన యు. ఎస్. ఎస్. నాటిలస్ 1955 లో పనిలో చేరింది. మూడు సంవత్సరాల తరువాత సోవియట్ యూనియన్ వారి 627 "కిట్"-క్లాస్ ఎస్ఎస్ఎన్ మొదలైంది. అణు జలాంతర్గాములు బాగా లోతుల్లో అధిక వేగంతో నిరవధికంగా ప్రయాణించగలదు కాబట్టి, వాటి ముందు సాంప్రదాయిక ఎస్ఎస్కేలు పనికిరావు.

బ్రిటన్ తన మొదటి అణు దాడి జలాంతర్గామి హెచ్ఎంఎస్ డ్రెడ్‌నాట్‌ను 1963 లో అమెరికాకు చెందిన ఎస్5డబ్ల్యు రియాక్టరును వాడి ప్రారంభించింది. డ్రెడ్నాట్ నిర్మాణం జరిగే సమయం లోనే, అమెరికా వారి రియాక్టర్ సాంకేతికతను కెనడా, నెదర్లాండ్స్‌లకు బదిలీ చేయడానికి ప్రయత్నాలు జరిగాయి. అడ్మిరల్ హైమన్ జి. రికోవర్ ఆ సాంకేతిక పరిజ్ఞానం మామూలుదే అని భావించాడు. కానీ సోవియట్ అణు ఐస్ బ్రేకర్ లెనిన్ ను చూసాక అను "దిగ్భ్రాంతి చెందాడు". రహస్యాలను నిలుపుకోవటం కోసం బదిలీలను రద్దు చేయాలని అతను ప్రభుత్వాన్ని ఒప్పించాడు.^[6]^[5]

మొట్టమొదటి పూర్తిగా క్రమబద్ధీకరించబడిన సోవియట్ దాడి జలాంతర్గాములు ప్రాజెక్ట్ 671 "యోర్ష్" తరగతి (నాటో విక్టర్ I తరగతి), ఇవి 1967లో సేవలోకి ప్రవేశించాయి.^[7]^[6]

చైనా తన మొదటి అణు దాడి జలాంతర్గామి చాంగ్జెంగ్ 1 (నాటో హాన్ క్లాస్) ను 1974 లోను, ఫ్రాన్స్ తన మొదటి రూబిస్-క్లాస్ జలాంతర్గాములను 1983 లోనూ ప్రారంభించాయి.^[8]^[9]

1997, 2004 లలో అమెరికా, అణుశక్తితో నడిచే సీవుల్ఫ్-తరగతి, వర్జీనియా-తరగతి జలాంతర్గాములను ప్రారంభించింది.

2021 నాటికి బ్రెజిల్ అణు దాడి జలాంతర్గామిని నిర్మిస్తోంది. భారతదేశం అణు దాడి జలాంతర్గామి తాత్కాలిక రూపకల్పనను ఖరారు చేసింది. ఆస్ట్రేలియా, UK US ల సహాయంతో AUKUS భద్రతా ఒప్పందం ప్రకారం అణు దాడి జలాంతర్గామి కార్యక్రమాన్ని ప్రారంభించింది.^[10]^[11]^[12]

