భారతదేశంలోని ఆర్కైవ్ ల జాబితా
చారిత్రాత్మక పత్రాలు, ఛాయాచిత్రాలు, శాస్త్రాలు, ఇతర అన్ని మాధ్యమాలను సేకరించి భద్రపరిచే భారతదేశంలో ఉన్న ఆర్కైవ్ ల జాబితా ఇది.
నేషనల్ ఆర్కైవ్స్
[మార్చు]- తెలంగాణ రాజ్యాభిలేఖ పరిశోధనాలయం - ప్రస్తుత తెలంగాణ
- నేషనల్ ఆర్కైవ్స్ ఆఫ్ ఇండియా - 1891 లో కోల్కతాలో " ఇంపీరియల్ రికార్డ్ డిపార్ట్మెంట్ " గా స్థాపించబడింది.
- నేషనల్ ఫిల్మ్ ఆర్కైవ్ ఆఫ్ ఇండియా
- నేషనల్ మిషన్ ఫర్ మాన్యుస్క్రిప్ట్స్ - 2003 లో న్యూఢిల్లీలో స్థాపించబడింది.[1]
- అస్సాం స్టేట్ ఆర్కైవ్స్
- ఉత్తర ప్రదేశ్ స్టేట్ ఆర్కైవ్స్ - 1975 లో లక్నోలో స్థాపించబడింది.
- బీహార్ స్టేట్ ఆర్కైవ్స్ Archived 2021-06-13 at the Wayback Machine - 1912 లో పాట్నాలో సివిల్ సెక్రటేరియట్ రికార్డ్ రూమ్ గా స్థాపించబడింది.
- ఢిల్లీ ఆర్కైవ్స్ - 1972 లో న్యూఢిల్లీలో స్థాపించబడింది.[2]
- గోవా స్టేట్ ఆర్కైవ్స్ - 1595 ఫిబ్రవరి 25 న పనాజీలో డియోగో డో కౌటో చే స్థాపించబడింది, దీనిని "టోర్రే దో టోంబో దో ఎస్టాడో డా ఇండియా" అని పిలుస్తారు. అత్యంత పురాతన రికార్డు 1498 సంవత్సరానికి చెందినది.
- హర్యానా స్టేట్ ఆర్కైవ్స్ Archived 2018-10-04 at the Wayback Machine[3]
- హిమాచల్ ప్రదేశ్ స్టేట్ ఆర్కైవ్స్ Archived 2018-01-23 at the Wayback Machine - 1979 లో స్థాపించబడింది.
- కర్ణాటక స్టేట్ ఆర్కైవ్స్ - 1972 లో బెంగుళూరులో స్థాపించబడింది.[4]
- కేరళ స్టేట్ ఆర్కైవ్స్ - 1962 లో తిరువానందపురంలో స్థాపించబడింది.[5]
- మధ్యప్రదేశ్ స్టేట్ ఆర్కైవ్స్ - "1956 నవంబరు 1 న కొత్త మధ్యప్రదేశ్ రాష్ట్రం ఉనికిలోకి వచ్చింది. ఇది పాత మధ్యప్రదేశ్ (సెంట్రల్ ప్రావిన్సెస్ & బేరార్) పూర్వపు గ్వాలియర్, ఇండోర్, భోపాల్, రేవా, మధ్యభారత్ రాష్ట్రం ప్రాంతాల నుండి వేరు చేయబడింది.[6]
- మహారాష్ట్ర స్టేట్ ఆర్కైవ్స్ - ముంబై, పూణే, కొల్హాపూర్, విదర్భలో ఉన్నాయి.[7]
- మణిపూర్ స్టేట్ ఆర్కైవ్స్ - 1982 లో ఇంఫాల్ లో స్థాపించబడింది[8]
- మిజోరాం స్టేట్ ఆర్కైవ్స్ - 1979 లో ఐజ్వాల్ లో స్థాపించబడింది.[9]
- నాగాలాండ్ స్టేట్ ఆర్కైవ్స్ - 2012 లో కోహిమా స్థాపించబడింది.[10]
- ఒడిషా స్టేట్ ఆర్కైవ్స్
- పంజాబ్ స్టేట్ ఆర్కైవ్స్ Archived 2020-02-25 at the Wayback Machine
- రాజస్థాన్ స్టేట్ ఆర్కైవ్స్ - బికనీర్ లో స్థాపించబడింది.[11]
- తమిళనాడు ఆర్కైవ్స్ గతంలో మద్రాస్ రికార్డ్ ఆఫీస్ అని పిలువబడేది - 1909 లో మద్రాసులో స్థాపించబడింది.[12]
- వెస్ట్ బెంగాల్ స్టేట్ ఆర్కైవ్స్ Archived 2016-03-09 at the Wayback Machine
- శర్మయా ఆర్ట్స్ ఫౌండేషన్ [1] Archived 2021-06-13 at the Wayback Machine
- సిక్కిం రాష్ట్ర ఆర్కైవ్స్
- [2]సెయింట్ కురియాకోస్ ఎలియాస్ చవర ఆర్కైవ్స్ అండ్ రీసెర్చ్ సెంటర్ మన్నానం - కేరళలోని కొట్టాయంలోని మన్ననంలో "చర్చ్ అండ్ హిస్టారికల్ ఆర్కైవ్స్" గా స్థాపించబడింది.
