నేషనల్ పేమెంట్స్ కార్పొరేషన్ ఆఫ్ ఇండియా

నేషనల్ పేమెంట్స్ కార్పొరేషన్ ఆఫ్ ఇండియా (NPCI) అనేది భారతదేశంలో రిటైల్ చెల్లింపులు, పరిష్కార వ్యవస్థలను నిర్వహించడానికి ఏర్పాటు చెయబడ్డ ఒక గొడుగు సంస్థ.

వివరాలు

1. సంస్థ ప్రారంభం: NPCI 2008లో భారతీయ రిజర్వ్ బ్యాంక్ (RBI), ఇండియన్ బ్యాంక్స్ అసోసియేషన్ (IBA) మార్గదర్శకత్వంలో స్థాపించబడింది.
2. యాజమాన్యం: ఇది ప్రభుత్వ రంగ, ప్రైవేట్ రంగం, విదేశీ బ్యాంకులతో సహా భారతదేశంలోని ప్రధాన బ్యాంకుల కన్సార్టియం యాజమాన్యంలో ఉంది.
3. పాత్ర: వివిధ రిటైల్ చెల్లింపు సేవలు, పరిష్కార విధానాలను అందించడం ద్వారా భారతీయ ఆర్థిక వ్యవస్థలో NPCI కీలక పాత్ర పోషిస్తుంది.

ఉత్పత్తులు, సేవలు

• యూనిఫైడ్ పేమెంట్స్ ఇంటర్‌ఫేస్ (UPI): బ్యాంక్ ఖాతాల మధ్య తక్షణ నిధుల బదిలీని సులభతరం చేసే రియల్ టైమ్ పేమెంట్ సిస్టమ్.
• నేషనల్ ఎలక్ట్రానిక్ ఫండ్స్ ట్రాన్స్ఫర్ (NEFT): బ్యాంకుల మధ్య నిధులను బదిలీ చేయడానికి దేశవ్యాప్తంగా ఎలక్ట్రానిక్ ఫండ్ బదిలీ వ్యవస్థ.
• తక్షణ చెల్లింపు సేవ (IMPS): తక్షణ ఇంటర్‌బ్యాంక్ ఎలక్ట్రానిక్ ఫండ్ బదిలీ సేవ 24/7 అందుబాటులో ఉంటుంది.
• ఆధార్ ఎనేబుల్డ్ పేమెంట్ సిస్టమ్ (AePS): బయోమెట్రిక్ ప్రమాణీకరణను ఉపయోగించి ఆర్థిక లావాదేవీలు చేయడానికి ఆధార్ కార్డ్ హోల్డర్‌లను అనుమతిస్తుంది.
• రూపే కార్డ్: వీసా, మాస్టర్ కార్డ్ మాదిరిగానే భారతీయ దేశీయ కార్డ్ చెల్లింపు నెట్‌వర్క్.

విజయాలు

దేశంలో అత్యంత ప్రజాదరణ పొందిన చెల్లింపు వ్యవస్థలలో ఒకటిగా మారిన UPIని విజయవంతంగా అమలు చేయడంతో సహా భారతదేశంలో డిజిటల్ చెల్లింపులను ప్రోత్సహించడంలో NPCI గణనీయమైన మైలురాళ్లను సాధించింది.

సహకారాలు

డిజిటల్ చెల్లింపు సేవల సామర్థ్యాన్ని, చేరువను మెరుగుపరచడానికి బ్యాంకులు, ఫిన్‌టెక్ కంపెనీలు, ప్రభుత్వ ఏజెన్సీలు, నియంత్రణ సంస్థలతో సహా వివిధ వాటాదారులతో NPCI సహకరిస్తుంది.

పర్యవేక్షణ

NPCI భారతీయ రిజర్వ్ బ్యాంక్ (RBI) పర్యవేక్షణలో పనిచేస్తుంది, నిబంధనలకు అనుగుణంగా ఉండి చెల్లింపు లావాదేవాల భద్రత, రక్షణను నిర్ధారిస్తుంది.మొత్తంమీద, భారతదేశం యొక్క వేగంగా అభివృద్ధి చెందుతున్న భారతదేశ ఆర్థిక వ్యవస్థలో డిజిటల్ చెల్లింపులను స్వీకరించడంలో, ప్రోత్సహించడంలో NPCI కీలక పాత్ర పోషిస్తుంది.