ఆపరేటర్లు

ప్రస్తుత ఆపరేటర్లు

అల్జీరియా Navy ఆరు కిలో-తరగతి జలాంతర్గాములను నిర్వహిస్తోంది.
అర్జెంటీనా ఒక టైప్ 209 పీర్-సైడ్ ట్రైనర్ గా నిర్వహిస్తుంది, ఒక TR-1700-తరగతి జలాంతర్గమి జాబితాలో ఉంది కానీ క్రియారహితంగా ఉంది.
ఆస్ట్రేలియా ఆరు కాలిన్స్-తరగతి జలాంతర్గాములను నిర్వహిస్తోంది.
బంగ్లాదేశ్ Navy రెండు మింగ్-తరగతి జలాంతర్గాములను నిర్వహిస్తోంది.
బ్రెజిల్ వద్ద ఐదు టైప్-209 జలాంతర్గాములు, మూడు రియాచులో-తరగతి నౌకలున్నాయి.
Royal Canadian Navy నాలుగు విక్టోరియా-తరగతి జలాంతర్గాములను నిర్వహిస్తోంది.
చిలీ Navy రెండు టైప్-209 జలాంతర్గాములు, రెండు స్కార్పెన్-తరగతి జలాంతర్గాములను నిర్వహిస్తోంది.
People's Liberation Army Navy 6 షాంగ్-తరగతి జలాంతర్గాములు, 3 హాన్-తరగతి జలాంతర్గాములు, 17 యువాన్-తరగతి జలంతర్గాములు; 13 సాంగ్-తరగతి జలాంతర్గాములు; 12 కిలో-తరగతి జలాంతర్గాములు, 4 మింగ్-తరగతి జలాంతర్గాములను నిర్వహిస్తోంది.
Republic of China Navy రెండు జ్వార్డ్విస్-తరగతి జలాంతర్గాములు, ఒక టెంచ్-తరగతి జలాంతర్గామి, ఒక బాలావో-తరగతి జలాంతర్గామిని నిర్వహిస్తోంది.
Colombian National Navy కొలంబియన్ నేషనల్ నేవీ రెండు టైప్ 209 జలాంతర్గాములు, రెండు టైప్-206 జలాంతర్గాములను నిర్వహిస్తోంది.
ఈక్వడార్ Navy రెండు టైప్-209 జలాంతర్గాములను నిర్వహిస్తోంది.
Egyptian Navy నాలుగు టైప్-209 జలాంతర్గాములనూ, నాలుగు రోమియో-తరగతి నౌకలనూ నిర్వహిస్తోంది.
ఫ్రాన్స్ నాలుగు రూబిస్-తరగతి జలాంతర్గాములనూ, రెండు బార్రాకుడా-తరగతి జలాంతర నౌకలనూ నిర్వహిస్తోంది.
German Navy జర్మన్ నావికాదళం ఆరు రకాల 212 జలాంతర్గాములను నిర్వహిస్తోంది.
గ్రీస్ Navy హెలెనిక్ నేవీ ఆరు టైప్ 209 జలాంతర్గాములు, నాలుగు టైప్ 214 జలాంతర్గామి జలాంతర్గాములను నిర్వహిస్తోంది.
Indian Navy భారత నావికాదళం నాలుగు టైప్ 209 జలాంతర్గాములు, ఐదు స్కార్పెన్-తరగతి నౌకలు, ఏడు సింధుఘోష్-తరగతి జలాంతర జలాంతర్గాములను కలిగి ఉంది.
Indonesian Navy మూడు నాగపాసా-తరగతి జలాంతర్గాములు, ఒక కాక్రా-తరగతి జలాంతర్గామిని నిర్వహిస్తోంది.
ఇరాన్ ఇస్లామిక్ రిపబ్లిక్ ఆఫ్ ఇరాన్ నావికాదళం మూడు కిలో-తరగతి జలాంతర్గాములను నిర్వహిస్తోంది.
ఇజ్రాయిల్ Navy ఆరు డాల్ఫిన్-తరగతి జలాంతర్గాములను నిర్వహిస్తోంది.
ఇటలీ ఇటాలియన్ నావికాదళం నాలుగు టైప్ 212 జలాంతర్గాములు, నాలుగు సౌరో-తరగతి జలాంతర్గాములను నిర్వహిస్తోంది.