నేషనల్ ఆర్కైవ్స్ ఆఫ్ ఇండియా
[మార్చు]నేషనల్ ఆర్కైవ్స్ ఆఫ్ ఇండియా దేశంలోని వివిధ ప్రాంతాలకు సేవలందించే మూడు రికార్డ్స్ సెంటర్లను కలిగి ఉంది. అవి:[13]
- రికార్డ్స్ సెంటర్, జైపూర్, రాజస్థాన్.
- రికార్డ్స్ సెంటర్, పుదుచ్చేరి.
- రికార్డ్స్ సెంటర్, భువనేశ్వర్, ఒడిశా.
రికార్డ్స్ సెంటర్, జైపూర్, రాజస్థాన్
[మార్చు]జైపూర్ లోని రికార్డ్స్ సెంటర్ 1977 జనవరిలో ఒక చిన్న అద్దె భవనంలో పశ్చిమ జోన్ లోని కేంద్ర ప్రభుత్వ కార్యాలయాలైన రాజస్థాన్, గుజరాత్, మహారాష్ట్రల ప్రస్తుతేతర రికార్డులను సక్రమంగా నిర్వహించాల్సిన అవసరాన్ని తీర్చడానికి ఒక భాండాగారంగా స్థాపించబడింది. ఆ తర్వాత జైపూర్ డెవలప్ మెంట్ అథారిటీ నుంచి కొంత భూమిని కొనుగోలు చేసి 1996 డిసెంబరు లో కేంద్రాన్ని సొంత భవనంలోకి మార్చారు. 2007 లో గోవా, డామన్, డయ్యూ, దాద్రా నగర్ హవేలీలను కూడా వెస్ట్రన్ జోన్ లో చేర్చారు.
జైపూర్ లోని రికార్డ్స్ సెంటర్ లో చారిత్రక విలువ కలిగిన వివిధ రికార్డుల శ్రేణిల సేకరణ ఉంది. మాస్టర్ ఆఫ్ మింట్, బొంబాయి (1820-1892), భారత ప్రభుత్వ మింట్, బొంబాయి (1919-1960) రికార్డులు బ్రిటిష్ పాలనలో, స్వాతంత్ర్యానంతర కాలంలో భారతీయ కరెన్సీ చరిత్రను వెలుగులోకి తెస్తాయి. సంభార్ సాల్ట్ లిమిటెడ్, సాంబార్, సాల్ట్ కమిషనర్, జైపూర్, హిందుస్థాన్ సాల్ట్ లిమిటెడ్, జైపూర్ రికార్డులు 1887 నుండి 1978 వరకు భారతదేశంలో ఉప్పు పరిశ్రమ గురించి ముఖ్యమైన సమాచారాన్ని అందిస్తాయి. కంట్రోలర్ ఆఫ్ ఇన్సూరెన్స్ (1865-1978) రికార్డు శ్రేణి భారతదేశంలో భీమా, దాని అభివృద్ధిపై చారిత్రక సమాచారాన్ని వెల్లడిస్తుంది. అంతేకాకుండా, కేంద్రం వద్ద సెంట్రల్ బోర్డ్ ఆఫ్ ఫిల్మ్ సర్టిఫికేషన్, ముంబై (1951-1981), ఫిల్మ్ ఆర్కైవ్స్, పూణే (1964-1979) అనే రెండు రికార్డుల సిరీస్లు ఉన్నాయి, వీటిలో చలనచిత్ర రికార్డులపై ఆసక్తికరమైన సమాచారం ఉంది.
రికార్డ్స్ సెంటర్, పుదుచ్చేరి
[మార్చు]పుదుచ్చేరి ప్రభుత్వం, భారత ప్రభుత్వం మధ్య ప్రస్తుత ఫ్రెంచ్ ఆర్కైవ్స్కు సరైన నిల్వ సౌకర్యాలను పొందడానికి, అందించడానికి కుదిరిన ఒప్పందం ఫలితంగా నేషనల్ ఆర్కైవ్స్ ఆఫ్ ఇండియా రికార్డ్స్ సెంటర్ 01 జనవరి 1979 నుండి పుదుచ్చేరిలో పనిచేయడం ప్రారంభించింది. రోమైన్ రోలాండ్ లైబ్రరీలో కొన్ని నెలల పాటు పనిచేసిన తరువాత, రికార్డుల కేంద్రాన్ని 1979 సెప్టెంబరులో లాస్పేట రాజాజీ నగర్లో ఉన్న అద్దె భవనంలోకి మార్చారు. 1980 నుండి పుదుచ్చేరి ప్రభుత్వంలోని వివిధ విభాగాలలో అందుబాటులో ఉన్న 1954కు పూర్వపు ఫ్రెంచ్ ఆర్కైవ్స్ మిగిలిన భాగాన్ని కేంద్రీకరించడానికి రికార్డ్స్ సెంటర్ ద్వారా ప్రయత్నాలు జరిగాయి. భారత ప్రభుత్వం, సాంస్కృతిక శాఖ నేషనల్ ఆర్కైవ్స్ ఆఫ్ ఇండియా సౌత్ జోనల్ రికార్డ్ సెంటర్ కార్యాచరణ భవనాన్ని నిర్మించాలని నిర్ణయించింది. ఇందుకోసం 1984లో పుదుచ్చేరిలోని తట్టంచవాడి గ్రామంలో 1.03 హెక్టార్ల భూమిని సేకరించి రికార్డుల కోసం కోల్డ్ స్టోరేజీ సౌకర్యాలతో భవనాన్ని నిర్మించి 1995 నుంచి నూతన భవనాన్ని ప్రారంభించారు.
రికార్డ్స్ సెంటర్, భువనేశ్వర్
[మార్చు]నాలుగు తూర్పు, ఎనిమిది ఈశాన్య రాష్ట్రాల్లో ఉన్న కేంద్ర ప్రభుత్వ సంస్థల అవసరాన్ని తీర్చడానికి భువనేశ్వర్ లోని నేషనల్ ఆర్కైవ్స్ ఆఫ్ ఇండియా ఈస్టర్న్ జోన్ రికార్డ్స్ సెంటర్ 1996 మార్చి 1 న స్థాపించబడింది. తదనంతరం 2007 లో కేంద్రపాలిత ప్రాంతమైన అండమాన్, నికోబార్ దీవులను కూడా దాని పరిధిలోకి చేర్చారు, ఇది అతిపెద్ద ప్రాదేశిక అధికార పరిధి కలిగిన కేంద్రంగా మారింది. ఒడిశాకు చెందిన వివిధ తాళపత్ర వ్రాతప్రతులను వివిధ ప్రైవేటు వ్యక్తులు, దేవాలయాలు, మఠాలతో సేకరించి భద్రపరచాలనే ప్రత్యేక లక్ష్యంతో ఈ కేంద్రాన్ని ఏర్పాటు చేశారు.
ఇతర ఆర్కైవ్ లు
[మార్చు]- ఆర్కైవ్స్ ఆఫ్ ఇండియన్ లేబర్ - 1998 లో నోయిడా లో స్థాపించబడింది.[14]
- భండార్కర్ ఓరియంటల్ రీసెర్చ్ ఇన్స్టిట్యూట్
మూలాలు
[మార్చు]- గాంధీ రీసెర్చ్ ఫౌండేషన్ Archived 2018-12-20 at the Wayback Machine, గాంధీ తీర్థం, జల్గావ్
- ఇండియన్ మెమోరి ప్రాజెక్ట్, ముంబై - 2010 లో స్థాపించబడింది
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ "National Manuscripts mission inauguration". National Informatics center. Retrieved 13 March 2013.
- ↑ "Delhi archives: About". Government of Delhi. Retrieved 13 March 2013.
- ↑ "Haryana state Archives". Government of Haryana. Archived from the original on 4 అక్టోబరు 2018. Retrieved 24 March 2016.
- ↑ "Karnataka state Archives". Government of Karnataka. Retrieved 12 March 2013.
- ↑ "Kerala state Archives: About". Government of Kerala. Retrieved 13 March 2013.
- ↑ "MP state archives". Archived from the original on 2010-04-11. Retrieved 23 January 2015.
- ↑ "Maharashtra state Archives". C-DAC. Retrieved 12 March 2013.
- ↑ "Manipur state Archives". Govt of Manipur. Retrieved 12 March 2013.
- ↑ "Mizoram state archives" (PDF). Government of Mizoram. Archived from the original (PDF) on 4 March 2016. Retrieved 13 March 2013.
- ↑ "State archive building inaugurated in Kohima". Nagaland Post. Archived from the original on 4 మార్చి 2016. Retrieved 13 March 2013.
- ↑ "Rajasthan State Archive, Bikaner". Government of Rajasthan. Retrieved 13 March 2013.
- ↑ "Tamilnadu state Archives". Government of Tamilnadu. Archived from the original on 26 సెప్టెంబరు 2023. Retrieved 12 March 2013.
- ↑ "Records Centres | National Archives of India | Govt. of India". nationalarchives.nic.in. Retrieved 2024-02-05.
- ↑ "India labour archives". Archived from the original on 2 August 2013. Retrieved 13 March 2013.