Japan Maritime Self-Defense Force జపాన్ మారిటైమ్ సెల్ఫ్-డిఫెన్స్ ఫోర్స్ 12 సోర్యు-తరగతి జలాంతర్గాములు, 9 ఒయషియో-తరగతి జలాంతర్గాములు, 2 టైగీ-తరగతి జలాంతర్గాములను నిర్వహిస్తోంది.^[13]
ఉత్తర కొరియా Navy కొరియా పీపుల్స్ నేవీ 20 రోమియో-తరగతి జలాంతర్గాములను నిర్వహిస్తోంది.
దక్షిణ కొరియా తొమ్మిది జాంగ్ బోగో-తరగతి జలాంతర్గాములు, తొమ్మిది రకం 214 నౌకలు, రెండు కెఎస్ఎస్-III జలాంతర్గామీ జలాంతర్గాములను నిర్వహిస్తోంది.
మలేషియా రెండు స్కార్పెన్-తరగతి జలాంతర్గాములను నిర్వహిస్తోంది.
Myanmar Navy భారతదేశం బహుమతిగా ఇచ్చిన ఒక కిలో-తరగతి, చైనా నుండి కొనుగోలు చేసిన ఒక మింగ్-తరగతి జలాంతర్గాములను నిర్వహిస్తోంది.^[14]
నెదర్లాండ్స్ నాలుగు వాల్రస్-తరగతి జలాంతర్గాములను నిర్వహిస్తోంది.
Royal Norwegian Navy ఆరు ఉలా-తరగతి జలాంతర్గాములను నిర్వహిస్తోంది.
పాకిస్తాన్ పాకిస్తాన్ నావికాదళం ఐదు అగోస్టా-తరగతి జలాంతర్గాములను నిర్వహిస్తోంది.
Peruvian Navy ఆరు టైప్-209 జలాంతర్గాములను నిర్వహిస్తోంది.
పోలండ్ Navy ఒక కిలో-తరగతి నిర్వహిస్తుంది.
Portuguese Navyరెండు రకాల 214 జలాంతర్గాములను నిర్వహిస్తోంది.
Romanian Naval Forces ఒకే కిలో-తరగతి జలాంతర్గామి ఉంది గానీ అది పనిచేయడం లేదు.
Russian Navy రష్యన్ నావికాదళంలో 10 అకులా-తరగతి జలాంతర్గాములు, 2 విక్టర్ III-తరగతి జలాంతర్గాములు, సి. 21 కిలో-తరగతి జలంతర్గాములను నిర్వహిస్తోంది (వీటిలో తొమ్మిది "ఇంప్రూవ్డ్ కిలో" రకానికి చెందినవి).
సింగపూర్ Navy రెండు జోర్మెన్-తరగతి జలాంతర్గాములు, రెండు వాస్టెర్గోట్లాండ్-తరగతి జలాంతర జలాంతర్గాములను నిర్వహిస్తోంది, ఇవన్నీ స్వీడన్ నుండి కొనుగోలు చేయబడ్డాయి.
దక్షిణాఫ్రికా Navy మూడు టైప్-209 జలాంతర్గాములను నిర్వహిస్తోంది.
స్పెయిన్ రెండు అగోస్టా-తరగతి జలాంతర్గాములను నిర్వహిస్తోంది.
Swedish Navy మూడు గోట్లాండ్-తరగతి జలాంతర్గాములు, ఒక సోడెర్మాన్లాండ్-తరగతి జలాంతర్గామినీ నిర్వహిస్తోంది.
టర్కీ టర్కీ నావికాదళం 12 రకాల 209 జలాంతర్గాములను నిర్వహిస్తోంది.
Royal Navy ఐదు ఆస్ట్యూట్-తరగతి జలాంతర్గాములు, ఒక ట్రఫాల్గర్-తరగతి జలాంతర్గామిని నిర్వహిస్తోంది.
United States Navy యునైటెడ్ స్టేట్స్ నేవీ 26 లాస్ ఏంజిల్స్-తరగతి జలాంతర్గాములు, మూడు సీవాల్ఫ్-తరగతి జలాంతర్గాములు, 22 వర్జీనియా-తరగతి జలాంతర్గాములను నిర్వహిస్తోంది.
వెనెజులా Navy రెండు టైప్-209 జలాంతర్గాములను నిర్వహిస్తోంది.
Vietnam People's Navy ఆరు కిలో-తరగతి జలాంతర్గాములను నిర్వహిస్తోంది.